افزایش در سود (قبل از بهره) بر امنیت اوراق قرضه و سایر بدهی‌های در جریان شرکت می‌افزاید، به طوری که بخش عمده خبر خوب موجود در سود به دارندگان اوراق بدهی شرکت – و نه سهامداران – اختصاص خواهد داشت. بنابراین در صورت برابر بودن سایر شرایط، انتظار می‌رود ضریب واکنش سود برای شرکت‌های اهرمی پایین‌تر از شرکت‌های فاقد بدهی یا دارای بدهی اندک باشد (اسکات، 2003).
شواهد تجربی مربوط به ERC پایین‌تر برای شرکت‌های اهرمی را در مطالعه دالیوال و همکاران39 (1991) می‌توان یافت. بیلینگز40 (1999) نیز برای شرکت‌های دارای نسبت بالای بدهی به حقوق صاحبان سهام ERC کمتر را مستند نمود. انتظار می‌رود بازار در خصوص ریسک نکول بدهی در شرکت‌های دارای رشد بالای سود، نگرانی کمتری داشته باشد؛ زیرا رشد سود نیز به امنیت بدهی‌های در جریان می‌افزاید. چنانچه این حالت مصداق داشته باشد، یک ضریب واکنش سود بزرگتر برای شرکت‌های فاقد بدهی یا دارای بدهی کم ممکن است بواسطه رشد بالای سود – و نه اهرم پایین‌تر – ایجاد شده باشد. با این حال زمانی که رشد سودها تحت کنترل قرار گرفت، بیلینگز (1999) به این نتیجه رسید که ERC همچنان به رابطه معکوس خود با اهرم ادامه می‌دهد.
2-6-4. پایداری سود
پايداري سود، تداوم و ثبات سود از يك دوره به دوره بعد را ارزيابي مي‌كند و از طريق رگرسيون سود دوره جاري نسبت به سود دوره قبل برآورد مي‌شود. پايداري سود به معناي تكرارپذيري (استمرار) سود جاري است. هر چه پايداري سود بيشتر باشد، يعني شركت توان بيشتري براي حفظ سودهاي دوره جاري دارد و فرض مي‌شودكيفيت سود شركت بالاتر است. آگاهي از پايداري سود مي‌تواند در پيش‌بيني بازده‌ها مورد استفاده قرار گيرد. تأكيد بر مفهوم پايداري سود از علاقمندي به شناخت نقش سودهاي دوره جاري در ارزشيابي اوراق بهادار سرچشمه می‌گیرد. تحليلگران مالي و سرمايه‌گذاران در تعيين جريان‌هاي نقدي آتي به رقم سود حسابداري به عنوان تنها شاخص تعيين‌كننده توجه نمی‌كنند، بلكه براي آنها پايداري و تكرارپذيربودن سود گزارش شده بسيار مهم است(كردستاني و مجدي، 1386).
پایداری سود مفهومی چالش برانگیز و البته سودمند است. دلیل آن اینست که اجزای مختلف سود خالص ممکن است میزان پایداری متفاوتی داشته باشند (راماکریشنان و توماس41، 1991). بطور مثال فرض کنید در یک سال، شرکتی که محصول جدیدی را به بازار عرضه نموده است، از محل واگذاری اموال خود سود غیرعملیاتی نیز گزارش نماید. در این حالت، پایداری سود متوسطی از میزان پایداری متفاوت اجزای مختلف سود می‌باشد.
راماکریشنان و توماس (1991) بین سه نوع رویداد مختلف مربوط به سود تمایز قائل شدند:
دائمی؛ که انتظار می‌رود بطور نامحدودی استمرار یابد.
موقتی؛ که تنها برسود دوره جاری تاثیر دارد و در سودهای دوره‌های آتی تداوم نخواهد داشت.
نامربوط به قیمت؛ که پایداری آن صفر است.
