فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
-1. مقدمه 2
1-2. بیان مساله 2
1-3- سؤالهای تحقیق 5
1-4- پیشینهی تحقیق 5
1-5- فرضیه های پژوهش 8
1-6- حدود پژوهش 8
1-7- اهداف پژوهش 9
1-8- معرفی الگو یا روش کار 10
1-9- نارسایی ها و مشکلات عمدهی تحقیق 10
فصل دوم: مبانی نظری
2-1- مقدمه13
2-2- شهر و نظریههای اجتماعی 14
2-2-1- مکتب آرمانگرایی 14
2-2-2- مکتب اصلاحگرایی 14
2-2-3- مکتب شیکاگو 14
2-2-4- مکتب مدرنیسم 14
2-2-5- مکتب فرامدرنیسم 15
2-2-6- مکتب فرهنگ گرایی 15
2-2-7- مکتب طبیعتگرایی 16
2-2-8- مکتب فلسفهگرایی 16
2-2-9- مکتب فنگرایی 16
2-2-10- مکتب آمایش انسانی 16
2-3- معماری اسلامی و نمادهای بارز آن 17
2-3-1- درآمد 17
2-3-2- برخی از نمادهای معماری اسلامی 19
2-3-2-1- گنبد 19
2-3-2-2- طاق 19
2-3-2-3- مفهوم امام یا پیشوا 20
2-3-2-4- نور و رنگ 20
2-3-2-5-احجام سه گانهی کروی 21
2-3-2-6- دایره 21
2-4- مباحثی در علوم رفتاری و روانشناسی محیط 21
2-4-1- پدیدار شناسی 21
2-4-2- مفهوم مکان 22
2-4-3- هویت مکان 22
2-4-4- حس مکان 23
2-4-5- حس لامکانی یا احساس بیمکانی 24
2-4-6- حافظهی جمعی 25
2-4-7- خرد جمعی 25
2-4-8- شعور و حافظهی جمعی 26
2-5- وجه سوم در هستی: ماده، انرژی و ” شعور ” 26
2-5-1- نظریهی شعور 26
2-5-2- پزشکی هومیوپاتی 28
2-6- استفاده از نظریهی شعور و تشریح شعور در حوزهی کلام 28
2-6-1- شعور در کلام 28
2-6-2- شعور مثبت و منفی 29
2-6-3- تشعشع در کلام 30
2-6-4- تشعشع شعوری 30
2-6-5- شارژ شعوری 31
2-6-6- روح جمعی 31
2-6-7- شواهد تذکر به ” روح جمعی ” در قرآن 32
2-6-8- شواهدی مبنی بر وجود آگاهی نسبت به مباحث شعور و تشعشع شعوری در فرهنگ اسلامی 33
2-7- نقد و بررسی مباحث روانشناسی محیطی از منظر شعور 34
2-7-1- معماری، هرمنوتیک، شعور و القای حس و معنا در ناخودآگاهی 34
2-7-2- جمعبندی مختصر از نظریههای پدیدارشناسانه در خصوص روانشناسی محیط 35
2-7-3- تحلیل ماهیت حسمکان و حس تعلق به اجتماع از منظر شعور 36
2-7-4- حس تعلق به مکان در شهرهای قدیمی و شهرهای سنتی 37
2-8- تاملی بر شهرسازی در جهان اسلام از منظری نو و از بُعد شعور 40
2-8-1- درآمد 40
2-8-2- شهرسازی اسلامی در سیرهی پیامبر اکرم (ص 40
2-8-3- شهرسازی اصفهان، تجلی نمونهای از شهرسازی ایدئولوژیک ایرانی-اسلامی 43
2-9- تعاریف و مفاهیم 44
2-9-1- تعریف فرهنگ 44
2-9-2- ریشهی مفهومی ” شهر-فرهنگ 45
2-9-3- تعریف مدل “شهر- فرهنگ 45
2-9-4- تعریف “میدان شعوری 45
2-9-5- نقش میدان شعوری در شکلگیری کائنات و علت جاذبهی اجرام سماوی در قرآن 46
2-9-6- اهمیت میدان شعوری فضا-زمان در سرنوشت شهرها و حوادث طبیعی 47
2-10- پایداری و مفهوم آن 49
2-10-1- پیدایش مفهوم پایداری 49
2-10-2- توسعهی پایدار 49
2-10-3- ابعاد توسعهی پایدار 49
