به‌پاس تعبیر عظیم و انسانی‌شان از کلمه ایثار و ازخودگذشتگان
به‌پاس عاطفه سرشار و گرمای امیدبخش وجودشان که در این سردترین روزگاران بهترین پشتیبان است
به‌پاس قلب‌های بزرگشان که فریادرس است و سرگردانی و ترس در پناهشان به شجاعت می‌گراید
و به‌پاس محبت‌های بی‌دریغشان که هرگز فروکش نمی‌کند
این مجموعه را به پدر و مادر عزیزم تقدیم می‌کنم
با سپاس از سه وجود مقدس:
آنان که ناتوان شدند تا ما به توانایی برسیم…
موهایشان سپید شد تا ما روسفید شویم…
و عاشقانه سوختند تا گرمابخش وجود ما و روشنگر راهمان باشند…
پدرانمان
مادرانمان
استادانمان
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 2
1-2 بیان مسئله تحقیق 3
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 5
1-4 اهداف تحقیق 7
1-5 سؤالات تحقیق 8
1-6 فرضیه‌های تحقیق 8
1-7 روش پژوهش 8
1-8 قلمرو پژوهش 9
1-8-1 قلمرو موضوعی 9
1-8-2 قلمرو مکانی 9
1-8-3 قلمرو زمانی 10
1-9 تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق 10
1-10ساختار تحقیق 11
فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه 13
2-2 گفتار اول: هزینه سرمایه ضمنی 14
2-2-1 هزينه سرمايه 14
2-2-2 هزینه سرمایه ضمنی 17
2-3 گفتار دوم: بازده مورد انتظار 19
2-4 گفتار سوم: پیشینه تحقیق 21
2-4-1 تحقیقات خارجی 21
2-4-2 تحقیقات داخلی 28
2-5 جمع‌بندی ادبیات تحقیق 42
2-6 مدل مفهومی تحقیق 46
فصل سوم:روش اجرای تحقیق
3-1 مقدمه 50
3-2 روش کلی تحقیق 50
3-3 جامعه آماری 51
3-4 حجم نمونه و کفایت آن 52
3-4-1 روش نمونه‌گیری و دلیل انتخاب 52
3-5 روش گردآوری داده‌ها 52
3-6 ابزار گردآوری داده‌ها 53
3-7 پایایی و اعتبار ابزار تحقیق 53
3-8 روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 54
3-8-1 مدل تحقیق 56
3-8-1-1 مدل ریاضی تحقیق 56
3-8-1-2 تعریف متغیرها 57
3-8-1-3 نحوه اندازه‌گیری متغیرها 57
3-8-1-4 دسته‌بندی متغیرها 58
3-8-1-5 رابطه بین متغیرها: 58
3-8-1-6 اندازه‌گیری رابطه 58
3-8-2 نرم‌افزارها 59
فصل چهارم:بیان یافته‌ها
4-1 مقدمه 61
4-2 توصیف جامعه آماری 61
4-3 توصیف نمونه آماری 63
4-4 توصیف یافته‌ها 64
4-5 تحلیل پیش‌فرض‌ها 65
4-6 تحلیل رابطه بین هزینه سرمایه ضمنی، نرخ بازده مورد انتظار، اهرم مالی و اندازه شرکت 74
4-7 جمع‌بندی 82
فصل پنجم:تلخیص،نتیجه‌گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه 87
5-2 خلاصه یافته‌ها 88
5-3 نتیجه‌گیری 91
5-4 پیشنهادهای کاربردی 94
5-5 پیشنهادها برای تحقیقات آتی 95
5-6 محدودیت‌های تحقیق 96
منابع و ماخذ:
منابع فارسي 99
منابع لاتین 102
پیوست ها:
پیوست الف: خروجی‌های نرم‌افزار Eviews 105
جدول(2-1): خلاصه تحقیقات صورت گرفته در زمینه تحقیق حاضر 43
جدول (3-1): تعداد شرکت‌هاي منظور شده در جامعه آماری 51
جدول (4-1): توزیع جامعه آماری 62
