پایان نامه رایگان با موضوع سطح زبانی، زبان عربی، ایدئولوژی، هنجارگریزی

…………………………………………………………91
3ـ3ـ6 جملات خبری ……………………………………………………………………………….92
3ـ3ـ6ـ1 اسلوب تأکید اخبار در سوره …………………………………………………………92
3ـ3ـ6ـ1ـ1 تأکید با »إنّ» …………………………………………………………………………….93
3ـ3ـ6ـ1ـ2 تأکید با «أنّ» …………………………………………………………………………….94
3ـ3ـ6ـ1ـ3 تأکید با «قد» …………………………………………………………………………….96
3ـ3ـ6ـ1ـ4 تاکید با استعمال «لام» به همراه «نون ثقیلة» ………………………………….96
3ـ3ـ6ـ1ـ5 شیوههای فرعی تأکید ………………………………………………………………..97
3ـ4 سطح صرفی (واژگانی) ……………………………………………………………………….98
3ـ4ـ1 مراتب وجودی (تدرج) …………………………………………………………………..98
3ـ4ـ2 هنجارگریزی ……………………………………………………………………………….101
3ـ4ـ2ـ1 آشنایی‌زدایی صرفی …………………………………………………………………..101
3ـ4ـ2ـ2 هنجارگریزی در حروف ……………………………………………………………..103
فصل چهارم «سبکشناسی بلاغی(ادبی)» 105
4ـ1 سبک‌شناسی ادبی سوره حج ………………………………………………………………106
4ـ2 اعجاز ادبی قرآن ……………………………………………………………………………..106
4ـ3 بلاغت قرآن ……………………………………………………………………………………108
4ـ4 حسن مطلع و ختام سوره‌ها …………………………………………………………………110
4ـ5 تصویر آفرینی در قرآن ……………………………………………………………………..112
4ـ5ـ1 تشبیهات سورهی حج …………………………………………………………………….114
4ـ5ـ1ـ1 تشبیه بلیغ ………………………………………………………………………………….117
4ـ5ـ1ـ2 تشبیه تمثیل ……………………………………………………………………………….118
4ـ5ـ2 استعارههای سورهی حج ………………………………………………………………..120
4ـ5ـ2ـ1 استعاره مزدوجة …………………………………………………………………………125
4ـ5ـ2ـ2 استعاره تمثیل …………………………………………………………………………….126
4ـ5ـ3 تشخيص (جان‌بخشی) ……………………………………………………………………129
4ـ5ـ4 مجاز …………………………………………………………………………………………..131
4ـ5ـ5 ایجاز ………………………………………………………………………………………….133
4ـ5ـ6 کنایه ………………………………………………………………………………………….136
4ـ5ـ7 هماهنگی تضاد و تکافؤ ………………………………………………………………….138
4ـ5ـ8 لفّ و نشر ………………………………………………………………………………….. 138
فصل پنجم «سبکشناسی ایدئولوژی» 141
5ـ1 بررسی سطح ایدئولوژی سوره‌ی حج ………………………………………………… 142
5ـ1ـ1 ارکان ایمان و دین اسلام ……………………………………………………………….143
5ـ1ـ2 ارکان تقوی ……………………………………………………………………………….. 148
5ـ1ـ3 کفر…………………………………………………………………………………………… 156
نتیجهگیری ……………………………………………………………………………………………163
الملخص …………………………………………………………………………………………….. 166
منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………. 169
179 …………………………………………………………………………………………………… Abstract

