زيست
1-7- ارتقاء کيفيت محيط زيست
2-7- حفظ وضع موجود
ماخذ: نگارنده، 1392
جدول شماره 8-5- تشريح ناسازگاري بين اختيار ها
شماره ميله
مانع
تشريح ناسازگاري اختيارهاي عرصه هاي تصميم گيري
1
اختيار عدم مشارکت مردمي با اختيار ارتقاء کيفيت مسکن ناسازگار است، زيرا عدم تاکيد بر افزايش مشارکت
مردمي، همکاري ساکنان براي ارتقاء واحد مسکوني را کاهش مي دهد و بنابراين اين دو اختيار ناسازگار مي باشند.
2
اختيار عدم مشارکت مردمي با اختيار توسعه حمل و نقل عمومي ناسازگار است، زيرا استفاده از حمل و نقل عمومي
نياز به آموزش و مشارکت ساکنين دارد و عدم تاکيد بر افزايش مشارکت مردمي، همکاري ساکنان براي استفاده از
حمل و نقل عمومي را کاهش مي دهد و بنابراين اين دو اختيار ناسازگارند.
3
اختيار عدم مشارکت مردمي با اختيار ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي ناسازگار است، زيرا افزايش
امنيت اجتماعي نواحي برنامه ريزي نياز به مشارکت ساکنين اين نواحي دارد و عدم تاکيد بر افزايش مشارکت مردمي
اين همکاري را کاهش خواهد داد.
4
اختيار عدم مشارکت مردمي با اختيار توسعه جديد فعاليت هاي خدماتي ناسازگار است، توسعه جديد فعاليتهاي
خدماتي به همکاري کامل مالکان و توسعه دهندگان نياز دارد و اين، با عدم تاکيد بر افزايش مشارکت مردمي
ناسازگار است.
5
اختيار ارتقاء کيفيت محيط زيست با اختيار عدم مشارکت مردمي ناسازگار است، زيرا ارتقاء کيفيت محيط زيست نياز
به مشارکت ساکنين نواحي برنامه ريزي دارد و اين، با عدم تاکيد بر افزايش مشارکت مردمي ناسازگار است.
6
اختيار ارتقاء کيفيت مسکن با اختيار حفظ وضع موجود کيفيت محيط زيست ناسازگار است، درصورت ارتقاء کيفيت
واحدهاي مسکوني،کيفيت محيط زيست نواحي برنامه ريزي افزايش خواهد يافت و به اين ترتيب اين دو اختيار باهم ناسازگارند.
7
اختيار حفظ وضع موجود اقتصادي شهروندان با اختيار ارتقاء کيفيت مسکن ناسازگار است، زيرا درصورتيکه وضعيت
اقتصادي شهروندان ارتقاء نيابد، ساکنين نمي توانند واحدهاي مسکوني خود را نوسازي کنند و به اين ترتيب اين
دو اختيار باهم ناسازگارند.
8
اختيار ارتقاء کيفيت مسکن با اختيار تثبيت فعاليتهاي خدماتي موجود ناسازگار است، زيرا درصورت ارتقاء کيفيت
مسکن، امکان افزايش تعداد واحدهاي مسکوني وجود خواهد داشت که نياز به فعاليتهاي خدماتي بيشتري دارند،
بنابراين اين دو اختيار ناسازگارند.
9
اختيار حفظ وضع موجود امنيت اجتماعي با اختيار ارتقاء کيفيت مسکن ناسازگار است، زيرا که در وضع موجود
امنيت اجتماعي نواحي برنامه ريزي بسيار پايين است و ارتقاء کيفيت مسکن نياز به افزايش امنيت اجتماعي دارد و بر
اين اساس اين دو اختيار ناسازگارند.
10
اختيار افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي با اختيار ارتقا کيفيت محيط زيست ناسازگار است، زيرا افزايش دسترسي حمل و نقل خصوصي کيفيت محيط زيست را کاهش مي دهد و بنابراين اين دو اختيار ناسازگارند.
11
اختيار افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي با اختيار ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
ناسازگار است، زيرا افزايش دسترسي حمل و نقل خصوصي موجب ورود ترافيک عبوري به داخل نواحي برنامه ريزي
مي گردد و اين امر امنيت اجتماعي را کاهش مي دهد، بنابراين اين دو اختيار ناسازگارند.