جدول (4-2): توزیع نمونه آماری 63
جدول (4-3): توصیف یافته‌های تحقیق 64
جدول (4-4): ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد 66
جدول (4-5): نتايج آزمون جارک-برا متغیر وابسته 67
جدول (4-6): آزمون جارک-برا برای متغیر وابسته پس از نرمال‌سازی 67
جدول (4-7): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل 68
جدول (4-8): آزمون جارک-برا برای متغیر مستقل پس از نرمال‌سازی 68
جدول (4-9): ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاهای مدل برآوردی 69
جدول (4-10): نتایج ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل (پیرسون) 72
جدول (4-11): آزمون همسانی واریانس‌ها (وایت) 73
جدول (4-12): خلاصه نتایج آزمون چاو 74
جدول (4-13): برآورد پارامترهای رابطه هزینه سرمایه ضمنی، نرخ بازده مورد انتظار، اهرم مالی و اندازه شرکت 76
جدول (4-14): اعتبار سنجي رابطه خطي بين متغيرها 80
جدول (4-15): تحلیل واریانس 81
جدول (4-16): جمع‌بندی ارتباط بين متغيرها 85
جدول 5-1: خلاصه نتایج پژوهش 93
نمودار(3-1): مدل مفهومی تحقیق 56
نمودار 4-1: بررسی نرمال بودن توزیع خطاها 70
چکیده
هدف از اين تحقيق، تعيين رابطه بين هزینه سرمایه ضمنی، بازده مورد انتظار، اهرم مالی و اندازه شرکت بوده است. تحقیق موردنظر از جهت هدف، یک تحقیق کاربردی است. ازلحاظ نوع طرح تحقیق به جهت تکیه‌بر اطلاعات تاریخی، پس رویدادی است و روش استنتاج آن استقرایی و از نوع همبستگی می‌باشد .در اين راستا از بازده مورد انتظار به‌عنوان متغیر مستقل اصلی و از اندازه شرکت و اهرم مالی به‌عنوان سایر متغیرهای مستقل استفاده شده است. تحقیق حاضر شامل یک فرضیه اصلی و دو فرضیه فرعی می‌باشد. جامعه مطالعاتی پژوهش حاضر شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی یک دوره پنج ساله (سال‌های 1392-1388) می‌باشد. درنهایت با توجه به محدودیت‌های تحقیق اطلاعات مربوط به 138 شرکت جمع‌آوری گردید و سپس با استفاده از جدول مورگان تعداد 101 شرکت به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردید.
جهت مستندسازی نتایج تجزیه‌وتحلیل آماری و ارائه راه‌حل‌های نهایی، محقق از شیوه آماری با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و Eviews اقدام به تجزیه‌وتحلیل سوالات و فرضیات نموده است.
فرضیه‌های تحقیق با استفاده از رگرسیون خطی مرکب و آزمون‌های F و t تحلیل‌شده‌اند. تحليل روابط بين متغيرها نشان داد كه :
بين نرخ بازده مورد انتظار در شرکت‌های نمونه تصادفي و ميزان هزینه سرمایه ضمنی رابطه مستقيمي وجود داشته است.
بين اندازه شرکت در شرکت‌های نمونه تصادفي و ميزان هزینه سرمایه ضمنی رابطه مستقيمي وجود داشته است.
بين اهرم مالی در شرکت‌های نمونه تصادفي و ميزان هزینه سرمایه ضمنی رابطه معکوسی وجود داشته است.