مقدمه
سپاس و ستایش خاص پروردگار است که جهان را با گوهر علم و دانش آراست، و به انسانها مفهوم واقعی بخشید. سپاس خدایی را که مرا در مسیری قرارداد تا ذرهای هرچند کوچک در دنیای بی‌انتهای علم و دانش باشم و با پرورش اندیشهام تا حد توان به دانستن و آموختن بپردازم، و سلام ودرود خدا بر ختم نبوّت؛ حضرت محمد مصطفی(ص) و همچنین شهدای هشت سال ایثار و گذشت.
بدون شک قرآن به‌عنوان کلام وحی از سوی خداوند، کلامی بی‌بدیل است و این بی‌بدیل بودن نه‌تنها ادعا نیست بلکه با بررسی سبک بلاغی و زبانی و فکری آن بر پژوهشگر روشن می‌شود که متن آن نمی‌تواند از زبان انسانی باشد که هنوز و با سپری شدن قرون بسیار، به تکامل فکری نرسیده است و هرروز شاهد کشف رمز و رازهایی جدید از این وحی الهی هستیم. بااین‌وجود قرآن کریم از همان ابتدا افرادی که نسبت به اعجاز قرآن تردید داشتند را در آیه‌های 33و34سوره طور و سوره اسراء آیه 88 و همچنین سوره یونس آیه 38و بقره آیه‌های 23و24مورد تحدی قرار داده است مثلاً آیه 38 سوره مبارکه یونس: أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ (38). بنابراین به‌جرئت می‌توان گفت سبک قرآن بسیار ارزشمند و از مرتبه بالایی از ادب، بلاغت و مضمون برخوردار است و هیچ متنی یارای رقابت با آن را ندارد حتی بزرگ‌ترین دانشمندان علوم بلاغی و فصحاء نیز قادر به آوردن یک آیه مشابه آن نشده‌اند.
زبان عربی را به خاطر ویژگی‌های فنی منحصر به فردش از تمامی زبان‌های دیگر متمایز دانسته‌اند. ویژگی‌های هنری که باعث انتخاب شایسته آن به‌عنوان زبان قرآن شده است. زبان عربی، منسجم‌ترین زبان دنیا بابیان هنریِ قوی، محرّک احساسات فنی و انسانی، متلائم با معیارهای زیبایی است، که در ترکیب حروف و کلمات و عبارات آن آشکار میشوند. به اعتقاد عقاد این زبان، زبان تصویر آفرینی هنری یا “زبان مجاز” است. (عقاد، لاتا: 26) مطالعه و بررسي ـ باانصاف و بدون تعصب ـ قرآن كريم باعث شده است، كه بسياري از متفكران و زبان شناسان غربي به حقانيت اين وديعه الهي ايمان بياورند، و تعدادي از آن‌ها همچون ویل دورانت فیلسوف شرقشناس و مورخ بزرگ آمریکایی و توماس کارلایل مورخ و فیلسوف مشهور انگلیسی و دیگر دانشمندان جهان نيز به دين مبين اسلام مشرف شوند. این امر علاوه بر اهمیت زبان عربی، اعجاز کتاب آسمانی را می‌رساند که مجموع انسجام و هماهنگی‌های دقیق لفظ بامعنی، فنون هنری و تناسب موضوعی موجود بین سوره‌های قرآنی و … شاهدی بر این مدعا است. سبکشناسی عبارت است از روش نویسنده در بیان دیدگاههایش و روشن نمودن شخصیت ادبی‌اش در مقایسه با دیگران از جهت گزینش واژگان، ساخت عبارات و تشبیهات بلاغی. (عزام، 1989: 10) با توجه به این تعریف، در این تحقیق نیز بر اساس کتب معتبر سبک‌شناسی، با توجه به تفاوت سبک قرآن با دیگر آثار ادبی به بررسی سبک شناسانه سوره حج که شامل بررسی عبارات، عنصر تشبیه، استعاره، مجاز و دیگر صنایع ادبی، تناسب الفاظ و معانی و موسیقی‌ای که هدف از آن تعبیر از اندیشه‌ای خاص و تقویت معنا است، پرداخته‌شده است. هرچند در این پژوهش به پدیدآورنده این متن الهی، پرداخته نشده اما مجموع این بررسی‌های سبک شناسانه می‌تواند رهنمودی بر خالق اثر باشد و گویای توجه خالق به مخلوق خود است؛ زیرا متن قرآن تنها در جهت به کمال رساندن انسان نازل‌شده است، و از میان تمام مخلوقات، خیروبرکت این کتاب بیشتر از هرکس و هر چیز به انسان برمی‌گردد.
در این پژوهش، که شامل پنج فصل است؛ در فصل اول و دوم به ذکر مباحث نظری در رابطه بادانش سبک‌شناسی، و اهمیت آن در تحقیقات نقدِ نوین و طرح چهارچوب علمی در تنظیم سبک شناسانه یک اثر ادبی به‌ویژه سبک‌شناسی قرآنی، پرداخته‌شده است. در فصل سوم به بررسی سطح زبانی سوره‌ی مبارکه حج از سه منظر آوایی، نحوی و صرفی پرداخته‌شده است. و در فصل چهارم به سبک‌شناسی ادبی این سوره پرداخته‌شده است، که فنون بیانیِ چون تشبیه، استعاره و مجاز و.. را موردتوجه قرار می‌دهد. در فصل پنجم که آخرین فصل این پژوهش است به بررسی تعابیر و اندیشه‌هایی پرداخته می‌شود که درواقع هدف اصلی از بررسی فنون ادبی و ساختار زبانی سوره حج در این تحقیق، بیان اندیشه‌های موجود در آن بوده است.

