
2-7- ارتباط اعتیاد با متغیرهای پژوهش 37
2-8 – پیشینه پژوهشی 41
2-8-1- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور 41
2-8-2- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور 45
2-8-3- جمع بندی پژوهشها 50
فصل سوم:روش پژوهش 52
3-1- مقدمه 53
3-2- روش پژوهش 53
3-3- جامعه آماری 53
3-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه 53
3-5- ابزار پژوهش 54
3-5-1- پرسشنامهی سبکهای دلبستگی بزرگسالان 54
3-5-1-1- ویژگی های روانسنجی 54
3-5-2- پرسشنامهی مقابله با فشار روانی 55
3-5-2-1- ویژگی های روانسنجی 56
3-5-3- مقياس تابآوری کونور و ديويدسون ( ٢٠٠3 ) 57
3-5-3-1- ویژگی های روانسنجی 57
3-5-4-پرسشنامه طرحواره ناسازگار یانگ 59
3-6- روش اجرای آزمون 60
3-7- روش تحلیل اطلاعات 60
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها 61
4-1- مقدمه 62
4-2- آمارهای توصیفی 62
4-3- آمارهای استنباطی 76
4-4- یافتههای جانبی 80
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 84
5-1- مقدمه 85
5-2- بحث و تفسیر نتایج 85
5-3- تبیین یافتهها 90
5-4- محدودیتهای پژوهش 92
5-5- پیشنهادات 93
فهرست منابع 94
Refrences 100
پیوست 101
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول (3-1) آزمون آلفاي كرونباخ بر روي متغیر سبکهای دلبستگی 55
جدول (3-2) آزمون آلفاي كرونباخ بر روی سبکهای مقابلهای و ابعاد آن 57
جدول (3-3) آزمون آلفاي كرونباخ بر روي متغیر تابآوری 58
جدول (3-4) آزمون آلفاي كرونباخ بر روي متغیر طرح وارههای ناسازگار 60
جدول(4-1) توزیع افراد براساس سن و وضعیت اعتیاد 62
جدول(4-2) توزیع افراد براساس تحصیلات و وضعیت اعتیاد 64
جدول(4-3) توزیع افراد براساس شغل و وضعیت اعتیاد 66
جدول(4-4) توزیع افراد براساس وضعیت تأهل و وضعیت اعتیاد 68
جدول(4-5) توزیع افراد براساس تعداد فرزند و وضعیت اعتیاد 70
جدول(4-6) آمارهاي توصيفي سبکهای دلبستگی و خرده مقیاسهای آن در افراد سالم و بیمار 72
جدول(4-7) آمارهاي توصيفي سبکهای مقابلهای در افراد سالم و بیمار 73
جدول(4-8) آمارهاي توصيفي طرحوارههای ناسازگار در افراد سالم و بیمار 74
جدول(4-9) آمارهاي توصيفي تابآوری در افراد سالم و بیمار 75
جدول(4-10) آزمون تحلیل واریانس بین وضعیت اعتیاد و سبکهای دلبستگی 76
جدول (4-11) میانگین و انحراف معیار وضعیت اعتیاد و سبکهای دلبستگی 76
جدول(4-12) آزمون تحلیل واریانس بین وضعیت اعتیاد و سبکهای مقابلهای 77
جدول (4-13) میانگین و انحراف معیار وضعیت اعتیاد و سبکهای دلبستگی 77
جدول(4-14) آزمون تحلیل واریانس بین وضعیت اعتیاد و طرحوارههای ناسازگار 78
جدول (4-15) میانگین و انحراف معیار وضعیت اعتیاد و طرحوارههای ناسازگار 78
جدول(4-16) آزمون تحلیل واریانس بین وضعیت اعتیاد و تابآوری 79
جدول (4-17) میانگین و انحراف معیار وضعیت اعتیاد و تابآوری 79
جدول(4-18) همبستگي بین وضعیت اعتیاد و سبک مقابلهای مسئلهمدار 80
جدول (4-19) معادله رگرسیون و آماره های آن بین وضعیت اعتیاد و مقابله مسئلهمدار 80
جدول(4-20) متغیرهای خارج شده از مدل 80
جدول(4-21) همبستگي بین وضعیت اعتیاد و سبک دلبستگی نزدیکی 81
جدول (4-22) معادله رگرسیون و آماره های آن بین وضعیت اعتیاد و سبک دلبستگی نزدیکی 81
جدول (4-23) متغیرهای خارج شده از مدل 81