واژه‌های کلیدی: نرخ بازده مورد انتظار، هزینه سرمایه ضمنی، اندازه شرکت، اهرم مالی
فصل اول:
كليات تحقیق
مقدمه
سرمایه به‌عنوان یکی از نهادهای مهم تولید در فرایند توسعه کشورها ایفای نقش می‌نماید. وجود بازاری برای سرمایه که شرکت‌ها بتوانند منابع مالی موردنیاز خود را در آنجا به دست آورند و همچنین افراد و سازمان‌ها بتوانند پول خود را سرمایه‌گذاری کنند، لازم است. دو مفهوم بنیادی در هر سرمایه‌گذاری، بازده و ریسک است. بازده، عایدی سرمایه‌گذاری و ریسک، خطر نبود تحقق بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری است. ازجمله اطلاعاتی که استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی شرکت‌ها در تصمیم‌گیری‌های خود موردتوجه قرار می‌دهند اطلاعات مرتبط با بازده سهام شرکت‌ها است. در این میان هرگونه اطلاعاتی که به نحوی مرتبط با شرکت بوده و با عملکرد و وضعیت مالی شرکت ارتباط داشته باشد بر بازده سهام تأثیرگذار خواهد بود. به همین منظور نیز تحقیقات مختلفی در خصوص تغییرات بازده سهام شرکت‌ها صورت گرفته و با روش‌های مختلف به بررسی رفتار بازده سهام در برابر اطلاعات مرتبط با شرکت پرداخته‌اند، بنابراین خریداران سهام در بورس اوراق بهادار، ریسک و بازده سرمایه‌گذاری را هم‌زمان موردتوجه قرار می‌دهند. به همین علت شناخت ریسک و عوامل مؤثر بر آن برای سرمایه‌گذاران اهمیت ویژه‌ای دارد.
هزينه سرمايه يكي از متغيرهاي مؤثر در مدل‌های تصمیم‌گیری است و به‌عنوان بازده مورد انتظار سهامداران تعريف می‌شود. به‌عبارت‌دیگر هزينه سرمايه به حداقل نرخ بازدهي كه شركت بايد به دست آورد تا بازده موردنظر سرمایه‌گذاران در شركت تأمین شود گفته می‌شود. درواقع اگر نرخ بازده سرمایه‌گذاری يك شركت از هزينه سرمایه‌اش بيشتر باشد ثروت سهامداران افزايش خواهد يافت. بنابراين درصورتی‌که شرکت‌ها هزينه سرمايه پایین‌تری را تجربه كنند، می‌توانند پروژه‌های سرمایه‌گذاری بيشتري را بپذيرند. بدون اطلاع از هزينه سرمايه، شركت نمی‌تواند تصميم بگيرد كه از چه ابزاري براي گردآوري وجوه لازم براي سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت استفاده كند و به دليل محدودیت در منابع، واحدهاي اقتصادي بايد تركيبي از منابع مالي را انتخاب كنند كه حداقل هزينه سرمايه را دربر داشته باشد. به‌منظور حداكثر كردن ارزش واحد اقتصادي لازم است سرمایه‌گذاری‌هایي انجام گيرد كه نرخ بازده آن‌ها بيش از نرخ هزينه تأمین مالي آن‌ها باشد.
هزينه سرمايه در تجزیه‌وتحلیل بودجه‌بندی سرمایه‌ای، ارزش فعلي خالص، شاخص سودآوري، نرخ بازده داخلي طرح‌های سرمایه‌گذاری مورداستفاده واقع می‌شود، همچنين آگاهي از هزينه سرمايه شركت به مديران مالي براي تعيين ساختار بهينه كمك می‌کند كه اين ساختار بهينه می‌تواند بر ارزش شركت و ثروت سهامداران اثر بگذارد، هزينه سرمايه ضمني مقياس كلي ريسك پذیرفته‌شده به دست سرمایه‌گذاران سهامدار است سهامداران مالكان شركت تلقي می‌شوند و ازاین‌جهت ترجيح می‌دهند در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری كنند كه بازده بالاتري داشته باشد. به همين دليل شرکت‌هایی كه هزينه سرمايه ضمني بالاتر و ريسك سيستماتيك بالاتري دارند سرمایه‌گذاران نرخ بازده بالاتري تقاضا می‌کنند. پس می‌توان نتيجه گرفت شرکت‌هایی كه هزينه سرمايه ضمني كمتري دارند بهتر می‌توانند نرخ بازده درخواستي سرمایه‌گذاران را فراهم سازند. بدین‌جهت اندازه‌گیری هزينه سرمايه ضمني و شناسايي علل تغيير آن موردتوجه زيادي قرارگرفته است. (رساپور،1390)
