
2-1-4 اهميت سرمايه در گردش 20
2-1- 5 چرخه سرمایه در گردش 23
2-1-6 اجزای سرمایه در گردش 27
2-1-7 میزان سرمایه در گردش 28
2-1-8 تغییرات سرمایه در گردش 30
2-1-9 تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش 30
2-1-10 مدیریت سرمایه در گردش 35
2-1-11 اجزای مدیریت سرمایه در گردش 38
2-1-12 اهمیت مدیریت سرمایه در گردش 45
2-1-13 کارایی مدیریت سرمایه در گردش 46
2-1-14 استراتژی های مدیریت سرمایه در گردش 52
2-1-15 سیاست های مطلوب در مدیریت سرمایه در گردش 58
2-1-16 سیاست سرمایه در گردش و ثروت سهامداران 60
2-1-17 سياستهاي سرمايه در گردش و عملكرد مالي شركتها 61
بخش دوم : عملکرد مالی 62
2-2-1 مقدمه 63
2-2-2 تعریف عملکرد 63
2-2-3 اندازه گیری عملکرد 65
2-2-4 مفهوم ارزيابي عملکرد 66
2-2-5 اهداف ارزيابي عملکرد 66
2-2-6 تشریح مفهوم عملکرد 67
2-2-7 معيارهاي ارزشيابي عملكرد 68
2-2-8 معيارهاي ارزيابي عملکرد مالي شرکتها 69
2-2-8-1 معيارهاي حسابداري 69
2-2-8-1-1 معيارهاي مبتني بر اطلاعات حسابداري 69
2-2-8-1-2 معيارهاي مبتني بر اطلاعات حسابداري و اطلاعات بازار 72
2-2-8-2 معيارهاي اقتصادي 73
2-2-9 مدل های اندازه گیری عملکرد 76
2-2-9-1مدل سینک و تاتل (1989) 76
2-2-9-2 ماتریس عملکرد (1989) 76
2-2-9-3 مدل نتایج و تعیین کننده ها (1991) 77
2-2-9-4 اهرم عملکرد (1991) 77
2-2-9-5 کارت امتیازدهی متوازن (1992) 78
2-2-9-6 فرایند کسب و کار (1996) 79
2-2-9-7 تحلیل ذی نفعان (2001) 79
2-2-9-8 مدل تعالی سازمان 80
2-2-9-9 چارچوب مدوری و استیپل (2000) 80
بخش سوم : تحقیقات انجام شده 82
2-3-1 تحقيقاتي انجام شده در داخل ايران 83
2-3-2 تحقيقاتي انجام شده در خارج از ايران 85
فصل سوم
3-1 مقدمه 87
3-2 جامعه آماری 87
3-3 نمونه آماری 88
3-4 نوع تحقیق 89
3-4-1 نوع تحقیق بر مبنای هدف 89
3-2-4 نوع تحقیق بر مبنای روش 89
3-5 جمع آوری و طبقه بندی داده ها 89
3-6 روش تحقیق 90
3-7 متغیر های تحقیق 90
3-7-1 متغیر مستقل 91
3-7-2 متغیر وابسته 91
3-7-3 متغیر های کنترلی 94
3-8 فرضیه های تحقیق 94
3-9 مسائل مورد توجه در تخمین مدل 95
3-9-1 نرمال بودن 96
3-9-2 ناهمسانی واریانس 96
3-9-3 خود همبستگی 97
3-9-4 هم خطی 98
3-9-5 مانایی متغیرها 98
3-10تجزیه و تحیل داده ها 100
3-11 مزایای استفاده از داده های تابلویی 101
3-12 تخمین مدل رگرسیون با داده های تابلویی 101
3-12-1نحوه عملکرد جمله AR 102
3-12-2 انتخاب مدل مناسب در داده های تلفیقی 103
3-13 خلاصه فصل 106
فصل چهارم
4-1 مقدمه 108
4-2 مطالعه ی توصیفی داده های تحقیق 108
4-3 آزمون نرمال بودن متغیر وابسته و جمله خطا 112
4-4 نتایج آزمون ها و تخمین های انجام شده 114