ماخذ: نگارنده، 1392
4-3-5-5- گام چهارم : توليد سناريوهاي گزينه بر اساس موانع اختيارهاي تصميم گيري
پس از مشخص شدن موارد ناسازگار در ميان اختيارهاي عرصه هاي تصميم گيري و ترسيم ميله هاي مانع اختيار، به منظور توليد سناريوهاي گزينه ، ترکيب هاي سازگار اختيارهاي عرصه هاي تصميم گيري مرتبط، به شکل درخت ترسيم مي شود. در اين نمودار احتمال دستيابي به سناريوهاي ممکن تعيين مي شوند.
درخت توليد سناريوهاي گزينه برمبناي نمودار دايره‌اي سازگاري- ناسازگاري اختيارهاي عرصه‌ها رسم مي‌شود. بدين شکل كه از يك عرصه، به‌طور اختياري در يك جهت دايره آغاز مي‌شود و اختيارهاي آن عرصه در يک سمت درخت نوشته مي‌شود؛ سپس از هر اختيار، اختيارهاي عرصه بعدي در جهت دايره نوشته مي‌شود. اگر اختيارهاي دو عرصه پي در پي با يكديگر ناسازگار باشند، ديگر از آن شاخه، رسم درخت ادامه نمي‌يابد. اين روند تا آخرين عرصه ادامه مي‌يابد. در پايان، در سمت ديگر درخت شمار? سناريوي گزينه كه متشكل از اختيارهاي عرصه‌هاي مختلف روي مسير درخت از سمت راست تا چپ هستند، بدست مي‌آيد.
شماره سناريو
عرصه حمل و نقل و ارتباطات
عرصه فعاليت هاي خدماتي
عرصه امنيت
عرصه سرزندگي اقتصادي
عرصه مديريت
عرصه مسکن
عرصه کيفيت زيست محيطي
1
توسعه حمل و نقل عمومي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
ارتقاء کيفيت مسکن
ارتقاء کيفيت محيط زيست
2
توسعه حمل و نقل عمومي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
3
توسعه حمل و نقل عمومي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
حفظ وضع موجود
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
4
توسعه حمل و نقل عمومي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
حفظ وضع موجود
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
5
توسعه حمل و نقل عمومي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
6
توسعه حمل و نقل عمومي
تثبيت کاربري هاي موجود
ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
ارتقاء کيفيت مسکن
ارتقاء کيفيت محيط زيست
7
توسعه حمل و نقل عمومي
تثبيت کاربري هاي موجود
ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
8
توسعه حمل و نقل عمومي
تثبيت کاربري هاي موجود
ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
حفظ وضع موجود
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
9
توسعه حمل و نقل عمومي
تثبيت کاربري هاي موجود
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
10
افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
حفظ وضع موجود
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
11
افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
12
افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي
تثبيت کاربري هاي موجود
حفظ وضع موجود
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
13
افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي
تثبيت کاربري هاي موجود
حفظ وضع موجود
ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
عدم مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
14
افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي
تثبيت کاربري هاي موجود
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
افزايش مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
15
افزايش دسترسي هاي حمل و نقل خصوصي
تثبيت کاربري هاي موجود
حفظ وضع موجود
حفظ وضع موجود
عدم مشارکت مردمي
حفظ وضع موجود
ارتقاء کيفيت محيط زيست
جدول شماره 9-5- معرفي سناريوهاي گزينه
ماخذ: نگارنده، 1392
5-3-5-5- گام پنجم: ارزيابي و انتخاب سناريوي برتر
انتخاب يك سناريو از ميان سناريوهاي گزينه توليد شده در مرحله تركيب عرصه‌ها بر اساس پاسخگويي سناريو به كليه اهداف برنامه‌ريزي برنامه ريزي ارتقاء کيفيت زندگي نواحي برنامه ريزي منطقه 10 شهر تهران انجام مي‌گيرد.
براي انتخاب سناريوي برتر از بين 15 سناريوي منتج شده از درخت توليد سناريوهاي گزينه، به هر يك از اختيارهاي سازگار مرتبط با عرصه‌هاي تصميم‌گيري، امتيازهايي به صورت علامت‌هاي مثبت و منفي که مبين ارزش‌هاي مثبت و منفي آنها است، داده شده و در نهايت برآيند اين علامت‌ها به عنوان امتياز نهايي آن سناريوي گزينه در نظر گرفته مي‌شود. بر اين اساس و با توجه به اهداف برنامه‌ريزي و ماتريس توليد سناريوهاي گزينه، سناريوي گزينه شماره يک به عنوان سناريوي برتر انتخاب مي‌شود .
