
(ns-rt)
10/0
10/0-
04/0
10/0-
09/0
02/0
*** 46/0-
*** 84/0
** 21/0-
*** 92/0
1
12. میانگین درصد پاسخهای صحیح به محرکهای بدون علامت (ns-hit)
*
16/0
01/0
*** 26/0-
03/0
*
16/0-
00/0-
07/0
*** 42/0-
** 22/0
*** 33/0-
** 21/0-
1
13. میانگین درصد پاسخهای ازدسترفته به محرکهای بدون علامت
11/0-
01/0-
*** 24/0
05/0-
14/0
03/0
** 20/0-
*** 57/0
*** 27/0-
*** 52/0
*** 41/0
*** 92/0-
1
آزمون تحلیل سبکشناختی
14. درصد پاسخ به محرکهای کلگرا
05/0-
08/0
05/0
04/0-
03/0-
16/0
** 17/0-
06/0
*** 25/0-
04/0
12/0
13/0
08/0-
1
15. درصد پاسخ به محرکهای تحلیلی
01/0
02/0-
*
15/0
07/0-
08/0
01/0-
08/0-
12/0
02/0-
**
19/0
**
20/0
04/0
01/0-
13/0
1
16. زمان واکنش کلگرایی
02/0
08/0-
** 18/0
** 18/0-
*** 26/0
05/0
04/0-
07/0
*
15/0
*
16/0
08/0
11/0-
*
15/0
07/0-
01/0
1
17. زمان واکنش تحلیلی
09/0-
03/0
*** 26/0
*** 25/0-
*** 41/0
14/0
01/0-
00/0
*
15/0
07/0
02/0-
**
19/0-
*
17/0
02/0-
08/0-
*** 56/0
1
18. سرعت کلگرایی
05/0-
11/0
** 18/0-
14/0
** 23/0-
00/0
01/0
06/0-
*
17/0-
* 15/0-
07/0-
14/0
*
16/0-
*
16/0
00/0
*** 97/0-
*** 54/0-
1
19. سرعت تحلیلی
09/0
03/0-
** 19/0-
**
22/0
*** 41/0-
14/0-
01/0-
02/0
15/0-
05/0-
05/0
**
18/0
*
14/0-
06/0
**
22/0
*** 49/0-
*** 96/0-
*** 48/0
1
20. نمره کلگرا-تحلیلی
*
15/0
08/0-
10/0-
02/0
07/0-
05/0-
00/0-
06/0
00/0-
06/0
11/0
06/0
00/0-
06/0
03/0-
*** 52/0
*** 26/0-
*** 50/0-
*** 29/0
1
***P0 01 (2-tailed) **P< ٠/٠5 (2-tailed) *P< ٠/٠5 (1-tailed)
همانطور که در جدول 4-4 مشاهده میشود، در تحلیل همبستگی بین نمرات درک خطر ترافیکی و شاخص بازداری رفتاری تکلیف ایست-علامت (میانگین زمان واکنش به محرک ایست یعنی SSRT) رابطهی مثبت و معناداری وجود داشت. با توجه به آنچه در توصیف این شاخص بیان شد نمرههای طولانی بیانکنندهی کاهش توان بازداری رفتاری است (05/0>P، 41/0 r=). لذا فرضیهی اول این پژوهش که بیان میکرد کاهش نمرات بازداری رفتاری با کاهش نمرات درک خطرات ترافیکی بهطور مستقیم و معنادار رابطه دارد، تائید نشد. بهعبارتدیگر با افزایش درک خطر ترافیکی، با عملکرد ضعیفتر قدرت بازداری رفتاری رابطهی معناداری داشت. از دیگر نمرات آزمون ایست- علامت که با نمرهی درک خطر رابطه مثبت معناداری داشت، نمرهی میانگین درصد پاسخهای صحیح به محرکهای بدون علامت بود (05/0P، 16/0 r=)؛ یعنی هرچه نمرهی درک خطر ترافیکی بیشتر میشد، میانگین پاسخهای صحیح به محرکهای بدون علامت نیز بیشتر میشد. به این معنا که در محرکهای بدون علامت آزمودنیهایی با درک خطر ترافیکی بالاتر، در تشخیص نوع محرک (دایره یا مربع) و پاسخگویی مناسب به آنها موفقتر بودند.
