پایان نامه درمورد رگرسیون، اظهار نظر حسابرس، آزمون فرضیه، متغیر مجازی

شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دوره زمانی 1387 تا 1391 خواهد بود که روش نمونه گیری حذفی سیستماتیک با اعمال شرایط زیر می باشد:
1) درقلمرو زمانی پژوهش فعال باشند
2) قبل از سال 1387 در بورس پذیرفته شده باشند
3) سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
4) داده های مورد نیاز این تحقیق در مورد این شرکتها نیز در دسترس باشد.
5) جزء شرکتهای واسطه گر مالی و همچنین بانک و بیمه نیز نباشند.
در نهایت حجم نمونه نهایی با توجه به روش غربالگري و بر اساس معیارهای فوق 137شرکت جدول 3-1 می باشد.
جدول 3-1. تعداد شرکت ها پس از غربالگری
شـــــــــــــــــرح
تعداد
تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا پایان سال 1391
474
تعداد شرکتهایی که در قلمرو زمانی پژوهش از بورس بیرون رفته و یا وارد بورس شده اند
(123)
تعداد شرکتهایی که در قلمرو زمانی پژوهش سال مالی آنها به 29/12ختم نمی شوند
(71)
تعداد شرکتهایی که در قلمرو زمانی پژوهش سال مالی تغییر داده اند
(16)
شرکت هایی که اطلاعات مورد نیاز در بخش تعریف متغیرها در دسترس نبوده
(92)
شرکتهایی که در قلمرو زمانی پژوهش به امور سرمایه گذاری و واسطه گری مالی اشتغال دارند
(35)
تعداد شركت هاي مورد بررسی
137

3-5- گردآوري اطلاعات
اطلاعات نظري و يافتههاي تحقيقات پيشين و دادههاي مورد نياز تحقيق به صورت دقيق از منابع ثانويه گردآوري مي گردد. براي گردآوري اطلاعات در مورد ادبيات موضوع و پيشينه تحقيق و فرمولهاي استخراج متغيرهاي تحقيق از روش كتابخانهاي استفاده ميشود. دادههاي آماري مرتبط با فرضيههاي تحقيق با استفاده از روش اسناد و مدارك سازماني از صورتهاي مالي شرکت ها استخراج و با توجه به فرضيههاي تحقيق، دادههاي متغيرها از اطلاعات بدست آمده محاسبه شده است. بنابراین، داده‌های مورد نیاز این پژوهش از طریق بانک‌های اطلاعاتی رایانه‌ای و مراجعه به کتابخانه سازمان بورس و اوراق بهادار و استفاده از نرم افزار ره‌آورد نوین و مراجعه به وب سایت www.rdis.ir سایت متعلق به سازمان بورس و اوراق بهادار (مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی)، جمع‌آوری خواهد گردید. همچنین صورت های مالی شرکت ها شامل ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و یاداشت های همراه صورت های مالی در پایان هر سال مالی (29 اسفند ماه) به عنوان ابزار تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.
در تحقیق حاضر برای بررسی بین متغیرهای فرضیه‌ها، اطلاعات مربوط به شرکت‌های نمونه، ابتداء محاسبات اولیه در صفحه گسترده نرم افزار (Excel) انجام گرفته و داده‌ها برای تجزیه و تحلیل آماده خواهد گردید، سپس به منظور انجام تجزیه و تحلیل‌های نهایی از نرم افزار 6 EViews استفاده خواهد شد.

3-6-مدل مفهومی و متغیرهای تحقیق

متغیرهای مستقل
متغیر وابسته

– مدل آزمون فرضیه اول:
مدل مورد نظر برای آزمون فرضیه اول برگرفته از تحقیقات کولینان77 و همکاران(2012)عبارت است از:
در این مدل هدف ما بررسی تغییرات مثبت(بهبود) در نوع اظهار نظر حسابرس بر به موقع بودن افشا می باشد.

