پایان نامه ارشد درمورد آموزش عالی، توسعه فرهنگی، آموزش عالی در توسعه فرهنگی، دانشگاه پیام نور

استاد مشاور : خانم دکترطلعت دیبا واجاری

مرداد1394

گواهی اصالت و نشر

اینجانب طیبه بیات دانشجوی ورودی سال 1391 مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی گواهی می‌نمایم چنانچه در پایان نامه خود از فکر،ایده و نوشته دیگری بهره گرفته‌ام با نقل قول مستقیم یا غیرمستقیم منبع و مأخذ آن را نیز در جای مناسب ذکر کرده‌ام. بدیهی است مسئولیت تمامی مطالبی که نقل قول دیگران نباشد بر عهده خویش می‌دانم و جوابگوی آن خواهم بود.
دانشجو تأیید می‌نماید که مطالب مندرج در این پایان نامه( رساله) نتیجه تحقیقات خودش می‌باشد و در صورت استفاده از نتایج دیگران مرجع آن را ذکر نموده است.
نام و نام خانوادگی دانشجو
تاریخ و امضاء
اینجانب طیبه بیات دانشجوی ورودی سال 1391 مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی گواهی می‌نمایم چنانچه بر اساس مطالب پایان نامه خود اقدام به انتشار مقاله،کتاب، و… نمایم ضمن مطلع نمودن استاد راهنما،با نظر ایشان نسبت به نشر مقاله،کتاب، و … و به صورت مشترک و با ذکر نام استاد راهنما مبادرت نمایم.
نام و نام خانوادگی
تاریخ و امضاء

کلیه حقوق مادی مترتب از نتایج مطالعات، آزمایشات و نوآوری ناشی از تحقیق موضوع این پایان نامه متعلق به دانشگاه پیام نور می‌باشد.

مرداد 1394
تقدیم به مادرم،
مادرم , آنکه آفتاب مهرش در آستانه قلبم ,همچنان پابرجاست و هرگز غروب نخواهد کرد.
تقدیم به روح پاک پدرم،
به او که عالمانه به من آموخت تا چگونه در عرصه زندگی،ایستادگی را تجربه نمایم.
وتقدیم به همسر مهربانم،
که مسیح واربا صبرش در تمام لحظات رفیق راهم بود کمکها و تشویق های او باعث دلگرمی و ادامه راهم شد.
و تقديم به گلهای نازم رژینا و کیارش ،
كه كودكي گمشده ام را در چهره هاي معصومشان يافتم .

تشکر و قدردانی :

سپاس خدایی را سزاست که بر بنده منت نهاد ، هستیام بخشید و توفیقم داد تا در مسیر کسب علم و تجربه قرار گیرم.
بر خود واجب میدانم از زحمات دلسوزانه و بیدریغ استاد ارجمندم جناب آقای دکتر ملکی به خاطر قبول مسئولیت هدایت پروژه ، نظارت مستمر و دقیق ، کمکهای بیدریغ و ارائه راهنماییهای ارزشمندشان ، در دستیابی به کلیه اهداف این پایاننامه ،صمیمانه تشکر و قدردانی نمایم و همچنین از زحمات سرکار خانم دکتر طلعت دیبا واجاری که سمت مشاور را در این رساله به عهده داشتند نیز کمال تشکر و قدردانی را دارم .

چکیده :

