پایان نامه درمورد ارزش شرکت، وام‌های بانکی، ارزش بازار، بورس اوراق بهادار

حرکت ممکن است شرکتهای خصوصی را بی درنگ به تکیه بر مکانیزم رسمی تعویض یا جابجایی برای حمایت از توسعه تنوع سازی شود. ارتباط سیاسی یک مکانیزم بسیار مهم جایگزین است. در اقتصادهای در حال گذار، سیستم بازار هنوز ناقص است و دولت مقدار قابل توجهی از منابع کمیاب را با برخی اقدامات خود سرانه اداری کنترل می‌کند. حمایت ضعیفی برای مالکیت خصوصی وجود دارد و افراد مشتاق به سرمایه گذاری در معرض خطر قرار می‌دهد به طوری که آن‌ها به طور غریزی برای دریافت کمک به دولت نزدیک می‌شوند، بنابراین قوانین و ابعاد سیاست موثر بر توانایی یک شرکت برای ادامه فعالیت برای شرکت‌ها به یک مطلوبیت تبدیل می‌شود. ارتباطات سیاسی، اولین استراتژی شرکت‌هاست که نهایتاً بر عملکرد شرکت اثر می‌گذارد (Deng et al , 2012 ) .
ارتباط بالقوه میان حمایت‌های سیاسی دولتی و نهادی ، توان اخذ وام‌های بانکی توسط شرکت وارزش شرکت، موضوع با اهمیتی است که هیچ گاه در ایران مورد مطالعه قرار نگرفته است. مطالعه صورت گرفته توسط خواجوی وحسینی(1389)باعث آگاهی از مولفه‌های تعیین کننده حمایت‌های سیاسی شده است، اما با این حال تمرکز مقاله آن‌ها بر ساختار سرمایه شرکت‌ها بوده است.
نتایج پژوهش حاضرمی تواند شرکت‌ها را در جهت شناسایی یک معیار جدید (حمایت‌های سیاسی دولتی و نهادی) جهت اخذ وام‌های بانکی و ترویج ارزش شرکت یاری رساند.
1-4- اهداف تحقیق
شناخت تأثیر حمایت سیاسی دولت بر توان اخذ وام‌های بانکی توسط شرکت‌ها.
شناخت تأثیر حمایت سیاسی دولت بر ارزش شرکت‌ها.
شناخت تأثیر حمایت‌های نهادی بر توان اخذ وام‌های بانکی توسط شرکت‌ها.
شناخت تأثیر حمایت‌های نهادی بر ارزش شرکت‌ها.
1-5- فرضیات تحقیق
هر پژوهش و تحقیق علمی در پی پاسخ به سوالات و یا تأیید درستی فرضیه‌ها در زمینه مورد بررسی است. در تحقیق حاضر فرضیه‌های اصلی عبارتند از:
حمایت‌های سیاسی دولت بر توان اخذ وام‌های بانکی توسط شرکت‌ها اثر می‌گذارد.
حمایت‌های سیاسی دولت بر ارزش شرکت‌ها اثر می‌گذارد.
حمایت‌های نهادی بر توان اخذ وام‌های بانکی توسط شرکت‌ها اثر می‌گذارد.
حمایت‌های نهادی بر ارزش شرکت‌ها اثر می‌گذارد.
1-6- قلمرو تحقیق
هر تحقیقی باید دارای قلمرو و دامنه مشخصی باشد تا محقق در تمامی مراحل تحقیق، بر موضوع تحقیق احاطه کافی داشته باشد.
قلمرو موضوعی تحقیق
این تحقیق به بررسی تأثیر حمایت‌های سیاسی دولتی و نهادی بر توان شرکت‌ها در اخذ وام‌های بانکی و ارزش شرکت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد.
محدوده زمانی تحقیق
موضوع‌های اجتماعی و همچنین مدیریت، (حتی اگر در زمان حال در جریان باشند.) عناصری از گذشته را با خود دارند؛ هر آن چه امروز درباره آن پژوهش صورت می‌گیرد چیزی نیست که همین امروز رخ داده باشد، لذا لازم است اطلاعاتی درباره گذشته و محیط مورد پژوهش ( گروه، سازمان و محله ) به دست آورد و باید سازمان و انسان را یک “موجودیت تاریخی” دانست.