4-4-1 آزمون چاو(chow) یا آزمون تغییرات ساختاری مربوط به فرضیه ها 115
4-4-2 آزمون هاسمن مربوط به فرضیه ها 115
4-5 ناهمسانی واریانس 116
4-5-1 روشهای شناسایی ناهمسانی واریانس 117
4-5-2 روشهای رفع ناهمسانی واریانس 118
4-6 بررسی وجود هم خطی 124
4-6-1 راه های تشخیص هم خطی 124
4-7 آزمون مانایی متغیرهای تحقیق 125
4-8 خلاصه فصل 127
فصل پنجم
5-1 مقدمه 129
5-2 فرضیات و نتایج بررسی مدل ها 129
5-3 محدودیت های تحقیق 130
5-4 پیشنهادهای کاربردی 131
5-5 پیشنهادات آتی 133
منابع و مآخذ
فهرست منابع فارسی 135
فهرست منابع انگلیسی 137
فهرست جداول
جدول 2-1-1 نسیت های نقدینگی 32
جدول 2-1-2 رابطه بین دارایی های نقد و روش های تامین مالی 59
جدول 2-2-1 تعاریف عملکرد 65
جدول 4-1 معرفی و تفکیک نمادهاي استفاده شده براي متغیرهاي مدل 119
جدول 4-2 آمار توصیفی متغیرهای تحقیق قبل از نرمال کردن 120
جدول 4-3 آمار توصیفی متغیرهای تحقیق بعد از نرمال کردن 123
جدول 4-4 نتایج آزمون چاو مربوط به مدل ها 125
جدول 4-5 نتایج آزمون هاسمن مربوط به مدل های تحقیق 126
جدول 4-6 شناسایی ناهمسانی واریانس در مدل های تحقیق 127
جدول 4-7 نتایج بدست آمده از تخمین مدل اول 129
جدول 4-8 نتایج بدست آمده از تخمین مدل دوم 130
جدول 4-9 نتایج بدست آمده از تخمین مدل سوم 131
جدول 4-10 نتایج بدست آمده از تخمین مدل چهارم 132
جدول 4-11 نتایج بدست آمده از تخمین مدل پنجم 133
جدول 4-12 آزمون هم خطی متغیرهای مستقل 135
جدول 4-13 آزمون مانایی فرضیه ها در طی دوره پژوهش 136
فهرست نمودارها
شکل 2-1-1 چرخه سرمایه در گردش 23
شکل 2-1-2 چرخه سرمایه در گردش 25
شکل 2-1-3 چرخه سرمایه در گردش 26
شکل 2-1-4 دوره گردش وجه نقد 51
شکل 2-1-5 ساختاردارایی های جاری را با تامین مالی کوتاه مدت و بلند مدت 58
شکل 2-1-6 نتایج استراتژی های جسورانه و محافظه 60
شکل 2-2-1 چرخه عملکرد 67
فصل اول :
کلیات تحقیق
1- 1 مقدمه
امروزه کاربرد مباحث مدیریت مالی جایگاه ویژهای را در ارتقاء کارایی سازمان به خود اختصاص داده است. لذا اتخاذ تصمیمات تأمین مالی و سرمایهگذاری بهعنوان دو وظیفه اصلی مدیران مالی، اهمیت خاصی را دارا هست. در این راستا، مدیریت سرمایه در گردش که همان مدیریت بر منابع و مصارف جاري هست، جهت حداکثر سازی ثروت سهامداران بهعنوان بخشی از حیطه مباحث مدیریت مالی داراي اهمیت ویژهای است.(عباس زاده و همکاران ، 1392)
شالوده مباحث مديريت مالي را سرمايه تشكيل میدهد و میتوان ادعا كرد كه همه فعالیتهای تجاري نيازمند سرمایهاند.سرمايه عبارت است از تمام منابع مالي كه مورد مصرف شركت قرار میگیرد و در اين راستا مديريت مالي چارچوب روابط بين سرمايه و شركت را مشخص میکند.