در جهانی که آموزش عالی یکی از اصلی ترین نهادهای ارزش آفرین و فرهنگ ساز در جامعه محسوب می‌گردد ،پرداختن به مسائل دانشگاه و آموزش عالی به مثابه یکی از اصلی‌ترین پایگاههای تولید و ترویج دانش به شمار‌می‌آید. دانشگاه مهم ترین ابزار برای انتقال ارزش‌ها و ‌هنجارها به نسل جوان و پیشرفت و توسعه جامعه به شکل صحیح می باشد. در این پژوهش نخست به بررسی اجمالی مفهوم آموزش عالی‌،‌تاریخچه آن و‌ مولفه‌های ‌کلیدی‌ آن ‌و نقش آن در توسعه فرهنگی دانشگاه و همچنین مفهوم توسعه، توسعه فرهنگی و مولفه های‌آن و همچنین رابطه آن ها با یکدیگر پرداخته شده است. ‌لذا با توجه به اهمیت‌ و‌ضرورت این مسئله‌، هدف‌کلی پژوهش ،بررسی نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی دانشگاه پیام نور مرکز کرج می باشد.روش تحقیق توصیفی ‌از نوع پیمایشی‌است؛ تحقق هدف فوق و‌شناخت دقیق ابعاد مسئله‌،‌در گرو‌مطالعه، بررسی و تحلیل دیدگاه های صاحب نظران وپیشینه مطالعاتی و تحقیقات انجام شده می باشد.توسعه فرهنگی دانشگاه،نتیجه نقش و تاثیر آموزش عالی (دانشگاه پیام نور مرکز کرج)است.
این تحقیق از نوع کاربردی و از نظر روش تحقیق ، توصیفی و از طبقه پیمایشی می باشد که در آن نوع پرسشنامه از نوع محقق ساخته است ، جامعه آماری تحقیق را 70 نفر از اساتید و اعضای هیأت علمی تشکیل داده که داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS و Lisrel مورد اندازه گیری قرار گرفت . که براین اساس در تحلیل اکتشافی مرحله اول(پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی) نتايج نشان مي دهد كه تمامي پيش فرض هاي مورد نياز مربوط به استفاده از روش تحليل عاملي رعايت شده است. آزمون كيسر – مي ير و اوكلين شاخصي براي كفايت نمونه است. ميزان تعلق متغير ها به يكديگر(عليت عاملي) و در نتيجه مناسب بودن آن ها را براي تحليل عاملي تشخيص داد و هم مناسب بودن هر متغير را به تنهايي مشخص كرد. با توجه به اينكه مقدار آن برابر با 79/0 مي باشد .
ارزيابي پايايي عامل هاي استخراجي پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی مشخص مي شود كه پايايي مولفه ها و پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی در حد قابل قبول است.
براساس تحليل اكتشافي مرحله دوم(پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی) که در این مرحله، هر 3 مولفه پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرد که بر اساس آزمون كيسر _ مي ير و اوكلين، و با توجه به اينكه مقدار آن برابر با 72/0 مي باشد، لذا قضاوت در مورد آن در حد خوب گزارش مي شود. با توجه به مقدار مجذور كاي و سطح معناداري آزمون كرويت بارتلت ( 01/0P و15/62X2=) نتيجه گرفته مي شود كه بين عامل ها همبستگي وجود دارد. و ملاحظه مي شود که تمامی مولفه ها با نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی داراي همبستگي قابل قبول مي‌باشند.

واژگان کلیدی : آموزش عالی – توسعه فرهنگی – دانشگاه پیام نور کرج

فهرست مطالب

1
فصل اول : کلیات پژوهش
2
1-1-مقدمه
4
1-2- بیان مساله
8
1-3- ضرورت انجام تحقيق
10
1-4- اهداف تحقیق
10
1-4- 1- هدف کلی
10
1-4-2- اهداف جزئی
10
1-5- فرضیه های تحقیق
10
1-5-1- فرضیه کلی
10
1-5-2- فرضیه های جزئی
11
1-6- تعریف اصطلاحات پژوهش
11
1-6-1- تعاریف نظری آموزش عالی
11
1-6-2- تعاریف نظری فرهنگ
12
1-6-3-تعریف نظری توسعه فرهنگی
13
1-7- تعاریف عملیاتی
13
1-7-1- آموزش عالی
14
1-7-2- توسعه فرهنگی

15
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
16
2-1- مقدمه
17
2-2- بخش اول: مبانی نظری پژوهش
17
2-2-1- فلسفه آموزش عالی
20
2-3- تاریخچه و سیر تحول آموزش عالی در ایران
22
2-4- اهم نهادهای سیاست گذار و برنامه ریزی در آموزش عالی
23
2-5- نقش آموزش عالی در فرهنگ و تمدن ایران و اسلام
23
2-6- جایگاه آموزش در ایران باستان
24
2-7- جایگاه آموزش در ایران دوره اسلامی
25
2-8- آموزش عالی در تاریخ معاصر ایران
27
2-9- آموزش عالی پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی
28
2-10- مدارس عالی
28
2-10-1- تاسیس دارالفنون
28
2-10-2 مدرسه حقوق و علوم سیاسی
29
2-10-3- مدرسه طب
29
2-10-4- تاسیس دانشگاه تهران
30
2-10-5- تاسیس وزارت علوم و آموزش عالی
31
2-11- انقلاب اسلامی و ساخت سازمانی جدید
33
2-12- رهبری و مدیریت آموزش عالی
35
2-13- آموزش عالی و زمینه های تحول آن
35
2-14- نقش و جایگاه آموزش عالی در توسعه
38
2-15- مفهوم دانشگاه
45
2- 16- رسالت ها و اهداف آموزش عالی در ایران
46
2-17- رسالت ها و نقش های آموزش عالی
48
2-18- چالش ها و نقش دانشگاه
53
2-18-1- چالشهای جهانی آموزش عالی در قرن 21.
53
2-19- ویژگی های دانشگاه در جهان امروز و رسالت های دانشگاه
55
2-20- ویژگی های سازمانی مراکز آموزش عالی
56
2-21- الگوهای مدیریتی در آموزش عالی
57
2-22- الگوی مشارکتی در آموزش عالی
57
2-23- جمع بندی آموزش عالی
58
2-24- تاریخچه فرهنگ
59
2-24-1- مفهوم فرهنگ
64
2-25- عناصر فرهنگ و مولفه های آن
65
2-25-1- هنجارها
65
2-25-2- نمادها
65
2-25-3- علوم وفنون
66
2-25-4- نقش ها
66
2-25-5- بینش
67
2-25-6- ارزش ها
67
2-26- اهمیت فرهنگ و نقش نظام آموزش عالی
70
2-27- فرهنگ و دانشگاه
71
2-28- تعریف توسعه
74
2-28-1- نقش دانشگاه در توسعه
76
2-28-2- رابطه بین فرهنگ و توسعه
77
2-28-3- آموزش و توسعه
77
2-28-4- بعد فرهنگی توسعه
79
2-28-5- مفهوم توسعه فرهنگی
84
2-28-6- اهمیت توسعه فرهنگی و ضرورت آن
92
2-29- رابطه بین آموزش عالی و توسعه فرهنگی
92
2-30- نقش دانشگاه در توسعه فرهنگی جامعه
94
2-30-1- نقش فعالیتهای فرهنگی دانشگاهها در توسعه فرهنگی
95
2-30-2- کارکردهای فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه
96
2-30-3- نقش فعالیتهای فرهنگی دانشجویان در تحقق توسعه فرهنگی
98
2-31- نقش دانشگاه در مهندسی فرهنگی کشور
99
2-31-1- نقش بیداری
100
2-31-2- آینده پژوهی فرهنگی
100
2-31-3- نهضت نرم افزاری
100
2-31-4- کارآفرینی
101
2-31-5- تعلیم و تربیت
101
2-32- جایگاه دانشگاه در فرایند تحولات فرهنگی
102
2-33- مدیریت تحول فرهنگی
104
2-34- توسعه فرهنگی و تکنولوژی
105
2-35- اینترنت و توسعه فرهنگی
106
2-35-1- فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش
109
2- 36- چالش های پیش روی گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش
110
2-37- جمع بندی توسعه و توسعه فرهنگی
113
بخش دوم : مبانی تجربی پژوهش
113
2-2-1 پژوهشهای داخلی
118
2-2-2 پژوهشهای خارجی
122
بخش سوم : معرفی جامعه آماری ((دانشگاه پیام نور))
122
2-3-1 آشنایی با جامعه آماری (دانشگاه )
123
2-3-2 آموزش باز
124
2-3-3 سند چشم انداز دانشگاه
124
2-3-4 اهداف اساسی دانشگاه
125
2-3-5 وظایف اصلی دانشگاه
134
فصل سوم : روش شناسی پژوهش

