پایان نامه ارشد درباره انقلاب اسلامی، ژئوپلیتیک، دفاع مقدس، جامعه اسلامی

12
2-1-1- رويكرد ژئوپليتيك در دوران نوين (ژئوپليتيك پست مدرن) 12
2-1-2-ژئوپلیتیک جهان اسلام 13
2-1-3-رابطه دین و ژئوپلیتیک 15
2-1-4- ژئوپولیتیک مقاومت در برابر ساختار غرب محور 16
2-2- مفهوم ژئوکالچر 17
2-2-1- پیدایش و تعریف 19
2-2-2- نظام ژئوکالچر محلی و جهانی 19
2-2-2-1-كاربرد جهاني 20
2-2-2-2-كاربرد منطقه ای 21
2-2-2-3-كاربرد محلي و ملي 22
2-2-3- ارتباط ژئوکالچر با برخی مفاهیم جغرافیای سیاسی 22
2-2-3-1- ژئوکالچر و هویت ملی 22
2-2-3-2- ژئوکالچر و علت وجودی کشورها 24
2-2-3-3- ژئوکالچر و منافع ملی کشورها 25
2-2-4 نظریههای مبتنی بر نقش عوامل فرهنگی در نظام جهانی 26
2-2-4-1- نظریه مارتین گلاسنر 26
2-2-4- 2-نظریه ساموئل هانتینگنون 26
2-2-4-3- نظریه نایختمن 28
2-2-4-4- نظریه فوکویاما (تئوری ژئوپلیتیک پایان تاریخ) 29
2-2-4-4-1-شیعه به روایت فوکویاما 30
2-2-4- 5-نظریه مانوئل کاستلز (جامعه‌ی شبکه‌ای) 32
2-2-4-6-والرشتاین و تئوری ژئوکالچر 33

فصل سوم: مواد و روش ها
3-1-متغیرها 36
3-1-1- متغیر مستقل 36
3-1-1-1-ایثار و شهادت 36
3-1-1-1-1-شهادت 36
3-1-1-1-2-فرهنگ ایثار و شهادت 39
3-1-1-1-3- آثار فرهنگ شهادت طلبی 40
3-1-1-1-4-راههای دستیابی به فرهنگ شهادت طلبی 40
3-1-1-1-5-آسیبهای تهدیدکننده فرهنگ ایثار و شهادت 41
3-1-1-1-6-عوامل مؤثر بر پدیدآیی و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت 41
3-1-1-1-7-آثار وپیامدهای فرهنگی فرهنگ ایثار وشهادت 42
3-1-1-1-8-نقش دفاع مقدس درگسترش فرهنگ ایثار و شهادت 43
3-1-1-1-8-فرصت‌ها و ظرفیت‌های دفاع مقدس در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت 43
3-1-1-1-9-ضرورت بهره گیری از تجارب رزمندگان اسلام از منظر فرهنگ ایثار وشهادت 43
3-1-1-1-10-موانع بازشناسی فرهنگ ایثار و شهادت 45
3-1-1-1-11-عوامل مؤثر بر پدیدآیی و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت 44
3-1-1-1-12-فلسفه ایثار و شهادت 45
3-1-2- متغیر وابسته 46
3-1-2-1-ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران 46
3-1-2-1-1- جمهوری اسلامی ایران 49
3-1-2-1-2- محدوده جغرافیایی 49
3-1-2-1-3- جمعیت 51
3-1-2-1-4-منابع 53
3-1-2-1-4-1-منابع صنایع و معادن 53
3-1-2-1-4-2-منابع طبیعی 53
3-1-2-1-5-اهداف استراتژیکی 53
3-1-2-1-6-هویت آریایی 55
3-1-2-1-7- تاریخ 56
3-1-2-1-8- سنن، آداب و رسوم 58
3-1-2-1-9- مذهب شیعه 59
3-1-2-1-10- اعتقاد به انتصاب ولایت(علی(ع)) عنوان امام و متعاقبا لزوم ولی فقیه 59
3-1-2-1-11- اعتقاد به ظهور منجی عادل 60
3-2- روش تحقیق 62
3-2-1- روش گردآوری دادهها 62
3-2-2- روش تجزیه و تحلیل دادهها 62