2-10-3-1- پایداری اکولوژیکی 49
2-10-3-2-پایداری اجتماعی 50
2-10-3-3- پایداري اقتصادي 50
2-10-3-4- پایداری محیطی در فرهنگ قرآن 50
2-11- اصول پیشنهادی شهر-فرهنگ در جهت هویت بخشی ایرانی-اسلامی به مجتمعهای زیستی 51
2-11-1- جمعگرایی در اجتماع و تلاش در جهت رواج فرهنگ اجتماع محور 51
2-11-2-کانونکرایی در بافت و ساخت شهر از طریق جایگزاری کاربریهای عمومی در نقاط متراکم مجتمعهای زیستی در جهت ایجاد یک میدان شعوری 52
2-11-3- قدسی سازی با تشعشعی نقاط کانونی شهر و ایجاد محیط ارزشی در هستهی مرکزی شهر با انعکاس این مفاهیم در میدان شعوری 52
2-11-4- برنامهریزی سیستمی شهر در جهت ایجاد یک کل واحد از بُعد شعوری، کالبدی و اجتماعی 53
2-11-5- عدم تفکیک “فرد” از “اجتماع”، مسئولیت افراد در قبال سرنوشت جامعه و تشویق به مشارکت عمومی 53
2-11-6- حفظ و ترویج آداب و رسوم اجتماعی-عقیدتی که به صورت عمومی برگزار میشود و لزوم فضاهایی در مراکز زیستی برای انجام این امور 54
فصل سوم: معرفی محدودهی مورد مطالعه
3-1- مقدمه 56
3-2- موقعیت جغرافیایی 56
3-2-1- موقعیت و وسعت شهرستان خوی 56
3-2-2- موقعیت جغرافیایی شهر خوی 57
3-2-3- محدودهی حوزهی طبیعی شهر 57
3-3- مطالعات جغرافیای طبیعی محدوده ی مورد مطالعه 57
3-3-1- زمین شناسی منطقه خوی 57
3-3-2-وضعیت تکتونیکی و زلزلهخیزی شهر خوی 58
3-3-3- وضعیت توپوگرافی 58
3-3-4- مطالعات اقلیمی 59
3-3-4-1- دما 59
3-3-4-2- بارش 59
3-3-4-3- رطوبت 60
3-4- مطالعات جغرافیای انسانی محدودهی مورد مطالعه 61
3-4-1- ویژگیهای اجتماعی جمعیت خوی 61
3-4-1-1- رشد جمعیت در شهر خوی از سال 1335 تا 1390…………………………………………………………………………61
3-4-1-2- درصد رشد جمعیت خوی در دورههای مختلف سرشماری 62
3-4-1-3- بعد خانوار 62
3-4-1-4- وضعیت سواد 63
3-4-1-5- مهاجرت 64
3-4-2- ویژگیهای اقتصای جمعیت شهر خوی 64
3-4-2-1- وضعیت اشتغال در شهر خوی 64
3-4-2-2- نرخ اشتغال مردان و زنان 65
3-5- ویژگیهای تاریخی و فرهنگی در منطقهی خوی 66
3-5-1- سابقه تاریخی 66
3-5-2- وجه تسمیه 67
3-6- بررسی وضعیت کالبدی شهر خوی 67
3-6-1- هستهی اولیه 67
3-6-2- بررسی ساخت شهر 68
3-6-3- وضعیت توسعهی کالبدی شهر و جهات توسعهی کالبدی آتی 71
3-6-4- بررسی بافت شهر 72
3-7- بررسی نحوه پراکندگی کاربریهای شاخص در شهرهای اسلامی 73
3-7-1- کاربری مذهبی (مسجد) 73
3-7-2- کاربری آموزشعالی (مدرسه) 74
3-7-3- کاربریهای تجاری (بازار) 75
3-7-4- کاربریهای فرهنگی-هنری 76
3-7-5- سیستم محلات شهری 77
3-8- شخصیتهای فرهنگی-مذهبی مدفون در شهر خوی 78
3-8-1- شمسالدین محمد بن علی بن ملک داد تبریزی معروف به “شمس تبریزی” 78
3-8-2- پوریای ولی 79
3-8-3- امامزاده سید بهلول (ع) 80
3-8-4- امامزاده میرهادی سید کوثری (ع) 81
3-8-5- امامزاده محمد (ع) 81
3-9- جمع بندی 82
