
** تقدير و سپاس از اساتيد **
سپاس خداي را که سخنوران، در ستودن او بمانند و شمارندگان، شمردن نعمتهاي او ندانند و کوشندگان، حق او را گزاردن نتوانند. نهال را “باران” بايد، تا سيرابش کند از آب حيات و “آفتاب” بايد تا بتاباند نيرو را و محکم کند شاخههاي تازه روييده را؛ ازآنجاييکه تجليل از معلم، سپاس از انساني است که هدف و غايت آفرينش را تأمين ميکند و سلامت امانتهايي را که به دستش سپردهاند، تضمين؛ بسي شايسته است برحسب وظيفه؛
از استاد فرهيخته و باکمالات و فرزانه؛ جناب آقاي دکتر مهران فرهادي که در کمال سعهصدر، با حسن خلق و فروتني، از هيچ کمکي در اين عرصه بر من دريغ ننمودند و زحمت راهنمايي اين رساله را بر عهده گرفتند؛
از استاد صبور و ارجمند، جناب آقاي دکتر رسول کردنوقابي که زحمت مشاوره اين رساله را قبول زحمت فرمودند و بدون مساعدت ايشان، اين پروژه به نتيجه مطلوب نميرسيد؛
و از هيئت محترم داوران؛ جناب آقاي دکتريعقوبي وجناب آقاي دکترنوروزي که زحمت داوري اين رساله را متقبل شدند؛ کمال تشکر و قدرداني را دارم،
باشد که اين خردترين، بخشي از زحمات آنان را سپاس گويد…
*تقدير و سپاس*
اكنون كه فرصتي دست داد از تمامي عزيزاني که در نگارش اين پاياننامه مرا ياري نمودند قدرداني مينمايم:
با تقدير و درود فراوان خدمت خانوادهي مهربانم که همواره چراغ وجودشان روشنگر راه من در سختيها و مشکلات بوده است.
و با تشکر خالصانه خدمت دوست و برادر عزيزم جناب آقاي حمزه سورينژاد و همه دوستاني که به نوعي مرا در به انجام رساندن اين مهم
ياري نمودهاند و در اين رهگذر مجال ذكر نام آنها نميباشد.
دانشگاه بوعلي سينا
مشخصات رساله/پايان نامه تحصيلي
عنوان:
تبيين اهمالکاري تحصيلي دانشآموزان دبيرستاني بر اساس ويژگيهاي شخصيتي و سبکهاي فرزندپروري
نام نويسنده: محسن سوري نژاد
نام استاد/اساتيد راهنما: دکتر مهران فرهادي
نام استاد/اساتيدمشاور:دكتر رسول کردنوقابي
دانشکده: اقتصاد و علوم اجتماعي
گروه آموزشي: روانشناسي
رشته تحصيلي: روانشناسي تربيتي
گرايش تحصيلي: رواشناسي تربيتي
مقطع تحصيلي: كارشناسي ارشد
تاريخ تصويب پروپوزال:15/07/1392
تاريخ دفاع: 24/6/1393
تعداد صفحات: 141
چكيده:
هدف از انجام اين پژوهش تبيين اهمالکاري تحصيلي دانشآموزان بر اساس ويژگيهاي شخصيتي و سبکهاي فرزندپروري بود. طرح پژوهشي از نوع همبستگي و جامعه آماري شامل دانشآموزان دبيرستاني دختر و پسر (سال اول، سال دوم، سال سوم و سال چهارم) مدارس دولتي شهر کوهدشت در سال تحصيلي 93-92 که بر اساس گزارش اداره آموزش و پرورش شهر کوهدشت 4801 نفر ميباشند. ازاين تعداد 280 نفر به روش نمونهگيري خوشهايي چند مرحلهايي با استفاده از فرمول تعيين حجم نمونه انتخاب شدند. در اين پژوهش از پرسشنامههاي اهمالکاري تحصيلي، شخصيت گلدبرگ و شيوههاي فرزندپروري والدين استفاده و تحليل دادهها در دو سطح آمار توصيفي و استنباطي(تي