ﺑﯿﻦ ﺑـﻪ ﮐـﺎرﮔﯿﺮي ﻓناوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت در اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ و ﻣﯿﺰان تسهیم داﻧﺶ راﺑﻄﻪ ﻣـﺴﺘﻘﯿﻤﯽ وﺟـﻮد دارد. اﻟﺒﺘﻪ در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن اﻧﮕﯿﺰش و ﭘﺎداش ﻧﯿﺰ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ دارد. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن برای تسهیم داﻧـﺶ و اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺖ و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻨـﯽ ﺑـﺮ تسهیم داﻧﺶ ﺷﮑﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ.
تحقیقی كه ماتی56 (2004) در آلمان انجام داد عوامل کلیدی مدیریت دانش شامل: سازمان مبتنی بر مدیریت دانش، فرهنگ، استراتژی، سیستم ها و زیر ساخت فناوری اطلاعات، فرآیندهای سیستماتیک و اثر بخش می باشند.
ﻣﺎرﺗﻴﻦ و ﻣﺎرﻳﻦ57 (2005) ﻧﻘﺶ رﻫﺒﺮي ﻣؤﺳﺴﺎت آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ داﻧﺶ را بررسی و ﺗـأﺛﻴﺮ رﻫﺒـﺮي را در ﺷـﺶ ﺣـﻮزه ﻛﻠﻴـﺪي: ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺤـﻴﻂ، ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷـﺒﻜﻪ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﺖ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان، ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷـﻜﺎف داﻧـﺶ، و آﻣـﺎدهﺳـﺎزي رﻫﺒـﺮان آﻳﻨـﺪه مطالعه ﻛﺮدﻧـﺪ. ﻃﺒـﻖ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي تحقیق، ﻋﺎﻣﻞ رﻫﺒﺮي ﻛﻨﺘﺮل وﺳﻴﻌﻲ ﺑﺮ روي ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺮدازﺷﻲ داﻧﺶ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آن دارد.
تحقیقات داخلی :
ﺣﺴﻦ زاده (1385) ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ زﯾﺮﺳـﺎﺧﺖ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧـﺶ در ﺟﻤﻬـﻮري اﺳـﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﭘﮋوﻫﺸﯽ را ﺑﺮ روي 294 نفر از 420 ﻣﺪﯾﺮ ﮐﻞ ﻣـﺴﺘﻘﺮ در 21 وزارﺗﺨﺎﻧـﻪ و ﻧﯿـﺰ ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰي اﻧﺠﺎم داد. ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﺑﯿﻦ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓـﺮاﻫﻢ آوردن ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧـﺶ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﯽ داري وﺟـﻮد دارد. ﺑـﯿﻦ اوﻟﻮﯾـﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﺑﻮدﺟﻪ اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﻓـناوری اﻃﻼﻋـﺎت و ارﺗﺒﺎﻃـﺎت و ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ، و ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ و ﻣﯿﺰان ﺑﻮدﺟﻪ اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﺑـﺮاي ﻓـناوری داﻧﺶ در اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و داﻧﺶ- ﻣﺪاري ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﭘـﮋوﻫﺶ راﺑﻄـﻪ ای یافت نشد. همچنین او دریافت که ﺑـﯿﻦ ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ با ﺳﻄﺢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ و ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﯿﻼت ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﺳﻄﺢ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ راﺑﻄـﻪ وﺟـﻮد دارد. ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻧـﺸﺎن داد ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐﻠـﯽ وﺿـﻌﯿﺖ ﻋﻮاﻣـﻞ زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ در وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮐﺸﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ.
