سهمی در کاهش یا افزایش کمیت و کیفت اخبار دارند.
1-3اهميت و ضرورت انجام پژوهش
«مهمتر از همه قضیه اخبار است. این جمله را «امام خمینی »رهبر فقید انقلاب اسلامی در سال 1359 در دیدار با مدیر عامل وقت صدا و سیما بیان فرمودند تا توجه خاص خود به مقوله حساس اطلاع‌رسانی و ظرافت‌های موجود در آن را نشان دهند. مواد 16، 17 و 18 اصل 175 قانون اساسی (مسایل خبری) بیان می کند که صدا و سیما با حضور دایمی خود در جامعه باید همواره منعکس کننده صدیق وقایع و رویدادهای مهم اجتماعی باشد و واقعیت‌ها را به اطلاع مردم برساند. صدا و سیما باید رویدادها، فعالیت‌ها و مسایل سراسر کشور را با توجه به اولویت‌های منطقه‌ای بطور عادلانه در برنامه سراسری منعکس نماید. صدا و سیما موظف است آخرین اخبار و اطلاعات صحیح و مهم کشور و جهان را که مفید و مورد نظر اکثریت مردم باشد، به صورتی کوتاه و گویا منتشر نماید»( مسرور،1388، ص14). آگاه شدن و دسترسي مردم به اطلاعات از اين جهت اهميت دارد که قرن حاضر و جهان امروز با دانایی و اطلاعات، و ارتباطات همراه با تکنولوژی به پیش میرود و سرعت چنان شتابان است که ایستایی در مقابل آن غیر قابل تصور و حتی غیر‌ممکن است و چنانچه در مقابل آن قرار بگیریم درهم شکسته و در صورت عدم هماهنگی با آن، عقب مانده و از قافله جهانی دور خواهیم ماند. به قول مک لوهان که درباره مقاومت در برابر تکنولوژی می‌گوید، «اگر بخواهیم در برابر کارکردهای جدید تکنولوژی، گرایش‌های سنتی خود را حفظ کنیم، فرهنگ سنتی ما همانند اسکولاستیک20در نهایت از میان خواهد رفت.» (دادگران،1379، ص 91).
توجه به موارد فوق و اهمیت یافتن روزافزون دسترسی به خبر که امروزه تبدیل به نیازی اساسی براي تصمیم گیری برای امور روزمره آحاد جامعه شده است، ضرورت بررسی چگونگی انتقال اطلاعات و اخبار به مخاطبین بيشتر نمايان مي‌شود. در اين بين رسانه‌های جمعی به دلیل خیل انبوه مخاطبان، بیشترین توجه را به خود معطوف کرده‌اند. از سوی دیگر«رسانه‌های جدید از تفاوت میان رسانه‌های گوناگون کاسته و فعالیت‌های ارتباط‌جمعی و خصوصی را به هم نزدیک کرده‌اند»(مک‌کوایل21،1388 ، ص10). با توجه به مطالعات سایر محققان و مشاهدات کارشناسان در شرایط حاضر بسیاری از اشکالات ساختاری و محتوایی خبر را باید درحوزه درونسازمانی به‌ویژه در منابع انسانی جستجو کرد، حوزه‌ای که کمتر مورد توجه عمیق و نگاه ژرف پژوهش‌گران قرار گرفته است. لذا در شرایطی که مخاطبان روز بهروز در گزینش اخبار حرفه‌ای‌تر عمل میکنند و از فرصت انتخاب بسیار بالایی برخوردار هستند، ضرورت اجرای چنین پژوهش‌هایی بیش از پیش احساس میشود. بطور قطع یافته‌های اين تحقیق با رمزگشایی دقیق از سهم هر یک از عوامل درون سازمانی در کاهش یا افزایش کمیت و کیفیت اخبار می‌تواند چشم انداز مناسبی را برای مدیران و تصمیم‌گیران حوزه خبر به‌ویژه فعالان نیوزروم فراهم کند. این تحقیق به روش پیمایشی اجراء میشود و در صورت لزوم، علاوه بر ابزار پرسش‌نامه از مصاحبه عمیق هم استفاده میشود. تحقیق حاضر از این جهت که نقش همه عوامل درونسازمانی اتاق خبر را بر کمیت و کیفیت اخبار بطور همزمان بررسی می‌کند بر تحقیقات پیشین رجحان دارد. پژوهش حاضر در حد بضاعت خود محورهای اساسی موجود در سازمان اتاق خبر را مورد تدقیق قرار خواهد داد. نظر به اهمیت پیش گفته، رسانه‌ها و نقش کلیدی این رسانه‌ها در زندگی روزمره، تحقیق حاضر بر آن است میزان تاثیر عوامل درونسازمانی اتاق خبر بر کمیت و کیفیت اخبار را از منظر کارشناسان بررسی و توصیف نماید.