مستقل، تحليل واريانس يکراهه، همبستگي پيرسون و رگرسيون چندگانه به روش همزمان) صورت گرفت. نتايج پژوهش نشان داد که ويژگيهاي شخصيتي و سبکهاي فرزندپروري ميتوانند تغييرات اهمالکاري تحصيلي را در دانشآموزان تبيين کنند. بين روانرنجوري با اهمالکاري تحصيلي رابطه مثبت معناداري وجود دارد. از سوي ديگر بين وظيفهشناسي و گشودگي با اهمالکاري تحصيلي در دانشآموزان همبستگي منفي وجود دارد. اما بين ويژگيهاي شخصيتي برونگرايي و مقبوليت با اهمالکاري تحصيلي در دانشآموزان همبستگي معنيداري وجود ندارد. در رابطه با سبکهاي فرزندپروري نيز بين سبک فرزندپروري مسامحهکار و اهمالکاري تحصيلي در دانشآموزان همبستگي مثبت وجود دارد. از سوي ديگر بين سبک فرزندپروري مقتدرانه و اهمالکاري تحصيلي در دانشآموزان همبستگي منفي وجود دارد. اما بين سبک فرزندپروري سختگيرانه و آسانگير با اهمالکاري تحصيلي در دانشآموزان همبستگي وجود ندارد. همچنين بين اهمالکاري تحصيلي دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معنيداري مشاهده شد.
واژههاي كليدي :اهمالکاري تحصيلي، ويژگيهاي شخصيتي، سبکهاي فرزندپروري، دانشآموزان دبيرستاني
فهرست مطالب
فصل اول: کليات پژوهش
1-1) مقدمه 3
2-1) بيان مسأله 4
3-1) اهميت و ضرورت انجام پژوهش 6
4-1) اهداف پژوهش 8
1-4-1) اهداف اصلي 8
2-4-1) اهداف فرعي 8
5-1) فرضيههاي پژوهش 8
1-5-1) فرضيههاي اصلي 8
2-5-1) فرضيههاي فرعي 8
6-1) متغيرهاي پژوهش 9
7-1) تعاريف متغيرها 9
1-7-1) تعاريف مفهومي 9
2-7-1) تعاريف عملياتي 10
فصل دوم: مباني نظري و پيشينه پژوهش
1-2) مقدمه 13
2-2) بخش اول: اهمالکاري تحصيلي (متغير ملاک پژوهش) 13
1-2-2) اهمالکاري تحصيلي 13
2-2-2) نظريههاي اهمالکاري 16
1-2-2-2) نظريه روان تحليلگري اهمالکاري 17
2-2-2-2) نظريه کمالگرايي، ترس از شکست و دوري از اضطراب 17
3-2-2-2) نظريه خود ناتوانسازي و اهمالکاري 19
3-2-2) شيوع اهمالکاري تحصيلي بر اساس تحقيقات قبلي 21
4-2-2) چهار سبک اهمالکاري از ديدگاه واکر 22
1-4-2-2) اهمالکاران کمالگرا 22
2-4-2-2) اهمالکاران تعويقگرا 22
3-4-2-2) اهمالکاران سياستگرا 23
4-4-2-2) اهمالکاران تنبيهگرا 23
5-2-2) عوامل مؤثر بر اهمالکاري تحصيلي 23
6-2-2) ديدگاههاي مختلف در مورد اهمالکاري 24
1-6-2-2) اهمالکاري بهعنوان مشکل رفتاري 24
2-6-2-2) اهمالکاري بهعنوان مشکل شناختي و انگيزشي 25
3-6-2-2) اهمالکاري بهعنوان يک عادت و خصيصه شخصيتي 26
7-2-2) عوامل مؤثر بر اهمالکاري تحصيلي 27
1-7-2-2) تفاوتهاي فردي 27
2-7-2-2) ويژگيهاي تکليف 28
3-7-2-2) ويژگيهاي جمعيتشناسي 28
3-2) بخش دوم) پنج عامل بزرگ شخصيت 29
1-3-2) تعريف شخصيت 29
2-3-2) پنج عامل بزرگ شخصيت 32
1-2-3-2) عامل روان رنجورخويي (عصبيت يا شاخص هيجان) 32
2-2-3-2) برونگرايي در مقابل درونگرايي 33
3-2-3-2) تجربهپذيري در مقابل بسته بودن در تجربه 34