135
3-1- مقدمه
135
3-2 روش پژوهش
136
3-3 متغیر های پژوهش
136
3-3-1 متغیر مستقل
136
3-3-2 متغیر وابسته
136
3-4- جامعه آماری
137

3-5- تحلیل آماری تحقیق

137
3-5-1- تحلیل های آماری توصیفی
137
3-5-2- تحلیل های آماری توصیفی
138
3-6- نمونه و روش نمونه گیری
138
3-7- روش گردآوری داده ها
139
3-8- ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها
139
3-9 – پایایی و روایی پرسشنامه
139
3-9-1- پایایی (قابلیت اعتماد)ابزار اندازه گیری
142
3-9-2- روایی(اعتبار)ابزار اندازه گیری
153
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های پژوهش
154
4-1- مقدمه
154
4-2- توصیف آماری دادهها
159
4-3- آزمون کلموگروف اسمیرنف در خصوص توزیع طبیعی داده ها:
169
فصل پنجم : نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
170
5-1- مقدمه
170
5-2- نتیجه گیری یافته ها
170
5-2-1- یافته های حاصل از داده های توصیفی
171
5-2-2- یافته های حاصل از داده های استنباطی
174
5-2-3- نتایج آزمون فرضیات
174
5-2-3-1- نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنف در خصوص توزیع طبیعی داده ها:
174
5-2-3-2- نتایج آزمون فریدمن
175
5-2-3-3- نتایج آزمون t مستقل
175

5-2-3-4- نتایج آزمون باکس و لامبدا ویکز
178
5-3-پیشنهادات اجرایی پژوهش
178
5-4- پیشنهاداتی به پژوهشگران برای مطالعات آینده
179
5-5- محدودیت های تحقیق
181
منابع و مآخذ
پیوست ها 191

فهرست جداول

جدول(3-1)، نتايج آزمون بارتلت و كيسر – مي ير و اوكلين
144
جدول (3-2)، اشتراكات
145
جدول 3-3، نتايج بررسي سهم واريانس هر يك از عامل ها در مدل 3 عاملي پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی
146
جدول (3-4)، نتايج تحليل مولفه هاي اصلي همراه با چرخش واريماكس در مورد بار عاملي سوالات پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی
147
جدول (3-5) نتايج ارزيابي پايايي عامل هاي پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی
148
جدول (3-6 ) نتايج آزمون بارتلت و كيسر – مي ير و اوكلين
148
جدول( 3-7 ) اشتراكات مولفه ها
149
جدول( 3-8 ) نتايج تحليل مولفه هاي اصلي همراه با چرخش واريماكس در مورد بار عاملي مولفه های پرسشنامه نقش آموزش عالی در توسعه فرهنگی
149
جدول ( 3-9 ) رابطه بين