
چكيده
پژوهش حاضر با هدف تعيين سلامت سازماني در کتابخانه هاي شهرداري اصفهان بر اساس مولفه هاي نظريه مايلز انجام شد. در اين پژوهش از روش توصيفي_ پيمايشي بهره جويي و براي دستيابي به اهداف تحقيق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و پايايي پرسشنامه پس از انجام يک مطالعه مقدماتي بين 30 نفر از اعضاي نمونه بر اساس ضريب آلفاي کرونباخ 95/0 محاسبه گرديد. جامعه آماري تحقيق شامل 158 نفر از کتابداران کتابخانه هاي شهرداري اصفهان بود. نمونه گيري به روش تصادفي ساده متناسب با حجم، و حجم نمونه 121 نفر، بر اساس فرمول کوکران مشخص شد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصيفي ( فراواني، درصد، ميانگين، انحراف معيار، و واريانس در قالب جدول و نمودار ) و آمار استنباطي ( آزمونهاي تک نمونه اي، هتلينگ، تحليل واريانس يک راهه، و آزمون تعقيبي ال. اس. دي ) انجام شد. يافته هاي تحقيق نشان داد که ميانگين مولفه هاي تمرکز بر هدف، کفايت ارتباطات، توزيع بهينه قدرت، اتحاد و همبستگي، نوآوري و سازگاري با محيط بيشتر از سطح متوسط آن و مولفه هاي کاربرد منابع، روحيه، خودمختاري و کفايت حل مشکلات کمتر از سطح متوسط مي باشد (P=0/05). متغير هاي جمعيت شناختي جنسيت، رشته تحصيلي، ميزان تحصيلات، و نوع کار با مولفه هاي سلامت سازماني مايلز تفاوت معناداري نداشت و متغير سابقه خدمت در خصوص مولفه توزيع بهينه قدرت تفاوت معناداري داشته است. در مجموع نتايج تحقيق نشان داد که ميزان سلامت سازماني در كتابخانههاي شهرداري اصفهان کمتر از سطح متوسط ميباشد.
کليدواژه ها: سلامت سازماني، کتابخانه هاي عمومي، مديريت کتابخانهها.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کليات تحقيق
1-1. شرح و بيان مسئله پژوهش 2
1-2. اهداف پژوهش 5
1-3. اهميت و ارزش پژوهش 6
1-4. کاربرد نتايج پژوهش 6
1-5. سوالات پژوهش 7
1-6. تعاريف مفهومي و عملياتي 7
فصل دوم: ادبيات تحقيق
2-1. سلامت سازماني 12
2-1-1. تعريف سلامت سازماني 12
2-1-2. ويژگي هاي سلامت سازماني 15
2-1-2-1. نمايي از سازمان سالم 15
2-1-2-2. ويژگي هاي سازمان هاي سالم 18
2-1-3. سازمان ناسالم 18
2-1-3-1. پيامدهاي ضعف سلامت 19
2-1-3-2. شيوه هاي مقابله با ضعف سلامت 20
2-1-4. منابع سلامت سازماني 20
2-1-5. نظريه هاي سازمان سالم 21
2-1-6. مولفه هاي سلامت سازماني 24
2-1-7. ارزش هاي سلامت سازماني 25
2-1-8. ابعاد سازمان سالم 25
2-1-9. شرح مولفه هاي سازمان سالم از نظر مايلز 27
2-1-9-1. تمرکز بر اهداف 28
2-2-9-1-1- ويژگي هاي اهداف 30
2-1-9-1-2. تعيين اهداف در کتابخانه ها 30
2-1-9-1-3. مديريت بر مبناي هدف در کتابخانه ها 32
2-1-9-2. کفايت ارتباطات 33
2-1-9-2-1. مفهوم ارتباط 33
2-1-9-2-2. شيوه هاي ارتباط 34
2-1-9-2-3- ارتباطات در کتابخانه ها 36
2-1-9-2-4. ضرورت هاي اساسي ارتباط سازماني 37
2-1-9-2-5. موانع سازماني ارتباط 38
2-1-9-2-6. جريان هاي ارتباطي 38
عنوان صفحه
2-1-9-3. توزيع بهينه قدرت 40
2-1-9-3-1. مديريت مشارکتي 41
2-1-9-3-2. اهداف مديريت مشارکتي 42
2-1-9-3-3. مديريت مشارکتي در کتابخانه 42
2-1-9-4. کاربرد منابع 43
2-1-9-4-1. شرح اصل پيتر 45
2-1-9-4-2. کاربرد منابع در کتابخانه 46
2-1-9-5. اتحاد و همبستگي 47
2-1-9-5-1. اتحاد و همبستگي در کتابخانه ها 48
2-1-9-6. روحيه 49
2-1-9-7. نوآوري 50
2-1-9-7-1. خلاقيت و نوآوري 50
2-1-9-7-2. تفکر تحليلي و تفکر خلاق 51
2-1-9-7-3. خلاقيت در سازمان 51
2-1-9-7-4. تسهيل خلاقيت و نوآوري در سازمان 52
2-1-9-7-5. خودنوسازي سازمان 53
