پایان نامه رایگان درباره برنامه درسی، زیبایی شناسی، دوره ابتدایی، روش شناسی

برنامه درسیِ هنر و زیبایی شناسی 35
برنامه درسی مبتنی بر هنر و زیبایی شناسی 36
اهداف 40
محتوا 42
روشها و فعالیت یادگیری 45
ارزشیابی 50
نگاهی بر برنامه درسی دوره ابتدایی ایران 53
خلاصه 64
پیشینه پژوهشی 65
فصل سوم: روش پژوهش 74
مقدمه 75
مراحل اجرایی تحقیق 75
روش شناسی مرحله اول: بررسی مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی 76
روش شناسی مرحله دوم: بررسی دیدگاه برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران نسبت به مؤلفه های بدست آمده در مرحله قبل 80
روش شناسی مرحله سوم: ارائه و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی مبتنی بر زیبایی شناسی و هنر برای دوره ابتدایی 81
فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافته ها 84
مقدمه 85
سوال اول) براساس ادبیات حوزه مطالعات برنامه درسی و دیدگاه صاحبنظران دو رشته مطالعات برنامه درسی و هنر، زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی چه مؤلفه هایی می تواند ارائه نماید؟ 85
الف)مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی دوره ابتدایی براساس ادبیات حوزه مطالعات برنامه درسی و به تفکیک عناصر چهارگانه برنامه درسی 85
خلاصه مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری برای برنامه درسی براساس ادبیات مطالعات برنامه درسی 107
ب) مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی دوره ابتدایی از منظر دیدگاه صاحبنظران حوزه مطالعات برنامه درسی و هنر 112
خلاصه مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری برای برنامه درسی براساس دیدگاه صاحبنظران مطالعات برنامه درسی و هنر 122
ج) بررسی میزان تناسب مؤلفه های بدست آمده از منابع ادبیات مطالعات برنامه درسی و دیدگاه صاحبنظران با حوزه زیبایی شناسی و هنر 126
سوال دوم) براساس دیدگاه برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران، تا چه اندازه مؤلفه های بدست آمده از زیبایی شناسی و هنر در برنامه درسی دوره ابتدایی کاربرد دارند؟ 132
سوال سوم) با چه الگویی می توان برنامه درسی مبتنی بر مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای دوره ابتدایی طراحی نمود؟ 138
الف)مبانی الگو 139
1-الف)مبانی فلسفی زیبایی شناسی و هنر 139
2-الف) مبانی جامعه شناسی 144
3– الف)مبانی روانشناسی زیبایی شناسی و هنر 149
ب) اصول حاکم بر الگوی پیشنهادی 152
ج)ارکان الگوی پیشنهادی 161
سطوح برنامه درسی 161
عناصر برنامه درسی 162
1-ج)منطق 164
2-ج) هدف 168
3-ج)محتوا 176
4-ج) فعالیتهای یادگیری 181
5-ج)نقش معلم 184
6-ج)مواد و منابع 188
7-ج)گروه بندی 190
8-ج)زمان 193
9-ج)فضا 195
10-ج)ارزشیابی 199
خلاصه و شکل الگو 206
سوال چهارم) تا چه اندازه الگوی پیشنهادی برنامه درسی مبتنی بر هنر و زیبایی شناسیِ دوره ابتدایی معتبر است؟ 210
فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری 213
مقدمه 214
خلاصه یافته ها سوال اول) براساس ادبیات حوزه مطالعات برنامه درسی و دیدگاه صاحبنظران دو رشته مطالعات برنامه درسی و هنر، زیبایی شناسی و هنر برای برنامه درسی چه مؤلفه هایی می تواند ارائه نماید؟ 214
سوال دوم)براساس دیدگاه برنامه ریزان درسی دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران، تا چه اندازه مؤلفه های بدست آمده از زیبایی شناسی و هنر در برنامه درسی دوره ابتدایی کاربرد دارند؟ 217
سوال سوم) با چه الگویی می توان برنامه درسی مبتنی بر مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر برای دوره ابتدایی طراحی نمود؟ 219
سوال چهارم) تا چه اندازه الگوی پیشنهادی برنامه درسی مبتنی بر هنر و زیبایی شناسیِ دوره ابتدایی معتبر است؟ 223
بحث نتایج 223
منابع 228
پیوست ها 245

فهرست جداول و شکل ها
جدول(2-1): سطوح زیبایی ازنظر کانت 21
جدول شماره(2-2):حوزه های یادگیری و میزان ساعات آموزشی سه ساله اول دوره ابتدایی 56
جدول شماره(3-2):حوزه های یادگیری و میزان ساعات آموزشی سه ساله دوم دوره ابتدایی 57
جدول(4-2):اصول تعیین راهبردهای یاددهی یادگیری 62
جدول(5-2):اصول ارزشیابی پیشرفت تحصیلی برنامه درسی ملی 63
جدول(2-3):حجم و مختصات نمونه مرحله دوم 80
