پایان نامه با واژگان کلیدی شخصیت پردازی، فرهنگ دینی، خلیفه الله

فهرست مطالب
فصل اول 2
کلیات تحقیق 2
1-1 . بیان مسئله 3
1-2 . ضرورت تحقیق 4
1-3 . اهداف تحقیق 4
1-4 . سوالات تحقیق 5
1-5 . کاربرد تحقیق 5
1-6 . کلیدواژه ها و تعریف مفاهیم 5
1-7 . روش تحقیق 6
فصل دوم 8
مبانی نظری تحقیق 8
2-1 . پیشینه تحقیق 9
2-2 . چارچوب نظری 11
2 -2 -1 . تعریف روایت 12
2 – 2 – 1 – 1 . تعریف روایت از منظر روایت شناسان ( ژرار ژنت و ژپ لینت ولت ) 12
2-2-2 . ولادیمیر پروپ 14
2-2-2-1 . نظریه و تعریف روایت از منظر ولادیمیر پروپ 17
2-2-3 . تودوروف 18
2-2-4 . گریماس 18
2-2-4-1. نظریه و تعریف روایت از منظر گریماس 23
2 – 2- 5 . کنش 24
2 – 2 – 6 . طرح شناسی 25
فصل سوم 29
یافته های تحقیق 29
3-1. تعریف شخصیت 30
3-2 . شخصیت شناسی 30
3-3 . سیرت اشخاص داستان 31
3-4 . ویژگی های منحصر به فرد شخصیت پردازی در سینما 32
3-5 . انواع شخصیت ها و میزان اهمیت آنها 33
3-5-1 . نشانه های شخصیت های اصلی 34
3-5-2 . شخصیت های داستانی و زندگی واقعی 35
3-5-3 . اهمیت شخصیت 35
3-6 . شخصیت پردازی و حوزه تعریفی آن 38
3-6-1 . روند پرداخت خمیره شخصیت 38
3-6-2 . انواع شخصیت پردازی 39
3-6-3 . مجموعه تکنیک های شخصیت پردازی 39
3-6-4 . درک درست از شخصیت پردازی 40
3-7 . شخصیت پردازی در فیلمنامه نویسی 41
3-8 . باور پذیر کردن شخصیت 41
3 – 8 – 1 . ابزار های لازم برای باور پذیر کردن شخصیت 42
3-8-2 . تغییر پذیری در شخصیت 44
3-8-3 . کشمکش و تضاد در شخصیت پردازی 44
3-8-4 . احساسات مخاطب و شخصیت ها 46
3-8-4-1 . حس همدردی ماندگار نسبت به شخصیت 46
3-8-4-2 . حس تنفر نسبت به شخصیت 47
3-9 . شخصیت پردازی افراد شرور 49
3-9-1 . بررسی دو نمونه شخصیت شرور در متون داخل و خارج 49
3-9-1-1 . شخصیت های منفی در شاهنامه 49
3-9-1-2 . ضد قهرمان های تراژدی های شکسپیر 51
3-9-2 . نیروی مخالف و شخصیت شرور 52
3-10 . شخصیت زن افسونگر 57
3 – 11 . شر و منشا آن 57
3 – 11 – 1 . تضاد در عالم و رابطه آن با خیر و شر 59
3 – 11 – 2 . نقش شرور در خلیفه الله شدن انسان 61
3 – 12 . مفهوم خیر و شر در قرآن و روایات 63
3 – 12 – 1 . شخصیت و شخصیت پردازی در قرآن 65
3 – 12 – 2 . شیوه ارائه شخصیت ها در قرآن 65
3 – 12 – 2 – 1 . هدایت انسان 66
3 – 12 – 2 – 2 . انسان ، آزادی و خلیفه الله شدن 67
3 – 13 . مورد مطالعاتی : مجموعه تلویزیونی معصومیت از دست رفته 68
فصل چهارم 80
نتیجه گیری 80
4 – 1 . مقدمه 81
4 – 2 . جمع بندی نتایج 82
4 – 3 . ارائه راهکارها 83