جدول(4-24) آزمون T دو گروه مستقل بین وضعیت اعتیاد و طرحوارههای ناسازگار 82
جدول (4-25) میانگین و انحراف معیار وضعیت اعتیاد و طرحوارههای ناسازگار 82
جدول(4-26) آزمون T دو گروه مستقل بین وضعیت اعتیاد و تابآوری 83
جدول (4-27) میانگین و انحراف معیار وضعیت اعتیاد و تابآوری 83
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (4-1) توزیع افراد براساس سن و وضعیت اعتیاد 63
نمودار (4-2) توزیع افراد براساس تحصیلات و وضعیت اعتیاد 65
نمودار (4-3) توزیع افراد براساس شغل و وضعیت اعتیاد 67
نمودار (4-4) توزیع افراد براساس وضعیت تأهل و وضعیت اعتیاد 69
نمودار (4-5) توزیع افراد براساس تعداد فرزند و وضعیت اعتیاد 71
«اظهار نامه»
اینجانب ندا رام دانشجوی کارشناسی ارشد/ دکتری رشته روان شناسی گرایش بالینی به شماره دانشجویی 900847644 تایید مینمایم که کلیه نتایج این پایان نامه / رساله حاصل کار اینجانب و بدون هر گونه دخل و تصرف است و مورد نسخه برداری شده از آثار دیگران را با ذکر کامل مشخصات منبع ذکر نموده ام. در صورت اثبات خلاف مندرجات فوق به تشخیص دانشگاه مطابق با ظوابط و مقررات حاکم (قانون حمایت از مؤلفان و محققان و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی، ضوابط و مقررات آموزشی، پژوهشی و انضباطی) با اینجانب رفتار خواهد شد و حق هر گونه اعتراض در خصوص احقاق حقوق مکتسب و تشخیص و تعیین تخلف و مجازات را از خویش سلب می کنم. در ضمن مسئولیت هر گونه پاسخگویی به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی و مراجع ذیصلاح (اعم از اداری و قضایی) به عهده اینجانب خواهد بود و دانشگاه هیچگونه مسئولیتی در این خصوص نخواهد داشت.
نام و نام خانوادگی: ندا رام
امضاء و تاریخ:
«تاییدیه»
بدینوسیله تأیید می نمایم پایان نامه/ رساله ی…………………………………..دفاع شده توسط آقا/ خانم ندا رام دانشجوی کارشناسی ارشد/ دکتری رشته روان شناسی گرایش بالینی تحت راهنمایی اینجانب صورت گرفته و مطالب ارائه شده در این پایان نامه / رساله حاصل کار وی بوده و بدون هر گونه دخل و تصرف است و موارد نسخه برداری شده از آثار دیگران با ذکر کامل مشخصات منبع ذکر شده است.
نام و نام خانوادگی استاد راهنما: جناب آقای دکتر سید رضا فلاح چای امضاء و تاریخ:
« تاییدیه هیات داوران جلسه دفاع »
گروه تخصصی: روان شناسی
نام ونام خانوادگی دانشجو: ندا رام
عنوان پایان نامه: مقایسه سبکهای دلبستگی، مهارتهای مقابلهای، طرحوارههای ناسازگار اولیه و تابآوری درافراد مبتلا به سوء مصرف مواد با افراد غیر مبتلا
تاریخ دفاع:
رشته: روان شناسی
گرایش: بالینی
ردیف
نام و نام خانوادگی
سمت
مرتبه دانشگاهی
دانشگاه یا مؤسسه محل خدمت
امضاء
چکیده
بدون ترديد مصرف مواد مخدر يكي از بزرگترين معضلات اجتماعي جوامع كنوني محسوب ميشود و كمتر كشوري را در جهان ميتوان يافت كه از آسيبها و معضلات آن درامان باشد(موسوی،1388). سوء مصرف مواد و وابستگی و اعتیاد به آن اختلالی پیچیده است که با علل و آثار زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی همراه است. در هم پیچیدگی عوامل زیستی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی این گرفتاری و معضل را به یکی از پیچیدهترین مشکلات فردی، خانوادگی و اجتماعی تبدیل کرده است. امروزه اعتیاد یک مشکل سلامتی و بهداشت عمومی در سر تا سر جهان و در تمام کشورها محسوب میشود (زرین کلک، 1388).