علاوه بر این، با در نظر گرفتن متغیر زمان واکنش به خطرات ترافیکی روابط زیر به دست آمد. بین میانگین زمان واکنش به خطرات ترافیکی با میانگین زمان واکنش به محرک ایست رابطهی منفی معناداری وجود داشت (05/0P، 37/0- r=). با افزایش زمان واکنش به خطرات ترافیکی، میانگین زمان واکنش به محرک ایست کاهش مییابد.
با توجه به تکلیف برو-نرو، همانطور که در جدول بالا ملاحظه میشود بین نمره درک خطر ترافیکی و عدم پاسخ به محرکهای برو در تکلیف برو-نرو یا همان خطای قصور که شاخصی از بیتوجهی است رابطهی معنادار منفی وجود داشت (05/0P، 17/0- r =)؛ یعنی هر چه تعداد خطاهای قصور در تکلیف برو نرو افزایش داشته نمرات درک خطر نیز کاهش داشته است. بین نمرات درک خطر ترافیکی و خطای ارتکاب در تکلیف برو-نرو (یعنی پاسخ نادرست به محرکهای نرو) که بیانگر فقدان بازداری شناختی است رابطهی معناداری وجود نداشت. لذا فرضیه دو که بیان میکرد که کاهش نمرات بازداری شناختی با کاهش نمرات درک خطرات ترافیکی بهطور مستقیم و معناداری رابطه دارد، تائید نمیشود. از طرف دیگر بین نمره درک خطر ترافیکی و زمان واکنش پاسخهای صحیح در تکلیف برو-نرو که نشاندهندهی توجه انتخابی است، رابطهی معنادار منفی وجود داشت (05/0P، 16/0- r=)؛ یعنی هر چه نمرات درک خطر ترافیکی افزایش مییافت، زمان واکنش در تکلیف برو-نرو کاهش مییافت. ازآنجا زمانهای واکنش طولانیتر نشاندهندهی توجه انتخابی کمتر است، بنابراین هرچه نمرات درک خطر بالاتر میرود، توجه انتخابی رابطهی بهتر میشود. بین میانگین زمان واکنش به خطرات ترافیکی با شاخصهای آزمون برو-نرو رابطهی معناداری دیده نشد.
با توجه به سبکشناختی، همانطور که در جدول 4-4 مشاهده میشود، در تحلیل همبستگی بین نمرات درک خطر ترافیکی و نمرهی کلگرا- تحلیلی رابطهی مثبت و معناداری وجود داشت (05/0P، 15/0 r=)؛ یعنی با افزایش میزان درک خطر نمره سبکشناختی نیز افزایش مییابد. ازآنجاکه این نمره دو شاخص کلگرایی و تحلیلی را به این صورت از یکدیگر متمایز میکند که نمرات بالاتر نشاندهندهی میزان بالاتر کلگرایی نسبت به تحلیلی است. پس رابطهی مثبت این شاخص با درک خطر ترافیکی بیان میکند که با افزایش نمرات کلگرایی، میزان درک خطر ترافیکی افزایش مییابد؛ بنابراین، فرضیه سوم تائید میشود. بین میانگین زمان واکنش به خطرات ترافیکی و شاخصهای آزمون تحلیل سبکشناختی رابطهی معناداری دیده نشد.