فهرست شکل ها
الگوی 2 – 1 13
الگوی 2 – 2 14
تصویر 2 – 1 21
الگوی 2 – 3 27
تصویر 3 – 1 69
تصویر 3 – 2 70
الگوی 3 – 1 72
الگوی 3 – 2 73
الگوی 3 – 3 74
جدول 3 – 1 75
جدول 3 – 2 75
جدول 3 – 3 76
جدول 3 – 4 77
جدول 3 – 5 77
تصویر 3 – 3 78

مقدمه
انسان ، به مرور از نقل و روایات قصه ها به سمت نمایش قصه ها پیش رفت و تئاتر را تشکیل داد ، پس از آن به فیلم روی آورد و امروزه اکثر قصه ها را با فیلم نمایش می دهند که فیلمنامه ، مرحله اصلی و مقدماتی آن است و توسط فیلمنامه نویس ، نوشته می شود . حوزه فیلمنامه نویسی نیز به همین منظور به وجود آمد.
ترسیم شخصیت ها از طریق فیلم ، تفاوت های بسیاری با ترسیم شخصیت ها در ادبیات و هنرهای کلامی دارد . در فیلمنامه ، فیلمنامه نویس باید شخصیت ها را وادار کند تا به ما نشان دهند که چه تفکر و احساسی دارند . ترسیم شخصیت ها در سینما به نظر بسیاری از اهل فن ، مشکل ترین نوع شخصیت پردازی است . ( مهرینگ ، 1376 )
شیطان در سینما معمولا مظهر ایجاد وحشت ، وسوسه ، فریب ، پلیدی و گاه نابودی است . یک بستر داستانی دراماتیک ، که میدان نبرد خیر و شر است ، نیاز به قهرمان و ضد قهرمان دارد و به قول خودمان آدم بده و آدم خوبه می خواهد . عموما در فیلم های “شیطان دار”، شیطان آنتاگونیست ماجراست و در این فیلم ها ، نقش بسیار مهم “شر” را دارد .
شیطان و شخصیت های شرور در سینما غالبا از قدرتی بلامنازع برخوردار هستند و این قدرت ، ریشه در ماهیت فرامادی شیطان دارد . گاه درجلد انسان ها و گاه در جلد حیوانات و یا اشیا فرو می رود ، مرزهای زمان و مکان را پشت سر می گذارد و می تواند به هر چهره و شکلی درآید . از این رو ، قهرمان داستان برای مواجهه و مقابله با او و غلبه بر او کار بسیار دشوار و گاه غیرممکنی پیش رو دارد . درعین حال همین ویژگی ها ، شیطان را واجد جذابیت های تصویری و دراماتیک بسیاری می کند که باعث می شود همواره میان فیلمنامه نویسان و فیلمسازان ، مشتری داشته باشد .
این رساله قصد دارد به بررسی شخصیت پردازی شر بر مبنای تفکر اسلامی بپردازد . ابتدا به مباحث شخصیت پردازی از جنبه های متفاوت پرداخته می شود ، سپس رویکرد اسلام نسبت به شناسایی شر بررسی می شود ، که برای این منظور ، روی یک مصداق ؛ مجموعه تلویزیونی معصومیت از دست رفته کار می شود.
تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 . بیان مسئله