جدول شماره 10-5- امتياز سناريوهاي گزينه از نظر تطابق با اهداف برنامه‌ريزي
عرصه‌ها
سناريوها
عرصه
حمل و نقل و ارتباطات
عرصه فعاليت هاي خدماتي
عرصه امنيت
عرصه سرزندگي اقتصادي
عرصه مديريت
عرصه مسکن
عرصه کيفيت محيط زيست
امتياز
1
+
+
+
+
+
+
+
7
2
+
+
+
+
+
–
–
5
3
+
+
+
–
+
–
–
4
4
+
+
–
+
+
–
–
4
5
+
+
–
–
+
–
–
3
6
+
–
+
+
+
+
+
6
7
+
–
+
+
+
–
–
4
8
+
–
+
–
+
+
+
5
9
+
–
–
–
+
–
–
2
10
–
+
–
+
+
–
–
3
11
–
+
–
–
+
–
–
2
12
–
–
–
+
+
–
–
2
13
–
–
–
+
–
–
–
1
14
–
–
–
–
+
–
–
1
15
–
–
–
–
–
–
+
1
ماخذ: نگارنده، 1392
4-5-5- توليد راهبردهاي ارتقاي کيفيت زندگي بر اساس سناريوي برتر
با انتخاب سناريوي 1 به عنوان سناريوي برتر براي برنامه ريزي ارتقاي کيفيت زندگي در نواحي برنامه ريزي منطقه 10 شهر تهران، در اين قسمت به تشريح اين سناريو پرداخته مي شود. اجزاي اين سناريو عبارت است از:
* توسعه حمل و نقل عمومي
* توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
* ارتقاء امنيت اجتماعي با استفاده از نظارت مردمي
* ارتقاء وضعيت اقتصادي ساکنان
* افزايش مشارکت مردمي
* ارتقاء کيفيت مسکن
* ارتقاء کيفيت محيط زيست
عرصه هاي تصميم گيري و اختيارهاي منتخب زمينه را براي تدوين راهبردها ارائه مي کنند. براين مبنا راهبردهاي برنامه ارتقاي کيفيت زندگي در محلات برنامه ريزي منطقه 10 شهر تهران بر مبناي سناريوي منتخب، توليد مي گردد و بر اساس راهبردهاي تعيين شده در اين سناريو، سياست‌هاي اين برنامه‌ريزي نيز تعيين مي‌شوند.
عرصه هاي تحليل
عرصه
تصميم گيري
اهداف کلان
سناريوي منتخب
راهبردها
سياست
دسترسي به خدمات و تسهيلات شهري
حمل و نقل و ارتباطات
* ارتقاي کيفيت و سهولت عبورو مرورو دسترسي در نواحي برنامه ريزي
توسعه حمل و نقل عمومي
* بهبود وضعيت حمل و نقل با استفاده از شبکه حمل و نقل عمومي پايدار
* تشويق به استفاده و ايجاد حس رضايت‌مندي از سيستم حملونقل عمومي از طريق تقويت و توسعه سيستم‌هاي نوين حملونقل عمومي
* تکميل و اصلاح ساختار و سلسله‌مراتب شبکه‌هاي ارتباطي
* ايجاد سيستم يکپارچه حمل و نقل عمومي، دوچرخه و پياده در معابر درون محله متناسب با قابليت و عرض معابر و طراحي مسيرهاي ويژه آنها .
* تدوين ضوابط و سازوکارهاي ويژه براي گازسوز کردن اتوبوس ها و تاکسي ها و استفاده از سوخت هاي غير آلاينده .
* كاهش زمان انتظاربراي استفاده از حملونقل عمومي.
* بهينه نمودن هزينه هاي حمل و نقل عمومي.
* افزايش كيفيت حملونقل عمومي.
* ايجاد تسهيلاتي براي زنان و سالمندان براي دسترسي آسان به حمل و نقل عمومي.
* ارتقاء کيفي معابر در سطح محلات برنامه ريزي.
* توجه به سلسله مراتب در شبکه راهها.
* ايجاد پارکينگ هاي طبقاتي.
* طراحي مبادي ورودي و تقاطع‌هاي کارا به منظور تسهيل دسترسي.
فعاليت هاي خدماتي
* تسهيل دسترسي ساکنين نواحي مسکوني به خدمات پايه و اساسي
توسعه جديد کاربري هاي خدماتي
* توسعه خدمات محله اي و شهري
