پیوندهای فرهنگی ایران و هند در دوره اسلامی؛ فتح اله مجتبایی و ابولفضل محمودی: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران؛1388
کتاب حاضر که از پیوند‌هاي فرهنگی ایران و هند در دوره ی اسلامي‌سخن مي‌گوید و سعی در اثبات این نکته دارد که فرهنگ یک سرزمین ویژگی مردم آن است نه صفت دین آن، به پنج فصل اصلی تقسیم مي‌شود.در فصل اول سخن از هنر شناس بزرگ، ابوریحان بیرونی مي‌رود و چگونگی آشنایی او با هنر و فرهنگ معنوی. به جهت گیری فکری او در این زمینه مي‌پردازد و از کتب وی که در این زمینه تألیف نموده سخن می‌راند.
• کتاب روابط ایران و هند در قرن دهم/شانزدهم, نوشته کریم نجفی برزگر, دهلی نو, انتشارات دفتر کتابشناسی‌هاي هند، 2000.
این کتاب با پیش گفتاری از پرفسور هاربنس موکیا, از مورخان برجسته تاریخ هند میانه زینت یافته است .وی ضمن ستایش از کتاب حاضر, یادآوری مي‌کند که مؤلف تاریخ مشترک ایران و هند را در دوره میانه در مقام مورخ آزاداندیش به دور از تعصب مورد بررسی انتقادی قرار داده است. در پیش گفتار مؤلف شعر معروف ملک الشعرای بهار (باز خنک فکرتم جولان گرفت/ فیل طبعم یاد هندستان گرفت) به چشم مي‌خورد و در مقدمه با نقل مطلبی از جواهر لعل نهرو مزین شده که مي‌گوید (در میان اقوام بسیاری که با هند در تماس بوده اند و بر حیات و فرهنگ هند تأثیر گذاشته اند; کهن ترین و پایدارترین آنان ایرانیان بوده اند که از نظر تاریخی, نژادی و زبانی نسبت به بقیه نزدیک ترند.کتاب در شش فصل فراهم آمده است. فصل اول (1-40) به شرایط آشفته ایران آن روز اشاره دارد.
• مقاله جایگاه هند در سیاست خارجی آمریکا پس از جنگ سرد نوشته نوذر شفیعی و فرهان قنبری پاسارگادی است که در فصلنامه سیاسی- اقتصادی، شماره 262-261 به چاپ رسیده است.
پرسش اصلی در این نوشتار این است که چه عواملی مایه بالا رفتن هند در سیاست خارجی آمریکا پس از پایان جنگ سرد شده است. فرضیه مقاله آن است که گرچه عوامل گوناگون مي‌تواند در این زمینه نقش داشته اشد، اما خیزش چین در آسیا و ضرورت مهار کردن آن از دید دولت آمریکا، گسترش تروریسم در آسیا و لزوم رویارویی با آن و نیز توسعه اقتصادی چشم گیر هند از مهمترین عوامل برجسته شدن جایگاه هند در سیاست خارجی آمریکا پس از پایان جنگ سرد بوده است. در این مقاله منافع راهبردی هند و آمریکا بر پایه واقعیت‌هاي استراتژیک و برخاسته از فرصت‌ها و چالش‌هاي مشترک مورد بررسی قرار مي‌گیرد. این مقاله که با استناد به آثاری که در مؤسسات تحقیقاتی معتبر هند درمورد روابط با ایران و جایگاه ایران در سیاست خارجی این کشور منتشر شده است، به بررسی طیف دیدگاه‌هایی که در کشور هند درمورد مدیریت روابط با ایران وجود دارد، پرداخته است. به‌نظر نویسنده با دقت در مکتوباتی که محققان هندی درمورد روابط این کشور با ایران در سال‌های اخیر به رشته تحریر درآورده‌اند، می‌توان دو دسته از متغیرها را در شکل‌دهی