تحقیقات آتی باشد. به طور کلی میتوان اظهار داشت که هدف اصلی این پژوهش عبارت است از:
«تبیین ارتباط بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود و تعدیل نوع مالکیت بر این رابطه به عنوان راه حلی برای کاستن مشکلات نمایندگی جریان نقد آزاد و جلوگیری از دستکاری سود توسط مدیریت میباشد».
1-4 فرضيات تحقيق
فرضیه اصلی اول:
بین جریان وجه نقد آزاد ومدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده دربورس واوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه اصلی دوم:
ساختار مالکیت بر رابطه بين جریان وجه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده دربورس واوراق بهادار تهران تاثیرگذار است.
براساس فرضیات اصلی طبق فرضیات فرعی زیر مورد بررسی وآزمون قرار میگیرد:
فرضیه فرعی اول:
مالکیت نهادی بر رابطه بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود تاثیر گذار است.
فرضیه فرعی دوم:
مالکیت مدیریتی بر رابطه بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود تاثیر گذار است.
1-5 روش گردآوري دادهها
استفاده از روش کتابخانهای: شامل مطالعه کتابها، مقالات، پایاننامهها و بانکهای اطلاعاتی دانشگاهها و سایتهای اینترنتی به منظور تهیه مبانی نظری و پیشینه پژوهش. استفاده از روش اسنادکاوی: شامل بررسی اسناد و مدارک سازمانی نظیر صورتهای مالی حسابرسی شده و اطلاعات موجود در سازمان بورس اوراق بهادار و همچنین نرم افزارهای اطلاعاتی موجود در کتابخانه سازمان بورس اوراق بهادار به منظور تهیه دادههای مورد نیاز برای آزمون فرضیههای پژوهش.
1-6 ابزار گردآوري دادهها
اطلاعات مربوط به تئوری تحقیق ازطریق مجلات، نشریات داخلی وخارجی گردآوری شده، و همچنین دادههای مربوط به متغیرهای تحقیق از طریق صورتهای مالی حسابرسی شده شرکتهای پذیرفته شده بورس واوراق بهادار تهران با استفاده از نرم افزار ره آورد نوین ومراجعه به سایتهای مربوط به گزارش مالی شرکت‌ها ازقبیل سایت rdis و codal استخراج میشود.
1-7 روش تحقيق
تحقیق حاضر از نظر طبقه بندی برمبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است به دلیل اینکه مبتنی بر تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از بورس اوراق بهادار میباشد.
تحقیقات کاربردی تحقیقاتی هستند که نظرها، قانونمندیها، اصول و فنونی که در تحقیقات پایه تدوین می‌شوند را برای حل مسائل اجرایی و واقعی بکار میگیرد. و همچنین از نظر طبقه بندی برمبنای روش و ماهیت از نوع تحقیقات همبستگی است که با استفاده از دادههای مشاهده شده انجام میشود. در تحقیق همبستگی هدف اصلی آن است که مشخص شود آیا رابطه ای بین دو یا چند متغیر کمی(قابل سنجش) وجود دارد یا نه؟ و اگر وجود دارد اندازه و حد آن چقدر است؟ هدف از مطالعه همبستگی ممکن است که برقراری یک رابطه یا نبود آن و بکارگیری روابط در انجام پیش بینیهاست. مطالعه همبستگی تعدادی از متغیرهایی را که تصور می‌رود با یک متغیر پیچیده عمده مرتبط هستند ارزیابی می‌کند (خاکی، 1388، 218).
1-8 تجزیه وتحلیل دادهها
تجزیه وتحلیل دادهها، فرایندی چند مرحله ای است كه طی آن دادههایی كه به طرق مختلف جمع آوری شده اند خلاصه، دسته بندی و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری روابط بین دادهها و انجام تحلیلهای علمیبه منظور آزمون فرضیهها فراهم شود. دراین فرآیند دادهها هم از لحاظ مفهومی و هم از لحاظ تجربی پالایش می‌شوند و تکنیکهای گوناگون آماری نقش بسزایی در تعمیم یافتهها به عهده دارند. فرآیندهای تجزیه و تحلیل با توجه به نوع تحقیق، ماهیت فرضیهها، نوع نظریه سازی، ابزار به کار رفته برای جمع آوری اطلاعات و. . . متفاوت هستند.
در این تحقیق به ارزیابی تاثیر ساختار مالکیت بر رابطه بين جریان وجه نقد آزاد و مدیریت سود شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته میشود. ابتدا آمار توصیفی ارائه میشود و پس از آن با استفاده از آزمونهای آماری به تجزیه و تحلیل ناهمسانی واریانس و همبستگی دادههای تحقیق پرداخته میشود و بعد با تجزیه و تحلیل الگوی رگرسیونی حاصل از فرآیند تحقیق و بررسی معنی داری مدل رگرسیون و ضرایب متغیرها اقدام به تایید یا رد فرضیات میگردد. ضمنآ محقق جهت محاسبه وسازماندهی متغیرها از نرم افزار صفحه گسترده اکسل، وجهت تجزیه وتحلیل نتایج فرضیات با توجه به مدل رگرسونی از Eviews بهره میگیرد.
