
1385). بنابراین پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی است. از سوی دیگر تحقیق توصیفی خود به پنج دسته تقسیم میشود که عبارتند از: تحقیق پیمایشی، همبستگی، اقدام پژوهی، بررسی موردی و تحقیق علی– مقایسه ای (سرمد و بازرگان، 1385). پژوهش حاضر از آنجایی که به مطالعهی ویژگیها و صفات افراد جامعه میپردازد و وضعیت فعلی جامعه را در قالب چند صفت یا متغیر مورد بررسی قرار میدهد از نوع تحقیق توصیفی – پیمایشی است.
3-3- جامعه آماری پژوهش
جامعه آماري عبارت است از مجموعه اي از افراد یا واحدهایی که داراي حداقل یک صفت مشترك باشند. معمولاً در هر پژوهش، جامعه مورد بررسی یک جامعهی آماري است که پژوهشگر مایل است درباره صفت یا صفتهای متغیر واحدهاي آن به مطالعه بپردازد. در واقع جامعه آماری عبارتست از کلیه افراد، گروهها، رویدادها و پدیده های مورد علاقه محقق که وی تصمیم دارد آنها را بررسی نماید (سکاران،1390).
جامعه آماری پژوهش حاضر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت می باشد. علت این انتخاب این است که دانشجویان بیش از سایر اقشار جامعه به دلایلی همچون دوری از خانه و خانواده و زندگی مستقل، از فست فودها و رستورانها استفاده می کنند و دسترسی محقق نیز به این جامعه آماری آسانتر می باشد.
3-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه
نمونه عبارتست از تعدادی از افراد که صفت آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشند. نمونه گیری از مراحل مهم تحقیق علمی میباشد که به محقق امکان میدهد تا با صرف امکانات کمتر به نتایج مطلوب برسد (خاکی،1390). محقق باید با توجه به مقتضیات روش تحقیق، ماهیت دادهها، نوع ابزار گردآوري دادهها و ساختار جامعه آماري، نمونه اي که معرف کیفیت و کمیت جامعه باشد، را انتخاب کند (حافظ نیا، 1384).
برخی از متداولترین روشها عبارتند از: نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه گیری سیستماتیک، نمونه گیری طبقه ای، نمونه گیری خوشه ای، نمونه گیری چند مرحله ای و غیر احتمالی.
نمونه گیری در پژوهش حاضر به روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس انجام شد و با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران که در ادامه ارائه می شود حجم نمونه 382 نفر تخمین زده شد. فرمول نمونه گیری کوکران برای تعیین حجم نمونه در جامعهی محدود به صورت زیر میباشد:
N= 13000
n = حجم نمونه
Z = مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد، که در سطح اطمینان 95 درصد برابر 96/1 میباشد
Sx= انحراف معیار= 0.5063 واریانس = 0.2563
e= مقدار اشتباه مجاز (بین 05/. تا 1/.)
از آنجایی که احتمال میرفت برخی از پرسشنامهها بازگشت داده نشود، تعداد 450 پرسشنامه در میان نمونهی آماری توزیع شد که از این تعداد نهایتاً 420 پرسشنامه قابل استفاده بود.
3-4-1- نتایج آزمون بارتلت جهت دقت نمونه
آزمون بارتلت درصدد برآوردن هدف دوم تحلیل عاملی میباشد. این آزمون به ما کمک میکند تا پس از فراهم بودن امکان تقلیل دادهها به یک سری عاملهای پنهانی، بتوانیم ساختار جدیدی را بر اساس همبستگی بین متغیرها و عاملها و معنای انضمامی آنها کشف کنیم. در واقع این آزمون مشخص میکند که آیا واریانس متغیرهای تحقیق تحت تأثیر واریانس مشترک برخی عاملهای پنهانی و اساسی است یا خیر. هر چه مقدار KMO بالاتر باشد (یعنی نزدیک به یک و معمولاً مقادیر بالاتر از 70/0) نشان میدهند که انجام تحلیل عاملی برای دادههای مورد نظر امکان پذیر بوده و میتوان دادهها را به یک سری عاملهای پنهانی (مکنون) تقلیل داد. به طور کلی اگر سطح معنی داری (.Sig) آزمون بارتلت کوچکتر از 5% باشد، تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار (مدل عاملی) مناسب است. نتایج آزمون بارتلت در جدول قابل مشاهده است:
جدول 3-1- نتایج آزمون دقت نمونه
Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.
0.883
Bartlett’s Test of Sphericity
Sig.
0.003
از آنجایی که شاخص KMO برابر با 0.883 است در نتیجه حجم نمونه از کفایت لازم جهت تبیین برخوردار است. همچنین با توجه به سطح معناداری آزمون بارتلت (000/0= Sig) میتوان نتیجه گرفت که تحلیل عاملی جهت بررسی و شناسایی ساختار دادهها مناسب است.