ضریب واکنش سود برای این سه رویداد مختلف به ترتیب برابر با (Rf / (Rf+1 ، یک و صفر می‌باشد (که در آن Rf عبارتست از نرخ بهره بدون ریسک در شرایط ایده‌آل). در حقیقت، سه گروه ERC وجود دارد که ممکن است تمام آنها در یک صورت سود و زیان نمایان گردد. R&T پیشنهاد کردند که بهتر است سرمایه‌گذاران بجای اینکه برای برآورد یک متوسط ERC تلاش کنند، این سه نوع رویداد سود را به طور جداگانه شناسایی کرده و به هر یک ERC متفاوتی را نسبت دهند. با انجام این کار، سرمایه‌گذاران قادر خواهند بود قدرت سودآوری پایدار شرکت را تعیین نمایند(اسکات، 2003).
هر چه احتمال تداوم و پایداری خبرهای خوب یا بد موجود در سودهای دوره جاری در دوره‌های آتی بیشتر باشد، انتظار می‌رود ERC بالاتر باشد. بنابراین چنانچه خبر خوب (GN) ناشی از معرفی موفقیت‌آمیز یک محصول جدید یا کاهش چشمگیر هزینه‌ها توسط مدیریت باشد، واکنش بازار بایستی بیشتر از حالتی باشد که در آن خبر خوب مثلاً ناشی از سودهای پیش‌بینی‌نشده از محل واگذاری ماشین‌آلات و تجهیزات می‌باشد. در مورد حالت اخیر، افزایش در ارزش بازار شرکت به میزان مبلغ سود خواهد بود، چرا که هیچ دلیلی وجود ندارد که انتظار رود سودهای غیرمنتظره در آینده نیز تکرار شود. این به معنی ERC نسبتاً پایین است. در مورد حالت معرفی محصول جدید یا کاهش چشمگیر هزینه‌ها، ERC بزرگتر خواهد بود زیرا افزایش درآمدها یا صرفه‌جویی در هزینه‌ها استمرار داشته و بر سودهای دوره‌های آتی نیزتاثیرخواهدداشت. شواهد مربوط به اینکه هر چه پایداری تغییرات سودهای غیرمنتظره دوره جاری بیشتر باشد، ERC بالاتر خواهد بود را می‌توان در مطالعه کورمندی و لایپ (1987) یافت. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که سودهای غیرمنتظره اطلاعاتی را درباره تغییرات در انتظارات سرمایه‌گذاران در مورد جریان‌های نقدی آتی منعکس می‌کند و اینکه اندازه تغییرات به طور سیستماتیک در بین شرکت‌ها تغییر می‌کند.
رشد سود با پايداري سود نیز در ارتباط است. رشدي كه منجر به فرصت‌هاي سودآوري فزاينده شود، مي‌تواند رقابت را مجذوب ساخته و منجر به كاهش سودآوري طي زمان شود. فرانكل و ليتاو(2009) براي محاسبه رشد، از نسبت قيمت به سود (كه خود سنجه اي از پايداري سود است) استفاده، و نتيجه‌گيري كردند كه كاهش در پايداري سود كه همراه با افزايش رشد سود است، و نيز ارزش مطلق تغيير در سودهاي گذشته، از لحاظ شدت كاهش در پايداري مربوط به نوسان افزايش يافته، شبيه هستند.
2-6-5. کیفیت سود
انتظار می‌رود هر چه کیفیت سود بالاتر باشد، ضریب واکنش سود بزرگتر خواهد بود. در این زمینه، کیفیت سود به صورت اندازه احتمالات قطر اصلی احتمالات سیستم اطلاعاتی مربوطه تعریف می‌شود. هر چه این احتمالات بزرگتر باشند، انتظار می‌رود ERC بزرگتر باشد؛ زیرا سرمایه‌گذاران بهتر قادر خواهند بود تا عملکرد آتی شرکت را از روی عملکرد دوره جاری استنتاج نمایند(اسکات، 2009).
از لحاظ عملی، اندازه‌گیری کیفیت سود چندان روشن نیست زیرا احتمالات سیستم اطلاعاتی به طور مستقیم قابل‌مشاهده نیست. یک راه برای غلبه بر این مشکل این است که کیفیت سود را از روی میزان تجدیدنظرهای تحلیلگران در پیش‌بینی‌های خود پس از اعلام سود استنتاج گردد.