1-4اهداف تحقيق
با توجه به اینکه اهداف تحقیق به دو سطح بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند، پژوهش حاضر در حوزه تحقیقات کاربردی جای میگیرد؛ زیرا هدف از تحقیقات بنیادی افزایش دانش و آگاهی است در حالی که در تحقیقات کاربردی برطرف کردن مشکلات موجود در جامعه هدف نهایی تحقیق به شمار می رود. در پژوهش حاضر سعی ما بر این است که با مطالعه و بررسی نقش و تاثیر عوامل درون سازمانی بر کمیت و کیفیت اخبار در اتاق خبر و شناسایی میزان نقش هر یک از عوامل، زمینه ها و راهکارهای مناسبی را برای افزایش کیفیت فعالیت در اتاق خبر فراهم نماییم. بنابراین با توجه به اینکه این پژوهش در زمرهی تحقیقات کاربردی بهشمار میرود اهداف آن عبارت اند از:
الف) هدف اصلی
بررسي نقش عوامل درون‌سازماني بر كميت و كيفيت اخبار تلویزيون در اتاق خبر
ب) اهداف فرعی
1- شناخت رابطه بین امكانات مادي و سرمايه‌اي و كمیت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
2- شناخت رابطه بین ساختار سازماني و كميت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
3- شناخت رابطه بین فرهنگ سازماني و كميت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
4- شناخت رابطه بین منابع انساني و كميت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
1-5سوال‌های پژوهش
1- آیا بین امکانات مادی و سرمایهای رسانه و کمیت و کیفیت اخبار تلوزیون رابطه وجود دارد؟
2- آیا بین ساختار سازمانی رسانه و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟
3- آیا بین فرهنگ سازمانی حاکم بر رسانه و کمیت و کیفیت اخبار رابطه وجود دارد؟
4- آیا بین منابع انسانی سازمان و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟
1-6فرضيه‌هاي پژوهش
1- به‌نظر می‌رسد بین ساختار سازمانی و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون در اتاق خبر رابطه وجود دارد.
2- به‌نظر می‌رسد بین عامل منابع انسانی اتاق خبر و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجودارد.
3- به‌نظر می‌رسد بین فرهنگ سازمانی و کمیت وکیفیت اخبار تلویزیون در اتاق خبر رابطه وجود دارد.
4- به‌نظر می‌رسد بین امکانات مادی و سرمایهای با کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد.
1-7تعريف واژهها و اصطلاحات فني و تخصصی به صورت مفهومی و عملیاتی
1-7-1 تعاریف مفهومی
خبر22
دكتر يونس شكرخواه خبر را گزارشي بيطرفانه، دقيق و در عين حال، صحيح و عيني از يك رويداد مي‌داند. اما تعريفي كه دكتر اكبر نصراللهي از خبر ارايه مي كند به محتواي پژوهش حاضر نزديك‌تر است. «وی خبر را گزارش و بيان برخي از رويدادهاي خبري میداند كه ارزش‌هاي خبري دارد و در فرايند تبديل رويداد به خبر،ممكن است تحت تاثير عوامل درون‌رسانه‌اي و برون‌رسانه‌اي،از ميزان عينيت آن كاسته شود»(نصراللهي،1384، ص37).
اتاق خبر23
«اتاق خبر یک سیستم یکپارچه عملیاتی و اطلاعاتی مکانیزه است برای هر موسسه خبررسانی، نوشتاری،دیداری مجموعه متعاملی از سه عنصر کلیدی نرم‌افزار، سخت‌افزار و نیروی انسانی است»(نامور،1388، ص11).
سازمان24
سازمان عبارت است از:هماهنگی معقول تعدادی از افراد که از طریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم و منطقی برای تحقق هدف یا منظور مشترکی، به‌طور مستمر، فعالیت میکنند»(علاقه‌بند،1388، ص7).
عوامل درون سازمانی
«مانند اعمال آشکار و پنهان مدیریت خبر،تاثیرپذیری کادرهای درون رسانه از ارزش های جامعه خارج از رسانه،اعمال نظر خبرنگاران و گزینش گران درون رسانه و همچنین امکانات هر رسانه از لحاظ کمی و کیفی برای ارائه خبر»(شکرخواه،1388، ص55).
ساختار سازمانی25
رابینز»26(1982)ساختار سازمان را وضع قوانین و مقررات با هدف تقسیم‌کار، تعیین سطوح سلسله‌مراتب سازمانی، تعیین مرکزیت قدرت و اختیارات تصمیم‌گیری، میزان پایبندی و اتکای سازمان به قواعد و مقررات و رویه‌هایی برای هدایت و رفتار کارکنان تعریف می‌کند. و ساختار در خبر عبارت است از یک« سیستم موثر پخش اطلاعات برای مخاطبان مبتنی بر اینکه حداکثر استفاده را از پرسنل، بودجه و منابع ببرد»(پرایس،1388، ص73).
فرهنگ سازمانی27
یا فضای سازمانی، یعنی الگوی کلی رفتار، باورهای مشترک و ارزشهایی که اعضاء با هم در آن شریک هستند. به عبارت دیگر «فرهنگ را میتوان به ارزشها یا پیش فرضهای مشترکی تشبه کرد که کارکنان در مور جهان و طبیعت بشری مفروض میدارند»(اربطانی،1388، ص61).
