
1-1- مقدمه 2
1-2- مسأله پژوهش 3
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش 7
1-4- هدف پژوهش 7
1-5- سؤالهاي پژوهش 8
1-6- فرضيههاي پژوهش 9
1-7- متغيرهاي پژوهش 10
1-7-1- متغيرهاي مستقل 10
1-7-2- متغير وابسته 11
1-7-3- متغير تعدیلگر 11
1-7- 4- متغيرهاي كنترلي 12
1-8- روش انجام پژوهش 12
1-8-1- روش پژوهش و گردآوري دادهها 12
1-8-2- جامعه و نمونه آماری 12
1-8-3- روش تجزيه و تحليل دادهها 13
1-9- استفادهكنندگان از نتايج پژوهش 14
1-10- تعريف واژههاي كليدي 14
1-11- ساختار پژوهش 16
فصل دوم مباني نظري و پيشينه پژوهش 17
2-1- مقدمه 18
2-2-مسئولیت اجتماعی 18
2-2-1- ایجاد ارزش بعنوان یک نتیجه استراتژیک 20
2-2-2- تعهد اجتماعی تا پاسخگویی اجتماعی 21
عنوان شماره صفحه
2-2-3-دلایل موافقان مسئولیت اجتماعی: 24
2-2-4- دلایل مخالفان مسئولیت اجتماعی 26
2-2-5-محتوا، ماهیت و رویه های گزارشگری اجتماعی 29
2-2-5-1- موضوعات و مسائل زیست محیطی 29
2-2-5-2- موضوعات و مسائل مربوط به مشارکت در فعالیت های اجتماعی 30
2-2-5-3- موضوعات و مسائل مربوط به منابع انسانی 30
2-2-5-4- موضوعات و مسائل مربوط به انرژی 31
2-2-5-5- موضوعات و مسائل مربوط به بهداشت و ایمنی 31
2-2-5-6- موضوعات و مسائل مربوط به رویه های فعالیت عادلانه (کسب و کار) 31
2-2-5-7- سایر موضوعات 31
2-2-6-مزایا و اثرات گزارشگری اجتماعی 33
2-3-مروری بر ادبیات ارزش شرکت 37
2-3-1-فرایند ارزشیابی شرکت 38
2-3-2- رویکردهای ارزشیابی شرکت 39
2-3-3-رویکرد ارزشیابی مبتنی بر ارزش مقایسه ای بازار 39
2-3-4-رویکرد ارزشیابی مبتنی بر درآمد 40
2-4-نسبت Q توبین 43
2-4-1- محاسبه نسبت Q توبین 44
2-4-2- تئوری Q توبین 47
2-4-3- کاربردهای مالی شاخص Q توبین 49
2-4-4- مزایا و معایب Q توبین 50
2-4-5-عوامل تعیین کننده ارزش شرکت 52
2-5-تعریف ریسک 55
2-6-پیشینه تحقیقات: 57
2-6-1-پژوهشهای داخلی: 57
عنوان شماره صفحه
2-6-2- پژوهشهاي خارجي: 62
2-7- خلاصه فصل 65
فصل سوم روش اجراي پژوهش 67
3-1- مقدمه 68
3- 2- روش انجام پژوهش 69
3-3- فرضيههاي پژوهش 69
3-4- متغيرهاي پژوهش 71
3-4-1- متغيرهاي مستقل 71
3-4-2- متغير وابسته 71
3-4-3- متغیر تعدیلگر : 72
3-4-4- متغيرهاي کنترل 73
3-5- جامعه آماري 75
3-6- روش گردآوري دادهها 76
3-7- روش تجزيه و تحليل دادهها و آزمون فرضيهها 76
3-8-خلاصه فصل 87
فصل چهارم: تجزیهوتحلیل دادهها 88
4-1- مقدمه 89
4-2- یافتههای توصيفي تحقيق 89
4-3- آزمون نرمال بودن 91
4-4- آزمون همخطی 92
4-5- آزمونهای فرضیه اول 93
4-5-1- آزمون F لیمر 93
4-5-2- آزمون هاسمن 94
4-5-3- آزﻣﻮن ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﯽ وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ و ﺧﻮدﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ 95