فرضیههای فرعی:
فرضیه فرعی اول بیان میکند که بین افراد با سبکشناختی کلگرا و افراد با سبکشناختی تحلیلی در نمرات بازداری رفتاری تفاوت معناداری وجود دارد. جهت تحلیل این فرضیه از آزمون تی برای گروههای مستقل استفاده شد. برای استفاده از آزمون تی دادهها باید حداقل دارای مقیاس فاصلهای باشند، دارای توزیع طبیعی باشند و واریانسهای برابر داشته باشند. برای بررسی نرمال بودن دادهها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و برای بررسی مفروضهی همگنی واریانسها از آزمون لوین استفاده شد. نتایج نشاندهندهی رعایت و برقراری این پیشفرضها برای اجرای آزمونتی مستقل نبود؛ بنابراین آزمون معادل غیر پارامتریک آن یعنی آزمون مان-ویتنی اجرا شد. با توجه به آنچه دربارهی نمرهی کلی سبک تحلیلی کلگرا- تحلیلی بیان شد افرادی که نمرات آنها از میانگین نمونه بالاتر باشد کلگراتر در نظر گرفته میشوند و در مقابل افرادی که نمرات آنها از میانگین نمونه پایینتر باشند، تحلیلیتر محسوب میشوند. برای تفکیک بهتر افراد در دو گروه کلگرا و تحلیلی بهتر است از چارکهای بالا و پایین استفاده شود (بیگی، 1380). در این پژوهش نمرات چارک چهارم را بهعنوان گروه کلگرا که شامل 29 نفر و نمرات چارک اول در گروه تحلیلی شامل 31 نفر قرار داده شدند. جدول 5-4 آمارههای توصیفی میانگین و انحراف معیار و همچنین نتایج آزمون مان-ویتنی برای بررسی مقایسه شاخص-های آزمون ایست-علامت در دو گروه سبکشناختی کلگرا و تحلیلی ارائه شده است.
جدول 5-4. میانگین، انحراف معیار و نتایج آزمون مان-ویتنی در دو گروه سبکشناختی کلگرا و تحلیلی
متغیر
میانگین
انحراف معیار
آمارههای آزمون
مان- ویتنی
Asymp. Sing (2-tailed)
میانگین احتمال پاسخ به محرکهای ایست (p(r/s))
گروه تحلیلی
63/50
65/15
00/420
66/0
گروه کلگرا
65/45
10/8
میانگین تأخیر زمان محرک ایست (SSD)
گروه تحلیلی
35/523
12/223
50/375
78/0
گروه کلگرا
26/582
11/200
میانگین زمان واکنش به محرک ایست (SSRT)
گروه تحلیلی
71/276
53/95
00/338
27/0
گروه کلگرا
52/255
59/60
میانگین زمان واکنش به محرکهای دارای علامت (sr-rt)
گروه تحلیلی
15/703
97/182
00/372
25/0
گروه کلگرا
11/762
31/164
میانگین زمان واکنش به محرکهای بدون علامت (ns-rt)
گروه تحلیلی
84/778
53/189
00/336
09/0
گروه کلگرا
47/844
93/161
میانگین درصد پاسخهای صحیح به محرکهای بدون علامت (ns-hit)
گروه تحلیلی
50/84
50/19
00/383
32/0
گروه کلگرا
99/86
51/14
میانگین درصد پاسخهای ازدسترفته به محرکهای بدون علامت (miss)
گروه تحلیلی
42/11
87/14
00/430
77/0
گروه کلگرا
88/11
90/13
همانطور که جدول 5-4 نشان میدهد بین شاخصهای بهدستآمده از آزمون ایست-علامت که بیانکنندهی بازداری رفتاری است در گروه افراد با سبکشناختی کلگرا در مقایسه با افرادی که سبکشناختی آنها تحلیلی بوده است، تفاوت معناداری مشاهده نمیشود، بنابراین فرضیهی تحقیق تائید نمیشود.
در فرضیهی فرعی دوم آمده است که بین افراد با سبکشناختی کل گرا و افراد با سبکشناختی تحلیلی در نمرات بازداری شناختی تفاوت معناداری وجود دارد. جهت تحلیل این فرضیه با توجه به نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف که بیان میکرد دو شاخص از آزمون برو-نرو از توزیع نرمال پیروی نمیکنند، بنابراین از آزمون مان-ویتنی استفاده شد. جدول 6-4 آمارههای توصیفی میانگین، انحراف معیار و نتایج آزمون مان-ویتنی برای بررسی مقایسه شاخص-های آزمون برو-نرو در دو گروه سبکشناختی کلگرا و تحلیلی آورده شده است.
