پایان نامه با موضوع تسلط تصادفی، انحراف معیار، صنعت خودرو، صنعت شیمیایی

ت همه عزیزانی که به نوعی مرا در به انجام رساندن این مهم یاری نموده‌اند.

چكيده

هدف پژوهش حاضر سنجش ریسک شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از معیار تسلط تصادفی و مقایسه با نتایج حاصل از انحراف معیار، انحراف معیار نامطلوب و نیم‌واریانس به عنوان شاخص‌های متداول سنجش ریسک، می‌باشد. شرکت‌های بورسی مورد مطالعه در این پژوهش شامل 23 شرکت از صنعت خودرو و 20 شرکت از صنعت شیمیایی می باشد که در بازه‌ی زمانی ابتدای فروردین ماه تا پایان اسفند ماه 1393 در بورس اوراق بهادار تهران فعالیت و بیش از 210 روز معاملاتی در سال داشته اند که موضوع فعالیت آنها سهام باشد. داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل بازده هفتگی شرکت‌های مورد نظر با احتساب سود تقسیمی سال 1393می باشد که بر اساس قیمت پایانی روزانه ابتدا و انتهای هفته‌ی کاری بورس محاسبه گردیده و در مجموع شامل 52 بازده هفتگی برای هر شرکت در طول سال است. نتایج حاکی از آن است که بین شرکت‌های صنعت خودرو و صنعت شیمیایی تسلط تصادفی مرتبه ی اول، مرتبه ی دوم و مرتبه ی سوم وجود دارد. در دو صنعت مورد نظر معیار تسلط تصادفی با سنجه‌های ریسک ذکر شده ارتباط معکوس و معناداری وجود دارد. بدین معنی که شرکت‌هایی که از نظر معیار تسلط تصادفی در مراتب اول قرار گرفته اند دارای ریسک کمتری نسبت به سایر شرکت‌ها می باشند و شرکت‌هایی که با توجه به معیار‌های ریسکی مورد استفاده دارای مرتبه‌ی بالاتری می باشند از نظر معیار تسلط تصادفی جایگاه پائینی را به خود اختصاص داده اند.

کلمات کلیدی: سنجش ریسک، معیار تسلط تصادفی، انحراف معیار، انحراف معیار نامطلوب، نیم واریانس.

فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول 1
کلیات پژوهش 1
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسأله 3
1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 4
1-4- اهداف پژوهش 5
1-5- سوالات پژوهش 5
1-6- نوع پژوهش 6
1-6-1- قلمرو موضوعی پژوهش 6
1-6-2- قلمرو مکانی پژوهش 6
1-6-3- قلمرو زمانی پژوهش 7
1-7- نوآوری پژوهش 7
1-8- استفاده کنندگان از نتایج پژوهش 8
1-9- تعاریف نظری واژگان کلیدی 8
1-10- ساختار کلی پژوهش 10
فصل دوم 11
مبانی نظری و پیشینه پژوهش 11
2-1- مقدمه 12
2-2- ریسک 13
2-3- منابع ریسک 14
2-3-1- ریسک بازار 14
2-3-2- ریسک تورمی 15
2-3-3- ریسک تجاری 15
2-3-4- ریسک نقدینگی 16
2-3-5- ریسک کشور 16
2-4- انواع ریسک 16
2-4-1- ریسک سیستماتیک 17
2-4-2- ریسک غیر سیستماتیک 17
2-5- معیارهای متداول اندازه گیری ریسک 19
2-5-1- سنجه های اندازه گیری نوسان 19
2-5-1-1- دامنه ی تغییرات 19
2-5-1-2- متوسط قدر مطلق انحرافات 20
2-5-1-3- متوسط مجذور انحرافات 20
2-5-1-4- انحراف معیار 20
2-5-1-5- انحراف معیار نا مطلوب 21
2-5-2- سنجه های ریسک نا مطلوب 21
2-5-2-1- نیم سنجه های ریسک 22
2-6- بورس 22
2-6-1- صنعت گروه محصولات خودرویی 22
2-6-2- صنعت گروه محصولات شیمیایی 23
2-7- معیار تسلط تصادفی 23
2-7-1- تسلط تصادفی مرتبه اول(FSD) 24
2-7-2- تسلط تصادفی مرتبه دوم(SSD) 25
2-7-3- تسلط تصادفی مرتبه سوم(TSD) 26
2-8- برتری تصادفی مارکوئیتز 26
2-9- برتری تصادفی آتی 27
2-10- مزیت‌های معیار تسلط تصادفی 27
2-11- پیشینه پژوهش 28
2-11-1- پژوهش های خارجی 28
2-11-2- پژوهش های داخلی 34
2-11-3- نقدی بر پژوهش های گذشته و نوآروی پژوهش حاضر 37
2-12- جمع بندی 40
فصل سوم 42
روش شناسی پژوهش 42
3-1- مقدمه 43
3-2- روش پژوهش 43
3-3- جامعه و نمونه آماری پژوهش 44
3-4- روش جمع آوری اطلاعات 47
3-5- متغیرهای پژوهش 48
3-5-1- متوسط مجذور انحرافات(واریانس) 48
3-5-2- انحراف معیار 48
3-5-3- نیم واریانس 48
3-5-4- انحراف معیار نامطلوب 49
3-5-5- بازده 49
3-5-6- بازده بدون ریسک 50
3-6- مفاهیم آماری تسلط تصادفی مرتبه اول 50
3-6-1- تابع احتمال، تابع چگالی و تابع توزیع تجمعی 50
3-6-2- قوانین تصمیم‌گیری براساس تسلط تصادفی مرتبه اول 51
3-6-3- شرح نموداری قوانین تسلط تصادفی مرتبه اول 53
3-6-4- شرح مفهومی تسلط تصادفی مرتبه اول 54
3-7- مفاهیم آماری تسلط تصادفی مرتبه دوم 54
3-7-1- ریسک گریزی 55
3-7-2- قانون تصیم گیری سرمایه‌گذاری براساس معیار تسلط تصادفی مرتبه دوم 56
3-7-3- شرح نموداری تسلط تصادفی مرتبه دوم 56
3-7-4- شرح مفهومی تسلط تصادفی مرتبه دوم 57
3-8- مفاهیم آماری تسلط تصادفی مرتبه سوم 58
3-8-1- چولگی مثبت به‌عنوان یک ابزار اندازه‌گیری برای تسلط تصادفی مرتبه سوم 58
3-8-2- قانون تصمیم گیری سرمایه‌گذاری براساس معیار تسلط تصادفی مرتبه سوم 59
3-8-3- شرح نموداری تسلط تصادفی مرتبه سوم 59
3-9- آزمون معیار تسلط تصادفی 62
3-10- جمع‌بندی 65
فصل چهارم 67
تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش 67
4-1- مقدمه 68
4-2- آمار توصیفی 68
4-2- محاسبه معیار تسلط تصادفی 74
4-3- محاسبه انحراف معیار و انحراف معیار نامطلوب 87
4-4- محاسبه نیم واریانس 90
4-5- محاسبه ی ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن 92
4-6- جمع بندی 95
فصل پنجم 96
بحث و نتیجه گیری 96
5-1- مقدمه 97
5-2- تحلیل یافته ها و نتیجه گیری 97
5-3- پیشنهادات کاربردی 102
5-5- محدودیت های پژوهش 103
منابع و مأخذ 104