بنابراین شرح محدوده زمانی پژوهش از آن رو ضروری است که بررسی کننده نتیجه‌های پژوهش با توجه به دوره زمانی، درباره به کارگیری دستاورد‌های پژوهش قضاوت می‌کند (خاکی،1391).
بنا بر مطالب پیش گفته، پژوهش حاضر قلمرو زمانی از سال 1391-1386 را در بر می‌گیرد.
قلمرو مکانی تحقیق
تحقیق حاضر در قلمرو مکانی بورس اوراق بهادار ایران صورت گرفته است.
1-7- جامعه، روش نمونه گیری و حجم نمونه
جامعه آماری این پژوهش را کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران در دوره 6 ساله 1391-1386 می‌باشد.
زمانی که پژوهشگر افراد با ویژگی‌های خاص را با این فرض پیدا می‌کند که این ویژگی‌های متفاوت به طور سیستماتیک در کل جمعیت توزیع شده است و بر این اساس “سهمی” درست و مناسب از افراد را بر می‌گزیند که نشان دهنده تغییرات ویژگی‌ها بوده ودر نهایت به یک نمونه نمایانگر ختم می‌شود از نمونه گیری سهمیه ای استفاده کرده است (خاکی ،1391).
بنابراین روش نمونه گیری این پژوهش نیز سهمیه ای می‌باشد. در این تحقیق، از کل داده‌های در دسترس استفاده شده است، نخست تمام شرکت‌هایی که می‌توانستند در نمونه‌گیری شرکت کنند، انتخاب شدند٬ سپس از بین کلیه شرکت‌های موجود شرکت‌هایی که واجد هر یک از شرایط زیر نیستند٬ حذف شده و در نهایت 61 شرکت‌ برای انجام آزمون انتخاب شدند. لازمه انتخاب شرکت‌ها، احراز شرایط زیر می‌باشد:
شرکت سرمایه گذاری فعال در صنعت واسطه گری مالی نباشند.
شرکت‌هایی که در دوره ی مورد بررسی توقف معاملاتی نداشته باشند.
شرکت‌هایی که داده‌های آن‌ها در دسترس باشد.
پایان سال مالی این شرکت‌ها باید پایان اسفند ماه هرسال بوده و شرکت نباید در فاصله سال‌های مورد بررسی تغییر سال مالی داشته باشد .
1-8- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها
کیو توبین:
تعریف نظری: Q توبین یکی از مدل‌هاي اقتصادي جهت ارزیابی شرکت‌ها می‌باشد، که از تقسیم ارزش بازار شرکت به علاوه ارزش دفتري بدهی‌ها بر ارزش دفتري دارایی‌ها به دست می‌آید. نسخه Qتوبینی که توسط جیمز توبین ارائه شد، بعدها به Q توبین ساده شهرت یافت(ولی پور و همکاران ، 1389).
به عبارت دیگراین متغیر بیانگر چگونگی استفاده از دارایی‌های شرکت و عملکرد آن است (مهدوی و میدری ،1384) .
تعریف عملیاتی: از میان انواع روش‌های محاسبه کیو توبین٬ در این تحقیق از مدل زیر برای محاسبه کیو توبین استفاده شده است:
Q=Market value / Book value
در رابطه فوق Market value ارزش بازاری و نشانگر مجموعه ی ارزش بازاری سهام و ارزش دفتری بدهی‌ها و Book value ارزش دفتری و نشانگر ارزش دفتری دارایی‌ها است (صامتی و مرادیان تهرانی،1386).