ﺧﺎﺗﻤﯿﺎن ﻓﺮ (1386) ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ تسهیم داﻧﺶ، زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﻬﺎ، ﺑﺴﺘﺮﻫﺎ و ﺷﯿﻮه ﻫﺎي تسهیم داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎي آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮي ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ وﺿﻌﯿﺖ زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﯽ تسهیم داﻧﺶ در ﺳـﺎزﻣﺎن ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ ﻫﺎ ي آﺳﺘﺎن ﻗﺪس رﺿﻮي نسبتاََ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣـﺸﻮق و ﺑﺎزدارﻧـﺪه تسهیم داﻧﺶ در اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن، ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮدي و ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣؤﺛﺮ ﺑﺮ تسهیم داﻧـﺶ، ﻧﺒـﻮد زﻣﺎن ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﺷﺮﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي تسهیم دانش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎﻧﻌﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﻮده است. در اﯾﻦ ﻣﯿـﺎن ﮐـﺴﺐ داﻧﺶ اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط و ﮐﺴﺐ وﺟﻬﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ، اﻋﺘﻤﺎد ﻣﯿﺎن ﮐﺘﺎﺑﺪاران، و اﻋﺘﻤﺎد ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺸﻮق تسهیم داﻧﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ. در ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي تسهیم داﻧﺶ و ﻣﯿـﺰان ﺑﻬـﺮه ﮔﯿـﺮي از آﻧﻬﺎ در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻧﻮﻧﺎﮐﺎ و ﺗﺎﮐیوﭼﯽ (1995) ﻫﻢ ﻧﺘﺎیج ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﯾﻞ داﻧﺶ ذﻫﻨﯽ ﺑﻪ ﻋﯿﻨﯽ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه، و ﻣﯿﺰان ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ذﻫﻨﯽ ﺑﻪ ذﻫﻨﯽ، و ﻋﯿﻨـﯽ ﺑـﻪ ﻋﯿﻨـﯽ در ﺣﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ داﻧﺶ ذﻫﻨﯽ ﺑﻪ ﻋﯿﻨﯽ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﻨﺎﺳﺐ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪ.
پژوهشی توسط ارباب شیرانی (1381) در خصوص مؤلفه های مؤثر در ایجاد و توسعه دانش در سازمانهای مهندسی انجام شده است. مؤلفه های مورد بررسی در این تحقیق شامل: فرآیندها، ساختارها و زیر بناها می باشند. نتایج تحقیق نشان داد که فرآیندها و ساختارها در بهبود سطح دانش یعنی خلق و توسعه دانش مؤثر بوده اند. در خصوص زیر بناهای مؤثر در خلق دانش به دلیل نبودن شواهد کافی به طور قاطع نتیجه ای اعلام نشده است.
لاهیجانیان (1383) تحقیقی با هدف طراحی و ارائه الگویی مناسب به منظور استفاده مناسب از مدیریت دانش در نظام آموزش عالی ایران انجام داد. یافته اصلی این پژوهش ارائه مدلی مناسب جهت کاربرد مدیریت دانش در نظام آموزش عالی کشور بوده است که در بر گیرنده فلسفه و اهداف، مبانی نظری، چارچوب ادراکی دانش، چارچوب ادراکی بینش، چارچوب ادراکی مهارت، مراحل اجرای مدل، نظام ارزشیابی و مهندسی مجدد مدل است.
این پژوهش که با استفاده از پرسشنامه انجام شده، چهارگروه از رؤسا، معاونان، مدیران گروهها و اعضای هیأت علمی دانشگاهها اجرا شده؛ و مدل پیشنهادی مورد تأیید قرار گرفته است.
رؤسای دانشگاهها بیشترین امتیاز را به مؤلفه های فلسفه و اهداف مدل، مبانی نظری مدل، عنصر بینش از چارچوب ادراکی، نظام ارزشیابی و مهندسی مجدد داده اند.
معاونان دانشگاهها بیشترین امتیاز را به نظام ارزشیابی و مهندسی مجدد داده اند؛ و مدیران گروه بیشترین امتیاز را به مؤلفه های مراحل اجرایی مدل، و نظام ارزشیابی و مهندسی مجدد داده اند؛ و سرانجام اعضای هیأت علمی عنصر دانش و مهارت از چارچوب ادراکی مدل را مورد توجه قرار داده اند.
صلواتی (1385) مدیریت دانش در سازمان های دولتی را بررسی کرده است. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه چگونه می توان دانش را به گونه ای مؤثر در سازمانهای دولتی ایران مدیریت کرد؟ از نظر او برای مدیریت دانش مؤثر عوامل کلیدی عبارتند از: استراتژی مدیریت دانش، حمایت مدیریت ارشد سازمان، وجود مدیر ارشد دانش، وجود یک زیر ساخت مدیریت دانش، آنتولوژی های دانش و مخازن دانش، ابزارها وسیستم های مدیریت دانش، تشویق تسهیم دانش و فرهنگ حمایتی مخصوصاً درس های آموخته شده از شرکت هایی که در پیاده سازی مدیریت دانش تجربه دارند.
