جهت تغيير ميزان و زمان جريانهاي نقدي آن به‌گونه‌ای كه واحد تجاري بتواند در قبال رويدادها و فرصت‌هاي غيرمنتظره و عادي واكنش مناسب از پيش تعیین‌شده، نشان دهد (گادفرد و همکاران، 2009). مدیران همیشه به دنبال فرصت‌هایی هستند که با توجه به افزایش میزان سرمایه‌گذاری بازده غیرعادی را در جهت مثبت هدایت کرده و سود شرکت‌ها را به نقطه بهینه نزدیک نمایند (لاری و سو، 2010).
بازدهی مناسب همراه با نوسانات ریسک و نوسانات قیمت سهام به‌موقع، واحد تجاري را قادر مي‌سازد تا با برنامه‌ريزي قبلي در ارتباط با مبالغ مدنظر گرفته‌شده براي سرمايه‌گذاري علاوه بر پوشش دادن نيازهاي سرمايه‌گذاري عادي شركت، از فرصت‌هاي غيرمنتظره سرمايه‌گذاري نيز به‌خوبي بهره گيرد (چانگ، 2009) و در دوراني كه جریان‌های نقدي حاصل از عمليات مثلاً به دلیل كاهش غيرمنتظره در تقاضا براي محصولات توليدي واحد تجاري در سطح پايين و احتمالاً منفي قرار دارد با توجه به اعتماد و اعتبار سهامداران خود به حيات خود ادامه دهد (وومک و ژانگ، 2003).
مشکلات در بازار سرمایه، حفظ بازدهی بالا برای شرکت‌ها را جهت استفاده از فرصت‌های سودآور الزامی‌کرده است (گینر و ریورت، 2006). نتایج حاصل از مطالعات تجربی مبین این است که تهدیدات ناشی از بدهی شرکت‌ها و یا به عبارتی بهتر نحوه بودجه‌بندی ساختار سرمایه آن‌ها ممکن است میزان انعطاف‌پذیری مالی شرکت‌ها را متأثر از خود سازد و باعث ایجاد بازدهی غیرعادی شود (بایوم و سیلورمن، 2004).
گادفرد و همکاران (2009), به این نتیجه رسید که عوامل متأثر بر بازده مورد انتظار سهام عاملی تأثیرگذار و اساسی در رونق گرفتن یا عدم رونق بازارهای سرمایه می‌باشد. نرخ رشد قیمت سهام و ثبات رویه ایجادشده در این زمینه نشان‌دهنده توان بالای مدیریت در هدایت نوسانات ایجادشده در جهت افزایش مثبت بازدهی سهام می‌باشد (لاری و سو، 2010). بازدهی بازار سهام به‌عنوان عاملی بنیادی در جهت‌گیری معاملات انجام‌شده بوده و در صورت روند افزایشی داشتن، می‌تواند باعث کنترل ریسک سیستماتیک شرکت‌ها شود (گینر و ریورت، 2006).
معاملات سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه زمانی رونق خواهد شد که کلیه عوامل بیرونی و درونی شوک‌آور در نظر گرفته‌شده و در حین توجه به عوامل درونی متأثر بر رونق معاملات مانند تقسیم سود، عوامل خارجی‌ای مانند تغییرات اقتصادی سایر شرکت‌ها نیز در نظر گرفته شود و بازدهی ناشی از ریسک سهام شرکت‌ها حداقل شود (نیکراسو و شیراف، 2006).
هدف اصلی پژوهش ما تعیین رابطه بین ریسک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
با توجه به موارد آتی الذکر ما در این تحقیق به دنبال پاسخ این سؤال هستیم که:
چه رابطه‌ای بین ریسک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام در شرکت‌های قلمرو تحقیق وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
تحقیقات مختلفی با موضوع ارتباط ریسک با سایر متغیرها در ایران انجام‌شده است، اما تاکنون به‌طور مستقیم تأثیر رابطه بین ریسک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در کشور ما موردبررسی قرار نگرفته است، فلذا تحقیق حاضر نسبت به تحقیقات مرتبط متفاوت بوده و جدید می‌باشد.
