ي قدّيسان و دانشمندان اوليه مسيحي……………………………………………..77
3-1-1) فئوداليسم و انديشه‌ي مدرسيها در قرون وسطا ……………………………………………….81
2-1)قرون 16 و 17 و 18……………………………………………………………………………….93
1-2-1) انديشه اجتماعي قرون وسطايي (علل ظهور پروتستانتيزم) ……………………………………93
2-2-1)پروتستاتيزم و تأييد سرمايهداري ………………………………………………………………..95
3-1) قرون 19و20………………………………………………………………………………………97
فصل دوم : مباني و ماهيت اقتصادي مسيحيت……………………………………………105
1-2)مباني اقتصادي مسيحيت…………………………………………………………………………….105
1-1-2) ديدگاه کتاب مقدس درباره ثروت و مالكيت …………………………………………………….105
1-1-1-2) فقر و ثروت در كتاب مقدس…………………………………………………………………………………….. 106
2-1-1-2) برخي نكات پيرامون فقر و ثروت در كتاب مقدس ……………………………………………………………..108
3-1-1-2) دو موضع درباره‌ي فقر………………………………………………………………………………………….. 110
4-1-1-2)الهيات رهايي بخش يا الهيات سياسي درباب فقر و علم ………………………………………………………….112
2-1-2) نظريات صاحب نظران مسيحي درباره ثروت و مالکيت……………………………………..112
1-2-1-2) خلقت و سرپرستي ……………………………………………………………………………………………….113
2-2-1-2) مالكيت از منظر صاحب نظران مسيحي…………………………………………………………………………114
3-1-2)نظريات انديشمندان مسيحي درباره كار…………………………………………………………..115
1-3-1-2) ماهيت و اهميت كار انسان………………………………………………………………………………………. 115
2-3-1-2) مخالفت با‌نا ديده گرفتن منافع و هويت فرد در کار (از خود بيگانگي در كار )………………………………..116
3-3-1-2) حق و تكليف نسبت به كار……………………………………………………………………………………… 119
4-1-2) فقر و عدالت از ديدگاه صاحبنظران مسيحي ………………………………………………….120
1-4-1-2) عدالت از منظر صاحب نظران مسيحي ……………………………………………………………………….120
2-4-1-2) تعريف عدالت از منظر صاحب نظران مسيحي………………………………………………………………….123
3-4-1-2) انواع عدالت از منظر صاحب نظران مسيحي……………………………………………………………………124
5-1-2) دولت و بازار در نگاه انديشمندان مسيحي …………………………………………………..125
2-2) ماهيت اقتصاد مسيحي………………………………………………………………………..128
بخش سوم: اسلام
فصل اول: سير تاريخي انديشه هاي اقتصادي اسلام……………………………………..132
1-1)انديشه اقتصادي اسلام از اوايل ظهور تا اواخر قرن19 ……………………………………..132
2-1)آيات و روايات با جهتگيري اقتصادي………………………………………………………..133
3-1)موضوعات اقتصادي در متون فقهي و فلسفي………………………………………………….. 138
4-1)انديشه اقتصادي اسلام در قرن20 ……………………………………………………………145
فصل دوم : مباني و ماهيت اقتصاد اسلامي………………………………………………..146
1-2) مباني اقتصادي اسلام…………………………………………………………………………….146
1-1-2)مالكيت در اقتصاد اسلامي………………………………………………………………………..146
1-1-1-2) نظر اسلام درباره مال و ثروت……………………………………………………………. 146
2-1-1-2) مفهوم و اهميت مالكيت خدا و جانشيني انسان در قرآن…………………………………….148
1-2-1-1-2) حق و تكليف در مالكيت ………………………………………………………………………………………149
2-2-1-1-2) ديدگاههاي مشترك صاحبنظران اقتصاد اسلامي در مورد مالكيت ………………………………………..150
3-2-1-2) اختلاف نظر در مورد قلمروهاي مالكيت در اسلام…………………………………………………………….151
2-1-2) كار در اقتصاد اسلامي ……………………………………………………………………….156
1-2-1-2) اهميت و نقش كار در اسلام………………………………………………………………………………….. 156
2-2-1-2) رابطه ميان كار و مالكيت در اسلام…………………………………………………………………………… 157
3-2-1-2) هدف از كار…………………………………………………………………………………………………… 159
4-2-1-2) كار و استراحت ………………………………………………………………………………………………..160
3-1-2) عدالت در اقتصاد اسلامي …………………………………………………………………161