4-5-4- آزمون فرضیه اول 96
عنوان شماره صفحه
4-6- آزمونهای فرضيه دوم 97
4-6-1- آزمون F لیمر 97
4-6-3- آزﻣﻮن ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﯽ وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ و ﺧﻮدﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ 98
4-6-4- آزمون فرضیه دوم 99
4-7- آزمونهای فرضيه سوم 101
4-7-1- آزمون F لیمر 101
4-7-2- آزمون هاسمن 101
4-7-3- آزﻣﻮن ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﯽ وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ و ﺧﻮدﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ 102
4-7-4- آزمون فرضیه سوم 103
4-8- آزمونهای فرضيه چهارم 104
4-8-1- آزمون F لیمر 104
4-8-2- آزمون هاسمن 105
4-8-3- آزﻣﻮن ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﯽ وارﯾﺎﻧﺲﻫﺎ و ﺧﻮدﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ 105
4-9-4- آزمون فرضیه چهارم 106
4-13- خلاصه فصل 108
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادها تحقیق 109
5-1- مقدمه 110
5-2- نتايج تحقيق 111
5-3- محدودیتهای تحقیق: 115
5-4- پیشنهادهای پژوهش 115
5-4-1-پیشنهادهای مبتنی بر نتایج حاصل از فرضیه اول: 115
5-4-2-پیشنهادهای مبتنی بر نتایج حاصل از فرضیه دوم: 116
5-4-3-پیشنهادهای مبتنی بر نتایج حاصل از فرضیه سوم: 116
5-4-4-پیشنهادهای مبتنی بر نتایج حاصل از فرضیه چهارم: 117
5-4-5 پیشنهادهای برای پژوهش های آتی 118
5-5- خلاصه فصل 118
منابع و مآخذ 119
منابع داخلی: 120
منابع خارجی: 122
فهرست نمودار و جداول
عنوان شماره صفحه
نمودار2-1: عوامل تعیین کننده ارزش شرکت 54
جدول 2-3: خلاصه پژوهشهای داخلی انجام شده 60
جدول 2-4: خلاصه پژوهشهای خارجی انجام شده 64
جدول (4-1) آمارههاي توصيفي 90
جدول (4-2) آزمون نرمال بودن 92
جدول (4-3) آزمون همخطی 92
جدول (4-4) آزمون Fلیمر 93
جدول (4-5) آزمون هاسمن 94
جدول (4-6) آزمون خودهمبستگی و ناهمسانی واریانس 95
جدول (4-7) آزمون فرضیه اول 96
جدول (4-8) آزمون Fلیمر 97
جدول (4-9) آزمون هاسمن 98
جدول (4-10) آزمون خودهمبستگی و ناهمسانی واریانس 98
جدول (4-11) آزمون فرضیه دوم 100
جدول (4-12) آزمون Fلیمر 101
جدول (4-13) آزمون هاسمن 101
جدول (4-14) آزمون خودهمبستگی و ناهمسانی واریانس 102
جدول (4-15) آزمون فرضیه سوم 103
جدول (4-16) آزمون Fلیمر 104
جدول (4-18) آزمون خودهمبستگی و ناهمسانی واریانس 106
جدول (4-19) آزمون فرضیه چهارم 107
جدول 5-1: نتايج حاصل از آزمون فرضیه اول 112
جدول 5-2: نتايج حاصل از آزمون فرضیه دوم 113
جدول 5-3: نتايج حاصل از آزمون فرضیه سوم 114
جدول 5-4: نتايج حاصل از آزمون فرضیه چهارم 114
فصل اول
کليات پژوهش
1-1- مقدمه