یکی از وظایف مدیریت مالی، اعمال مدیریت بر سرمایه در گردش هست. مدیریت سرمایه در گردش درواقع همان مدیریت بر داراییها و بدهیهای جاري هست. مهمترین داراییهای جاري عبارت از وجه نقد، حسابهای دریافتنی و موجودیها میباشند. موجودي زیاد و افزایش دادوستد رویههای اعتباري منجر به فروش بالا میشود. موجودي زیادتر همچنین ریسک عدم پوشش تقاضا را کاهش میدهد. دادوستد اعتباري ممکن است فروش را تحریک کند به خاطر اینکه به شرکت اجازه میدهد تا به کیفیت محصول قبل از پرداخت دسترسی پیدا کند. ( فتحی و توکلی ,1388)
امروزه در همه واحدهاي تجاري سرمايه در گردش بخش عظيمي از سرمايه سازمان را به خود اختصاص میدهد و مديريت آن نيز از اهميت بسزايي برخوردار است. سرمايه در گردش براي موفقيت هر واحد تجاري يك عامل مهم است و نيازمند كنترل و مديريت كافي هست. مديريت سرمايه در گردش، به دنبال رسيدن به شرايطي است كه شركت با مازاد يا كمبود نقدينگي مواجه نشود. درصورتیکه شركت با كمبود نقدينگي مواجه گردد . عدم نگهداري سطح مطلوب نقدينگي براي يك شركت، باعث میشود آن شركت در استفاده از فرصتهای سرمایهگذاری کوتاهمدت موفق نباشد و براي توليد كالاها و رفع نيازهاي مشتريان، به مواد اوليه موردنیاز دسترسي بهموقع نداشته باشد . همچنين ممكن است واحد تجاري در ايفاي بهموقع تعهداتش با مشكل مواجه شده و بر اعتبار آن اثر سوء گذارد. چنين شركتي به علت كمبود منابع قادر به بهرهبرداری از شرايط مطلوب بازار و پذيرش پروژههای سودآور نخواهد بود. اين شركت قادر به تهيه يكجاي تجهيزات موردنیاز خود و استفاده از تخفیفات نقدي نخواهد بود. ادامه اين وضعيت ممكن است باعث سقوط قیمت سهام شرکت و نهایتاً با کاهش ارزش به خاتمه فعاليت واحد تجاري منجر شود. (ديانتي ،1391 )
سرمایه در گردش از اقلام مهم دارائیهای واحدها بنگاههای اقتصادی تلقی میشود که در تصمیمات مالی نقش قابلتوجهی دارد. تداوم فعالیتهای بنگاههای اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاهمدت آن بستگی دارد، زیرا فعالیتهای عملیاتی در یک دوره عادی که معمولاً سالانه است به شناخت سرمایه در گردش و مدیریت مطلوب آن مربوط میشود بطوریکه از این طریق، نتایج مورد انتظار تحقق یابد و امکان تداوم فعالیت در بلندمدت فراهم شود . نگهداری سطح مطلوب وجه نقد برای پرداخت بدهیهای سررسید شده، و استفاده از فرصتهای ناگهانی مناسب جهت سرمایهگذاری که نشانهای از انعطافپذیری واحد تجاری هست و دسترسی به مواد اولیه برای تولید بهطوریکه شرکت بتواند بهموقع جوابگوی تقاضای مشتریان باشد دال بر اهمیت سرمایه در گردش میباشد . هرگونه تصمیمی در این بخش توسط مدیران واحد تجاری اتخاذ میشود اثرات شدیدی بر روی بازدهی عملیاتی واحد تجاری میگذارد که باعث تغییر ارزش شرکت و نهایتاً ثروت سهامداران خواهد شد.( رهنمای رود پشتی و کیائی،1387)
مدیران واحد انتفاعی در شرایط مختلف با توجه به عوامل درونی و بیرونی واحد انتفاعی و با توجه به ریسک و بازده باید استراتژي مناسبی را براي اداره و مدیریت سرمایه در گردش واحد خود انتخاب نمایند. چنانچه نوع استراتژي مدیریت دارائیهای جاري و بدهیهای جاري در موقعیتی معین بهگونهای مناسب انتخاب شود، امکان دستیابی به بهترین استراتژي مدیریت سرمایه در گردش فراهم خواهد شد. ایجاد تعادل در دارائیهای جاري و بدهیهای جاري از اهمیت خاصی برخوردار است؛ بهطوریکه تصمیمگیری در مورد یکی بر روي دیگري تأثیر زیادي میگذارد.