در این پایان نامه قصد داریم تعریفی از شر ، شخصیت پردازی و ترکیب این دو با هم بدهیم و بررسی کنیم شر در فرهنگ دینی ما به چه معناست ، چگونه پدید می آید و در یک اثر هنری چگونه خود را نشان می دهد ، شخصیت یا قهرمان چیست ، شخصیت پردازی چیست ، آیا شخصیت پردازی در یک متن نمایشی با یک فیلمنامه متفاوت است . اصول و روش صحیح برای خلق شخصیتی مناسب ( شر و خیر ) یا قهرمان مثبت یا منفی در فیلمنامه یا یک مجموعه تلویزیونی به چه صورت می باشد . ابتدا مختصات شر از کلام اسلامی و شیعی مورد بررسی قرار می دهیم و مرز بین اختیار انسان ( همان شخصیت های سریال معصومیت از دست رفته ) و شرارت شیطان را معلوم کنیم . می خواهیم ببینیم آیا شر فقط زبان نمادین دارد و آیا ابزارهای دیگری هم برای نشان دادن آن موجود هست یا خیر . برای یافتن شخصیت های شریر در مجموعه تلویزیونی معصومیت از دست رفته از نظریه های گریماس و پروپ استفاده کرده ایم و کارکردهایش را بر اساس همان نظریات مشخص نموده ایم .
شخصیت ها باید در زمینه ای گسترش یابند و آن پیرنگ است . هر شخصیت برای منظور خاصی در فیلمنامه جای می گیرد . خلق و پی ریزی شخصیت مانند کشف دیدگاه ها ، علایق ، سلیقه ها ، نیازها، الگوهای رفتاری و واکنش های گوناگون است . ( مهرینگ ، 1376 )
قصه را می توان بیان سرگذشت واقعی یا غیرواقعی دانست که مبتنی بر هدف و اندیشه ای است و دارای سه عنصر اصلی موضوع ، شخصیت و گفتگو است . در طول آن معمایی مطرح می شود یا گره ای می آید که در پایان ، آن معما حل و گره گشوده می شود . قصه انواعی دارد ، واقعی ( واقع گرا ) و غیرواقعی ( مثل افسانه ها و قصه های پریان ) . عناصر قصه عبارتند از : طرح ، شخصیت ، عمل و گفتگو . در این بین شخصیت مهمترین عنصر یک قصه یا اثر داستانی است ، محور اصلی قصه است که با اعمال خود به قصه موجودیت می بخشد . ( داغه چی فیروزجایی ، 1386 )
در این پایان نامه به بررسی شخصیت پردازی شر بر مبنای تفکر اسلامی بر اساس الگوی کنشگران پرداخته می شود .
با توجه به اینکه پایان نامه باید در رابطه با موضوع خاص باشد ، لذا سعی می شود که اولا به بررسی اجمالی و کلی شر و افراد شرور بر مبنای تفکر اسلامی پرداخته شود و سپس به مورد مطالعاتی این پایان نامه ، مجموعه تلویزیونی معصومیت از دست رفته رسیدگی شود .
نتیجه کاربردی این پایان نامه به این سمت نخواهد بود که حتما شر یا افراد شرور شبیه به آنچه در تفکرات اسلامی ذکر شده ساخته شود ، البته آن هم می تواند باشد ، اما مهم تر و کاربردی تر از آن ، این است که بتواند از شر ، در هر شکل و قالبی ، حتی یک شی کوچک ، شخصیت پردازی هایی در جهت اهداف اسلامی و با رویکرد اسلامی ارائه دهد .

1-2 . ضرورت تحقیق

امروزه مجموعه های تلویزیونی بسیاری به ارائه داستان هایی با مضامین خیر و شر می پردازند و سعی در به تصویر کشیدن شیطان بر مبنای فرهنگ دینی ما را دارند . از این رو چگونگی بازنمایی درست و متناسب این مفاهیم بر اساس یک تحقیق علمی با رویکرد نشانه – معنا شناسی اجتناب ناپذیر جلوه می کند .
تا کنون پژوهشی با این عنوان ( شخصیت پردازی شر بر مبنای تفکر اسلامی ) انجام نشده است . و این که در این پژوهش سعی بر این است تا با استفاده از تفکرات اسلامی و شیعی و نظریه های پروپ و گریماس ، به رویکرد اسلام به مساله شر رسید و از آن در فیلمنامه و مجموعه های تلویزیونی برای شخصیت پردازی شر استفاده کرد .

1-3 . اهداف تحقیق
هدف اصلی
– بررسی شخصیت پردازی شر در فیلمنامه و مجموعه های تلویزیونی با رویکرد تفکر اسلامی
هدف های فرعی
– شناخت شر و افراد شرور بر مبنای تفکر اسلامی .
– شناخت شر و افراد شرور از منظر فیلمنامه و نمایشنامه نویسی .
– بررسی شخصیت پردازی شخصیت های شر در مجموعه تلویزیونی معصومیت از دست رفته .
– شناخت و بررسی نظریه پروپ و گریماس در شخصیت پردازی .