بیان مسئله تحقیق
هزينه سرمايه ضمني يكي از مباحث اصلي در ادبيات مالي تصمیم‌گیری و انتخاب راه‌کارهای بهينه در خصوص سرمایه‌گذاری وجوه و ساختار سرمايه به‌منظور افزايش ارزش كلي واحد اقتصادي است در اين زمينه موضوع تأمین مالي به‌طور اعم و هزينه سرمايه ضمني به‌طور اخص در كانون توجه قرار می‌گیرد تأمین مالي در واحدهاي اقتصادي به شیوه‌های مختلف و با بهره‌گیری از منابع متعدد صورت می‌گیرد. در خصوص انتخاب بهترين گزينه تأمین مالي عوامل متعددي دخيل هستند كه مهم‌ترین آن‌ها هزينه يا مخارج تأمین مالي است كه در ادبيات مالي از آن به‌عنوان هزينه سرمايه ضمني ياد می‌شود. هزينه سرمايه ضمني به سه دليل می‌تواند در مديريت مالي مهم باشد: الف -براي تجزیه‌وتحلیل درستي راجع به تصميمات مخارج سرمایه‌ای كه مهم‌ترین تصميماتي هستند كه توسط شركت اتخاذ می‌کند، تخميني از هزينه سرمايه ضمني لازم است. ب- چندين تصميم ديگر مانند اجاره سرمایه‌ای، تأمین مالي بلندمدت و سياست سرمايه در گردش نياز به برآوردهايي از هزينه سرمايه ضمني دارد. ج- به‌منظور بيشينه كردن ارزش شركت، بايد هزينه همه داده‌ها كمينه شده و شركت بايد در اين. زمينه قادر به اندازه‌گیری هزينه سرمايه ضمني باشد.
در عمل مشكلات زيادي براي تخمين هزينه تأمین مالي به‌عنوان حداقل نرخ بازده مورد انتظار براي تصمیم‌گیری وجود دارد و با توجه به منابع مختلف براي تأمین مالي، ما با هزينه هر يك از اين منابع روبرو هستيم. حال اگر نرخ بازده مورد انتظار پروژه‌ای بالاتر از ميانگين موزون هزينه سرمايه آن باشد، داراي توجيه اقتصادي است. بايد توجه داشت كه هزينه واقعي يك منبع تأمین مالي ممكن است تنها هزينه آشكار نباشد. به‌عنوان نمونه، زماني كه استفاده از يك بدهي ارزان‌تر افزایش‌یافته در مقابل به علت بالا رفتن ريسك شركت هزينه سهام عادي افزایش‌یافته و افزايش صرف ريسك به‌وسیله سهامداران عادي به‌عنوان هزينه غير آشكار تأمین مالي از طريق بدهي است. درواقع سرمایه‌گذاران با اطمينان از كسب بازده معقول از انجام سرمایه‌گذاری خود به مشاركت در بورس اوراق بهادار اقدام می‌کنند و ايجاد اطمينان در بين سرمایه‌گذاران درواقع ابزار اصلي فعاليت مستمر بورس است. (خلیلی عراقی و همکاران،1389)
با توجه به اينكه هزينه سرمايه ضمني، هزينه تأمین مالي بلندمدت شرکت‌ها است شرکت‌ها از طريق بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام، منابع مالي را تأمین می‌کنند و آن‌ها را در دارایی‌ها به کار می‌گیرند. هزینه‌ای كه شرکت‌ها بابت تأمین مالي از طريق بدهي بلندمدت و حقوق صاحبان سهام متحمل می‌شوند، هزينه سرمايه گويند. هزينه سرمايه ضمني يكي از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین ابزارها در بسياري از تصمیم‌گیری‌های مديريتي است. هزينه سرمايه ضمني از عوامل متعددي متأثر می‌شود. هزينه سرمايه ضمني متأثر از عوامل متعددي از قبيل شرايط اقتصادي (ركود و تورم) و شرايط سياسي می‌باشد. هزينه سرمايه ضمني هم