4-2-3-2) همسازي (توافق پذيري) در مقابل دگرستيزي 36
5-2-3-2) وظيفهشناسي در مقابل فقدان جهت يا مسامحهکاري 37
4-2) بخش سوم: سبکهاي فرزندپروري 38
1-4-2) سبکهاي تربيتي 38
2-4-2) ابعاد فرزندپروري از ديدگاه شيفر 41
1-2-4-2) والدين گرم و آزاد گذارنده 42
2-2-4-2) والدين گرم و کنترلکننده (مقتدر) 43
3-2-4-2) والدين سرد و کنترلکننده (سختگير) 44
4-2-4-2) والدين سرد و آزاد گذارنده (مسامحهکار) 45
3-4-2) الگوهاي فرزندپروري مککوبي و مارتين 46
1-3-4-2) فرزندپروري سلطه طلبانه 47
2-3-4-2) فرزندپروري مقتدرانه 47
3-3-4-2) فرزندپروري سهلگير 48
4-3-4-2) فرزندپروري بيتوجه 49
4-4-2) الگوها و سبک فرزندپروري از ديدگاه يانگ 50
5-4-2) سنخشناسي فرزندپروري خانواده 53
6-4-2) تنيدگي والدين 54
7-4-2) رابطه بين شيوههاي فرزندپروري و شکلگيري هويت 55
8-4-2) مروري بر تحقيقات انجام انجام شده داخل و خارج کشور 57
1-8-4-2) تحقيقات مرتبط خارجي 57
2-8-4-2) تحقيقات مرتبط داخلي 61
جمع بندي پژوهشهاي انجام شده پيشين 65
فصل سوم: روش پژوهش
1-3) مقدمه 69
2-3) طرح تحقيق 69
3-3) جامعه آماري 70
4-3) نمونه و روش نمونهگيري 70
5-3) ابزارهاي پژوهش 71
1-5-3) پرسشنامه اهمالکاري تحصيلي 71
2-5-3) پرسشنامه شخصيت گلدبرگ 72
3-5-3) سبکهاي فرزندپروري والدين 73
6-3) روش اجرا 74
7-3) روش تجزيه و تحليل 75
فصل چهارم: تجزيه و تحليل دادهها
1-4) غربالگري دادها 79
2-4) توصيف دادهها 79
1-2-4) توزيع فراواني افراد نمونه برحسب جنسيت 80
3-2-4) توزيع فراواني افراد نمونه بر حسب شغل پدر 82
4-2-4) توزيع فراواني افراد نمونه بر اساس تحصيلات پدر 83
5-2-4) توزيع فراواني افراد نمونه بر اساس تحصيلات مادر 84
3-4) تحليل دادهها 85
4-4) بررسي پيش فرضها 85
1-4-4) بررسي استقلال دادهها 85
2-4-4) نرمال بودن دادهها 85
3-4-4) آزمون هم خطي بودن 88
5-4) بررسي فرضيههاي پژوهش 90
فصل پنجم: بحث و نتيجهگيري
1-5) مقدمه 103
2-5) جمع بندي 112
3-5) محدوديتهاي تحقيق 112
4-5) پيشنهادهاي پژوهشي 112
5-5) پيشنهادهاي کاربردي 113
منابع فارسي 117
منابع انگليسي 124
فهرست جداول
جدول 1-2: ترکيب پذيرش و کنترل در ايجاد سبک فرزندپروري 42
جدول 2-2: الگوي چهارگانه فرزندپروري مککوبي و مارتين (1983؛ به نقل از سيگلمن، 1999). 46
جدول )1- 4(: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب جنسيت 80
جدول )2- 4(: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب رشته تحصيلي 81
جدول )3-4(: توزيع فراواني افراد نمونه بر اساس شغل پدر 82
جدول )4-4(: توزيع فراواني افراد نمونه بر اساس تحصيلات پدر 83
جدول )5-4(: توزيع فراواني افراد نمونه بر اساس تحصيلات مادر 84
جدول (6-4): کجي و کشيدگي براي بررسي نرمال و طبيعي بودن متغيرهاي پژوهش 86
جدول (7-4): آزمون کلموگروف – اسميرنوف و آزمون شاپيرو – ويلک براي آزمون نرمال بودن دادهها 87