1-9 خلاصه فصل
در اين فصل به شرح كليات تحقيق پرداخته گرديد. همانگونه كه مشاهده شد، ساختار مالکیت از موضوعات مهم حاکمیت شرکتی به شمار می‌رود که انگیزه مدیران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بدین ترتیب مي‌تواند در کارآیی هر شرکتي تأثير قابل توجهي داشته باشد. اين تحقيق قصد دارد با بهره گيري از يك روش توصيفي – تحليلي وبا بكارگيري روش كتابخانه اي به بررسي تاثیر ساختار مالکیت بر رابطه بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد. روش آزمون فرضيات تحقيق، روش دادههاي تركيبي است.
فصل دوم
ادبيات موضوع وپيشينه ي تحقيق
2-1 مقدمه
یکی از مکانیزم‌های موجود به منظور تخفیف مشکل نمایندگی و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین سهامداران و مدیران در بازارهای سرمایه، نظام حاکمیت شرکتی است. سازوکارهای حاکمیت شرکتی مختلفی وجود دارد از قبیل حسابرس مستقل شرکت، کنترل‌های داخلی، کمیته حسابرسی، نظارت قانونی، مدیران غیر موظف و سهامداران نهادی. نقش سهامداران نهادی در حاکمیت شرکتی و حضور آنها در شرکت‌ها، موضوع اغلب بحث‌های سال‌های اخیر بوده است. دراین زمینه، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد، دیدگاه سهامداران نهادی کوتاه‌مدت در این مورد بحث می‌کند که سهامداران نهادی به منظور بالا بردن عایدات جاری خود باعث ایجاد انگیزه برای مدیران در راستای انجام مدیریت سود می‌شوند و دیدگاه سهامداران نهادی بلندمدت فرض می‌کند که سهامداران نهادی به عنوان یک مکانیزم مکمل حاکمیت شرکتی موجب کاهش انگیزه‌های مدیریت سود می‌شوند. در اين فصل پس از بيان ادبيات موضوعي مرتبط با تحقيق به ذكر پيشينهي تحقيق مي پردازيم.
.
2-2 وجه نقد
وجه نقد2: عبارت است از موجودي نقد و سپرده‌هاي ديداري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعم از ريالي و ارزي (شامل سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري كوتاه‌مدت بدون سررسيد) به كسر اضافه برداشتهايي كه بدون اطلاع قبلي مورد مطالبه قرار مي‌گيرد ( کردی، 1390).
در بند دوازدهم از استاندارد حسابداری وجه نقد تنها به موجودي نقد و سپرده‌هاي ديداري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعم از ريالي و ارزي (شامل سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري كوتاه‌مدت بدون سررسيد) اطلاق مي‌گردد. در مواردي كه اضافه برداشت در حساب‌جاري مجاز باشد (مثلاً اضافه برداشت در حسابهاي بانكي خارج از كشور توسط واحد تجاري)، مانده اضافهبرداشتهايي كه بدون اطلاع قبلي مورد مطالبه قرار گيرد بايد از مبلغ مذكور كسر گردد. ويژگي ديداري بودن در مورد اقلام تشكيل‌دهنده وجه نقد بدين معني است كه اين اقلام بدون اطلاع قبلي قابل برداشت يا مطالبه باشد. سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري بلندمدت وجه نقد تلقي نمي‌شود، زيرا هدف از نگهداري آنها تحصيل سود است. هرگاه براي تسويه اضافه برداشتهاي بانكي مهلتي تعيين شده باشد درصورتي مي‌توان آنها را در محاسبه وجه نقد منظور كرد كه مهلت مزبور از يك روز كاري تجاوز نكند (کردی، 1390). که در بند سیزده این استاندارد (استاندارد حسابداری) نکات تکمیلی زیر ارائه میگردد:
تعريف مذكور در بند 12 دربرگيرنده اقلامي از سرمايهگذاريها و استقراض كوتاه‌مدت كه معمولاً درصورت جريان وجوه نقد ساير كشورها تحت عنوان معادل وجه نقد از آنها ياد مي‌شود، نيست. معادل وجه نقد بنابر تعريف رايج عبارت از سرمايهگذاريهاي كوتاه‌مدت سريع‌التبديل به وجه نقد است كه احتمال خطر كاهش در ارزش آن ناچيز بوده و به آساني و بدون اطلاع قبلي قابل تبديل به مبلغ معيني وجه نقد باشد و موعد آن
در زمان تحصيل تا سررسيد حداكثر سه ماه باشد به كسر وامها و قرض‌الحسنه‌هاي دريافتي از بانكها و ساير اشخاص كه ظرف سه ماه از تاريخ تحصيل قابل بازپرداخت است. عدم‌شمول معادل وجه نقد در تعريف وجه نقد در اين استاندارد به دلايل زير صورت گرفته است:
الف. تشخيص اقلام معادل وجه نقد از ساير سرمايهگذاريهاي كوتاه‌مدت واحد تجاري يا استقراضهاي كوتاه‌مدت براساس يك مرزبندي اختياري صورت گرفته است. اين نحوه عمل موجب مي‌شود اولاً نقش صورت جريان وجوه نقد در كمك به استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي جهت ارزيابي نقدينگي و انعطاف‌پذيري مالي تضعيف گردد و ثانياً تصويري مصنوعي از نحوه عمل واقعي مديريت مالي واحدهاي تجاري كه اغلب به چنين تفكيكي بين اقلام معادل وجه نقد و ساير فعاليتهاي سرمايه‌گذاري يا تأمين مالي اعتقاد ندارند، ارائه شود ( کردی، 1390).