دردهههای گذشته، توجه شهروندان به شکل عام و سرمايه گذاران به شکل خاص، به موضوعات مرتبط با افشاهای اجتماعی شرکتها، افزايش يافته است. دراين دوران ، شرکتها درارتباط با عملکرد خود نسبت به محیط زيست بیشتر زير ذره بین قرارگرفتندر. اين حساسیت اجتماعی به اين دلیل ايجاد شده است تا شرکتها برای حفظ شهرت خود و نیز اعتماد بازارهای سرمايه، به گزارشگری آثار اجتماعی فعالیتهای خود توجه بیشتری کنند. شرکتهای بزرگ در خارج از مرزهای ايران مدتی است که گزارشهای اجتماعی را تهیه میکنند که نه تنها اطلاعات حسابداری، بلکه اطلاعات وسیعتری دربارهی آثار فعالیت شرکت بر محیط زيست، اشتغال و اقدامات انجام شده برای حفظ محیط زيست بخصوص کاهش آلودگیهايی مانند گاز دی اکسیدکربن در آنها ارائه میشود . از طرف ديگر، تعدادی از همین شرکتها اقدام به افشای فعالیتهای اجتماعی خود در کنار صورتهای مالی سالانه میکنند . پيشرفت سريع فناوري و تغييرات محيطي وسيع، شتاب فزايندهاي به اقتصاد بخشيده است. رقابت روزافزون بنگاههاي اقتصادي، دستيابي به سود را محدود و احتمال ورشکستگي را افزايش داده است. بدين ترتیب تصمیمگیری مالی نسبت به گذشته راهبردیتر شده است (مهرانی و همکاران، 1384: 106).
رکن اصلی هر تحقیق علمی طرح تحقیق میباشد، زیرا محقق کلیه فعالیت های خود را بر پایه آن شکل میدهد. در این مرحله مسأله تحقیق مشخص میشود و محقق متوجه میشود که ناشناخته و مجهول او چیست و چه چیزی را باید معلوم کند. ابعاد مسئله را مورد بررسی قرار میدهد تا آن را تعریف کند. ادبیات و پیشینه آن را مورد مطالعه قرار میدهد تا متغیرهای احتمالی را شناسایی کند و بر اساس آن فرضیه های تحقیق را فراهم می نماید پس از آن متغیرهای علی و توصیفی را شناسایی میکند و آنگاه به تعریف مسأله بر اساس ماهیت و ویژگیهای آن میپردازد.
این فصل با عنوان کلیات تحقیق نگاهی کلی و سطح بالا به پژوهش می نماید و خواننده را با آنچه قرار است تجزیه و تحلیل گردد آشنا میکند. بنابراین ابتدا مسآله تحقیق بیان میشود. هدف از ارائه این بخش آشنایی با موضوع تحقیق به صورت کلی و درک جوانب آن به لحاظ علمی میباشد. سپس در خصوص ضرورت انجام چنین تحقیقی در شرایط موجود بحث خواهد شد.
در ادامه با توجه به موضوع تحقیق که به بررسی ارتباط مسئولیت اجتماعی شرکت و ارزش شرکت بر اساس تاثیرات بر جریان وجه نقد، ریسک و رشد، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. سوالات تحقیق ارائه می شود و فرضیاتی جهت پاسخ به این سوالات تدوین خواهد شد که در طول انجام پژوهش به دنبال رد یا پذیرش آنها خواهیم بود.سپس چگونگی آزمون فرضیات در چارچوب اقتصادسنجی مطرح خواهد شد. در این بخش محقق به دنبال روش های مناسبی است که بتواند از طریق آنها بر فرضیات تجزیه و تحلیل و استدلال علمی و آماری انجام داده و در خصوص آنها به صورت منطقی تصمیم گیری کند. در پایان فصل تعریف عملیاتی واژه های تخصصی ارائه میشود.