هدف از انجام این پژوهش مقایسه سبکهای دلبستگی، مهارتهای مقابلهای، طرحوارههای ناسازگار اولیه و تابآوری در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد با افراد غیر مبتلا بوده است.جامعه آماری این تحقیق طبق آمار محاسبه شده 150 نفر بوده که شامل تمامی افراد مذکر مبتلا و غیر مبتلا به سوء مصرف مواد اپیوییدی شهر لار میباشد و حجم نمونه مورد پژوهش که از طریق جدول مورگان و فرمول کوکران محاسبه گردیده 108 نفر میباشد که شامل دوگروه 54 نفري است .گروه اول دربر گيرنده افراد بیماری است كه بین ردهی سنی 20 تا 60 سال قرار داشته و از ابتداي امسال براي درمان به كلينیك های شفا گستر و آیندگان واقع در شهر لار مراجعه کردهاند و گروه دوم شامل افراد سالم و غير مبتلا بوده که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و تلاش گردید با استفاده از متغیرهای سن، جنس، سطح تحصیلات و… با گروه اول همتاسازی شوند. این بررسی به روش علی- مقایسه ای صورت گرفته و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های سبکهای دلبستگی بزرگسالان کالینز و رید، مقابله با فشار روانی اندلر و پارکر، مقیاس تابآوری کونور و دیویدسون و طرحواره ناسازگار یانگ بهره گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS18 استفاده گردید. نتایج حاصل نشان داد که: در سبک دلبستگی نزدیکی بین افراد سالم و معتاد تفاوت وجود دارد و این تفاوت در سطح 02/0 معنیدار است. اما طبق میانگین بدست آمده بین دو سبک وابستگی و اضطراب تفاوت معنیداری وجود ندارد. میانگین حاصل شده از پرسشنامه سبکهای مقابلهای بیانگر این بود که در سبک مقابلهای مسألهمدار بین افراد سالم و معتاد تفاوت وجود دارد و این رابطه در سطح00/0 معنیدار است. اما در دو سبک مقابلهای دیگر یعنی هیجانمدار و اجتنابمدار این تفاوت معنیدار نیست.همچنین میانگین طرح واره های ناسازگار در بین این دو گروه تفاوت وجود دارد و این تفاوت درسطح 02/0 معنیدار است.مقدار نمره بدست آمده از پرسشنامه تابآوری نیز نشان داد که بین افراد سالم و معتاد در این مقیاس تفاوتی وجود ندارد در نتیجه این رابطه معنیدار نمیباشد.
کلید واژه ها:سبکهای دلبستگی، مهارتهای مقابلهای، طرحوارههای ناسازگار اولیه، تابآوری، سوء مصرف مواد.
فصل اول
کلیات
1-1- مقدمه
سوء مصرف مواد يكي از مهمترين مشكلات عصر حاضر میباشد كه گستردهي جهاني پيدا كرده است مشكلي كه ميليونها زندگي را ويران و سرمايههاي كلان ملي را صرف هزينه مبارزه، درمان و صدمات ناشي از آن مينمايد. روزانه تعداد زيادي بر شمار مبتلايان اين مصيبت افزوده گشته و بر اين اساس عوارض آن كه شامل اختلالات جسمي، رواني، خانوادگي، فرهنگي، اقتصادي- اجتماعي میباشد؛ باعث از بين رفتن مرزهاي فرهنگي جامعه و به خطر افتادن سلامت رواني و اقتصادي بشر ميگردد. كشور ما به دلايل متعدد فرهنگي از قبيل باورهاي غلط و سنتي مردم و يا موقعيت جغرافيايي و هم جواري با دو كشور بزرگ توليد كننده داراي شرايط كاملاً بحراني و حساس میباشد و مبتلايان به اعتياد همه روزه باعث ايجاد خسارت سنگين اقتصادي و فرهنگي به جامعه ميگردند (مناجاتي وهمکاران،1382).
عوامل چندي ممكن است افراد را مستعد مصرف دارو بنمايد، از آن جمله است: پرورش يافتن در يك خانوادهي ناشاد، وجود والديني كه يا آسانگير هستند يا اينكه الگويي براي سوء استفاده از دارو فراهم ميكنند، تأثيرات دوستان، و ناهمنوايي اجتماعي با ادامهي مصرف دارو وابستگي در شخص به وجود ميآيد كه خود نياز تازهاي ميآفريند كه بايد ارضا شود( اتكينسون1، اتكينسون و هيلگارد2،1995، ترجمه براهني و همكاران، 1378). طبق نظریه بالبی3 جدایی از منبع ایمنی بخش (مادر)، میتواند با گسستگی ارتباط فرد با دیگر افراد جامعه و گرایش او به سمت مواد مخدر به منظور فرار از ترسها، اضطرابها وپناه بردن به رویا و… ارتباط داشته باشد. با مطالعات بر روي كودكان پرورشگاهي مشخص شد كه دلبستگي در سالهاي اوليه زندگي يك نيازبیولوژیکی است. در مورد بزرگسالان اگرچه نياز به پيوند اجتماعي ديگر براي بقاء ضروري نيست، ولي در نبود پيوند صميمي، انسان در معرض طيف گسترده اي از بيماريهاي رواني و جسميقرار ميگيرد، از قبيل ضعف دستگاه ایمنی، اقدام به خودکشی، سوء مصرف مواد و دیگر اشکال آسیبهای روانی (موسوی، 1388). یکی دیگر از عوامل شخصیتی که ارزیابی آن در تبیین آمادگی به اعتیاد منطقی به نظر میرسد، سبکهای مقابله با فشار روانی است. طبق نظر لازاروس4 مقابله،كوشش هاي شناختي و رفتاري براي مهار خواستهاي دروني و بيروني مخصوص است. لازاروس و همكاران (1974)، مقابله را به عنوان كوشش هايي جهت حل مسأله تعريف كرده اند كه توسط فرد زماني