فهرست جداول
عنوان جدول صفحه
38
جدول2-1. مروری بر پژوهش های خارجی گذشته
45
جدول 3-1. فهرست شرکت های زیرگروه صنعت خودرو در حال معامله از فروردین تا اسفند ماه سال 1393
46
جدول3-2 فهرست شرکت های زیر گروه صنعت شیمیایی در حال معامله از فروردین تا اسفند ماه سال 1393
59
جدول 3-3. توزیع بازده سرمایه‌گذاری F و G
61
جدول 3-4. توزیع بازده سرمایه‌گذاری M و N
69
جدول4-1. آمار توصیفی صنعت خودرو
70
جدول 4-2. نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنف صنعت خودرو
71
جدول 4-3. آمار توصیفی صنایع شیمیایی
72
جدول 4-4. نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنف صنایع شیمیایی
73
جدول 4-5. نتایج آزمون تسلط تصادفی به صورت زوجی برای تمام شرکت های صنعت خودرو
84
جدول 4-6. تعداد شرکت های مسلط و تحت تسلط بر هر شرکت صنعت خودرو به تفکیک مرتبه ی تسلط تصادفی
85
جدول 4-7. نتایج آزمون تسلط تصادفی به صورت زوجی برای تمام شرکت های صنعت شیمیایی
86
جدول 4-8. تعداد شرکت های مسلط و تحت تسلط بر هر شرکت صنعت شیمیایی به تفکیک مرتبه ی تسلط
88
جدول 4-9. انحراف معیار شرکت های صنعت خودرو
88
جدول 4-10. انحراف معیار نامطلوب صنعت خودرو
89
جدول 4-11. انحراف معیار صنعت شیمیایی
89
جدول 4-12. انحراف معیار نامطلوب صنعت شیمیایی
90
جدول 4-13. مقادیر نیم واریانس صنعت خودرو
90
جدول 4-14. مقادیر نیم واریانس صنعت شیمیایی
92
جدول 4-15. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن بین معیار تسلط تصادفی و انحراف معیار صنعت خودرو
92
جدول 4-16. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن بین معیار تسلط تصادفی و انحراف معیار نامطلوب صنعت خودرو
93
جدول 4-17. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن بین معیار تسلط تصادفی و انحراف معیار صنعت شیمیایی
93
جدول 4-18. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن بین معیار تسلط تصادفی و انحراف معیار نامطلوب صنعت شیمیایی
94
جدول 4-19. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن بین معیار تسلط تصادفی و نیم واریانس صنعت خودرو
94
جدول 4-20. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن بین معیار تسلط تصادفی و نیم واریانس صنعت شیمیایی