همچنین ضرورت انجام تحقیق حاضر نیز با عنایت به موارد زیر قابل تبیین می‌باشد:
جذب سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه کشورمان با توجه به نوپا بودن بازار سرمایه نسبت به کشورهای پیشرفته ازنظر مدیران بسیار بااهمیت بوده و در راستای رسیدن به این هدف شناسایی روابط عواملی مانند ریسک شرکت و تأثیرگذاری آن بر عملکرد شرکت‌ها، نوسانات سرمایه شرکت‌ها، کارایی بازار سهام شرکت‌ها و کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت‌ها، می‌تواند راهگشای اساسی در دستیابی به هدف غایی شرکت‌ها باشد.
یکی از بااهمیت‌ترین مباحث مالی در حوزه اقتصادی کشور، مباحث مربوط به نوسانات سود سهام و حجم معاملات انجام‌شده و توجه به ریسک شرکت‌ها، در بازار بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. با توجه به اهمیت فراوان متغیرهای نرخ رشد بازده سهام، حجم معاملات سهام، معیار ریسک، فرصت‌های رشد شرکت و بازدهی بازار سهام و تأثیرگذاری آن بر میزان و حجم معاملات انجام‌شده، این حقیقت نمایان می‌شود که شرکت‌هایی که ریسک‌پذیری بالایی در ارتباط با تغییرات از خود نشان می‌دهند به همان اندازه نیزه نوسانات مثبت یا منفی سود را تجربه خواهند کرد.
نتایج این تحقیق که برگرفته از داده‌های واقعی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد، می‌تواند قابل بسط به اقتصاد کلان کشور نیز باشد.
اهداف تحقیق
ارزش و اعتبار قوانین هر علم و تحقیقی به روش‌شناختی که در آن بکار می‌رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می‌باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی موردنیاز استفاده‌کنندگان مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد. اهداف این تحقیق به‌صورت به شرح زیر می‌باشد.
اهداف تحقیق حاضر بر اساس تقسیم‌بندی اهداف به اهداف اصلی و فرعی به شرح زیر قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
هدف اصلی:
تعیین رابطه بین ریسک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
اهداف فرعی:
تعیین رابطه بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
تعیین رابطه بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
تعیین رابطه بین کارایی بازار سهام شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
تعیین رابطه بین بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
سؤالات تحقیق
سؤال اصلی:
چه رابطه‌ای بین ریسک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق وجود دارد؟
سوا لات فرعی:
چه رابطه‌ای بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق وجود دارد؟
چه رابطه‌ای بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق وجود دارد؟
چه رابطه‌ای بین کارایی بازار سهام شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق وجود دارد؟
چه رابطه‌ای بین کارانی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق وجود دارد؟
فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین ریسک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
فرضیات فرعی:
بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
بین کارایی بازار سهام شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
بین کارايی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
روش پژوهش
روش تحقيق از جهت هدف: با توجه به اینکه در این تحقیق از مدل‌ها، روش‌ها و نظریه‌های موجود در راستای حل مسئله یا بهبود وضعیت هستیم، بنابراین تحقیق فوق از جهت هدف، کاربردی است.
روش تحقيق از جهت روش استنتاج و گردآوری داده‌ها: با عنایت به اینکه از جامعه آماری (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران) نمونه علمی انتخاب شده است، بنابراین از جهت روش استنتاج استقرایی است.
روش تحقيق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.
قلمرو پژوهش
هر پژوهش باید دامنه مشخص و تعریف‌شده‌ای داشته باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل احاطه کافی بر کار خود داشته باشد و بتواند پیامدهای حاصل از نمونه را به جامعه آماری تعمیم دهد. قلمرو این پژوهش ازلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی به شرح زیر می‌باشد:
قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی پژوهش تعیین رابطه بین ریسک سیستماتیک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
قلمرو مکانی
حيطه مكاني اجراي تحقيق و به تعبيري افراد جامعه آماري موردمطالعه در اين تحقيق عبارت از شرکت‌های منتخب پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با ویژگی‌هایی چون ختم دوره مالي به 29/12، عدم تعلق به مجموعه شرکت‌های واسطه‌گری مالي يا سرمایه‌گذاری، نداشتن بيش از سه ماه توقف معاملاتي و در اختیار بودن صورت‌های مالي در بازه زماني موردمطالعه، به عضويت بورس درآمدن پيش از بازه زماني موردمطالعه و عدم خروج از بورس طي اين تازه زماني است كه در فصل سوم اين گزارش تحقيقي به‌عنوان جامعه آماري تعریف‌شده است.