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
4-1- مقدمه 85
4-2- تحلیل ساخت و بافت شهر خوی از منظر ویژگیهای شهر اسلامی 85
4-2-1- کانونگرایی در بافت و ساخت شهر………………………………………………………………………………………………….85
4-2-2- کاربری مسجد 86
4-2-2- کاربری تجاری (بازار) 88
4-2-3- کاربری آموزش عالی ( مدرسه) 89
4-2-4- محلات شهری 90
4-2-5-کاربریهای فرهنگی-هنری 91
4-5- اقدامات انجام شده در خصوص تلاش برای هویت بخشی ایرانی-اسلامی به شهر 93
4-6- تحلیل ویژگیهای شهر خوی از نقطه نظر اصول شش گانهی “شهر-فرهنگ” 94
4-6-1- جمعگرایی در اجتماع و تلاش در جهت رواج فرهنگ اجتماع محور 94
4-6-2- کانونگرایی در بافت و ساخت شهر از طریق جایگزاری کاربریهای عمومی در نقاط متراکم مجتمعهای زیستی در جهت ایجاد یک میدان شعوری قوی 95
4-6-3- قدسیسازی بار شعوری نقاط کانونی شهر و ایجاد محیط ارزشی در هستهی مرکزی شهر 95
4-6-4- برنامهریزی سیستمی شهر در جهت ایجاد یک کل واحد از بُعد شعوری، کالبدی و اجتماعی 96
4-6-5- عدم تفکیک “فرد” از “اجتماع”، مسئولیت افراد در قبال سرنوشت جامعه و تشویق به مشارکت عمومی 96
4-6-6- حفظ و ترویج آداب و رسوم اجتماعی-عقیدتی که به صورت عمومی برگزار میشود و لزوم فضاهایی در مراکز زیستی برای انجام این امور 97
4-7- جمع بندی 97
فصل پنجم: آزمون فرضیه، جمعبندی و نتیجهگیری و ارائهی پیشنهادات
5-1- مقدمه 100
5-2-آزمون فرضیهها 100
5-2-1- فرضیهی اول 100
5-2-2- فرضیهی دوم 101
5-3- بحث و نتیجهگیری 101
5-4- ارائهی پیشنهادات 104
5-4-1- پیشنهاد اول: طرح پیشنهادی برای اجراییکردن شهر-فرهنگ در شهر خوی 104
5-4-1-1- جانمایی شهر–فرهنگ در مطالعه موردی شهر خوی 104
5-4-1-2- عناصر اصلی میدان 106
5-4-1-2-1- مسجدجامع یا مصلای شهر 106
5-4-1-2-2- موسسات علمی-آموزشی 107
5-4-1-2-3- حسینیهای برای کل شهر 108
5-4-1-2-4- بازارچهی محلی 110
5-4-1-2-5- کاربریهای ورزشی 111
5-4-2- پیشنهاد دوم 112
5-4-3- پیشنهاد سوم 113
فهرست نقشه ها
نقشه 3-1- موقعیت خوی در تقسیمات کشوری و استانی 57
نقشه3-2- پهنهبندی خطر وقوع زلزله در قسمت شمالی آذربایجان غربی 58
نقشه 3-3- هستهی اولیه ی شهر خوی و جابجایی هستهی شهر در طی دورههای مختلف 68
نقشه 3-4- طرح قلعهی قدیم خوی 79
نقشه 3-5- کاربری اراضی پیشنهادی در طرح تفصیلی منقضی شده خوی (1373) و تعریف توسعهی آتی با شهرک ولیعصر 71
نقشه 3-6- مراحل گسترش شهر خوی از سال 1335 تا سال 1387 72
نقشه 3-7- توسعهی شهری و اسکان غیر رسمی در نواحی پیرامونی شهر خوی 72
نقشه 3-8- وضعیت بافت شهری در شهر خوی 73
نقشه 3-9- جایگزینی و پراکندگی کاربریهای مذهبی 74
نقشه 3-10- پراکندگی مراکز آموزشعالی در سطح خوی 75
نقشه 3-11- پراکندگی کاربریهای تجاری در بافت شهر خوی 76
نقشه 3-12- پراکندگی مراکز فرهنگی و هنری در سطح شهرخوی 76