وام‌های بانکی (Debt)
تعریف نظری: وام در نظام بانکداری ربوی ، نوعی ابزار یا روش اعطای تسهیلات است که به واسطه ی آن، وجوهی نقد درمقابل تضمینات قابل قبول بانک (عمدتاً رهن غیر منقول)، به صورت یک جا و یا مرحله ای ، در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد و بازیافت اصل و بهره متعلقه نیز تدریجی (به اقساط) یا دفعةً واحدةً صورت می‌گیرد. مدت این تسهیلات معمولاً 2 سال به بالا (میان مدت و بلند مدت) بوده و بیشتر به منظور تأمین هزینه‌های سرمایه ای و در مواردی نیز برای مصارف به کار می‌رود (هدایتی و همکاران، 1389).
تعریف عملیاتی: نسبت جمع بدهی‌ها (بدهی‌های جاری و بلند مدت)به کل دارایی‌ها تعریف شده است (سجادی ودیگران ،1389).
حمایت‌های سیاسی دولت (GOV)
تعریف نظری: بعد اقتصادی حمایت‌های سیاسی عبارت است از درصد مالکیت مستقیم دولت از سرمایه‌های شرکت‌ها (خواجوی و حسینی،1389).
تعریف عملیاتی : درصد مالکیت سرمایه گذاران دولتی: در این پژوهش درصد مالکیت سرمایه گذاران دولتی، تعداد سهام شرکت‌های در دست دولت به کل سرمایه شرکت‌ها تعریف شده است.
دولت متشکل از وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی، نهاد‌ها و ارگان‌های دولتی، شرکت‌هایی که بیش از 50% از سرمایه آن‌ها متعلق به دولت است و سایر موسساتی که به موجب قوانین موضوعه دولتی شناخته می‌شود (استاندارد‌های حسابداری ،1387).
حمایت‌های نهادی (INST)
تعریف نظری: بعد اجتماعی حمایت‌های سیاسی دولت عبارت است از سرمایه گذاری نهادهای وابسته به دولت در سرمایه شرکت‌ها که بیان گر حمایت نهادی دولت است(خواجوی و حسینی،1389).
تعریف عملیاتی: درصد مالکيت سرمايه‌گذاران نهادي: مالکيت سرمايه‌گذاران نهادي دربرگيرنده تعداد سهام عادي شرکت که در اختيار موسسات سرمايه‌گذاري و يا ساير شرکت‌هاي تجاري قرار دارد، است. براي محاسبه درصد مالکيت سرمايه‌گذاران نهادي در هر شرکت، تعداد سهام سرمايه‌گذاران نهادي بر کل تعداد سهام عادي شرکت در ابتداي دوره تقسيم مي‌شود(نوروش و ابراهيمي کردلر، 1384).

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه
ارتباط صحیح بین نظام‌های مالی و تولیدی در هر کشوری از مهمترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی محسوب خواهد شد. بانک‌ها به عنوان بخش اصلی نظام مالی (نظام پایه بانکی)، نقش اصلی را در تأمین مالی بخش‌های تولیدی ، تجاری و مصرفی و حتی دولتی برعهده خواهند داشت. در ایران نیز با توجه به ساختار اقتصادی کشور و به دلائلی همچون توسعه نیافتن بازارهای سرمایه و سایر شبکه‌های غیر بانکی و قراردادی، تأمین مالی بخش‌های واقعی اقتصاد بر عهده شبکه بانکی کشور است(فلاح شمسی، 1384).
تعامل بین دولت و شرکت‌ها یک موضوع طولانی مورد بحث در اقتصاد و پژوهش‌های مدیریتی است. با وجود گرایش به سمت موانع تجاری کمتر و خصوصی سازی در سراسر جهان سیاست‌های دولت هنوز هم دارای تأثیر زیادی بر عملیات شرکت‌هاست. با ابلاغ و اجرای سیاست‌ها و مقررات اقتصادی، دولت به طور مستقیم می‌تواند محیط رقابتی را تغییر دهد (Wu & Cheng , 2011).