قلمرو زمانی
قلمرو زمانی تحقیق حاضر بر مبناي بازه زماني داده‌های موردمطالعه عبارت از بازه زماني 5 ساله مربوط به سال‌های عملكردي مالي 1388 الی 1392 بوده است.
تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق
ریسک شرکت:برابر است با تفاوت نرخ بازده مورد انتظار شرکت و نرخ بازده واقعی با در نظر گرفتن نرخ بی‌خطر بازده به‌اضافه صرف ریسک.
نوسانات سرمایه:نوسان سرمایه عبارت است از تفاوت نرخ رشد دارایی‌ها از نرخ رشد فروش شرکت‌ها.
کارایی بازار سهام:کارایی بازار سهام شرکت از طریق نرخ رشد بازدهی بازار سهام قابل‌محاسبه می‌باشد که بازدهی بازار سهام نیز عبارت است از بازده تخمینی یک سهام که سرمایه‌گذاران انتظار دارند در یک دوره آینده به دست آورند (آقشن و همکاران، 2009).
ساختار تحقیق
گزارش تحقيق حاضر طي 5 فصل به ترتيب زير ارائه‌شده است.
فصل اول: در اين كليات تحقيق ارائه مشتمل بر تشريح و بيان موضوع، اهداف و سؤالات تحقيق، روش كلي تحقيق، قلمرو تحقيق، تعاریف عملیاتی واژه‌ها مورداشاره قرار گرفته است.
فصل دوم: در اين فصل ادبيات و پيشينه موردبررسی قرارگرفته است. در اين فصل پس از ارائه مبانی نظری موضوع تحقيق، تحقيقات مختلفي كه در رابطه با ابعاد مختلف موضوع پژوهش انجام‌گرفته، بررسي شده است.
فصل سوم: در اين فصل به شرح جزييات اجرايي روش تحقيق اختصاص‌یافته است. در اين فصل به ترتيب روش كلي تحقيق، جامعه آماري، نمونه آماري، ابزار و روش‌های گردآوري و تحليل داده‌ها موردبحث قرارگرفته است.
فصل چهارم: در اين فصل نسبت به توصيف نمونه آماري، توصيف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها و نهایتاً تجزیه‌وتحلیل روابط بين متغيرها در راستاي فراهم آوردن یافته‌های موردنیاز براي استنتاج در فرضيات تحقيق اقدام شده است..
فصل پنجم: در اين فصل به ترتيب یافته‌های تحقيق، خلاصه یافته‌ها، نتیجه‌گیری، پيشنهادها و نهایتاً محدودیت‌های تحقيق تشريح گردیده‌اند.
علاوه بر فصول اصلي تحقيق مبتني بر ساختار فوق‌الذکر، در انتهاي اين گزارش، پیوست‌ها، منابع و مأخذ مورداستفاده در اين تحقيق جهت تدوين ادبيات تحقيق آورده شده است.
فصل دوم:
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
دراين فصل ابتدا در چهار گفتار ، درباره متغير وابسته و متغيرهاي مستقل و مباني نظري تحقيق بحث شده، سپس در دو بخش پيشينه تحقيقات داخلي و خارجي بيان گرديده و در نهايت نسبت به جمع بندي ادبيات تحقيق اقدام شده است.
گفتار اول: ریسک سیستماتیک
تعريف ریسک
مفهوم ریسک در بازار مالی نقش کلیدی را بازی می‌کند، بنابراین باید آن را شناخت و اندازهگیری کرد و برنامه‌ای در نظر گرفت که بتواند ریسک‌های غیرضروری را از بین برده، ریسک‌های همراه با فرصت را مدیریت کند. ضمناً، یادآوری این نکته نیز ضروری است که ریسک لزوماً پدیدهای منفی نیست، بلکه به همراه هر فرصتی، ریسک نیز وجود دارد و اصولاً نمی‌توان کلیه ریسک‌ها را از بین برد، چراکه کلیه فرصت‌ها نیز بدین‌صورت از بین می‌روند. ب