یک رویکرد مستقیم برای آزمون گزاره فوق توسط بندیوپدای42 (1994) مورد استفاده قرار گرفت. او ضرایب واکنش سود را برای شرکت‌های فعال در صنعت نفت و گاز که از روش کوشش‌های موفق (SE) در برابر روش بهای کامل (FC) استفاده می‌کردند مورد بررسی قرار داد. وی پیش‌بینی کرد که شرکت‌های SE دارای ضرایب واکنش سود بزرگتری خواهند بود؛ زیرا اثر سرمایه‌ای کردن و حذف بعدی چاه‌های خشک تحت FC اجزای نامربوط به قیمت را به سود گزارش شده وارد می‌کند. یعنی سودهای بدست آمده از روش SE دارای کیفیت بالاتری می‌باشند.
2-6-6. كيفيت اقلام تعهدي
قسمتي از سود حسابداري، نقدي مي‌باشد. يعني وجه نقد حاصل از عمليات شركت در داخل اين سود قرار دارد، و قسمتي از آن را اقلام تعهدي تشكيل مي‌دهد. بخش تعهدي سود به مراتب از بخش نقدي آن داراي اهميت بيشتري در ارزيابي عملكرد شركت مي‌باشد. وجه نقد به‌دست آمده در طي يك دوره مالي، اطلاعات مربوطي به حساب نمي‌آيد، چون وجه نقد شناسايي شده، از مشكلات زمانبندي و تطابق رنج مي‌برد و در نتيجه نمي‌تواند منجر به اندازه‌گيري صحيح عملكرد شركت شود. براي كاستن از اين مشكلات، اصول پذيرفته شده حسابداري در اين مورد رهنمودهايي دارد تا دقت در اندازه‌گيري عملكرد شركت را به‌وسيله‌ي استفاده از اقلام تعهدي افزايش دهد تا مشكلات زمانبندي و تطابق شناسايي گردش وجه نقد در سود حسابداري را اصلاح كند(رسائيان و حسيني،1387).
اقلام تعهدي تعديلات موقتي هستند كه جريان‌هاي نقدي را طي دوره‌هاي زماني انتقال مي‌دهند. نفع عمده‌ي اين انتقال آن است كه ارقام تعديل شده، تصوير درست‌تري از عملكرد اقتصادي شركت ارائه مي‌دهند(ديچو و دايچو، 2002). به عنوان مثال، ثبت يك حساب دريافتني، شناخت يك جريان نقدي آتي را به حال سرعت مي‌بخشد. با اين وجود، منافع اقلام تعهدي به بهاي پذيرش مفروضات و برآوردهايي است كه بايد بعداً در اقلام تعهدي آينده اصلاح شوند. به عنوان مثال، اگر عوايد خالص حاصل از حساب‌هاي دريافتني كمتر از برآورد اوليه باشند، اين اشاره بر آن دارد كه برآورد اوليه شامل يك خطاي برآورد بوده و ثبت مربوط به بستن حساب‌ها، هم تحقق جريان نقدي و هم اصلاح خطاي برآوردي تحقق يافته را ثبت مي‌كند. از آنجا كه خطاهاي موجود در برآوردها و اصلاحات بعدي آنها اساساً خلل كم‌معنايي در اقلام تعهدي هستند، نقش منفعتي اقلام تعهدي را مي‌كاهند. بنابراين، كيفيت اقلام تعهدي و سود در دامنه‌ي خطاهاي برآوردي اقلام تعهدي كاهش مي‌يابد. به عبارت ديگر، هدف اصلي اقلام تعهدي، كاهش مشكلات زمانبندي و ناانطباقي در جريان‌هاي نقدي زيربنايي است(ديچو و دايچو، 2002).
در نهایت، كيفيت اقلام تعهدي از نظر سرمايه‌گذاران به معني نزديكي سود حسابداري به وجه نقد مي‌باشد. بنابراين كيفيت ضعيف اقلام تعهدي باعث مي‌شود كه مبهم‌بودن اطلاعات افزايش يافته و ريسك سرمايه‌گذاري نيز در پي آن افزايش داشته باشد(فرانسيز و ديگران، 2005).