فصل اول

کلیات

1ـ 1 تعریف و بیان مسئله
سبکشناسی، یکی از فنون ادبی است که ادیبان قرن اخیر، سبک را مجازاً به معنای«شکل خاصی از نظم یا نثر» به‌کاربرده‌اند و تقریباً آن را در برابر «style» اروپاییان نهادهاند، که در عرف ادب و اصطلاح به طرز ادایی اطلاق میشود که ازلحاظ مشخصات و وجوه امتیازاتی که نسبت به هنرهای مشابه دارد و همچنین روش نگارشی که به‌وسیله ویژگیهای خویش مشخص باشد، موردمطالعه قرار گیرد. اما سبک مخصوص هرکدام از سوره‌های قرآن باعث شده است که بررسی‌های فراوانی درزمینه‌ی زبانشناسی قرآن بهویژه سبکشناسی آن صورت گیرد.
این پایاننامه نیز با توجه به شیوههای سبکشناسی و از سه سطح آن یعنی سطح زبانی، ادبی و فکری به ویژگی‌های این سوره و بررسیِ ارتباط میان شکل و محتوا که همان ارتباط بین لفظ و معنا است، میپردازد؛ سطح زبانی این سوره بر اساس چارچوب تعریف‌شده و به سطوح جزئی‌تر و کوچک‌تر آوایی، لغوی و ساختاری(نحوی) تقسیم‌ خواهد شد. در سطح آوایی به نحوه چیدهمان الفاظ و جایگاه خاص آنها ضمن رعایت تناسبات معنایی که باعث ایجاد موسیقی میشود، پرداخته‌ میشود و در سطح لغوی به انتخاب و گزینش مناسبترین الفاظ و در سطح نحوی نیز ساختارهای نحوی آیات شامل: تقدیم‌وتأخیر، موارد حذف و… موردپژوهش قرارگرفته میگیرد. در سطح ادبی نیز به بررسی جنبه‌های بلاغی این سوره شامل انواع تشبیهات و استعارات پرداخته خواهد شد و در سطح فکری که دارای دامنه بسیار گستردهای است به ذکر عظمت قیامت، سرنوشت مؤمنان و کافران، جهاد و حکمت آن، معاد و… و توضیح آنها پرداخته ‌خواهد شد.

1ـ 2 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
ازآنجایی‌که قرآن به خاطر ویژگیهایی چون روح قداست، بلاغت و شیوایی بلامنازع و دستور زبان جامع آن و… کتابی متفاوت از تمامی کتب است، از دیرباز موردتوجه همگان بوده است، بنابراین، تحقیقات گسترده و پژوهش‌های فراوانی در آن صورت گرفته است اما با توجه به پیشرفت و ابداع شیوههای جدید نظری، و درنتیجه آن، علمی شدن سبکشناسی به شیوه کنونی، نیاز به مطالعات و پژوهشهای قرآنی و تحلیل آن در فرم و چارچوب امروزی، امری ضروری است.

1ـ 3 سؤالات اصلي پژوهش
1-سبک و شیوهی بیان سوره حج چه نوع تفکرات و محتوایی را در خود جای‌داده است؟
2- ویژگیهای سبک این سوره از سه منظر سبکشناسی (زبانی، ادبی و فکری) بر چه پایه و اصول