1-3-1-2) تعريف عدالت و قسط …………………………………………………………………………………………..163
2-3-1-2) انواع عدالت……………………………………………………………………………………………………….165
3-3-1-2) عدالت اقتصادي …………………………………………………………………………………………………165
4-3-1-2)نظريه توزيع در اقتصاد اسلامي ……………………………………………………………………………….167
5-3-1-2) نظريات توزيع قبل و بعد از توليد ……………………………………………………………………………..168
4-1-2) نقش دولت و بازار در اقتصاد اسلامي ……………………………………………………..171
1-4-1-2) مالية عمومي در اقتصاد اسلامي……………………………………………………………………………….176
2-4-1-2) جايگاه بازار و اخلاقيات بازار در اقتصاد اسلامي …………………………………………………………..180
3-4-1-2) تأمين نظام مالي در اقتصاد اسلامي……………………………………………………………………………. 184
4-4-1-2) محدودة دخالت دولت در اقتصاد اسلامي ………………………………………………………………………187
5-4-1-2) ماهيت دولت و ساختار بازار در اقتصاد اسلامي……………………………………………………………..190
2-2) ماهيت اقتصاد اسلامي…………………………………………. ……………………………193
1-2-2) نظر گروهي از صاحبنظران اقتصادي مسلمان در مورد عدم وجود اقتصاد اسلامي و عدم نياز به آن…………………………………………………………………………………………………193
2-2-2) نظريات پژوهشگران مختلف در مورد وجود اقتصاد اسلامي…………………………….196
بخش چهارم : مقايسه
فصل اول)مقايسه انديشه هاي اقتصادي يهوديت ، مسيحيت واسلام…………………..200
1-1) جهان بيني اقتصادي ……………………………………………………………………..200
2-1) كار و مالكيت………………………………………………………………………………..204
3-1) عدالت و توزيع ……………………………………………………………………………208
4-1) دولت و بازار ……………………………………………………………………………..212
فصل دوم)نتيجه گيري …………………………………………………………………….216
1-2)اشتراکات…………………………………………………………………………………….216
2-2)افتراقات……………………………………………………………………………………..217
منابع فارسي و عربي……………………………………………………………………………….221
منابع انگليسي……………………………………………………………………………………….225
واژه نامه…………………………………………………………………………………………….232
مقدمه
در چند دهه‌ي اخير، انديشمندان اقتصادي اديان مطالعات و تحقيقات گسترده و فراواني را در زمينه‌ي اقتصاد ديني( تجزيه وتحليل رفتارها، نهادها و سياست هاي اقتصادي با توجه به زمينه‌هاي ديني) انجام داده‌اند که حاصل آن به صورت گنجينه‌اي غني در اختيار جامعه‌ي علمي قرار دارد. در اين ميان، مطالعه درباره‌ي انديشه اقتصادي يهوديت، مسيحيت واسلام رونق بيشتري دارد؛به طوري که انديشمندان الهياتي و اقتصادي اين سه دين توحيدي ضمن تشکيل انجمن‌هاي علمي وبرگزاري کنفرانس‌هاي سالانه، مجلات علمي و مجموعه‌ي بسيار وسيعي از کتب و مقالات را در مورد انديشه‌ي اقتصادي اديان مذکور تأليف کرده‌اند.
پرسش بسيار مهمي که براي اين انديشمندان مطرح است،اين است که اقتصاد مطلوب و مورد نظر دين کدام است و چه ويژگي‌هايي دارد؟ دستيابي به پاسخ اين پرسش مستلزم بررسي ديدگاه‌ها و نظريات اقتصادي همه‌ي اديان بزرگ شرقي و غربي است که کار بسيار دشوار و بزرگي است و تنها گروه‌هاي بزرگ علمي از عهده‌ي پاسخ گويي به آن بر مي‌آيند.
از آنجا که يهوديت، مسيحيت و اسلام از جمله‌ي اديان بزرگ ابراهيمي هستند و با توجه به اين که پيدايش، گسترش و تحکيم پايه‌هاي دانش جديد اقتصاد در کشور‌هايي صورت گرفته است که عموماً پيرو دين مسيحيت بوده‌اند و همچنين با توجه به گستردگي آراي اقتصادي اسلام و تجربه‌ي تاريخي اقتصاد اسلامي در صدر اسلام و در طي دوره‌ي تمدن بزرگ اسلامي ونيز با عنايت به اين که يهوديت قديمي ترين دين در ميان سه دين اصلي دنيا است که ريشه در خاورميانه دارند و تاريخچه‌ي اين دين، سنتي بسيار غني از تفکرات معنوي و قوانين اخلاقي در تمامي ابعاد وجودي