DEL it = β0+ β1DIMPi,t+β2UEi,t +β3LEVi,t +β4ASi,t +β5DUALi, +i,t

• متغیر وابسته
DEL= شاخص به موقع بودن افشا که از تفاوت تاریخ پایان دوره مالی شرکت با تاریخ ارائه و گزارش صورت های مالی بدست می آید.

• متغیر مستقل
DIMP=تغییرات مثبت نوع اظهار نظر حسابرس که متغیر مجازی است، در صورتی که اظهارنظر حسابرس نسبت به دوره قبل تغییر یافته عدد یک در غیر اینصورت عدد صفر منظور می شود.
• متغیرهای کنترلی
UE= درصد تغییرات در سود خالص نسبت به دوره قبل.
AS= تغییر حسابرس که متغیر مجازی است، در صورتی که حسابرس شرکت نسبت به دوره قبل تغییر یافته عدد یک در غیر اینصورت عدد صفر منظور می شود.
DUAL= دوگانگی مدیر عامل که متغیر مجازی است، در صورتی که مدیر عامل عضو هیات مدیره نیز باشد، عدد یک در غیر اینصورت عدد صفر منظور می شود.
LEV= اهرم مالی که از نسبت ارزش دفتری بدهی ها به ارزش دفتری جمع دارایی ها در پایان سال به دست می آید.

– مدل آزمون فرضیه دوم
مدل مورد نظر برای آزمون فرضیه دوم نیز برگرفته از تحقیقات کولینان و همکاران(2012)عبارت است از:
در این مدل هدف بررسی میزانتغییرات (خواه مثبت یا منفی) در نوع اظهار نظر حسابرس بر به موقع بودن افشا می باشد.
DEL it = β0+β1OPNCHGi,t+ β2UEi,t+β3LEVi,t +β4ASi,t +β5DUALi, +i,t

• متغیرمستقل
OPNCHG= میزان تغییرات نوع اظهار نظر حسابرس.
در این تحقیق انواع اظهار نظر حرفه ای حسابرس بر اساس اعداد یک تا پنج به شرح زیر کدبندی می شود:
• مقبول استاندارد عدد 5
• مقبول با بند توضیحی عدد 4
• مشروط عدد 3
• مشروط با بند توضیحی عدد 2
• مردود عدد 1
برای بررسی میزانتغییرات نوع اظهار نظر حسابرس نیز از شاخص زیر استفاده می شود:

که این شاخص از تفاوت عدد متناظر به نوع اظهار نظر حسابرس در سال قبل با عدد متناظر با اظهار نظر حسابرس در سال جاری بدست می آید که همواره عددی بین 4- تا 4+ می باشد.