تعیین ارزش یک شرکت وشناسایی عوامل موثر بر آن در بازارهاي سرمایه همواره از مباحث چالش برانگیز براي سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی بوده است. آن‌ها همواره در پی شناسایی عوامل موثر بر ارزش شرکت بوده اند، تا از طریق کنترل این عوامل بتوانند، ارزش شرکت را به طور واقعی تعیین نمایند. در نتیجه ارزش بازار شرکت به ارزش ذاتی آن نزدیک گردد. با توجه به موارد فوق اهمیت تعیین ارزش شرکت و عوامل موثر بر آن مشخص می‌گردد. بنابراین برآورد ارزش آتی شرکت‌ها همواره یکی از دغدغه‌هاي سرمایه گذاران بوده است و در این راه ابزارهاي مالی متفاوتی به کار گرفته شده است (ولی پور و همکاران ، 1389).
2-2- حمایت‌های سیاسی
در اقتصاد ایران، دولت نقش اساسی در ساختار شرکت‌های بزرگ دارد و عمده صنایع را شرکت‌هایی با مالکیت دولتی تشکیل می‌دهند. سرمایه گذاری دولت در شرکت‌های سهامی یا به گونه ای مستقیم و یا از طریق کنترل بخش بانکداری و سرمایه گذاری نهادی است (خواجوی و حسینی، 1389). در مقالات متعدد ارتباطات سیاسی را به صورت زیر تعریف کرده اند.
یک شرکت دارای روابط سیاسی است اگر:
دست کم یکی از سهامداران بزرگ (داشتن حد اقل 10 درصد از سهام دارای حق رای ) و یا یکی از مدیران ارشد (مدیر عامل، رئیس جمهور، رئیس یا دبیر)، یک نماینده مجلس، وزیر یا نزدیکان به یکی از سیاستمدران عالی رتبه و یا حذب در ارتباط باشد.
ارتباط با وزرای دولت شامل مواردی است که در آن یک مدیر ویا یک سهامدار بزرگ ویا یکی از نزدیکان یک سیاستمدار در چنین موقعیتی قرار داشته باشد.
روابط نزدیک عبارتند از:
1-شرکت‌هایی که مدیران و سهامداران بزرگ رده بالا در مطبوعات یک ارتباط صمیمی با رئیس دولت، وزیر دولت و یا اعضای پارلمان داشته باشند.
2-ارتباط با مقاماتی که در گذشته به عنوان رئیس دولت و یا نخست وزیر خدمت کرده باشند.
3-شرکت‌هایی که مدیران رده بالای سابق ویا سهامداران بزرگ آن‌ها وارد سیاست شده باشند.
4-ارتباط با سیاستمداران خارجی (Berkman et al , 2010).
2-2-1- ابعاد حمایت‌های سیاسی
حمایت سیاسی دولت دارای ابعاد اقتصادی و اجتماعی و فردی است؛ که در تحقیق حاضر دو بعد اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.
2-2-1-1- بعد اقتصادی حمایت سیاسی دولت
در این پژوهش برای نشان دادن بعد اقتصادی حمایت‌های سیاسی دولت از درصد مالکیت مستقیم دولت در سرمایه شرکت‌ها استفاده شده است.
انواع حمایت‌های دولت از بنگاه‌های کوچک ومتوسط
حمايت‌هاي دولت از بنگاه‌هاي كوچك و متوسط به پنج گروه كلي زير دسته بند ي مي شوند:
1-حمايت زيرساختاري
2-حمايت مالي واعتباري
3-حمايت آموزشي وفني
4-حمايت مشاوره اي وترويجي
5-حمايت بازاريابي و تحقيقات بازار
دراين الگو حمايت‌هاي دولت از بنگاه‌هاي كوچك و متوسط به پنج گروه دسته بندي شده اند كه براي هر گروه از اين حمايت‌ها تعدادي شاخص در نظر گرفته شده است:
1.حمايت زيرساختي: فراهم نمودن فضايي مناسب جهت احداث كارخانه، ارائه خدمات در زمينه تأمين آب، ارائه خدمات در زمينه تأمين برق، ارائه خدمات در زمينه ارتباطات از راه دور(تلفن(، خدمات در زمينه تأمين سوخت(گاز، نفت و…) ارائه خدمات در زمينه حم