ب. تعريف وجه نقد بدون شمول اقلام معادل وجه نقد تطابق بيشتري با تفكر حاكم بر مديريت فعاليتهاي اقتصادي و فرهنگ رايج تجاري كشور دارد ( کردی، 1390).
ج. انعكاس جريانهاي نقدي مرتبط با اقلام معادل وجه نقد تحت عنوان جريانهاي نقدي ناشي از سرمايهگذاريهاي كوتاه‌مدت يا جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي تأمين مالي درصورت جريان وجوه نقد، هماهنگي بيشتري بين اين صورت و طبقه‌بندي اقلام مربوط در ترازنامه فراهم مي‌آورد ( کردی، 1390).
د. عدم شمول اقلام معادل وجه نقد در تعريف وجه نقد، قابليت مقايسه جريانهاي نقدي واحدهاي تجاري مختلف را افزايش مي‌دهد ( کردی، 1390).
وجوه نقد: وجه نقد شامل پول نقد ومعادل آن (شبه پول) میباشد (رستمیو همکاران، 1389).
معادل وجه نقد3: سرمایه گذاریهای کوتاه مدت با قابلیت تبدیل بسیار زیاد به وجوه نقد که احتمال خطر کاهش در ارزش آن نا چیز بوده وبه آسانی و بدون ا طلاع قبل قابل تبدیل به مبلغ معینی وجه نقد باشد در مقابل جریانهای ورودی جریانهای خروجی قرار دارد که شامل عواملی همچون افزایش در داراییها (به غیرازوجه نقد) کاهش در بدهیها و کاهش درحقوق صاحبان سهام میباشد (رستمیو همکاران، 1389).
جريـان وجه نقد4: عبارت است از افزايش يـا كاهش در مبلـغ وجه نقد ناشي از معاملات با اشخاص حقيقي يا حقوقي مستقل از شخصيت حقوقي واحـد تجـاري و ناشي از سايـر رويدادها (ملکیان و همکار، 1385).
ماهیت وجه نقد و اهمیت آن در تصمیم گیریهای مالی
وجه نقد از منابع مهم و حیاتی در هر واحد سودآوری است و ایجاد توازن بین وجوه نقد در دسترس و نیازهای نقدی، مهمترین عامل سلامت اقتصادی هر واحد سودآور است. وجه نقد از طریق عملیات عادی و سایر منابع تأمین مالی، به واحد سودآور وارد میشود و برای اجرای عملیات، پرداخت سود، بازپرداخت بدهیها و گسترش واحد سودآوری به مصرف میرسد. روند ورود و خروج وجه نقد، در هر واحد سودآور بازتاب تصمیم گیریهای مدیریت، در مورد برنامههای کوتاه و بلند مدت عملیاتی و طرحهای سرمایه گذاری و تامین مالی است (ملکیان و همکار، 1385).
توان و امکان دسترسی هر واحد سودآور به وجه نقد، مبنای بسیار از تصمیم گیریها و قضاوتها درباره آن واحد است. به بیان دیگر، اطلاعات مربوط به روند ورود و خروج وجه نقد، در یک واحد سودآور شالوده بسیاری از تصمیم گیریهای مبنای بسیاری از قضاوتهای سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و گروههای استفاده کنند از اطلاعات مالی را تشکیل می‌دهد. سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان، برای برآورد گردش آینده وجوه نقد در یک واحد سودآور، آشکارا به تأثیر عملیات عادی و فعالیتهای تأمین مالی سرمایه گذاری، بر گردش وجوه نقد اهمیت میدهند (عالی ور، 1373).
بورس اوراق بهادار، در حکم بازار، تسهیلات لاز