فهرست نمودار ها
عنوان نمودار صفحه
10
نمودار 1-1. ساختار کلی پژوهش
53
نمودار 3-1. مرز کارا و غیرکارای معیار تسلط تصادفی مرتبه اول
55
نمودار 3-2. تابع مطلوبیت فرد ریسک‌گریز
57
نمودار 3-3. عدم وجود تسلط بین F و G براساس معیار تسلط تصادفی مرتبه دوم
57
نمودار 3-4. تسلط F بر G براساس معیار تسلط تصادفی مرتبه دوم
58
نمودار 3-5. تابع چگالی توزیع به ترتیب از راست به چپ با چولگی منفی، متقارن و مثبت
60
نمودار 3-6. تابع توزیع تجمعی F و G
60
نمودار 3-7. آزمون تسلط تصادفی مرتبه دوم برای F و G
61
نمودار3-8. آزمون تسلط تصادفی مرتبه سوم برای F و G
62
نمودار 3-9. تابع توزیع تجمعی M و N
62
نمودار 3-10. آزمون تسلط تصادفی مرتبه دوم برای M و N
62
نمودار 3-11. آزمون تسلط تصادفی مرتبه سوم برای M و N
73
نمودار 4-1. میانگین بازدهی هفتگی، انحراف معیار و انحراف معیار نامطلوب صنعت خودرو
74
نمودار 4-2. میانگین بازدهی هفتگی، انحراف معیار و انحراف معیار نامطلوب صنعت شیمیایی
75
نمودار 4-3. توابع توزیع تجمعی شرکت های محور سازان ایران خودرو و نیرو محرکه
76
نمودار 4-4. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی اول بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و نیرو محرکه
76
نمودار 4-5. توابع توزیع تجمعی شرکت های محور سازان ایران خودرو و سایپا
77
نمودار 4-6. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی اول بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و سایپا
77
نمودار 4-7. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی دوم بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و سایپا
78
نمودار 4-8. توابع توزیع تجمعی شرکت های محور سازان ایران خودرو و مهرکام پارس
78
نمودار 4-9. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی اول بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و مهر کام پارس
79
نمودار 4-10. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی دوم بین شرکت محور سازان ایران خودرو و مهرکام پارس
79
نمودار 4-11. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی سوم بین شرکت محور سازان ایران خودرو و مهرکام پارس
80
نمودار 4-12. توابع توزیع تجمعی شرکت های محور سازان ایران خودرو و گروه بهمن
81
نمودار 4-13. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی اول بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و گروه بهمن
81
نمودار 4-14. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی دوم بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و گروه بهمن
82
نمودار 4-15. تعیین تسلط تصادفی مرتبه ی سوم بین شرکت های محور سازان ایران خودرو و گروه بهمن

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1- مقدمه
یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشورها، بازار سرمایه است که ارتباط نزدیکی با ساختار و وضعیت اقتصادی کشور دارد. توسعه بازار سرمایه می تواند نقش مهمی در رشد درآمد ملی و رفاه عمومی جامعه ایفا کند. بازار سرمایه به عنوان یک زیر سیستم بخش مالی اقتصاد، کارکرد بسیار مهمی در توسعه فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد شرایط مطلوب اقتصادی در کشورهای مختلف دارد.
امروزه بورس به عنوان مهمترین بخش بازار سرمایه ابزاري براي تجهيز و هدايت سرمايه در جهت توسعه اقتصادي، مؤثرترين ابزار در سيستم اقتصاد متکي به بازار آزاد به شمار مي رود. بررسي ريسک و بازده سهام شرکت‌هاي مختلف بورسی، از مهمترين پيش نيازهاي سرمايه‌گذاری در بورس مي باشد. ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﻘﺎﺭﻥ ﺑﺎ ﺭﻳﺴﻚ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﻛﻪ می توان ﮔﻔﺖ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻫﻴﭻ ﺧﻄﺮﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻲ ﺩﻫﺪ، ﺑﻪ ﺳﻮﺩﺁﻭﺭﻱ نخواهد رسید. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺍﮔﺮ ﺭﻳﺴﻚ ﺧﻴﻠﻲ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‌ﮔﺬﺍﺭﻱ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﺛﺮﻱ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‌ﮔﺬﺍﺭﻱ ﻛﻢ ﺟﺎﺫﺑﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ، بنابراین وجود یک نسبت معقول از هر دو معیار مورد نیاز است. در واقع سرمایه‌گذار به منظور حداکثر نمودن مطلوبیت خود و نیز حداقل ساختن ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری، اقدام به سنجش ریسک سهام با توجه به شاخص‌های مختلف می‌نماید.
امروزه نهاد‌‌های بسیاری در جامعه وجود دارد که هر یک از درجه‌ی اهمیت و ضرورت خاصی در امر سرمایه‌گذاری برخوردارند. یکی از این نهادهای پر اهمیت بورس اوراق بهادار می باشد. حضور بورس و رشد روز‌افزون آن در اقتصاد