عوامل مادی و سرمایهای
شامل منابع مالی نظیر«درآمد کل ناشی از همه منابع شامل فروش امتیاز نمایندگی، تبلیغات و حمایت مالی برنامه ها، سرمایه گذاری دولت، فروش برنامه و حقوق تلویزیونی»( پرایس28،1388،ص103). بودجه، درآمد از محل مالیات، تبلیغات بازرگانی و فروش محصولات رسانه و منابع غیرمالی مانند: زمین، ساختمان که از راه هایی واگذاری از سوی دولت و یا از سوی مردم و یا خرید از سوی سازمان رسانه بدست می آید. همچنین تاسیسات، تجهیزات فنی و اداری،وسایل حمل و نقل از جمله امکانات مالی و سرمایهای سازمان هستند.
منابع انسانی
مهمترین منبع در صنعت رسانه، نیروی انسانی است. منظور از منابع انسانی یا نیروی انسانی فرایند فراخوانی، جذب، آموزش، استخدام و بهکارگیری افرادی است که توانایی، مهارت‌های تخصصی و فنی و صلاحیت‌های عمومی لازم برای تصدی مشاغل مختلف مورد نیاز سازمان را دارا باشند.(همان ،ص101-85)
کمیت29
در فرهنگ فارسی معین به معنای مقدار، اندازه و تعداد و در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور قدر، اندازه، درجه، میزان و در فرهنگ انگلیسی به انگلیسی «لانگ‌من»30 معادل ارزش،تعداد، مقدار و شماره معنا شده است. در این تحقیق نیز منظور ما از واژه کمیت، تعداد، میزان و تنوع محصولات خبر است.
کیفیت31
در فرهنگ فارسی معین به چگونگی و چونی معنا شده و در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور به چونی، کیفیت، خصوصیت، درجه، برتری و صفت مخصوص و در فرهنگ لانگ‌من نیز درجه و رتبه معنا شده است. در تحقیق حاضر منظور ما از کاربرد واژه کیفیت صفت مخصوصی است که نشان از مرغوبیت محصول دارد بطوری که در مقایسه با موارد مشابه خودش برتری یا پستی آن به وضوح قابل اندازه‌گیری است.
2-7-1 واژهها و اصطلاحات فني و تخصصی به صورت عملیاتی
خبر
با توجه به تعاریف ارایه شده از خبر در بخش مفهومی، منظور ما از خبر در این پژوهش، بیان و یا گزارش وقایع و رویدادها است که با عنوان کلی پیام برای اطلاع و آگاهی مخاطب ارسال می شود. شبکههای خبری تلویزیونی برای افزایش میزان توجه و جلب نظر مخاطب خبرها را به شکل های مختلف ارایه میکنند که به عنوان قالب‌های خبری شناخته میشوند. بر این اساس، هر آنچه که تحت عنوان خبر مکتوب،گزارش،مصاحبه و تصویر در یک بخش خبری پخش میشود خبر نامیده می شود.
اتاق خبر
بر اساس آنچه که در تعریف مفهومی ارایه گردید منظور ما از اتاق خبر در این تحقیق نوع جدید آن بوده و شامل واحد یا مکانی است که تمامی فرایند تولید و پخش اخبار در این مکان مدیریت می شود. مکانی که به تجهیزات فنآوری دیجیتال مجهز است. در این مکان افرادی تحت عنوان سردبیر، دبیر، گزارشگر، خبرنگار، گوینده، تصویربردار، تدوینگر، گرافیست، کارگردان، صدابردار، نورپرداز و اپراتور رایانه پخش زیر نظر چند مدیر میانی و یک مدیر ارشد فعالیت می کنند. کارکنان اتاق خبر بر اساس ساختارهای تعریف شده(چارت سازمانی،خط مشیها و دستورالعمل های ابلاغی) و فرهنگ سازمانی حاکم (ایدئولوژی و ارزشهای پذیرش یافته)وظایف محوله را اجرا میکنند. نیروی انسانی شاغل در اتاق خبر و مکانهای تولید و پخش از طریق سیستم اتوماسیون به صورت یکپارچه با هم در ارتباط هستند. به عبارت دیگر فرايند نوشتار و ویرایش خبر مکتوب، دريافت و ارسال تمامی فایلهای مکتوب، صوتیوتصویری، صداگذاري، تصويرگذاري، تدوین، آرشیو، مانیتورینگ، اديت و ارسال بستههای آماده شده برای پخش در درون این سیستم انجام میشود. استفاده از اینترنت به منظور دسترسی آسان به اخبار خبرگزاریها و سایتهای خبری از دیگر ویژگیهای اتاق خبر است.
سازمان:
منظور از سازمان در این پژوهش واحد مرکزی خبر سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. اتاق خبر هسته اساسی و قلب واحد مرکزی خبر است. به عبارتی واحد مرکزی خبر عنوانی است برای پوشش مجموعه فعالیتهایی برای تولید و پخش خبر در اتاق خبر صورت می گیرد.
ساختار سازمانی
منظور ما از ساختار سازمانی در این تحقیق همان چارچوبهایی هستند که جهت و میزان فعالیت در سازمان خبر بر آن