نقشه 3-13- محلهبندی سنتی شهر خوی 77
نقشه 3-14- موقعیت ناحیهی 2 شهرداری خوی 78
نقشه 4-1- محلهبندی مصوب شهر خوی 91
نقشه 5-1- محدوده و مکان جانمایی طرح 105
نقشه 5-2- مکانیابی پیشنهادی مصلی جدید 108
نقشه 5-3- مکانیابی پیشنهادی کاربریهای علمی-آموزشی دانشگاهی 108
نقشه 5-4- مکانیابی پیشنهادی کاربری حسینیهی شهر 109
نقشه 5-5- مکانیابی پیشنهادی کاربری بازارچه محلی 111
نقشهی 5-6- مکانیابی پیشنهادی برای کاربری فرهنگی-ورزشی زورخانه 112
فهرست نمودارها
نمودار 3-1 – میانگین ماهیانهی دمای هوا در ایستگاه خوی در دورهی آماری 20 ساله (1373-1392 59
نمودار 3-2- متوسط بارندگی در ایستگاه سینوپتیک خوی در دورهی آماری 20 ساله (1372-1392)…………………….60
نمودار 3-3- متوسط رطوبت هوا در ایستگاه خوی در طی دورهی 20 ساله (1372-1392) 60
نمودار 3-4- رشد جمعیت در شهر خوی در طی 55 سال اخیر (1335-1390 61
نمودار 3-5- متوسط رشد جمعیت در طی 55 سال اخیر (1335-1390 62
نمودار 3-6- تغییرات شاخص بعد خانوار در طی 55 سال اخیر (1335-1390 63
نمودار 3-7- دانش آموختگان دانشگاهها و موسسات آموزشعالي برحسب جنس و آخرين مدرك تحصيلي در سال 1390 63
نمودار 3-8 – مهاجرین وارد شده به شهر خوی بر حسب مبدا مهاجرت (1385-1390 64
نمودار3-9- شاغلان در هریک از بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات در شهر خوی در سال 1390 65
نمودار 3-10- درصد اشتغال در هر یک از بخشهای اقتصادی در شهر خوی در سال 1390 65
نمودار 3-11- شاغلین در سه بخش عمدهی اقتصادی بر حسب جنس در شهر خوی در سال 1390 66
نمودار 3-12- درصد اشتغال مردان و زنان نسبت به هم در سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات در شهر خوی در سال 1390 66
فهرست تصاویر
تصویر 2-1- طاق، جلوهی طرح گنبد در فضای داخلی ساختمان 19
تصویر 2-2- بقعهی شاهزاده حسن در قزوین؛ آبی، استعاره از آسمان و گنبد نمود خارجی از مسیر حرکت 20
تصویر2-3- احجام کروی بر بالای گنبد مسجد شيخ لطف الله اصفهان 21
تصویر 2-4- ساختمانی در فرانسه با نماد ماسونی 35
تصویر 2-5- نشان مهر ایالات متحده بر روی اسکناس یک دلاری، یکی از نماد های فراماسونری جهانی 35
تصویر 2-6- تصویر باز سازی شده از خانه–مسجد پیامبر (ص 41
تصویر 2-7- تصویر باز سازی شده از خانه–مسجد پیامبر (ص) و منطقهی پیرامون آن در آغاز حکومت اسلامی در اواسط قرن 7 میلادی 41
تصویر 2-8- تسلط مسجدالنبی بر محیط ساخته شدهی سنتی مدینه 42
تصویر 2-9- نقشه در تاریخ 1811 میلادی که بخشهای جنوبی قرطبه را نشان میدهد 42
تصویر 2-10- میدان نقش جهان اصفهان 44
تصویر 2-11- راسته بازار قیصریهی اصفهان که از یک سمت به میدان نقش جهان منتهی میگردد 44
تصویر 2-12- تصور دوبعدی از انحنای فضا-زمان 47
تصویر 3-1- عکس هوایی شهر خوی در سال1335 که در آن خیابانهای مهر پهلوی