2-1-9-8. خودمختاري 53
2-1-9-9. سازگاري با محيط 54
2-1-9-9-1. سازماندهي 55
2-1-9-9-2- سازگاري با محيط در کتابخانه ها 55
2-1-9-9-3. اصلاح بوروکراسي کتابخانه اي 57
2-1-9-10. کفايت حل مشکلات 58
2-1-9-10-1. تصميم گيري 58
2-1-9-10-2. تعاريف تصميم گيري 59
2-1-9-10-3. تصميم گيري در کتابخانه ها 59
2-1-9-10-4. شيوه هاي تصميم گيري 60
2-1-9-10-5. مراحل تصميم گيري 61
2-1-10. اعمال، ارزيابي و کنترل سلامت سازماني 62
2-1-10-1. اعمال سلامت سازماني 62
2-1-10-2. ارزيابي سلامت سازماني 62
2-1-10-3- کنترل سلامت سازماني 63
2-2. کتابخانه عمومي 64
2-2-1. اهداف کتابخانه عمومي 65
2-2-2. ويژگي هاي کتابخانه ها 65
عنوان صفحه
2-2-2-1. کتابخانه عمومي به مثابه نهادي اجتماعي 65
2-2-2-2- کتابخانه ها به عنوان سازمان 66
2-2-2-3. کتابخانه به منزله سازمان ديوانسالارانه 69
2-3. پيشينه پژوهش 71
2-3-1. تحقيقات داخلي 71
2-3-2. تحقيقات خارجي 72
2-3-3. جمع بندي 73
فصل سوم: روش شناسي پژوهش
3-1. روش پژوهش 75
3-2. جامعه پژوهش 76
3-3. برآورد حجم نمونه 76
3-4. روش و طرح نمونهگيري 76
3-5. ابزار گردآوري دادهها 77
3-5-1. روايي پرسشنامه 77
3-5-2. پايايي پرسشنامه 77
3-6. شيوه جمع آوري اطلاعات و رعايت جنبههاي اخلاقي 78
3-7. روشهاي تجزيه و تحليل دادهها 78
3-8. جمع بندي فصل 79
فصل چهارم: تجزيه و تحليل يافتهها
4-1. بررسي وضعيت جمعيتشناختي 80
4-1-1. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها بر اساس جنسيت 80
4-1-2. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها بر حسب رشته تحصيلي 81
4-1-3. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب سابقه خدمت 81
4-1-4. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب ميزان تحصيلات 82
4-1-5. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب نوع کار در کتابخانه 83
4-2. بررسي سؤالهاي پژوهش 84
فصل پنجم: بحث و نتيجهگيري
5-1. خلاصه موضوع و روشها 99
5-2. بحث و نتيجه گيري 100
5-3. محدوديتهاي پژوهش 103
5-4. پيشنهادهاي کاربردي 103
5-5. پيشنهادهايي جهت پژوهشهاي آتي 104
منابع 105
پيوست 111
فهرست نمودار ها
عنوان صفحه
نمودار 2-1. مدل ايجاد و استقرار نظام اداري سالم 21
نمودار 2-2. شاخص هاي سلامت سازماني با رويکرد فرايندي 24
نمودار 2-3. عناصر سلامت سازماني 27
نمودار 4-1. درصد فراواني آزمودنيها برحسب جنسيت 81
نمودار 4-2. درصد فراواني آزمودنيها برحسب رشته تحصيلي 81
نمودار 4-3. درصد فراواني آزمودنيها برحسب سابقه خدمت 82
نمودار 4-4. درصد فراواني آزمودنيها برحسب ميزان تحصيلات 83
نمودار 4-5. درصد فراواني آزمودنيها برحسب نوع شغل 83
فهرست جداولها
عنوان صفحه
جدول2 -1. منابع تاثيرگذار بر سلامت سازماني 63
جدول 3-1. تعداد جامعه، حجم نمونه و بازگشت پاسخنامه 76
جدول 3-2. تناظر سوالهاي پرسشنامه بر اساس ابعاد سلامت سازماني 77
جدول 3-3. ضريب پايايي مولفههاي سلامت سازماني 78
جدول 4-1. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب جنسيت 80
جدول 4-2. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب رشته تحصيلي 81
جدول 4-3. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب سابقه خدمت 81
جدول 4-4. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب ميزان تحصيلات 82
جدول 4-5. توزيع فراواني و درصد آزمودنيها برحسب نوع کار در کتابخانه 83
جدول 4-6. نتايج آزمون کولموگروف ـ اسميرنف 84
جدول 4-7. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه اول 84