2-6-7. تشابه انتظارات سرمایه‌گذاران
سرمایه‌گذاران مختلف بسته به اطلاعات قبلی و میزان توانایی آنان در تحلیل اطلاعات صورت‌های مالی، انتظارات متفاوتی درباره سودهای دوره‌های آتی شرکت‌ها دارند. به هر حال، تا اندازه‌ای که سرمایه‌گذاران انتظارات خود را بر مبنای منابع اطلاعاتی مشترک – مثلاً اجماع پیش‌بینی‌های تحلیلگران – شکل می‌دهند، این تفاوت‌ها کاهش خواهد یافت. به طور مثال در زمان اعلام سود یک شرکت، هر سرمایه‌گذار بسته به انتظارات خود، این اطلاعات را به عنوان GN یا BN قلمداد خواهد نمود؛ بنابراین برخی تمایل به خرید سهم داشته و برخی اقدام به فروش خواهند کرد. به هر حال، هر چه انتظارات سرمایه‌گذاران به هم نزدیکتر باشد، آنان تفاسیر مشابهی را نسبت به اخبار جدید خواهند داشت. مثلاً چنانچه سرمایه‌گذاران انتظارت خود در مورد سودها را براساس اجماع پیش‌بینی‌های تحلیلگران شکل دهند، و سود دوره جاری کمتر از رقم پیش‌بینی شده باشد، تمامی سرمایه‌گذاران این حالت را BN قلمداد کرده و بیشتر تمایل به فروش سهم خواهند داشت تا خرید آن. بنابراین هر چه انتظارات سودها مشابه‌تر باشد، اثر یک دلار سود غیرنرمال بر قیمت سهم بیشتر خواهد بود. این بدین معنی است که در صورت برابر بودن سایر شرایط، هر چه پیش‌بینی‌های تحلیلگران دقیق‌تر باشد، انتظارات سرمایه‌گذاران در مورد سودها مشابه‌تر بوده و ERC بزرگتر خواهد بود (اسکات، 2003).
2-6-8. آگاهی‌بخشی قیمت
قیمت بازار سهام خود تا حدی درباره ارزش آتی شرکت آگاهی‌بخش است. خصوصاً، قیمت سهم درباره سودهای آتی آگاهی‌دهنده است. دلیل این امر اینست که قیمت بازار تمام اطلاعات در دسترس عموم درباره شرکت را – که بسیاری از آنها را سیستم حسابداری با یک وقفه زمانی شناسایی می‌کند – در خود دارد. در نتیجه، هر چه قیمت سهم آگاهی‌بخش‌تر باشد، محتوی اطلاعاتی سودهای حسابداری دوره جاری کمتر خواهد بود و بنابراین در صورت برابر بودن سایر شرایط، ERC کوچکتر خواهد بود.
یک نماینده برای آگاهی‌بخشی قیمت، اندازه شرکت است چرا که در اخبار به شرکت‌های بزرگتر بیشتر پرداخته می‌شود. به هر حال استون و زمیسکی (1989) نشان دادند که اندازه شرکت متغیر توضیحی معنی‌داری برای ERC نیست. احتمالاً دلیل این امر اینست که اندازه شرکت نماینده سایر ویژگی‌ها از جمله ریسک و رشد نیز می‌باشد. با کنترل این عوامل، اندازه شرکت دیگر رابطه معنی‌داری با ERC نداشت (اسکات، 2009).
در ادامه به یکی از این عوامل که مورد نظر این تحقیق است، به طور مفصل‌تر می‌پردازیم.
2-7. مجموعه فرصت‌های سرمایه‌گذاری
2-7-1. تعریف فرصت‌های سرمایه‌گذاری و شاخص‌های آن
مفهوم مجموعه فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري يك مفهوم تازه در ادبيات دانشگاهي نيست. مايرز43 (1977) يك شركت را به عنوان تركيبي از داراييهاي سرمايه‌گذاري شده44 و فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري
