پایان نامه درباره آزمون همبستگی اسپیرمن، کتابخانه عمومی، کتابداران، استفاده از کتابخان

1 – 6) سؤالات پژوهش 8
1 – 7) فرضیه‌های پژوهش 9
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2 – 1) مقدمه 10
2- 2) کتابخانه چیست؟ 12
۲- 3) انواع کتابخانه 12
۲ – 3 – ۱) کتابخانه آموزشگاهی 12
۲ – 3 – ۲) کتابخانه دانشگاهی 13
۲ – 3 – ۳) کتابخانه تخصصی 13
۲ – 3 – ۴) کتابخانه ملی 14
۲ – 3 – ۵) کتابخانه عمومی 14
۲ – 4) تاریخچه کتابخانه‌های عمومی 15
۲ – 4 – ۱) تاریخچه کتابخانه‌های عمومی در جهان 15
۲ – 4 – ۲) تاریخچه کتابخانه‌های عمومی در ایران 16
۲ – 4 – ۳) تاریخچه کتابخانه‌های عمومی در استان همدان 18
2 – 5) هدف کتابخانه‌های عمومی 20
۲ – 6) وظایف کتابخانه‌های عمومی 21
۲ – 7) وظایف کتابخانه عمومی بر اساس بیانیه ایفلا/یونسکو 23
۲ – 8) کتابخانه به مثابه جزئی از نهاد اجتماعی 24
۲ – 9) کتابخانه عمومی به مثابه یک سازمان 25
۲ – 10) نقش کتابخانه عمومی در توسعه 27
۲ – 11) کاربران کتابخانه عمومی 28
۲ – 12) استفاده از کتابخانه عمومی 30
۲ – 13) تأثیر خانواده 32
۲ – 14) تأثیر نهادهای تربیتی 35
۲ – 15) شرایط اقتصادی کاربران 38
۲ – 16) ساختار کتابخانه 40
2 – 16 – 1) به لحاظ دسترس‌پذیری 40
۲ – 16 – 2) به لحاظ موقعیت کتابخانه 42
۲ – 17) مدیریت کتابخانه 43
۲ – 17– ۱) میزان امانت کتاب 44
۲ – 17– 2) تعداد روزهای امانت کتاب 44
2 – 17– 3) ساعات باز بودن کتابخانه 45
۲ – 17– 4) شیفت کاری کتابخانه‌ها 46
۲ – 17– 5) جریمه‌های دیرکرد منابع 47
۲ – 17– ۶) عدم امانت کتب مرجع 48
۲ – 17- ۷) امکانات رفاهی 48
۲ – 18) خدماتی که کتابخانه ارائه می‌دهد 49
۲ – 18 – ۱) اینترنت 49
۲ – 18 – ۲) سفارش منابع درخواستی 51
۲ – 19) اطلاع‌رسانی و تبلیغات خدمات کتابخانه 52
۲ – 20) ویژگی‌های کتابداران 53
۲ – 20 – ۱) ویژگی‌های اخلاقی کتابداران 53
۲ – 20 – ۲) توانایی‌های علمی کتابداران 56
۲ – 21) مدل مفهومی پژوهش 59
۲ – 22) پیشینه پژوهش 60
۲ – 22 – ۱) پیشینه در داخل 60
۲ – 22 – ۲) پیشینه در خارج 65
۲ – ۲3) استنتاج از مرور پیشینه‌ها 70
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش
3 – 1) مقدمه 71
3 – 2) نوع و روش پژوهش 72
3 – 3) جامعه آماری، نمونه و روش نمونهگیری 73
3 – 3 – 1) جامعه آماری پژوهش 73
3 – 3 – 2) نمونه و روش نمونهگیری 73
3 – 3 –۳) پیدا کردن فرمولی برای برآورد حجم نمونه 76
۳– 4) متغیرهای پژوهش 77
3 – 4 – 1) متغیر مستقل 77
۳ – 4 – 2) متغیر وابسته 78
3 – 5) روش گردآوری اطلاعات 78
3 – 6) ابزار گردآوری اطلاعات 79
3 – 6 – 1) اجزای پرسشنامه 80
3 – 6 –2) تعیین اعتبار و روایی ابزار گردآوری اطلاعات 82
3 – 7) روش تجزیه‌وتحلیل دادهها و اطلاعات 83
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
4 – 1) مقدمه 84
4– 2) توصیف داده‌های پژوهش 85
۴ – 2– ۱) توصیف متغیرهای جمعیتشناختی پژوهش 85
4 – 2– 2) تفسیر توصیفی داده‌ها 91
4 -3) انجام آزمون برای تعیین نرمال بودن داده‌ها 92
4– 4) پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش 93
4 – 5) آزمون فرضیات پژوهش 101

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادها
5 – 1) مقدمه 108
5 – 2) تحلیل یافته‌های پژوهش 109
5 – 2 – 1) تحلیل سؤالات پژوهش 109