3-7- روش‌ها و ابزار تحليل داده‏ها
در مواردي كه بررسي ارتباط بين يك متغير وابسته با يك يا چند متغير مستقل مد‌نظر باشد و هدف محقق اين است كه بر اساس اين ارتباط و با استفاده از داده‌هاي تاريخي، پارامتر (پارامترهايي) براي متغير(متغيرهاي) مستقل برآورد و با ارائه مدل اقدام به پيش بيني نمايد، داده‌ها و متغیر‌های موجود در یک مدل معمولا در سه نوع مختلف می‌تواند باشد:
داده هاي سري زماني78
داده هاي مقطعي79
داده هاي ترکیبی80
داده‌هاي سري زماني، مقادیر یک متغیر (چند متغیر) را در نقاط متوالی در زمان، اندازه‌گیری می‌کند. این توالی می‌تواند سالانه، فصلی، ماهانه، هفتگی یا حتی به صورت پیوسته باشد.
داده هاي مقطعي، مقادیر یک متغیر (چند متغیر) را در طول زمان و روی واحدهای متعدد اندازه‌گیری می‌کند، این واحدها می‌تواند واحدهای تولیدی، صنایع و یا شرکت‌های مختلف باشد.
داده هاي ترکیبی، در واقع بیان کننده داده‌های مقطعی در طی زمان است، یا به عبارت دیگر این داده‌‌ها حاصل ترکیب دو دسته داده‌های سری زمانی و مقطعی می‌باشد.
با توجه به ادبیات تحقیق موجود و نیز ماهیت فرضیات تحقیق در این پژوهش از داده‌های ترکیبی استفاده شده است.
3-8- روش‌های آماری آزمون فرضیه ها
در این تحقیق از رگرسیون چند متغیره با به كارگيري داده‌هاي تركيبي و مقطعی استفاده می گردد. براي تجزيه و تحليل دادههاي تحقيق و آزمون فرضيات تحقيق از روشهاي آماري به دو شكل توصيفي و استنباطي استفاده خواهد شد كه در ابتدا با استفاده از آمار توصيفي به تبيين و توصيف ويژگيهاي جمعيت شناختي دادهها پرداخته ميشود و سپس براي برآورد پارامترها و بررسي آزمون فرضيات تحقيق، فروض کلاسیک رگرسیون مورد بررسی قرار می گیرد. همچنين از نرم افزار6 EViews براي تحليل توصيفي دادهها و آزمون فرضیات و استخراج مدل رگرسیون استفاده ميشود.

3-9- رگرسیون چند متغیره
در برخي از مسائل پژوهشي، به ويژه آن‌هايي كه با هدف ارائه مدلی برای پيش‌بيني انجام می‌شوند، تعيين همبستگی بین متغير وابسته (كه قصد پيش‌بيني آن را داريم)، و متغيرهاي پيش‌بيني كننده كه هر كدام از آنها تا حدودي با اين متغير همبستگي دارند، داراي اهميت زيادي است. روشي كه از طريق آن متغيرهاي پيش‌بيني كننده تركيب مي‌شوند، “رگرسيون چند متغيره” نام دارد. در اين روش، يك معادله رگرسيون چند متغيره محاسبه مي‌شود كه ارزش‌هاي اندازه‌گيري شده پيش‌بيني را در يك فرمول خلاصه مي‌كند. ضرايب معادله براي هر متغير، بر اساس اهميت آن در پيش‌بيني متغير ملاك محاسبه و معين مي‌شود. درجه همبستگي بين متغيرهاي پيش‌بيني كننده در معادله رگرسيون چند متغيره و متغير وابسته، به‌وسيله ضرايب نشان داده مي‌شود (سرمد، 1384).مدل رگرسيون چند متغيره به شرح زیر است:
Yi = α + β1 X1,i + β2 X2,i + … + βn Xn,i + εn,i
که در آن :
Yi = i اُمین مشاهده متغیر وابسته
α = عرض از مبدأ (مقدار ثابت)
Xn,i = i اُمین مشاهده براي متغیرمستقل Xn(n=1,2,…,n)
β = ضريب متغیر مستقل
ε‌= جزء اخلال
در چنين مدلي مفروضات اساسي زير در نظر گرفته مي‌شود:
1- بین متغيرهاي مستقل رابطه خطي وجود ندارد؛
2- اميد رياضي خطاها معادل صفر و واريانس آن‌ها ثابت است (توزیع خطاها بایستی نرمال باشد)؛
3- بین خطاهای مدل همبستگي وجود ندارد؛ و
4- متغیر وابسته دارای توزیع نرمال است (مومنی، 1386).
3-9-1- ضريب تعيين و ضريب تعيين تصحيح شده
ضريب تعيين مهم‌ترین معياري است که با آن می‌توان رابطه ميان متغير (متغیر‌های) مستقل و متغير وابسته را توضیح داد. مقدار اين ضريب مشخص‌كننده آن است كه چند درصد از تغييرات متغير وابسته توسط متغير (متغیر‌های) مستقل قابل توضيح است. مقدار از رابطه زير تعيين مي‌شود (آذر و مومنی .1377).