1-2- مسأله پژوهش
مسئوليت اجتماعي شركت ها به روابط بين شركت ها و جامعه مربوط مي شود و به طور مشخص اين مفهوم به بررسي تأثيرات فعاليت شركت ها روي افراد و جامعه مي پردازد. برخي منتقدان، اشاره دارند كه مفهوم مسئوليت اجتماعي دست مديران اجرايي شركت ها را باز گذاشته است تا تعهدات اجتماعي شركت را با توجه به نظر و خواست خود تعيين كنند. دسته ي ديگري از منتقدان، به رسوايي هاي مالي شركت هاي بزرگي چون انرون1و وردكام2 اشاره و بيان مي كنند كه به رغم رشد جنبش مسئوليت پذيري شركتي، اين رسوايي ها ثابت مي كند كه شركت ها و مديران آن ها تنها به فكر سود خود هستند و مسئوليت اجتماعي شركتي تنها يك واژه ي زيبا است. جدا از مفهوم مسئوليت اجتماعي، بسياري نيز درانگيزه ي شركت ها در برنامه ها و فعاليت هاي مسئوليت پذيري اجتماعي آنان، ترديد دارند. برخي ديگر، بر اين باورند كه انگيزه هاي شركت ها از فعاليت هاي مسئوليت پذيري اجتماعي ممكن است سياسي باشد و بدين طريق مي خواهند با برخي از مقامات سياسي و محلي لابي كنند تا امتيازاتي در راستاي اهداف اقتصادي كسب نمايند. درواقع ، شركت ها مي توانند ازفعاليت هاي مسئوليت پذيري اجتماعي در تنظيم محيط سياسي و پيشبرد اهداف سياسي خود استفاده كنند يا حتي فعاليت هاي مسئوليت پذيري اجتماعي را ابزاري براي حفظ منافع سياسي خاص خود در چانهزني سياسي، معاملات سياسي و قراردادهاي اقتصادي به كار گيرند. مسئوليت اجتماعي شركت ها، حركتي فراتر از حداقل الزامات قانوني است كه به صورت داوطلبانه پذيرفته شده است، زيرا مؤسسات اقتصادي آن را از زمرهي منافع بلندمدت خود تلقي مي كنند. بدين ترتيب، كاركرد دروني مسئوليت اجتماعي مي تواند منجر به بهبود جايگاه شركت شود و درنهايت باعث افزايش بازده وسودآوري و سرانجام بقاي بلندمدت آنان گردد (حساس يگانه و برزگر، 1391)
بر اساس تحقیقاتی که در گذشته انجام شده، نتایج متناقضی در این زمینه وجود دارد که آیا استراتژیهای مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) (یا نبود آنها) میتواند بر عملکرد شرکت تاثیر بگذارد (هارگولیس و والش3،2003؛اورلیتزکی و همکاران4،2003؛ رنیوگ و همکاران5،2008؛ وان بردن و گوسلینگ6،2008؛ مارگولیس و همکاران7،2009) و در این راستا دلایل متعددی در تفاوتی که از شواهد به دست آمده وجود دارد. این تفاوتها ممکن است با توجه به زمان، کشور ، صنعت و یا تفاوت در ابعاد مسئولیت اجتماعی مشاهده باشد.وجود تفاوت در معیارهای مالی مورد استفاده هم میتواند یک دلیل برای وجود تفاوت باشد. بسیاری از تحقیقاتی که از معیارهای حسابداری مانند بازده سرمایهگذاری یا بازده سرمایه استفاده میکنند(؛اورلیتزکی و همکاران،2003، مارگولیس و همکاران،2009) این معیارها گذشتهنگر بوده و ارزش اطلاعاتی آنها میتواند مورد بررسی قرار گیرد ( بنستون8،1982). برعکس معیارهای بازار سرمایه آیندهنگر بوده و با پیشبینی جریانهای نقد آتی مربوط به قیمت سهام همراه است، این معیارها با لحاظ کردن کاربردهای مسئولیت اجتماعی شرکت برای سرمایهگذاران مربوطتر هستند. معیار رایج بازار که برای در نظر گرفتن عملکرد مالی مسئولیت اجتماعی شرکت(CSR)