به روابط هند و ایران از منظر این پژوهشگران واجد اهمیت دانست: دسته اول متغیرها، متغیرهای توسعه‌بخش و ظرفیت‌ساز در روابط دو کشور محسوب می‌شوند و دسته دوم متغیرها را می‌توان متغیرهای محدودکننده روابط دو کشور دانست. به‌نظر نویسنده جایگاه ایران در سیاست خارجی هند بیش از همه براساس نقش این کشور در تأمین امنیت انرژی، اقتصاد درحال رشد هند و در مراتب بعد گشودن راهی برای دسترسی این کشور به بازارهای آسیای مرکزی و روسیه تعریف شده است. افزون بر این نقش ایران در موازنه قدرت مطلوب هند در منطقه به‌ویژه در افغانستان نیز بااهمیت دیده شده است، اما در مقابل روابط هند و آمریکا و به‌تبع آن بحران هستهای ایران، نقش بازیگران ثالث مثل اعضای شورای همکاری خلیج فارس و برخی تعارضات و رویکردهای متفاوت دو کشور مثل سیاست‌ها درقبال رژیم اسرائیل ازجمله عوامل محدودساز روابط دو کشور محسوب می‌گردد.
• مقاله همکاری هند با آمریکا و تأثیر آن بر رابطه هند با سازمان شانگ‌هاي نوشته انیس پورخسروانی است که در دی و بهمن 1389 در چشم انداز ایران به چاپ رسیده است.
این مقاله ابتدا به بررسی موقعیت جغرافیایی هند پرداخته است و سپس روابط هند و آمریکا را مورد بررسی قرار داده است و سپس به توضیحی در خصوص سازمان شانگ‌هاي پرداخته و موضع گیری آمریکا در قبال شانگ‌هاي با تأکید بر عامل هند را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
• مقاله «هند و پرونده هستهای ایران» حسین عسگریان، انتشارات مؤسسه ابرار معاصر تهران، 1392
این مقاله ضمن مروری اجمالی بر فرایند برنامه هستهای ایران به بررسی واکنش هند درقبال برنامه هستهای ایران و عوامل تأثیرگذار بر این واکنش، تأثیر تحریم‌ها بر آینده سیاست هند درقبال ایران و راه پیشِ روی این کشور در مواجهه با برنامه هستهای ایران پرداخته است. به‌نظر نویسنده یکی از مسائل مهم پیشِ روی سیاست خارجی هند پیرامون منع اشاعه هستهای، نحوه برخورد این کشور با مسأله هستهای ایران بوده است. از منظر نویسنده سیاست دولت هند درقبال مسأله هستهای ایران بر دو اصل مشخص استوار است. اصل اول؛ تأکید بر حق قانونی ایران در استفاده صلح‌‌آمیز از انرژی هستهای مطابق با تعهدات و قوانین بینالمللی و لزوم تلاش‌‌های گسترده دیپلماتیک جهت ایجاد اجماع بینالمللی پیرامون این مسأله، و اصل دوم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، اما در این بین عواملی بر واکنش هند نسبت به برنامه هستهای ایران تأثیرگذار بوده است ازجمله تعهدات به رژیم عدم اشاعه هستهای؛ روابط هند با آمریکا؛ امنیت انرژی؛ تلاش در راستای توازن استراتژیک و روابط هند با اسرائیل. در این میان شاید مهمترین دغدغه هند ایجاد توازن در روابط با ایران از یک طرف و ایالات متحده از طرف دیگر باشد. به اعتقاد نویسنده در راستای ایجاد این توازن هند می‌تواند توجهی نیز به ایجاد یک نقش میانجی‌گرایانه میان ایران و آمریکا داشته باشد.