1-4 . سوالات تحقیق
سوال اصلی
شخصیت پردازی و شخصیت شرور در فیلمنامه و در تفکر اسلامی چگونه است ؟
سوالات فرعی
– در فیلمنامه ، شخصیت چیست و شخصیت پردازی چه گونه است ؟
– شر و افراد شرور بر مبنای تفکر اسلامی و شیعی چه کسانی هستند ؟
– شخصیت های شر در مجموعه تلویزیونی معصومیت از دست رفته که می باشند و چگونه نشان داده شده اند ؟
– نظریه پروپ و گریماس در شخصیت پردازی چیست ؟

1-5 . کاربرد تحقیق
چگونه از مفاهیم و مضامین اسلامی در به تصویر کشیدن مناسب و قابل قبول شخصیت های خیر و شر در مجموعه های تلویزیونی استفاده نماییم و چگونه شخصیت پردازی درست را وارد سریال های خود کرده و خیر و شر را از طریق آن برای مخاطب به نمایش درآوریم.
به فیلم نامه نویسان و کارگردانان ، ابزار و عناصری در زمینه شخصیت پردازی شر و افراد شرور می دهد که با رویکرد اسلامی هم سویی دارد و در جهت اهداف اسلام است .

1-6 . کلیدواژه ها و تعریف مفاهیم

شخصیت پردازی : ساختن و پرداختن شخصیت در یک داستان ، نمایش یا فیلم است . (انوری ، 1381 ، 44- 62) اشخاص ساخته شده ای ( مخلوقی ) را که در داستان و نمایشنامه و … ظاهر می شوند ، شخصیت می نامند . شخصیت در اثر روایتی یا نمایشی فردی است که کیفیت روانی و اخلاقی او در عمل او و آنچه می گوید و می کند وجود داشته باشد . خلق چنین شخصیت هایی را که برای خواننده در حوزه داستان ، تقریباً مثل افراد واقعی جلوه می کنند ، شخصیت پردازی می خوانند . (میرصادقی ، 1385 ، 84)
شخصیت : 1 0 مجموعه خصایص باطنی و رفتارهای اجتماعی یک شخص . 2 . مجموعه خصوصیات یک انسان . ( معین ، 1381 ، 575 )
شخصیت در فیلمنامه ، کسی است که ماجرا بر او واقع می شود و یا خود ، ماجرا را به وجود می آورد و شالوده اساسی فیلمنامه است . ( فیلد ، 1380 ، 20 )
شر : 1 . بدشدن ، بدی کردن ، بدی ، فساد ، نقیض خیر . 2 . بدکار ، بدکارتر ، بدکردارتر ، بسیار شریر . (عمید ، 1379 ، 790 )
شر در برابر خیر ، مفهومی قریب به بداهت است . در فلسفه اخلاق خیر به وجود ، وجود مطلوب و لذت ؛ و شر به عدم ، فقدان کمال و درد و رنج تعریف شده است .
در یک تقسیم بندی متداول ، شر را از جهت مصداق به دو دسته تقسیم می کنند : شر اخلاقی و شر طبیعی . شر اخلاقی ، شری است که مستقیماً در نتیجه عمل ناپسند انسانی به وجود می آید ؛ مانند قتل، دزدی، غارت و تجاوز . همچنین زلزله، آتشفشان، سیل، طوفان و امراض لاعلاج نیز نمونه‌هایی از شرور طبیعی هستند . ( سبحانی و محمدرضایی ، 1386 ، 122 )

1-7 . روش تحقیق
اینک به مرحله‌ای می رسیم که باید در آن به بیان روش و متد استفاده شده در این پایان نامه پرداخت . هدف اصلی این مرحله جمع آوری اطلاعات درمورد تحقیق می باشد. برای رسیدن به این هدف باید اطلاعات بدست آمده را جمع بندی نمود .
از فصل اول تا اواسط فصل سوم پایان نامه مربوط به مبانی نظری شخصیت ، شخصیت پردازی ، شر و افراد شرور بر مبنای تفکر