
تقدیم
پدر و مادر عزیزم که موفقیت من همیشه آرزویشان بوده
و
آنهایی که بی هیچ منتی دوستم دارند،
و
همواره در سختیها یار و یاورم هستند.
سپاسگزاری
بر خود لازم میدانم از اساتید محترم:
– جناب آقای دکتر ناصر نوشادی که راهنمایی پایاننامهام را به عهده داشتند و در مدت اجرای پایاننامه از هیچ کمکی دریغ ننمودهاند و معلوماتی فراتر از مباحث مربوط به پایاننامه از ایشان کسب نمودم.
– جناب آقای دکتر علیرضا ماردپور، مدیر محترم گروه که راهنماییهای لازم را در زمینه پایاننامه مبذول فرمودند.
– استاد عزیز و گرانقدر دکتر شیرعلی خرامین که در مراحل مختلف تحصیل در خدمت ایشان کسب علم نمودم.
و از کلیه کسانی که به نحوی در این راستا مرا یاری دادهاند کمال تشکر و قدردانی را دارم.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده: 1
فصل اول: مقدمه و بیان مساله
1- مقدمه و بیان مسأله 3
1-1- مقدمه: 3
1-2- بیان مسئله: 5
1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش: 6
1-4- اهداف پژوهش: 7
1-5-فرضيهها 7
1-6- متغیرهای پژوهش: 7
1-7- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها: 8
فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده
2- مروری بر تحقیقات انجام شده 12
2-1- مقدمه: 12
2-2- تعریف تفکر انتقادی 13
2-3- تاریخچه تفکر انتقادی: 15
2-4- عوامل بستر ساز تفكر 18
2-5- ویژگیهای ذهني متفكر 19
2-6- فعالیتهای تشکیل دهنده تفکر انتقادي: 20
2-7- خصوصیات تفکر انتقادی 21
2-8- پنج نوع تكاليف نوشتاري براي تفكر انتقادي 21
2-9- اهداف تفکر انتقادی 22
2-10- مفاهيم و ابزارهای تفکر انتقادی 22
2-11- ارتباط رشتههای علوم انسانی با ترويج تفکر انتقادی و خلاق 23
2-11-1- فلسفه 23
2-11-2- تعليم و تربيت 23
2-11-3- ادبيات 24
2-12- ترکیب نظر فلاسفه و روانشناسان در تفکر انتقادی: 25
2-13- موانع تفكر انتقادي: 26
2-14- روشهای آموزش مهارتهای تفكر انتقادي 27
2-15- تفکر انتقادی و فراشناخت: 28
2-16- تفکر انتقادی و حل مسئله: 29
2-17- تفکر انتقادی و خلاقیت: 30
2-18- آثار شناختی تفکر انتقادی: 31
2-19- آثار اجتماعی تفکر انتقادی: 32
2-20- آثار روانی تفکر انتقادی: 32
2-21- آثار علمی تفکر انتقادی: 33
2-22- تنش میان ذهنیت و عینیت در تفکر انتقادی: 33
2-23- نظریههای یادگیری همسو با تفکر انتقادی: 33
2-23-1- نظریه شناختی 33
2-23-2- نظریه ساختگرایی 34
2-23-3- نظریه فراشناخت 35
2-24- سلامت روانی: 36
2-25- اصول اساسي بهداشت رواني: 37
2-26- دو تفاوت بهداشت روان و سلامت روان: 37
2-27- ابعاد سلامت روان: 38
2-27-1- بعد جسمی 38
2-27-2- بعد روانی 38
2-27-3- بعد معنوی 39
2-27-4- بعد اجتماعی 39
2-28- هدف ايجاد سلامت روان 39
2-28-2- پيشگيري ثانوي (درمان) 40
2-29- مفهوم سلامت روان از دیدگاههای مختلف 41
2-29-1- مکتب روانکاوی: 41
2-29-2- مکتب انسانگرایی 44
2-29-3- مکتب رفتارگرایی 45
2-29-4- مكتب زيست گرايي 45
2-29-5- مکتب شناختی 46
2-29-6- مکتب هستی گرایی 46
2-29-7- مكتب بومشناسی 47
2-30- مروری بر تاریخچه مدل پنج عاملی: 47
2-31- عوامل تاریخی مؤثر در نظریههای شخصیت: 50
2-31-1- طب بالینی: 50
2-31-2- روانسنجی: 51
2-31-3- رفتارگرایی: 51
2-31-4- روانشناسی گشتالت: 51
2-35- عوامل زیستی شخصیت: 52
2-35-1- نقش جنس: 52
2-35-2- نقش سن: 53
2-36- عوامل اجتماعی شخصیت: 53
2-36-1- فرایند اجتماعی شدن: 53