جدول شماره (1-4):تلخیص مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از ادبیات مطالعات برنامه درسی برای عنصر هدف 107
جدول شماره (2-4):تلخیص مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از ادبیات مطالعات برنامه درسی برای عنصر محتوا 108
جدول شماره (3-4): تلخیص مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از ادبیات مطالعات برنامه درسی برای عنصر روش 109
جدول شماره (4-4):تلخیص مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از ادبیات مطالعات برنامه درسی برای عنصر ارزشیابی 111
جدول شماره(5-4): نکات کلیدی دیدگاه های صاحبنظران حوزه مطالعات برنامه درسی 112
جدول شماره(6-4): نکات کلیدی دیدگاه های صاحبنظران حوزه هنر 117
جدول شماره (7-4):مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از دیدگاه صاحبنظران مطالعات برنامه درسی و حوزه زیبایی شناسی و هنر برای عنصر هدف 122
جدول شماره (8-4): مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از دیدگاه صاحبنظران مطالعات برنامه درسی و حوزه زیبایی شناسی و هنر برای عنصر محتوا 123
جدول شماره (9-4):مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از دیدگاه صاحبنظران مطالعات برنامه درسی و حوزه زیبایی شناسی و هنر برای عنصر روش 124
جدول شماره (10-4):مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده از دیدگاه صاحبنظران مطالعات برنامه درسی و حوزه زیبایی شناسی و هنر برای عنصر ارزشیابی 126
جدول(11-4):حجم نمونه متخصصان مشارکت کننده برای تکمیل پرسشنامه 127
جدول(12-4): میانگین نمرات گویه های پرسشنامه مربوط به تناسب گویه ها با حوزه زیبایی شناسی و هنر 127
جدول(14-4): فراونی میزان تناسب گویه ها با زیبایی شناسی و هنر 131
جدول(15-4):نمونه آماری سوال دوم پژوهش 132
جدول(16-4): میزان کاربردی بودن مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر در برنامه درسی دوره ابتدایی 133
جدول(18-4): فراونی میزان کاربردی بودن مؤلفه های زیبایی شناسی و هنر در برنامه درسی دوره ابتدایی 136
جدول(19-4): عناصر و پرسشهای جهت دهنده الگوی اگر 163
جدول(20-4)ارکان الگوی پیشنهادی برنامه درسی 163
جدول (21-4): میانگین نمرات اعتبارسنجی الگو 211
جدول(1-5):مؤلفه های زیبایی شناسی و هنری بدست آمده برای برنامه درسی از منابع ادبیات مطالعات برنامه درسی و دیدگاه صاحبنظران 216

شکل(1-3): مراحل اجرایی پژوهش 76
شکل شماره(2-3): تلخیص روش شناسی مرحله اول 79
شکل شماره(3-3): تلخیص روش شناسی مرحله دوم 81
شکل شماره (4-3): تلخیص روش شناسی مرحله سوم 83

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه
برنامه ریزان درسی برای تعیین ماهیت برنامه درسی به مبانی نیاز دارند که بتوانند مبتنی بر آن‌ها به چیستی عناصر برنامه‌های درسی موردنظر خویش تعین ببخشند به این منابع و اساس‌ها در علم برنامه درسی مبانی برنامه‌ریزی درسی گفته می‌شود. همچنین به مجموعه گزاره‌های توصیفی و تبیینی که شناخت امور معینی را برای ما فراهم ساخته تا برنامه‌ریزی درسی با تکیه ‌بر آن‌ها صورت پذیرد مبانی برنامه‌ریزی درسی گفته می‌شود(ملکی،1390). حال اینکه این مبانی شامل چه مقولاتی است بین صاحب‌نظران برنامه درسی اتفاق‌نظر وجود ندارد و برای مثال تایلر(1383)از سه مبنای دانش،یادگیرنده و جامعه سخن به میان می‌آورد زایس(به نقل از هنسن،2010) فلسفه، روانشناسی، دانش،جامعه و یادگیرنده را به‌عنوان مبانی الگوی برنامه‌ریزی درسی خود مطرح می‌نماید. ملکی(1383) نیز پنج منبع اساسی برنامه درسی را نظام اعتقادی ارزشی، یادگیرنده، جامعه، دانش و یادگیری معرفی می‌نماید.
امروزه با روشن شدن نقش برنامه‌های درسی در توسعه جوامع و حتی توسعه جهانی ، مبانی برنامه درسی گسترش‌یافته است و مبانی مختلفی ازجمله مبانی اقتصادی، سیاسی، مبانی فناوری اطلاعات و ارتباطات که مهرمحمدی(1388الف) یازده گزاره از آن را برای برنامه‌ریزی درسی برمی‌شمارد موردتوجه قرارگرفته‌اند. یکی از این مبانی، مبانی زیبایی‌شناسی و هنر می‌باشد. زیبایی‌شناسی و هنر می‌تواند آموزه‌ها و الهاماتی برای تربیت انسان و برنامه‌های درسی به دست دهد. دراین‌باره اسمیت(2004،ص163) بیان می‌کند نظریه‌پردازان برنامه درسی جنبه‌های متنوع تحصیل آموزشگاهی، تدریس، یادگیری، ارزشیابی، مدیریت و جو مدرسه را از چشم‌انداز زیبایی‌شناسی بررسی می‌کنند.