فصل چهارم: یافته های تحقیق
4-1-تحولات مبتنی بر بهرهگیری از قدرت ژئوکالچر در خاورمیانه 64
4-1-1- ژئوپلیتیک شیعه 64
4-1-2- تلاش برای ایجاد کردستان بزرگ 65
4-1-3- دولت اسلامی عراق و شام(داعش) 67
4-2-تحليل ژئوكالچر جمهوري اسلامي ايران 67
4-2-1-جايگاه ژئوكالچر در استراتژي جمهوري اسلامي ايران 69
4-3-ظهور اسلام‌گرایی و تحولات ژئوکالچر در ساختار نظام بین‌الملل 70
4-4-صدور انقلاب و گسترش دگرگونی‌های ژئوپلیتیک ـ ژئوکالچر 71
4-5-جایگاه ایثار و شهادت در ژئوکالچر ج.ا.ا 73
4-5-1-جایگاه بکاء و عزاداری در ژئوکالچر ج.ا.ا 76
4-5-2- تاریخچه عزاداری در ژئوکالچر شیعه 77
4-5-3- آغاز عزاداری امام حسین(ع) 78
4-5-4- تحلیل قیام عاشورا 81
4-5-5- جایگاه ایثار و شهادت در متون اسلامی 83
4-5-5-1-قرآن کریم 84
4-5-5-2-نهجالبلاغه 84
4-5-5-3- صحیفه سجادیه 85
4-5-5-4- احادیث 86
4-5-6- عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری نهضت خونین کربلا 87
4-5-6-1- نقش امامان شیعه(ع) 87
4-5-6-2- نقش علمای بزرگ دینی در طول تاریخ 88
4-5-6-3- نقش انقلاب اسلامی 88
4-5-7-نقش جنگ تحمیلی و دفاع مقدس بر ایثار و شهادت 90
4-5-8-نقش مقام معظم رهبری در توسعه ایثار و شهادت در ژئوکالچر ایران 91
4-5-9-چشم انداز توسعه ایثار و شهادت در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران 93
5-5-10-موثرترين راهكارهاي ترويج ژئوکالچر ايثار و شهادت درجامعه 95
فصل پنجم: ارزیابی فرضیه ها و نتیجه گیری
مقدمه 98
5-1- ارزیابی فرضیه اول 99
5-2- ارزیابی فرضیه دوم 100
نتیجه گیری 101
منابع 102

فهرست نقشه ها صفحه
نقشه 2-1: تمدن های مورد نظر هانتینگتون 27
نقشه 2-2 : ایران و سایر مناطق در تئوری ژئوکالچر والرشتاین 34
نقشه 3-1 : کشورهای همجوار ایران 51
فهرست نمودار ها صفحه