3-5- روشهای گردآوری اطلاعات
انتخاب ابزار یا روشی که بتوان اطلاعات مناسبی را براي قبول یا رد یک فرضیه جمع آوري نمود از اهمیت ویژه اي برخوردار است. چرا که هرگونه نتیجه گیري از آن تحقیق مستلزم داشتن اطلاعات دقیق و صحیح میباشد. ابزارهای متعددی برای اندازه گیری متغیرها وجود دارد. انتخاب روش گردآوری دادهها به امکانات موجود در سازمان، درجه دقت لازم، تشخیص پژوهشگر، طول مدت پژوهشگر و سایر هزینهها و منابع مرتبط و موجود برای گردآوری اطلاعات بستگی دارد (سکاران،1390).
روش اسنادي یا کتابخانه ای: روشی است که به عنوان روش مقدماتی و پیش زمینه اي براي مطالعات میدانی محسوب و براي جمع آوري اطلاعات جهت تدوین اهداف، تعیین جامعه آماري، تبیین روش تحقیق و براي ادبیات موضوع استفاده شده است. منابع مورد استفاده در این زمینه شامل کتب، پایان نامهها، مقالات مجلات علمی معتبر داخلی و خارجی، نشریات، روزنامهها، سایتهای اینترنتی و … میباشد.
روش میدانی: در روش میدانی براي جمع آوري اطلاعات از روش پیمایشی استفاده شد. مهمترین ابزار جمع آوري اطلاعات در روش پیمایشی پرسشنامه میباشد (حافظ نیا، 1384).
در تحقیق حاضر از روشهای پژوهش اسنادي (کتابخانه ای) و میدانی استفاده گردیده است.
3-6- پرسشنامه پژوهش
به منظور جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه اي حاوي اطلاعات لازم براي پاسخگویی به سؤالات تحقیق تدوین گردیده است. نمونه پرسشنامه در پیوست آمده است. تهیه ابزار سنجش یکی از مراحل مهم انجام تحقیق است. در اینجا رعایت اصول کلی طراحی پرسشنامه حائز اهمیت است. در پرسشنامه سؤالات هر چند متغیر باید جداگانه در نظر گرفته شوند. سؤالات طیف گونه و مستقیم و نیز سؤالات زمینه اي یا خصیصه اي باید مشخص شوند. در پرسشنامه طراحی شده، از آنجا که سؤالات از مقیاسهای فاصلهای بهرهمند بودند. مبادرت به استفاده از طیف لیکرت شد و به گزینه هاي خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم به ترتیب ارزش 5 تا 1 داده شد.
در واقع از مقیاس لیکرت براي تعیین اهمیت هر عنوان از متغیرها استفاده شده است.
جدول3-2-ارزشگذاری طیف لیکرت
خیلی کم
کم
متوسط
زیاد
بسیار زیاد
1
2
3
4
5
پرسشنامه پژوهش در دو بخش تنظیم شده است که بخش اول شامل اطلاعات عمومی مربوط به پاسخ دهندگان است و بخش دوم مشتمل بر 21 سوال می باشد که متغیرهای تحقیق را مورد سنجش قرار می دهند. برای سنجش متغیر ارزش ویژه برند از پرسشنامه نام و همکاران شامل 16 سوال استفاده گردیده است.
برای سنجش رضایت شغلی از 2 سوال و برای سنجش وفاداری نیز از 3 سوال پرسشنامه پرسشنامه نام و همکاران استفاده گردیده است.
جدول 3-3-فراوانی سوالات پرسشنامه
متغیر
تعداد سوال
ارزش ویژه برند
16
کیفیت فیزیکی
4
رفتار کارکنان
3
رضایت درونی ایده آل
3
هویت برند
3
انسجام سبک زندگی
3
رضایت مشتری
2
وفاداری به برند
3
3-7- بررسی روایی و پایایی ابزار پژوهش
3-7-1- روایی پرسشنامه
به طور کلی منظور از روایی یا اعتبار روش اندازه گیري، درجه دقت روش اندازه گیري است و به عبارت دیگر مسئله این است که آیا این وسیله حقیقتاً صفتی را که براي اندازه گیري آن ساخته شده است میسنجد یا خیر؟ (حافظ نیا،1384). روایی انواع مختلفی دارد و شامل روایی صوری، روایی محتوا، روایی پیش بینی، روایی سازه و… میباشد (مومنی، 1386) در این پژوهش از میان انواع مختلف روشهای تعیین اعتبار اندازه گیری روایی، از روایی محتوا و روایی سازه استفاده شد. روایی محتوا نشان میدهد که عناصر مورد سنجش توانایی اندازه گیري مفهوم مورد نظر را دارند. براي اندازه گیري روایی، از نظر اساتید و متخصصان استفاده شد. در نتیجه اشکالات ساختاري آن شناسایی و اصلاحات لازم جهت برآورده ساختن روایی ظاهري صورت پذیرفت. برای سنجش روایی سازه نیز از تکنیک تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده که به طور مفصل در فصل چهارم مورد بررسی قرار می گیرد.