جدول 6-4. میانگین، انحراف معیار و نتایج آزمون مان-ویتنی در دو گروه سبکشناختی کلگرا و تحلیلی
متغیر
میانگین
انحراف معیار
آمارههای آزمون
مان- ویتنی
Asymp. Sing (2-tailed)
خطای قصور (NR)
گروه تحلیلی
13/22
74/15
50/303
10/0
گروه کلگرا
16/13
07/9
خطای ارتکاب (E)
گروه تحلیلی
56/4
82/4
50/378
65/0
گروه کلگرا
88/3
00/3
زمان واکنش پاسخهای صحیح
گروه تحلیلی
29/393
36/47
50/337
27/0
گروه کلگرا
41/395
20/30
5. زمان واکنش خطای ارتکاب
گروه تحلیلی
30/338
70/70
50/254
49/0
گروه کلگرا
25/330
96/40
همانطور که جدول 6-4 ملاحظه میشود بین شاخصهای بهدستآمده از آزمون برو-نرو که بیانکنندهی بازداری شناختی است در گروه افراد با سبکشناختی کلگرا در مقایسه با افرادی که سبکشناختی آنها تحلیلی بوده است، تفاوت معناداری مشاهده نمیشود، بنابراین فرضیهی تحقیق تائید نمیشود.
سؤال پژوهشی
پیشبینی درک خطر ترافیکی از طریق شاخصهای بازداری رفتاری، بازداری شناختی و تحلیل سبکشناختی
جهت پاسخگویی به این سؤال که آیا درک خطر ترافیکی را میتوان از طریق شاخصهای بازداری شناختی، بازداری رفتاری و تحلیل سبکشناختی پیشبینی نمود، از یک تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد. جدول 7-4 نتایج ضریب رگرسیون سلسله خطی در پیشبینی درک خطر ترافیکی از طریق بازداری شناختی، بازداری رفتاری و تحلیل سبکشناختی را نشان میدهد. شاخصهای بازداری شناختی، بازداری رفتاری و سبکشناختی بهعنوان متغیرهای پیشبین در هر مرحله اضافه شدند. متغیر ملاک در این آزمون نمرات درک خطر ترافیکی بود.
قبل از اجرای تحلیل رگرسیون، پیشفرضهای آن اجرا گردید. نرمال بودن نمرات درک خطر ترافیکی بهعنوان متغیر ملاک تائید شد. متغیرهای پیشبین ازلحاظ هم خطی بودن، با استفاده از دو شاخص Tolerance و VIF موردبررسی قرار گرفتند. از بین متغیرها آنهایی در که VIF بالای 10 داشتند (یعنی میانگین تأخیر زمان محرک ایست، میانگین زمان واکنش به محرکهای دارای علامت، میانگین زمان واکنش به محرکهای بدون علامت، زمان واکنش کلگرایی، سرعت تحلیلی و نمرهی کلگرا-تحلیلی) حذف گردید؛ بنابراین مفروضهی خطی بودن برای انجام رگرسیون رعایت شده است. از آماره دوربین برای بررسی استقلال خطاها در تحلیل رگرسیون استفاده میگردد. مقدار این آماره همواره بین ۰ تا ۴ قرار میگیرد که آستانههای موردپذیرش آن بهصورت زیر است، این آماره در مطالعهی حاضر برابر با 05/2 بهدست آمد؛ بنابراین مفروضهی استقلال خطاها نیز رعایت شد.
جدول 7-4 ضریب رگرسیون خطی در پیشبینی درک خطر ترافیکی از طریق بازداری شناختی، بازداری رفتاری و تحلیل سبکشناختی
متغیرها
B
SE
β
t
sig
برو- نرو
خطای قصور
58/0-
27/0
21/0-
14/2-
03/0
خطای ارتکاب
49/0
98/0
06/0
49/0
61/0
میانگین زمان واکنش پاسخهای صحیح
13/0-
12/0
14/0-
10/1-
27/0
میانگین زمان واکنش خطا