كه در آن:
SSE: تغييرات جمله خطا كه توسط رگرسيون توضيح داده نمي‌شود.
SST: كل تغييرات در مقدار متغير وابسته.
برای برطرف نمودن اریبی که در ضریب تعیین ناشی از حجم نمونه است، می‌توان از مقياس ديگري به نام ضريب تعيين تصحيح شده استفاده نمود. اين ضريب همان ضريب تعيين است كه در آن مقادير SSE و SST با درجات آزاديشان تصحیح شده‌اند. اين ضريب در رگرسيون چند متغيره به صورت زير محاسبه مي‌شود (آذر و مومنی،1377):

3-9-2- مفروضات رگرسیون خطی
تنها در صورتی میتوان از رگرسیون خطی استفاده نمود که شرایط زیر برقرار باشند:
1. یکی از مفروضاتی که در رگرسیون مدنظر قرار می‌گیرد، عدم وجود خود‌همبستگی81 یا همبستگی پیاپی بین خطاها (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) است. در الگوی رگرسیون فرض می‌شود که خطاها یک متغیر تصادفی هستند و نسبت به یکدیگر هیچ رابطه‌ای نداشته (مستقل از یکدیگرند)، یا به عبارت دیگر:
E (uiuj)i≠j=0
E (ui,ui+h)h≠0=0
به عبارت دیگر، کوواریانس بین جملات خطا برابر با صفر خواهد بود.
2. معادله رگرسیون برازش شده در کل معنادار باشد. برای آزمون معنا‌داری کلی مدل از آماره F در سطح 95% استفاده می‌ شود.
3. خطاهای معادله دارای توزیع نرمال با میانگین صفر باشند. برای بررسی نرمال بودن خطاهای معادله، مقادیر استاندارد خطاها محاسبه شده، منحنی اجزای خطا در مدل رگرسیون رسم می‌گردد و سپس با نمودار نرمال مقایسه می‌شود.
4. بین متغیرهای مستقل موجود در الگوی رگرسیون همبستگی وجود نداشته باشد (دارای هم‌خطی82 نباشند). زیرا در صورتی که شدت رابطه بین متغیرهای مستقل بسیار زیاد باشد، اندازه گيري جداگانه اثرات هر یک از متغیرها بر روی متغیر وابسته دشوار است.
3-9-3- آزمون نرمال بودن داده ها
یکی از آزمون های مورد استفاده در آمار برای بررسي نرمال بودن داده ها آزمون کولموگروف-اسميرنوف می باشد.در این آزمون فرض های صفر و فرض مقابل بصورت زیر می باشند:
H0: توزيع داده‌هاي مربوط به هر يک از متغيرها نرمال است
H1: توزيع داده‌هاي مربوط به هر يک از متغيرها نرمال نيست
هنگام بررسي نرمال بودن داده‌ها ما فرض صفر مبتني بر اينکه توزيع داده‌ها نرمال است را در سطح خطاي 5% تست مي‌کنيم. بنابراين اگر آماره آزمون بزرگتر مساوي 0.05 بدست آيد، در اين صورت دليلي براي رد فرض صفر مبتني بر اينکه داده نرمال است، وجود نخواهد داشت. به عبارت ديگر توزيع داده‌ها نرمال خواهد بود.

3-9-4- آزمون استقلال خطاها
به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین-واتسون83 استفاده می‌شود. به طور كلي آزمون دوربين واتسون همبستگي سريالي بين باقيمانده(خطا)هاي رگرسيون را آزمون مي‌نمايد. مقدار اين آماره بين 0 تا 4 تغيير مي‌كند. اگر همبستگي بين مانده هاي متوالي وجود نداشته باشد، مقدار آماره بايد نزديك 2 شود. اگر مقدارآماره نزديك به صفر شود، نشان دهنده