3-7-2- پایایی پرسشنامه
پایایی یک وسیله اندازه گیری، عمدتاً به دقت، اعتمادپذیری، ثبات یا تکرارپذیری نتایج آزمون اشاره میکند(حافظ نیا، 1384). پایایی عبارت است از اینکه یک آزمایش، آزمون یا هر روش اندازه گیري به چه میزان در صورت تکرار و آزمون آن به یک نتیجه واحد نایل خواهد شد. روش ثبات یا سازگاري داخلی به علت اینکه تنها نیازمند یک نظارت است و از طرف دیگر رایجترین روش تخمین پایایی میباشد کاملاً براي مطالعات میدانی مناسب میباشد، به همین دلیل از این روش در تحقیق استفاده شده است. ثبات یا سازگاري را میتوان با استفاده از یک ضریب پایایی مانند آلفاي کرونباخ تخمین زد. براي محاسبه ضریب آلفاي کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره هاي هر زیرمجموعه سؤالهای پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه نمود. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه میشود.
كه در آن:
تعداد زير مجموعه سؤالهای پرسشنامه يا آزمون.
واريانس زير آزمون ام.
واريانس كل آزمون.
معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفای کرونباخ از 00/0 (عدم پایداری) تا 00/1 (پایایی کامل) قرار میگیرد. که هرچه مقدار به دست آمده به 00/0 نزدیکتر باشد، قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر است. معمولاً براي آزمون با اهداف پژوهشی، حصول پایایی بین 6/0 تا 8/0 کافی میباشد. (مقدار قابل قبول در اکثر منابع 7/0 میباشد). برای محاسبهی آلفای کرونباخ از نرم افزار SPSS استفاده شد که نتایج در جدول زیر آورده شده است:
جدول3-4- محاسبه پایایی پرسشنامه
متغیر
تعداد سؤالات
مقدار ضریب آلفای کرونباخ
ارزش ویژه برند
16
0.944
کیفیت فیزیکی
4
0.887
رفتار کارکنان
3
0.849
مفهوم ایده آل
3
0.701
هویت برند
3
0.770
انسجام سبک زندگی
3
0.753
رضایت مشتری
2
0.765
وفاداری به برند
3
0.710
مجموع
21
0.923
با توجه مقدار آلفای کرونباخ مربوط به هر متغیر و مقدار آلفای کلی که بیشتر از 7/0 میباشد بنابراین تمامی متغیرها به طور مجزا و در مجموع از پایایی مناسب برخوردار است.
3-8- متغیرهای پژوهش
متغیر عبارت است از ویژگی واحد مورد مشاهده و نمادی است که اعداد یا ارزشهایی به آن منتسب میشود و میتواند مقادیر و ارزشهای متفاوتی داشته باشد. پس از انتخاب متغیرها بر اساس پیشینهی پژوهش است که سؤالات یا فرضیه های پژوهش مشخص میشود. متغیرها از نظر نقش آنها در تحقیق به 5 دسته تقسیم میشوند: متغیر مستقل، وابسته، تعدیل کننده، کنترلی و مداخله گر(سرمد و بازرگان، 1385).
پژوهش حاضر شامل دو متغیر مستقل و یک متغیر وابسته است. متغیر مستقل منشأ بروز پدیدهها میباشد و بر متغیرهای دیگر تأثیر میگذارد. تشخیص میزان تأثیر متغیر مستقل از اهداف عمدهی هر پژوهشی است. در پژوهش حاضر ارزش ویژه برند و رضایت مشتری به عنوان متغیرهای مستقل پژوهش مطرح هستند.
متغیر وابسته، متغیری است که تغییرات آن تحت تأثیر متغیر مستقل قرار میگیرد. انتخاب یک متغیر به عنوان متغیر وابسته به هدف پژوهش بستگی دارد (سرمد و بازرگان، 1385). در واقع موضوع اصلی هر تحقیق همواره متغیر وابستهی آن میباشد (حافظ نیا، 1384). متغیر وابستهی پژوهش حاضر، وفاداری مشتریان به برند است.
3-9- روشهای آماری تجزیه و تحلیل دادهها
تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی انجام میشود. آمار توصیفی به توصیف اطلاعات بدست آمده میپردازد که این اطلاعات عبارتند از ویژگیهای جمعیت شناختی نمونهی آماری و تحلیلهای آماری از قبیل شاخصهای فراوانی و نمودار های آماری. در حالی که از آمار استنباطی جهت بررسی فرضیات و تعیین وجود یا عدم وجود رابطه بین متغیرها استفاده میشود. برای بررسی فرضیات پژوهش و تحلیل روابط ساختاری بین