جدول (8-4): آزمون مربوط به هم خطي بودن متغيرها 88
جدول (9-4): ميانگين، انحراف استاندارد و واريانس اهمالکاري، ويژگيهاي شخصيتي و سبکهاي فرزندپروري 89
جدول (10-4): نتايج تحليل رگرسيون اهمالکاري تحصيلي بر اساس ويژگيهاي شخصيتي 90
جدول (11-4): ضرايب رگرسيون استانداردشده و نشده متغيرها 90
جدول (12-4): نتايج تحليل رگرسيون اهمالکاري تحصيلي بر اساس ويژگيهاي شخصيتي 91
جدول (13-4): ضرايب رگرسيون استانداردشده و نشده متغيرها 91
جدول (14-4): ضريب همبستگي برونگرايي با اهمالکاري تحصيلي 92
جدول (15-4): ضريب همبستگي روانرنجوري با اهمالکاري تحصيلي 92
جدول (16-4): ضريب همبستگي گشودگي با اهمالکاري تحصيلي 93
جدول (17-4): ضريب همبستگي مقبوليت با اهمالکاري تحصيلي 93
جدول (18-4): ضريب همبستگي وظيفهشناسي با اهمالکاري تحصيلي 94
جدول (19-4): ضريب همبستگي سبک سختگير با اهمالکاري تحصيلي 94
جدول (20-4): ضريب همبستگي سبک مقتدرانه با اهمالکاري تحصيلي 95
جدول (21-4): ضريب همبستگي سبک آسانگير با اهمالکاري تحصيلي 95
جدول (22-4): ضريب همبستگي سبک مسامحهکار با اهمالکاري تحصيلي 96
جدول (23-4): نتايج آزمون تحليل واريانس يکراهه پيرامون مقايسه اهمالکاري تحصيلي بر حسب رشته تحصيلي 96
جدول (24-4): نتايج آزمون تحليل واريانس يکراهه پيرامون مقايسه اهمالکاري تحصيلي بر حسب شغل پدر 97
جدول (25-4): نتايج آزمون تحليل واريانس يکراهه پيرامون مقايسه اهمالکاري تحصيلي بر حسب تحصيلات پدر 98
جدول (26-4): نتايج آزمون تحليل واريانس يکراهه پيرامون مقايسه اهمالکاري تحصيلي بر حسب تحصيلات مادر 99
جدول (27-4): نتايج آزمون T براي مقايسه دو گروه مستقل دختر و پسر پيرامون اهمالکاري تحصيلي.. 99
فهرست نمودارها
نمودار1-4: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب جنسيت 80
نمودار 2-4: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب رشته تحصيلي دبيرستان 81
نمودار 3-4: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب شغل پدر 82
نمودار 4-4: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب تحصيلات پدر 83
نمودار 5-4: توزيع فرواني افراد نمونه بر حسب تحصيلات مادر 84
نمودار 6-4: نمودار هيستوگرام مربوط به نرمال بودن توزيع دادهها 86
نمودار 7-4: نمودار هيستوگرام مربوط به نرمال بودن توزيع دادهها 87
فصل اول
کليات پژوهش
1-1) مقدمه
امروزه هيچکس بينياز از تعليم و تربيت و يادگيري نيست؛ ازاينرو دوران تحصيل يک فرد بهعنوان مهمترين زمان يادگيري، از اهميت ويژهاي برخوردار است. موفقيت در يادگيري در اين دوران همواره مورد توجه نظامهاي آموزشي و محققان حيطه آموزشوپرورش بوده است. کانون اين توجه، ناکامي تعدادي از يادگيرندگان است که در يادگيري مشکل دارند. اين ناکامي پيامدهاي زيانباري را براي نظامهاي آموزشي و يادگيرندگان به همراه داشته و دارد (دولتي، 1391).