نمودار1-3درصدجمعیت ساکن،روستایی و شهری بر اساس آمار و سرشماری عمومی 1390 52

چکیده

ايثار و شهادت ، مفاهيمي ارزشمند در همه ي جوامع بشري هستند . همه ي ملّت ها به فداكاران ، جانبازان و سلحشوران خود به ديده احترام مي نگرند ؛ ليكن شيوه هاي اين تقدسگرايي و احترام متفاوت است . درآموزه هاي اسلامي ، جوهره فرهنگ ايثار و شهادت از خودگذشتگي ، اخلاص و آزادمنشي هوشمندانه و هدفمند است.ترويج و اشاعه ي فرهنگ ايثارو شهادت ، آثار بسيار مثبت اخلاقي ،اعتقادي ، سياسي ، اقتصادي ، فرهنگي را در بردارد .
با توجه به گستره ی فرهنگ جهاد و شهادت در تاریخ ملت ایران و تجلی درخشان آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی در قالب دفاع مقدس،این مولفه جایگاهی رفیع در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران دارد. لذا نگارنده در این پایان نامه به ماهیت تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به شیوه کتابخانه ای به گردآوری اطلاعات پرداخته و ضمن تجزیه و تحلیل جهت پاسخ گویی به سوال ذیل برآمده است: ایثاروشهادت چه تاثیری بر ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران دارد؟به منظور پاسخ به سوال فوق، دو فرضیه زیر مورد ارزیابی قرار گرفته اند:
-فرهنگ ایثار و شهادت می تواند موجب توسعه ژئوکالچر شیعه گردد.
-فرهنگ ایثار و شهادت در پیشبرد اهداف و تحقق استراتژیک جمهوری اسلامی میتواند موثر باشد.
اهداف این تحقیق عبارتند از:
تحلیل پیامدهای معنوی ایثار و شهادت در توسعه جامعه اسلامی
تحلیل تاثیرفرهنگ ایثار شهادت در ژئوکالچرشیعه
ارائه استراتژی مناسب جهت تقویت ماندگاری ایثار شهادت
واژگان کلیدی:ژئوکالچر،ایثار،شهادت،ایران،شیعه