جدول 4-8. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 85
جدول 4-9. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه دوم 85
جدول 4- 10. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 85
جدول 4-11. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه سوم 86
جدول 4- 12. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 86
جدول 4-13. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه چهارم 86
جدول 4- 14. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 87
جدول 4-15. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه پنجم 87
جدول 4-16. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 87
جدول 4-17. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه ششم 88
جدول 4-18. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 88
جدول 4-19. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه هفتم 89
جدول 4-20. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 89
جدول 4-21. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه هشتم 89
جدول 4-22. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 90
جدول 4-23. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه نهم 90
جدول 4-24. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 90
جدول 4-25. فراواني و درصد پاسخگويان نسبت به گويههاي مؤلفه دهم 91
جدول 4-26. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي(3X=) 91
جدول 4-27. مقايسه ميانگين نمرات مولفههاي سلامت سازماني در كتابخانههاي عمومي شهرداري اصفهان 92
جدول 4-28. آماره آزمودنيها برحسب جنسيت با توجه به مؤلفههاي پژوهش 92
عنوان صفحه
جدول 4-29. آماره آزمودنيها برحسب رشته تحصيلي با توجه به مؤلفههاي پژوهش 93
جدول 4-30. آماره آزمودنيها برحسب سابقه خدمت با توجه به مؤلفههاي پژوهش 94
جدول 4-31. مقايسه زوجي اختلاف ميانگين نمره مولفه توزيع بهينه قدرت با توجه به سابقه خدمت 95
جدول 4-32. آماره آزمودنيها برحسب ميزان تحصيلات با توجه به مؤلفههاي پژوهش 95
جدول 4-33. آماره آزمودنيها برحسب نوع کار با توجه به مؤلفههاي پژوهش 97
جدول 4- 34. نتايج آزمون t تك متغيره، مقايسه ميانگين با ميانگين فرضي (3X=) 98
فصل اول
کليات تحقيق
مقدمه
سازمانها به عنوان موجود زندهاي که داراي هويتي مستقل از اعضاي خود بوده، تصور شده به گونهاي که با اين هويت جديد مي توانند، رفتار کارکنان را تحت تاثير قرار دهند. اين شخصيت و هويت مي تواند داراي بيماري و يا سلامت سازماني باشد (ساعتچي، 1385).
انتخاب نامناسب، استفاده نامطلوب از مهارتها، عدم جو مناسب براي شکوفايي خلاقيتها مي تواند سلامت و ارتقاء سازمان را به خطر بياندازد. وقتي که به افراد مقام يا پستي داده مي شود که متناسب با شأن آنها نبوده منجر به نافرماني، غيبت از کار، تاخير و استعفا مي شود. چنانچه در سازمان جريان ارتباطات در تمام سطوح به صورت چند جانبه و باز بر قرار نشود و اعتماد کامل بين بخشهاي مختلف وجود نداشته باشد، سوء تفاهم و ناهماهنگي ايجاد مي شود. زماني که اهداف مشخص نباشد، ابهام در هدفها ايجاد شده و در نتيجه تلاش و هماهنگي از طرف کارکنان در جهت تحقق اهداف انجام مي پذيرد. مديريت در نظام اداري، رکن اساسي توسعه و پيشرفت است و حرفه کتابداري و کتابخانه در هيچ دورهاي فاقد اين ارکان نبوده است (رحيمي، 1390، ص57).
لذا در اين پژوهش به بررسي سلامت سازماني در کتابخانه هاي شهرداري اصفهان بر اساس مولفه هاي مايلز به عنوان مکانيزمي که امور مربوط