مقدمه
تحقيق را ميتوان تلاشي منظم و سازمان يافته براي بررسي مساله اي خاص كه به يك راه حل نياز دارد توصيف كرد و شامل گامهايي است كه طراحي و پيگيري مي شوند تا پاسخهايي براي مساله مورد علاقه ما در محيط كاري بدست آيد ( سكاران ، ترجمه صائبي – شيرازي ،1384)
هدف تمام علوم، شناخت و درک دنياي پيرامون ما است. به منظور آگاهي از مسايل و مشکلات دنياي اجتماعي، روشهاي علمي، تغييرات قابل ملاحظه‌اي پيدا کرده‌اند. اين روندها و حرکت‌ها سبب شده است که براي بررسي رشته‌هاي مختلف بشري، از روش علمي استفاده شود (ايران نژاد پاريزي، 1378).
از جمله ويژگي هاي مطالعة علمي که هدفش حقيقت‌يابي است استفاده از يک روش تحقيق مناسب مي‌باشد و انتخاب روش تحقيق مناسب به هدف ها، ماهيت و موضوع مورد تحقيق و امکانات اجرايي بستگي دارد و هدف از تحقيق دسترسي دقيق و آسان به پاسخ پرسش‌هاي تحقيق است (خاکي ،1379 ).
تحقيق را به دو منظور متفاوت انجام مي‌دهند. نخست حل مشكلاتي كه در حال حاضر در محل كار وجود دارد و دوم، افزودن به مجموعه‌ي دانش بشري در زمينه‌ي خاصي كه مورد علاقه‌ي محقق است.
هنگامي كه با هدف برخورداري از نتايج يافته‌ها براي حل مسائل موجود در سازمان به تحقيق مي‌پردازيم آن را” تحقيق كاربردي”58 مي‌ناميم. اما وقتي اساساً براي بهبود درك خود مسائل بخصوصي كه به طور معمول در محيط‌هاي سازماني روي مي‌دهند و نيز چگونگي حل آنها تحقيق مي‌كنيم آن را تحقيق بنيادي يا پايه‌اي149 مي‌خوانيم كه تحقيق محض نيز ناميده مي شود. يافته‌هاي چنين تحقيقي به افزايش دانش در زمينه‌هاي مختلف مديريت كمك مي‌كند (سكاران ، ترجمه صائبي – شيرازي ،1384) .
در اين فصل كليه مراحل روش شناسي تحقيق شامل: روش تحقيق، جامعه آماري مورد مطالعه، نمونه آماري، ابزار جمع آوري اطلاعات ، اعتبار يابي ابزار پژوهش، روش تجزيه وتحليل داده ها و آزمون هاي آماري استفاده شده، مورد بررسي قرار گرفته است.
3-1- روش تحقيق
پژوهش علمي فرآيند بررسي نظام يافته، كنترل شده، و تجربي پديده‌هايي است كه روابط بين آنها از طريق فرضيه و نظريه هدايت مي‌شود. در انجام پژوهش ابتدا بایستی با توجه به هدف مورد نظر سوالات و فرضیه‌هایی را مطرح نموده، و پس از بررسی و انتخاب روش مناسب به جستجوی پاسخ سوالات، یا به عبارتی آزمون فرضیات مطرح شده پرداخت. جهت پاسخ‌گويي به سوالات پژوهشي و يا فرضيه‌هاي مطرح شده، داده‌هايی بايد جمع‌آوري شده و مورد تجزيه و تحليل و تفسير قرار گيرند. به اين فرآيند تبديل داده‌ها به اطلاعات، روش تحقيق گفته مي شود(بازرگان و همکاران،1390). در انتخاب نوع روش تحقيق حتماً بايد در نظر داشت كه چه كساني در ارتباط با تحقيق تصميم گيرنده به حساب مي‌آيند؛ و اين كه كاربردهاي تحقيق براي چه افرادي و با چه ديدگاه‌هايي است، تا تحقيق با مشكل عدم كارآمدي مواجه روبرو نشود (علي احمدي و سعيد نهايي، 1386). نوع شناسي تحقيق، روش را براي روش شناسي آن مهيا مي‌كند (علی احمدي و سعيد نهايي، 1386). ويژگي هاي اين تحقيق به طورخلاصه به شرح زيراست:
الف) ازلحاظ عده محققان: تحقيقي فردي است (به اين معني كه تنهايك نفر موضوعي را براي پژوهش و بررسي انتخاب نموده و به ادامه راه تارسيدن به مقصدمي پردازد).