1-1– بیان مسئله
ژئوکالچر يا ژئوپلیتیک فرهنگي، فرآيند پيچيده‌اي از تعاملات قدرت، فرهنگ و محيط جغرافيايي است که طي آن فرهنگ‌ها همچون ساير پديده‌هاي نظام اجتماعي همواره در حال شکل‌گيري، تکامل، آميزش و جابجايي در جريان زمان و در بستر محيط جغرافيايي کره زمين هستند. لذا ساختار ژئوکالچرجهان بيان‌کننده موزائيکي از نواحي فرهنگي کوچک و بزرگ‌اند که محصول تکامل مکاني ـ فضايي قدرت هستند که در طول و به موازات يکديگر حرکت مي‌کنند. در قرن بيست و يکم فرايند نظام ژئوکالچر جهان و ساختار آن در راستاي ويژگي‌هاي نظام ژئوپلیتیک جهاني، چيزي جز تکامل و يا رويارويي ميان دو الگوي متفاوت و متضاد از تعاملات فرهنگي در سطح جهان نيست.
يکي از ساختارهاي ژئوکالچر جهان ايران است که امروزه تنها بخش کوچکي از سرزمين تاريخي آن را جمهوري اسلامي ايران تشکيل مي‌دهد. اين سرزمين پهنه جغرافيايي وسيعي است که طي قرن‌ها قلمرو فرهنگ و تمدن کهن ايراني به شمار مي‌رفت. وسعتاين پهنه،بسيار وسيع‌تر از کشور کنوني ايران و شامل سرزمين‌هايي است که يا داخل فلات وسيع ايران و يا در حاشيه‌هاي آن قرار گرفته‌اند. از مهم‌ترين مشخصه‌هاي اين سرزمين، نقش گذرگاهي آن در ميان قاره‌هاي بزرگ جهان و نيز قرار گرفتن آن در ميان چند قلمرو بزرگ جغرافيايي و فرهنگي متفاوت است.سرزمين، تاريخ و مردم ايران همواره پل ارتباط ميان فرهنگ‌ها و تمدن‌ها با يکديگر بوده‌اند. بنابراين اين انتخاب سرزميني و فطرت فرهنگي مغاير با رويکرد درون‌گرايانه او مي‌باشد.بنا به همین موقعیت جغرافیایی ایران صحنه عوامل مختلفی بوده است،تجربه انقلاب اسلامی برای ایران نقش فرهنگی آن بود که برای مردم به ارمغان آورده شد،انقلاب اسلامی پرچم داراسلام گرایی در مقابل غرب است، یکی از ویژگی های بارز و منحصر به فرد انقلاب اسلامی در بعد معنوی و فرهنگی که موجب بالندگی انقلاب و نهضت جهانی اسلام در سراسر دنیا گردید ترویج فرهنگ ایثار شهادت بود.شهادت موجب اشاعه فرهنگ ناب محمدی(ص)و دفع هشیارانه خطرات از جامعه اسلامی بود.افتخار به شهادت و شکل گیری مفهومیخاص به نام شهید و شهادت چنان پایه مستحکمی در جامعه پیدا نمود که امروز به عنوان یکی از ارکان حفظ نظم محسوب می گردد.پیروزی انقلاب اسلامی سبب شد که هم در ساختار و هم در کارکرد نظام بین الملل،تغییر و تحول اساسی رخ دهد.بدون شك يكي از عوامل مهم و اساسي مقاومت و پيروزي در دفاع هشت ساله، نيروي انساني است، نيروهاي متشكل از بهترين و قوي‏ترين مردان بويژه جوانان عاشق و شهادت طلب ميهن اسلامي، كه در دفاع از انقلاب اسلامي و تماميت ارضي كشور مقدس جمهوري اسلامي سراز پا نمي‏شناختنمقاومت تحسين برانگيز جوانان برومند اين سرزمين در برابر استكبار جهاني، صحنه‏هاي بي‏بديل و بي‏نظيري از شهادت و ايثار را خلق كرد كه اگر به ضبط و ثبت و تفسير و توزيع آن اهتمام نورزيم، به فرهنگ وتاريخ مردم اين مرز و بوم، جفايي جبران‏ناپذير روا داشته‏ايم. خلق اين آثار اعجاب‏آور و حيرت‏انگيز كه طبق فرمايش آن مقتداي سفر كرده، به جز در برهه‏اي كوتاه از صدر اسلام همانند ندارد، حجت را بر همگان تمام كرده است.از این رو انقلاب اسلامی به عنوان نمونه تازه از نظام حکومتی در چشم انداز جهانی که از سرچشمه زلال اسلام ناب نشات گرفته بود،توانست در زمانی کوتاه مرزهای محدود جغرافیایی را در نوردید و پیام اصلی خود را که همانا مبارزه با ظلم و ستم و برپایی حکومتی عادلانه بر پایه فرهنگ ایثار و شهادت بود به دورترین نقاط جهان برساند.
لذا در این پایان نامه نگارنده با توجه به جایگاه ایثار و شهادت و نقش بر جسته آن ،این مبحث را در قالب ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار میدهد تا جایگاه آن را درژئوکالچرکشور تبیین نماید.

1-2- سوال تحقیق
تاثیر فرهنگ ایثاروشهادت بر ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران کدامند؟

1-3- فرضیه
• فرهنگ ایثار و شهادت میتواند موج بتوسعه ژئوکالچر شیعه گردد.
• فرهنگ ایثار و شهادت در پیشبرد اهداف وتحقق استراتژیک جمهوری اسلامی میتواند موثر باشد.

1-4- ضرورت و اهمیت تحقیق
اهمیت ایثار و شهادت و تاثیر عمیق فرهنگ ایثار و شهادت بر ابعاد مختلف حیات ملت ایران،نگارنده را برآن داشت تا به بررسی جایگاه ایثار و شهادت بر ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران بپردازد.از آنجا که این شاخص در فرهنگ ایرانی قدمتی دیرینه دارد و پس از اسلام و مشخصا پس از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی نمود بیشتری یافت،بررسی این جایگاه می تواند نتایج قابل تاملی را در بر داشته باشد.

1-5- اهداف تحقیق
• تحلیل پیامدهای معنوی ایثار و شهادت در توسعه جامعه اسلامی
• تحلیل تاثیر فرهنگ ایثار شهادت در ژئوکالچر شیعه
• ارائه استراتژی مناسب جهت تقویت ماندگاری ایثار و