2-37-2- نقش اولین سالهای زندگی: 54
2-38- رویکردهای مطالعه شخصیت: 54
2-38-1- نظریههای بیولوژیک: 54
2-38-2- نظریه: 54
2-38-3- رویکرد روانکاوی: 55
2-38-4- رویکرد انسانگرایی: 55
2-38-5- رویکرد صفات: 56
2-39- شخصیت و سلامت روان: 57
2-40- شخصیت و تفکر انتقادی: 58
2-41- تفکر انتقادی و سلامت روان: 59
2-42- پیشینه پژوهش: 60
فصل سوم: روش اجرای پژوهش
3- روش اجرای پژوهش 65
3-1-طرح پژوهش: 65
3-2- جامعه پژوهش: 65
3-3- نمونه و نمونهگیری: 65
3-4 ابزارهای پژوهش 66
3-4-1 پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28): 66
3-4-2 پرسشنامه پنج عاملی نئو: 66
3-4-3 آزمون گرایش تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTDI): 67
3-5 روند اجرای پژوهش 67
3-6 شیوه تجزیهوتحلیل: 68
فصل چهارم: تجزیهوتحلیل دادهها
4- یافتهها 70
4-1- پيش درآمد 70
4-2-2- ماتریس همبستگی صفر مرتبه بین متغیرها 72
4-3- يافتههاي استنباطی 73
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری، پیشنهادات
5-بحث و نتیجهگیری 82
5-1- نتیجهگیری: 82
محدودیتها، مشکلات و موانع تحقیق: 87
پیشنهادات 88
منابع: 89
ضمایم و پیوستها 95
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره 2-1 مقایسه تفکر عادی و تفکر انتقادی از نظر ليپمن ……………………………………..17
جدول 4- 1 ميانگين و انحراف معيار نمرههای آزمودنیها را در پرسشنامه گرایش تفکر انتقادی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 69
جدول 4-2 ميانگين و انحراف معيار نمرهها در پرسشنامه سلامت روان……………………………….. 70
جدول 4- 3 ميانگين و انحراف معيار نمرههای آزمودنیها را در پرسشنامه پنج عاملی شخصیت …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 71
جدول 4-4 ماتریس همبستگی صفر مرتبه بین متغیرها ………………………………………………………………72
جدول 4-5 خلاصه مدل رگرسیون، تحلیل واریانس و مشخصههای آماری رگرسیون گرایش تفکر انتقادی با پنج عاملی شخصیت………………………………………………………………………………………… 73
جدول 4-6 مشخصه آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با شاخص گرایش تفکر انتقادی ….73
جدول 4-7 خلاصه مدل رگرسیون، تحلیل واریانس و مشخصههای آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با سلامت روان………………………………………………………………………………………………………………………74
جدول 4-8 مشخصه آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با سلامت روان………………………………. 74
جدول 4-9 خلاصه مدل رگرسیون، تحلیل واریانس و مشخصههای آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با نشانههای جسمانی………………………………………………………………………………………………….75
جدول 4-10 مشخصه آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با نشانههای جسمانی………………..75
جدول 4-11 خلاصه مدل رگرسیون، تحلیل واریانس و مشخصههای آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با بیخوابی و اضطراب……………………………………………………………………………………………… 75
جدول 4-13 خلاصه مدل رگرسیون، تحلیل واریانس و مشخصههای آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با نارساکنش وری اجتماعی ……………………………………………………………………………76
جدول 4-14 مشخصه آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با نارساکنش وری اجتماعی…….. 76