با عنایت به قابلیت های زیبایی شناسی و هنر در تربیت، الهامات و مؤلفه های مبانی زیبایی‌شناسی و هنر برای برنامه درسی در این پژوهش مورد بررسی قرارگرفته است .
بیان مسئله
یکی از حوزه‌ها و ابعاد جامعه و همچنین وجود انسان بُعد زیبایی‌شناسی و هنر است ازاین‌رو آموزش‌وپرورش که با جامعه و همچنین انسان سروکار دارد ناگزیر است به این حوزه همچون سایر حوزه‌های اجتماعی و ابعاد وجودی انسان بپردازد. اهمیت حوزه زیبایی‌شناسی و هنر امروزه بیشتر نیز شده است طوری که آمادیو1 و دیگران(2006،ص18) می‌گویند: « در سال‌های اخیر سازمان‌های بین‌المللی، وزیران آموزش‌وپرورش و برنامه ریزان درسی در سراسر جهان بر منافع اجتماعی آموزش زیبایی شناسی و سهم آن در توسعه اقتصادی اجتماعی و مبارزه با فقر، گسترش ارزش‌های عمومی و درک فرهنگی یا پرورش ارزش‌ها و هویت‌های فرهنگ محلی تأکید می‌نمایند».
پرداختن به هنر و زیبایی‌شناسی در آموزش‌وپرورش به‌طور عمده با دو رویکرد صورت می‌پذیرد: تربیت هنری2 و تربیت از طریق هنر3. در تربیت هنری، هنر و زیبایی‌شناسی به‌عنوان یک حوزه یادگیری مستقل مطرح است که در کنار سایر حوزه‌های یادگیری مانند ریاضی، زبان‌آموزی و غیره ارائه می‌گردد و دارای اهداف ویژه‌ای است و به‌طورکلی آموزش هنر را شامل می‌شود. اما در رویکرد تربیت از طریق هنر، زیبایی‌شناسی و هنر به‌عنوان اساس، پایه و مبنا در طراحی، تدوین، اجرا و ارزشیابی یک برنامه درسی به کار گرفته می‌شود و گزاره‌های تجویزی زیبایی‌شناسی و هنر مانند گزاره‌های تجویزی سایر مبانی برنامه درسی مدنظر قرار می‌گیرد. همان‌گونه که در ارتباط روانشناسی با برنامه درسی نیز این دو رویکرد را مشاهده می‌کنیم روانشناسی به‌عنوان یک حوزه یادگیری در سال سوم و چهارم متوسطه رشته علوم انسانی منظور می‌گردد. اما به‌عنوان یک مبنا و اساس در طراحی همه برنامه‌های درسی گزاره‌های تجویزی از قبیل تناسب برنامه درسی با توانایی و علاقه یادگیرندگان ارائه می‌نماید که برنامه ریزان درسی نسبت به رعایت آن‌ها اهتمام می‌ورزند.
پژوهش‌ها و مطالعات انجام‌گرفته در راستای هنر و زیبایی‌شناسی از قبیل پژوهش‌های امینی و مهرمحمدی(1380)، رضایی(1388)، لرکیان(1389) و غیره بیشتر در راستای رویکرد اول و آموزش هنر می‌باشند و رویکرد دوم یعنی تربیت از طریق هنر چندان موردتوجه قرار نگرفته است. دراین‌باره مهرمحمدی(1390) بیان می‌کند: بهره‌گیری از هنر در ظرفیت تعدیل یا تصحیح نگاه به‌کل جریان تعلیم و تربیت و دستیابی به چشم‌انداز، فلسفه و پاردایم نو است که کاملاً در حاشیه نگاه داشته شده است لذا توجه به آن از اولویت برخوردار است. از سوی دیگر آنچه در مدل‌های برنامه‌ریزی درسی از قبیل مدل تایلر(1383)، مدل وارونه تابا4 که شروع فرایند برنامه‌ریزی درسی را برنامه‌ریزی درسی معلمان از کلاس درس می‌داند( به نقل از هنسن5،2010،ص140) مدل التقاطی زایس6(همان منبع،ص148) که فرضیات فلسفی را قبل از سایر مبانی به‌عنوان مبنای تأثیرگذار در مطالعه سایر مبانی ذکر می‌کند، مدل طبیعت‌گرای واکر7(به نقل از مارش،2004،ص206)، مدل برنامه درسی متوازن تاملینسون8 و همکاران(2009،ص15) و غیره که در ادبیات رشته مطالعات برنامه درسی شاهد آن هستیم زیبایی‌شناسی و هنر به‌عنوان یک مبنای مستقل دیده نمی‌شود. این در حالی است که امروزه به عقیده برخی از صاحب‌نظران حوزه مطالعات برنامه درسی و فیلسوفان تربیتی هنر و زیبایی‌شناسی می‌تواند در کنار سایر مبانی