یکی از مهمترین بحثهای مدیریت یک واحد انتفاعی، مدیریت سرمایه در گردش آن است که نقش قابلتوجهی در رشد و بقاي واحد انتفاعی ایفا میکند. مدیریت سرمایه در گردش در دو گروه مدیریت دارائیهای جاري و مدیریت بدهیهای جاري تقسیم میشود. این تحقیق به دنبال آن است تا عوامل مختلفی را که با نوع انتخاب استراتژي مدیریت سرمایه در گردش در ارتباط است موردبررسی قرار دهد.
برخی از این عوامل عبارتاند از: سودهرسهم ، نرخ بازده سرمایهگذاری و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام. مدیریت سرمایه در گردش یکی از بخشهایی است که در ساختار مدیریتی یک سازمان نقش حیاتی ایفا میکند بهطوریکه در برخی موارد بحث سرمایه در گردش و نقدینگی را بسان خونی تشبیه کردهاند که در یک واحد تجاري در جریان است و از مدیریت این بخش بهعنوان قلب تپنده آن یادشده است که وظیفه پمپاژ خون به رگهای سازمان را به عهده دارد . (عباس زاده و همکاران ،1392)
1-2 بیان مسأله
یکی از مهمترین بحثهای مدیریت یک واحد انتفاعی، مدیریت سرمایه در گردش آن واحد انتفاعی است که نقش قابلتوجهی در رشد و بقای واحد انتفاعی ایفا میکند مدیریت سرمایه در گردش در دو گروه مدیریت دارائیهای جاری و مدیریت بدهیهای جاری تقسیم میشود . ایجاد تعادل در دارائیهای جاری و بدهیهای جاری از اهمیت خاصی برخوردار است بهطوریکه تصمیمگیری در مورد یکی بر روی دیگری تأثیر زیادی میگذارد. در اداره امور سرمایه در گردش یک واحد تجاری استراتژیهای گوناگونی وجود دارد که از تلفیق استراتژی دارائیهای جاری و استراتژی بدهیهای جاری حاصل میشود . مدیریت سرمایه در گردش واحد تجاری در شرایط مختلف باید استراتژیهای مناسبی را برای شرکت انتخاب نماید تا بتواند به نحو کارآمد دارائیهای جاری و بدهیهای جاری را اداره نماید و تأمین مالی اقتصادی صورت گیرد و بدین طریق بازده شرکت را بالابرده و ثروت سهامداران را حداکثر نماید . به عبارتی ارزش زایی مدیریت سرمایه در گردش بسیار حائز اهمیت است. (رهنمای رود پشتی و کیائی،1387).
در اقتصاد پر چالش کنونی با فشارهای فزاینده محیطی و منابع خارجی محدود,داراییها و بدهیهای جاری در قالب سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است و مدیریت بهینه آن در بنگاهها میتواند بهعنوان يك مزيت رقابتي محسوب شود.
گونداولی1بر این باور است که امروزه شرکتها راههای جدیدی را برای رشد و بهبود عملکرد مالی و کاهش ریسک جستجو میکنند و در این راستا سرمایه در گردش بهعنوان منبعی مهم برای بهبود عملکرد مالی به شمار میآید.هاووتیس2 نیز بر این باور است که مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی برای توانایی شرکتها جهت سازگاری در یک اقتصاد پر چالش است و