• مقاله “مناسبات هند و رژیم اسرائیل و تأثیر آن بر سیاست هند درقبال ایران پیرمحمد ملازهی ، انتشارات مؤسسه ابرار معاصر تهران، 1392
در این مقاله نویسنده برای فهم بهتر مناسبات هند و رژیم اسرائیل و مهم‌تر از آن تأثیرگذاری سطح مناسبات دو کشور بر جهت‌گیری‌های هندوستان درقبال ایران سابقه مناسبات دو کشور هند و رژیم اسرائیل را از زمان شکل‌گیری این رژیم درطی جنگ سرد، و در دوران پس از جنگ سرد مورد توجه قرار داده و در ادامه تأثیر توسعه مناسبات هندوستان و اسرائیل بر جهت‌گیری‌های هند درقبال ایران را تشریح نموده است. به‌نظر نویسنده توسعه مناسبات سیاسی ـ نظامي‌و امنیتی هند و اسرائیل الزاماً بدین‌معنا نیست که مناسبات هند و جمهوری اسلامي‌ایران را تحت تأثیرات منفی قرار دهد. هندوستان از این ظرفیت ملی برخوردار است که مناسبات متوازی بین کشورهای متخاصم ایجاد نماید و تحت تأثیر و نفوذ سایر کشورها قرار نگیرد. سیاست خارجی هند را منافع ملی‌اش تعیین می‌کند و منافع ملی هند ایجاب می‌کند که در محیط داخلی با ایران مناسبات سیاسی ـ اقتصادی، تجاری و امنیتی برقرار کند و در محیط بینالمللی با ایران مناسبات دوستانه داشته باشد. به‌نظر نویسنده هندوستان از سیاست ایدئولوژیک‌محور دوران جنگ سرد عبور کرده و منافع‌محور و امنیت‌محور شده است و این درحالی است که ایران ایدئولوژیک‌محور است و همین امر گاه درک سیاست‌های هند را دشوار و خلاف انتظار می‌سازد و به این ذهنیت در ایران دامن می‌زند که هند در سیاست خارجی تسلیم فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرد. رأی علیه ایران در ارتباط با مسأله هستهای و یا بحث خط لوله صلح ازجمله این موارد است. نویسنده معتقد است نگاه هند به این‌گونه موضوعات نیز تحت تأثیر منافع ملی است و نه تسلیم در مقابل فشارهای خارجی. بنابراین علی‌القاعده می‌باید مناسبات با هند جدا از مناسباتش با سایر کشورهای دوست یا دشمن مورد توجه قرار گیرد.
• مقاله همکاری‌هاي هستهای غیر نظامي‌هند و آمریکا : علل و پیامدها نوشته نوذر شفیعی است که در سال 1385 در فصلنامه سیاست دفاعی، سال چهاردهم، شماره 55 به چاپ رسیده است.
در این مقاله، همکاری هسته ای غیر نظامي‌هند و آمریکا به عنوان یک نقطه عطف در روابط در کشور قلمداد شده به گونه ای که در پرتو آن، رابطه دو کشور پس از نیم قرن وارد فصل تازه ای شده است. نگارنده ضمن ترسیم تحولاتی که در ماهیت سیاست خارجی هند طی سال‌هاي اخیر حادث شده، آن را مبنای ارتقای روابط دهلی نو- واشنگتن برشمرده و معتقد است همکاری‌هاي هسته ای هند و آمریکا به رغم محدودیت‌ها و مشکلاتی که پیش روی آن وجود دارد، در نهایت تحقق مي‌یابد. در خلال این نوشتار، نگارنده سعی کرده است منافع این همکاری‌ها را برای هند و آمریکا تبیین کند و دیدگاه مخالفان و موافقان این همکاری را منعکس نماید.
• مقاله پیمان هسته ای آمریکا و هند: فرصت‌ها و چالش‌ها نوشته نوذر شفیعی است که در سال 1390 در نشریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی به چاپ رسیده است.