5 – 2 – 2) تحلیل فرضیه‌های پژوهش 116
5 – 3) پیشنهادات اجرایی 119
5 – 4) پیشنهاد برای پژوهش‌های آتی 121
منابع و مأخذ: 122
منابع فارسی 122
منابع لاتین 131
پیوست …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..134

فهرست نمودار
نمودار ۴ – ۱) جنسیت پاسخ‌گویان 85
نمودار 4 – 2) تحصیلات پاسخ‌گویان 86
نمودار 4 – 3) شغل پاسخگویان 87
نمودار 4 –4) وضیعت تحصیلی پاسخ‌گویان 88
نمودار 4 – 5) نام کتابخانه‌ها و تعداد پاسخگویان آن‌ها 89
نمودار 4 – 6) میانگین مطالعه کاربران کتابخانه 90

فهرست جداول

جدول 3 – 1) جامعه آماری و انتخاب نمونه 75
جدول 3 – ۲) مشخصات جمعیتشناختی 80
جدول 3 – 3) متغیرها و شاخص‌های پژوهش 81
جدول 3 – 4) طیف لیکرت پرسشنامه………………………………………………………………………………………………..81
جدول 4 – 1) خلاصهی تحلیل آمار توصیفی متغیرهای مورد مطالعه 91
جدول 4 – 2) آزمون نرمال بودن داده‌ها 92
جدول 4 – 3) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر شرایط اقتصادی و میزان مراجعه 93
جدول 4 – 4) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر سطح خدمات و میزان مراجعه 94
جدول 4 – 5) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر نهادهای تربیتی و میزان مراجعه 95
جدول 4 – 6) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر دوری و نزدیکی به کتابخانه و میزان مراجعه 96
جدول 4 – 7) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر موقعیت مکانی کتابخانه و میزان مراجعه 97
جدول 4 – 8) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر مدیریت کتابخانه و میزان مراجعه 98
جدول 4 – 9) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر خانواده و میزان مراجعه 99
جدول 4 – 10) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر آگاهی کتابداران و میزان مراجعه 100
جدول 4 – 11) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر شرایط اقتصادی و میزان مراجعه 101
جدول 4 – 12) تحلیل رگرسیون بین میزان مراجعه و سطح تحصیلات- شرایط اقتصادی 102
جدول 4 – 13) آزمون تفاوت بین عوامل مورد نظر و جنسیت 103
جدول 4 – 14) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر جنسیت و میزان مراجعه 103
جدول 4 – 15) آزمون تفاوت بین عوامل مورد نظر و سطح تحصیلات 104
جدول 4 – 16) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر سطح تحصیلات و میزان مراجعه 104
جدول 4 – 17) آزمون تفاوت بین عوامل مورد نظر و سطح درآمد 105
جدول 4 – 18) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر سطح درآمد و میزان مراجعه 105
جدول 4 – 19) آزمون تفاوت بین عوامل مورد نظر و سن مراجعین 106
جدول 4 – 20) آزمون همبستگی اسپیرمن دو متغیر سن افراد و میزان مراجعه 106

فصل 1
کلیات پژوهش
1 – 1 مقدمه
امروزه، یکی از شاخص‌های توسعه در هر کشوری بر مبنای تولید، اشاعه و مصرف اطلاعات ارزیابی می‌شود. در جوامع دانشبنیان، مراکز اشاعه اطلاعات از جمله کتابخانه‌ها، به ویژه کتابخانه‌های عمومی، از جایگاه بسیار مهمی برخوردار هستند، چرا که جوامعی که «دسترسی آزاد» به اطلاعات را برای تمامی شهروندان خود به خوبی فراهم می‌آورند؛ از رشد و تولید اطلاعاتیِ بالاتری برخوردار خواهند بود (بیگدلی، ۱۳۸۸، ص ۲۹۸).
تا قبل از ظهور کتابخانه‌های عمومی، استفاده از کتابخانه و مطالعه محدود به طبقه اشراف و دانشمند بود (مزینانی،۱۳۸۲). همچنین، با توجه به محدودیت‌های موجود، همه افراد جامعه نمی‌توانستند از کتابخانه استفاده کنند. چرا که هدف کتابخانه عمومی، ارائه خدمات به تمامی گروه‌های سِنی یک جامعه است (کوبل1،۲۰۱۰، ص ۲۹)؛ بنابراین، افراد آگاه و باسواد جامعه اندک بود و به تبع آن، جامعه از لحاظ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و…پیشرفت همه‌جانبهای نداشت.
رشد اقتصادی ژاپن، درگروِ خدمات‌رسانی کتابخانه‌های عمومی به صنایع کوچک و تقویت فرهنگ کارآفرینی از طریق خدمات ارائه‌شده توسط کتابخانه‌های عمومی است (زوارقی،۱۳۹۱، ص۹۸). اگرچه امروزه میزان استفاده از کتابخانه‌های عمومی نسبت به گذشته بهبود یافته است و در مقایسه با گذشته، افراد بیشتری از کتابخانه‌های عمومی استفاده می‌کنند؛ اما با توجه به افزایش جمعیت، این میزان استفاده نیز بسیار اندک است، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمتر از ۳ درصد از ایرانی‌ها عضو کتابخانه‌های عمومی می‌باشند (محبوب، ۱۳۹۱، ص۱۲۱). در واقع، کتابخانه‌های عمومی باید در کانون توجه سیاست‌گذاری به عنوان وسیله‌ای برای تضمین دسترسی عادلانه به اطلاعات مورد توجه قرار گیرند؛ چرا که دولت، بودجه را برای دسترسی آزادانه و بدون محدودیت تمامی افراد جامعه، در اختیار کتابخانههای عمومی قرارمی دهد (جو2،۱۹۹۹، ص۳۰۱).
مراکز ارتباطات به طور کلی و کتابخانهها به طور اخص، می‌بایست با نیازهای رو به افزایش مردم هماهنگ باشند؛ پژوهش‌ها نشان داده است که بحران اقتصادی اخیر آمریکا، عاملی برای استفاده هر چه بیشتر از رایانه، برای رفع مشکلات اقتصادی شهروندان آمریکایی بوده است (دماجد3،۲۰۱۳، ص۱۱۲). پژوهش دیگری نشان‌دهنده این امر است که مجموعه‌سازی بر اساس نیازهای اطلاعاتی مراجعین صورت نمی‌گیرد و مراجعین از روند فعلی مجموعه‌سازی رضایت ندارند (بیگدلی، ۱۳۸۱، ص ۲۰۴)؛ بنابراین، کتابخانه‌های عمومی خدماتی را که ارائه می‌دهند باید مناسب با نیازهای هر دوره و هر منطقه‌ی خاصی باشد که کتابخانه به آن تعلق دارد.
نخستین کتابخانه عمومی کشور در سال ۱۳۰۰ شمسی تأسیس شد (رجبی،۱۳۷۲، ص ۷۲). برای اینکه کتابخانه‌های عمومی در رسالت اصلی خویش (خدمات اطلاع‌رسانی) با مشکلی مواجه نشوند، از سال ۱۳۴۴ شهرداری‌ها موظف به پرداخت 5/1درصد از درآمد خود به کتابخانه‌های عمومی شدند.
بررسی اجمالی انواع هدف‌های ضبط‌شده در متون کتابداری نشان می‌دهد که هدف کتابخانه‌های عمومی بر اساس دو طرز فکر بنیان نهاده شده است:
الف) هرچه کتاب، مجله و نشریات بیشتر، کتابخانه بهتر
ب) هرچه رضایت خواننده بیشتر، کتابخانه بهتر (دیانی،۱۳۶۱، ص ۱۵).
بسیاری از کتابخانه‌ها در ابتدا راه اول را در پیش گرفتند. ولی بزودی این نکته آشکار شد کتابخانه‌ها هر اندازه که از لحاظ منابع غنی باشند، بدون داشتن مراجعان زیاد، چندان جای تحسین ندارد.
مطالعات انجام‌شده در کتابخانه‌های عمومی کشور آمریکا نشان‌دهنده این امرمی باشد که چالش‌هایی که کتابخانه‌های عمومی این کشور با آن مواجه هستند عبارت است از: دستیابی به پهنای باند و ارتقاء تجهیزات و افزایش تقاضای خدمات اینترنتی (مندل4،۲۰۱۰، ص۲۸۲). ترکیب مجموعه کتابخانه‌های عمومی در سال‌های اخیر به طور چشمگیری تغییر کرده است، به طوری که بازدیدکنندگان در سال ۲۰۱۰، 1/1درصد نسبت به سال قبل کمتر شده است (دماجد،۲۰۱۳، ص۱۱۲). بنابراین لازم است که اقداماتی صورت گیرد تا کتابخانه‌ها در انجام فعالیت‌های خود بازنگری کرده و ارائه خدمات خود را در چارچوب کتابخانه محدود نکنند.
در این فصل با توجه به موضوع پژوهش که کتابخانه‌های عمومی است، بعد از مقدمه‌ای کوتاه، به مسئله پژوهش که موانع پیش روی کاربران در استفاده از کتابخانه‌های عمومی می‌باشد، پرداختهایم. سپس به اهمیتی که انجام این پژوهش می‌تواند داشته باشد پرداخته‌ایم. سپس تعاریف نظری و عملیاتی و کلیدواژه‌های پژوهش را آورده و هدف خود از انجام این پژوهش را نوشته‌ایم. نهایتاً سؤالات و فرضیه‌های پژوهش را آورده‌ایم.
1 – 2 بیان مسئله
توسعه و شکوفایی خلاقیت در جامعه نیازمند بستری مناسب است تا منابع فکری مورد نیاز، بدون هیچ‌گونه محدودیتی در اختیار اعضای جامعه قرار گیرد. یکی از این زمینه‌ها، مراکز و نهادهای اطلاع‌رسانی، به ویژه کتابخانه‌های عمومی است (اشرفی، ۱۳۸۹، ص۸۹). همان طور که کتابخانه در پیشرفت آموزش، نیروی حیاتی و خلاق دارد یک اجتماع مترقی سخت بدان پایبند است. انسان نوسواد، باسواد، تحصیل‌کرده، دانشمند و در واقع هر فردی که بتواند بخواند، مطابق هدف خویش از کتابخانه بی‌نیاز نیست (اشرفی، ۱۳۸۹، ص۹۰). کتابخانه عمومی می‌تواند در کمک به بخش‌های مختلف جامعه نقش مهمی ایفا کند. می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا محصولات بیشتری تولید کنند، می‌تواند به بازرگانان در بهبود کسب‌وکار خود کمک کند، در کودکان عشق به خواندن ایجاد کند و به دانش‌آموزان در تمامی سطوح سِنی کمک کند و نیز اطلاعات شغلی را ارائه دهد (مختاری معمار،۱۳۸۲، ص۴۶).
ولی آیا در عمل نیز این‌گونه است، عده قلیلی از ایرانیان عضو کتابخانه‌های عمومی می‌باشند که این نمی‌تواند سیاست‌های کتابخانه‌های عمومی را جامه عمل بپوشاند. در رهنمودهای دوازدهگانه ایفلا/ یونسکو 5 که وظایف کتابخانه‌های عمومی را تعریف می‌کند در