ب) از لحاظ ارزش علمي: تحقيقي عمقي است ( دراين نوع تحقيق هدف غايي كشف حقيقت است و دراين راستا به بررسي روابط همبستگي يا علت و معلولي پرداخته مي‌شود).
ج) از لحاظ هدف تحقيق: تحقيقات علمي را بر اساس هدف تحقيق به سه دسته تقسيم مي كنند: تحقيقات بنيادي، كاربردي و تحقيق و توسعه (بازرگان و همکاران، 1390). تحقيق حاضر نیز قصد دارد تا به ” بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر استقرار مدیریت دانش در شرکت های فعال منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی بندر عباس” بپردازد و از نظر هدف، يك تحقيق كاربردي مي باشد.
د) از لحاظ روش تحقيق: از آنجایی که در تحقیق حاضر هدف ما نیز ” بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر استقرار مدیریت دانش در شرکت های فعال منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی بندر عباس می باشد. تحقيقي توصيفي است (درتحقيق توصيفي،آنچه هست توصيف وتفسير شده وكانون توجه محقق شرايط يا روابط موجود، عقايد متداول، فرآيند‌هاي جاري، آثارمشهود و يا روند‌هاي درحال گسترش مي باشد. تمركزاصلي در اين نوع تحقيق در درجه اول به زمان حالاست، هرچند رويدادها وآثار گذشته را نيز كه به شرايط موجود مربوط مي شوند، مور بررسي قرار مي دهد).
ه) از لحاظ نوع رابطه مورد بررسی: تحقيق حاضرازنوع علّي است؛دراين نوع تحقيق محقق درپي تعيين اين موضوع است كه آيا بين دو يا چند متغير اصولاً رابطه‌اي وجود دارد يا خير؟، و در صورت وجود چنين رابطه‌اي، اندازه آن چقدر است.
و) روش تحقیق بر حسب نحوه گرد آوری داده ها: تحقیق حاضر از نظر گردآوري داده ها و اطلاعات و روش تجزيه و تحليل يك تحقيق کمی مي باشد .
ر) روش تحقیق بر حسب نحوه اجراء : پژوهش حاضر بر حسب نحوه اجراء از نوع پيمایشي می باشد.
3-2- روش و ابزار گرد آوري اطلاعات :
الف) روش گرد آوري اطلاعات:
براي جمع آوري اطلاعات از روشهاي زير استفاده گرديد :
مطالعات کتابخانه‌اي: جهت گردآوري اطلاعات در زمينه مباني نظري و ادبيات تحقيق موضوع، از منابع کتابخانه‌اي، مقالات، کتاب هاي مورد نياز و نيز از شبکه جهاني اطلاعات استفاده شده است.
تحقيقات ميداني: به منظور جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات براي تجزيه و تحليل از پرسشنامه استفاده خواهد شد.
ب) ابزار گرد آوري اطلاعات:
در اين تحقيق از دو ابزار براي جمع آوري اطلاعات استفاده گرديده است:
بررسي اسناد و مدارك: جهت اخذ اطلاعات كلي در مورد سازمان شامل تاريخچه، تعداد پرسنل، وضعيت تحصيلي، آيين نامه ها و …از روش بررسي اسناد و مدارك استفاده گرديده است. همچنين ساير اطلاعات در زمينه ادبيات موضوع، تعيين چارچوب نظري و شاخص ها از منابع موجود در كتابخانه كه حاوي كتب، مجلات وپايان نامه ها و گزارشات علمي است، استفاده شده است.
3-3 قلمروهای تحقیق:
قلمرو موضوعي :
اين تحقيق از لحاظ قلمرو موضوعي از یک سو به بسط و تشریح مباحث ساختار سازمانی می پردازد و از سوی دیگر مولفه ها مدیریت دانش را بررسی می نماید.
ب) قلمرو مکاني :
قلمرو مکانی این تحقیق شامل کلیه شرکت های فعال در منطقه ویژه اقتصادی شهید