این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که پیمان هسته ای هند و آمریکا چه فرصت‌ها و چالش‌‌هايي برای آمریکا در پی دارد؟ این پیمان از همان آغاز سخن ساز وده است. و با وجود فرصت‌‌هايي که برای آمریکا در پی دارد از جمله فرصت‌هاي استراتژیک مانند متوازن کردن چین، تامین منافع در جنوب آسیا، مبارزه با تروریسم و نیز فرصت‌هاي اقتصادی مانند باز شدن بازارهای هند به تجارت و سرمایه گذاری‌هاي آمریکا باید گفت باچالش‌‌هايي هم رو به رو بوده است. در این مقاله فرصت‌ها و چالش‌هاي پیش رو در پیمان آمریکا و هند مورد بررسی قرار مي‌گیرد.
1-5- جنبه نوآوری تحقیق
با توجه به موضوع پژوهش حاضر ” تحلیل حوزه‌هاي تعامل و تقابل سیاست خارجی هند و ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامي‌با تأکید بر تحریم‌هاي بین المللی علیه ایران” عمده پژوهش‌هاي صورت گرفته پیرامون روابط ایران و هند در سال‌هاي گذشته بوده و به موضوع تحریم‌هاي بین المللی در سال‌هاي اخیر به صورت جامع پرداخته نشده است از این رو تحقیق حاضر با توجه به نگاه مبسوط به نقش تحریم‌هاي بین المللی به ویژه آمریکا علیه جمهوری اسلامي‌ایران بر روابط هند با ایران، در نوع خود پژوهشی جدید و حائز نواوری مي‌باشد.
1-6- اهداف تحقیق
1- بررسی روابط ایران و هند در دهه‌هاي گذشته
2- نقش اشتراکات تاریخی-فرهنگی و سیاسی در گسترش مناسبات فی مابین
3- بررسی نقش عوامل مخرب در روابط دو کشور
4- بررسی بسترهای گسترش روابط ایران و هند
5- بررسی نگاه سیاست خارجی هند به نقش و جایگاه منطقه ای ایران
6- بررسی نگاه سیاست خارجی ایران به نقش و جایگاه منطقه ای هند
7- بررسی نقش تحریم‌هاي بین المللی بر کیفیت روابط ایران و هند
1-7- سؤالات تحقیق
1-7-1- سؤال اصلی
تحریم‌هاي بین المللی چه تأثیری بر سیاست خارجی هند در قبال جمهوری اسلامي‌ایران داشته است؟
1-7-2- سؤالات فرعی:
1. هند چه جایگاهی در سیاست خارجی جمهوری اسلامي‌ایران دارد؟
2. عوامل تضعیف جایگاه ایران در سیاست خارجی هند در سال‌هاي اخیر چه بوده است؟
3. آمریکا چه تأثیری بر روابط هند با ایران داشته است؟ه
1-8- فرضیه های تحقیق
1-8-1- فرضیه اصلی
تحریم‌هاي بین المللی باعث اتخاذ سیاست محدودسازی روابط هند با جمهوری اسلامي‌ایران در حوزه‌هاي مختلف سیاسی- اقتصادی شده است.
1-8-2- فرضیه‌هاي فرعی:
1. هند با توجه به اهمیت منطقه ای و جهانی خود،جایگاه مهمي‌در سیاست خارجی جمهوری اسلامي‌ایران دارد.
2. افزایش تقابل سیاست خارجی جمهوری اسلامي‌ایران غرب و تحریم بین المللی از عمده عوامل کاهش جایگاه ایران درسیاست خارجی هند دارد.
3. ایالات متحده آمریکا با توجه به نفوذ خود در میان دولتمردان هند، باعث کاهش سطح روابط دو کشور در سال‌هاي اخیر شده است.
1-9- تعریف مفاهیم
سیاست خارجی
سیاست خارجی1 عبارت است از یک استراتژی یا یک رشته اعمال از پیش طرح‌ریزی شده توسط تصمیم‌گیرندگان حکومتی که مقصود آن دستیابی به اهدافی معین، در