جدول 4-15 خلاصه مدل رگرسیون، تحلیل واریانس و مشخصههای آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با افسردگی ……………………………………………………………………………………………………..77
جدول 4-16 مشخصه آماری رگرسیون پنج عاملی شخصیت با افسردگی ……………………………….77
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 2-1 عناصر تفکر از دیدگاه پاول و والدر……………………………………………………………………….. 18
شکل 2-2 مهارتها در تفکر انتقادی……………………………………………………………………………………… 27
شکل 4-1 مدل اصلاح شده اثر پنج عاملی شخصیت بر گرایش تفکر انتقادی ………………………… 78
شکل 4-2 سطح معناداری وتی متغیرهای مدل فرضی…………………………………………………………. 79
بررسی رابطه گرایش تفکر انتقادی و پنج عامل شخصیت با نقش واسطهگری سلامت روان در دانشجویان رشته روانشناسی شهر یاسوج در سال 91-92
بهوسیلهی:
امیدعلی کمال اصل
چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه پنج عاملی شخصیت و گرایش تفکر انتقادی با نقش واسطهای سلامت روان دانشجویان روانشناسی شهر یاسوج میباشد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه آزاد و پیام نور واحد یاسوج در سال تحصیلی 92-91 میباشد که از این جامعه تعداد 200 نفر به عنوان نمونه از طریق روش نمونهگیری تصادفی خوشهای ساده انتخاب شدهاند. ابزار جمعآوری این پژوهش عبارتند از: پرسشنامه گرایش تفکر انتقادی (CCTDI)، پرسشنامه پنج عامل شخصیتی نئو، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ). جهت تجزیهوتحلیل دادهها از روشهای آماری همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون و همچنین نرمافزار لیزرل جهت تعیین نقش واسطهای سلامت روان بین تیپ شخصیتی و نگرش تفکر انتقادی استفاده شده است، از یافتههای به دست آمده میتوان گفت: همچنان که تیپهای شخصیتی قدرت پیشبینی گرایش به تفکر انتقادی را ندارند، سلامت عمومی هم نمیتواند نقش واسطهای بین تیپ شخصیتی و گرایش به تفکر انتقادی را داشته باشد. رابطه بین سلامت عمومی و تیپ شخصیتی معنادار میباشد، پنج عامل شخصیت میتوانند سلامت عمومی را به ترتیب زیر پیشبینی و تبیین کنند: روان رنجور خویی در شخصیت به صورت مثبت و توافق پذیری و برونگرایی به صورت منفی اختلال سلامت روان را تبیین میکنند. رابطه نشانههای جسمانی و پنج عاملی شخصیت بدین گونه بود که روان رنجور خویی، به صورت مثبت و انعطافپذیری به صورت منفی اختلال نشانههای جسمانی را پیشبینی میکنند. رابطه بین بیخوابی، اضطراب و افسردگی با پنج عامل شخصیت به این صورت است که روان رنجورخویی به صورت مثبت و توافق پذیری به صورت منفی بیخوابی، اضطراب و افسردگی را پیشبینی میکند، همچنین رابطه بین برونگرایی و افسردگی به صورت مثبت و معنادار تبیین شده است، رابطه بین نارساکنش وری اجتماعی و پنج عامل شخصیت کمتر از 10 درصد گزارش شده که این رابطه معنادار میباشد، همچنین بنا بر یافتههای جانبی رابطه بین سلامت روان و گرایش تفکر انتقادی به صورت مثبت و معنادار حاصل گردیده. /05.p
کلمات کلیدی: گرایش تفکر انتقادی، ویژگیهای پنج عاملی شخصیت، سلامت عمومی
فصل اول
مقدمه و بیان مسأله
1- مقدمه و بیان مسأله
1-1- مقدمه:
تفکر انتقادی به عنوان یک فعالیت مثبت، فرایندی ضروری برای رشد هر جامعه و سازمان به شمار میرود (برخورداری، جلال منش، محمودی 1390).
در سالهای اخیر متخصصان علوم تربیتی در مورد ناتوانی شاگردان در امر تفکر انتقادی ابراز نگرانی کردهاند؛ زیرا رشد و پرورش مهارتهای فکری شاگردان همیشه مسئلهای پیچیده
