پایان نامه با کلید واژگان افغانستان، سنجش از دور

مي‌دهد که بيشترين فراواني به ترتيب با 11396 و 7485 مورد در طول‌هاي جغرافيايي 32–27 (35%) و 72–67 (23%) درجه شرقي رخ داده است. محدوده اولي منطبق بر مناطق لرزه‌خيزي غرب آناتولي، قبرس و درياي اژه در منتهي اليه غرب خاورميانه مي‌باشد. محدوده دومي هم منطبق بر مناطق لرزه‌خيزي کوهستان سليمان، هندوکش و پامير در منتهي اليه شرق خاورميانه مي‌باشد.

شکل (3–12): درصد توزيع فراواني بزرگاي زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر در خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–13): درصد توزيع فراواني عمق زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر در خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–14): درصد توزيع فراواني سالانه زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر در خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–15): درصد توزيع فراواني ماهانه زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر در خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–16): درصد توزيع فراواني زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر در عرض‌هاي جغرافيايي خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–17): درصد توزيع فراواني زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر در طول‌هاي جغرافيايي خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

3–3–2– فراهم‌سازي داده‌هاي زلزله مبناي مطالعاتي بالاي 6 درجه ريشتر
زلزله‌هاي مبناي مطالعاتي در پژوهش حاضر را زلزله‌هاي با بزرگاي بالاتر از 6 درجه ريشتر تشکيل مي‌دهد. از ابتداي سال 1973 تا انتهاي سال 2013 حدود 181 زلزله بالاي 6 درجه ريشتر به وقوع پيوسته‌اند که درصد توزيع فراواني زماني سالانه آنها داراي روند خاصي نيست (شکل (3–18))، اما درصد توزيع فراواني زماني ماهانه آنها حداقل نشان‌دهنده کاهش درصد وقوع زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر در ماه‌هاي گرم ژوئن، ژوئيه و اوت است (شکل (3–19)). درصد توزيع فراواني مکاني زلزله‌ها نسبت به عرض‌ها و طول‌هاي جغرافيايي خاورميانه در شکل‌هاي (3–20) . (3–21) نشان مي‌دهند که بيشترين زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر در عرض 38–36 درجه شمالي (33%) و طول جغرافيايي 72–67 درجه شرقي (35%) رخ مي‌دهند. تعداد 181 زلزله بالاي 6 درجه ريشتر شناسايي شده، تنها کمتر از 5/0 درصد از زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر منطقه را شامل مي‌شوند. انطباق مرکز کانوني اين زلزله‌هاي ثبت شده دستگاهي از 1973 تا کنون نشان‌دهنده اين است که کشورهاي ترکيه، ايران، پاکستان، افغانستان، تاجيکستان و قرقيزستان محل رخداد بيشترين و بزرگترين زلزله‌هاي بزرگ (بالاتر از 6 درجه ريشتر) در چند دهه گذشته بوده‌اند. در اين ميان ايران درست در قلب خاورميانه متأثر از دو قلمرو کوهستاني با روندهاي گسلي و تکتونيکي فعال به نام البرز و زاگرس و چندين منطقه لرزه‌زمين‌ساخت فعال مي‌باشد. به طور متوسط هر 5 سال در ايران هم يک زلزله بزرگ تجربه شده است که بزرگترين آن مربوط به زلزله 8/7 درجه ريشتري شمال سراوان در 16 آوريل 2013 است. در پژوهش حاضر همه زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر خاورميانه در طي سال‌هاي 2002 تا 2013 که شامل 39 مورد مي‌شدند مورد استفاده قرار گرفتند. علت محدود شدن کران پايين بازه زماني مذکور به دليل تأسيس بانک داده‌هاي سازمان NASA از اين تاريخ است که امکان دريافت نقشه‌ها و سري‌هاي زماني متغيرهاي اتمسفري در شبکه‌هاي 1×1 درجه را فراهم کرده است. همچنين استفاده از بانک داده‌هاي تصاوير MODIS و METEOSAT نيز فقط برای سال‌های 2002 به بعد ميسر است. از سوي ديگر حدود 50 درصد زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر خاورميانه نيز در بازه زماني سال 2002 تا 2013 رخ داده‌اند که نشان‌دهنده اهميت بررسي يک دهه اخير در بحث ناپايداري‌هاي محيطي و پيش‌بيني زلزله‌ها است. داده‌هاي زلزله بالاي 6 درجه ريشتر برای 39 مورد از 2002 تا 2013 از مرجع اصلي سازمان زمين‌شناسي ايالات متحده آمريکا USGS براي منطقه خاورميانه جمع‌آوري شده و با داده‌هاي اخذ شده از ساير مراکز به شرح زير کنترل گرديد:
1– مرکز لرزه‌شناسي اروپا– مديترانه104 EMSC براي زلزله‌هاي بالاي 4 درجه ريشتر از 2005 تا 2013،
2– سازمان ملي هوا–اقيانوس‌شناسي ايالات متحده آمريکا NOAA براي 1045 زلزله معنادار تاريخي و دستگاهي خاورميانه، 3– مرکز بين المللي زمين‌لرزه‌شناسي105 ISC براي زلزله‌هاي بزرگ (بالاي 5 درجه ريشتر) خاورميانه، 4– پژوهشگاه بين المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله106 IIEES براي زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر ايران از 1900 تا 2013، 5– مرکز تحقيقات زمين‌لرزه‌شناسي دانشگاه فردوسي مشهد107 UMERC براي زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر ايران از 1920 تا 2013 و 6– داده‌هاي برخط مرکز ژئوفيزيک ايران108 ISCOD براي زلزله‌هاي بالاي 3 درجه ريشتر ايران. اين 39 زلزله در 8 منطقه لرزه‌خيزي آناتولي، زاگرس، البرز، کرمان، مکران، سليمان، هندوکش و پامير پراکنده شده‌اند.

شکل (3–18): درصد توزيع فراواني سالانه زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر در خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–19): درصد توزيع فراواني ماهانه زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر در خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–20): درصد توزيع فراواني زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر در عرض‌هاي جغرافيايي خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

شکل (3–21): درصد توزيع فراواني زلزله‌هاي بالاي 6 درجه ريشتر در طول‌هاي جغرافيايي خاورميانه
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

جدول (3–1): زلزله‌هاي بزرگ بالاي 6 درجه ريشتر مورد مطالعه در خاورميانه در بازه زماني 2013–2002
کشور
منطقه لرزه‌خيزي
طول
عرض
عمق
بزرگا
تاريخ
رديف
افغانستان
هندوکش
69/70
09/36
129
2/6
03/01/2002
1
ترکيه
آناتولي
27/31
57/38
5
5/6
03/02/2002
2
افغانستان
هندوکش
48/70
50/36
226
4/7
03/03/2002
3
افغانستان
پامير
32/69
06/36
8
1/6
25/03/2002
4
ايران
زاگرس
05/49
63/35
10
5/6
22/06/2002
5
پاکستان
سليمان
52/74
41/35
33
3/6
20/11/2002
6
ترکيه
آناتولي
88/39
50/39
10
1/6
27/01/2003
7
ترکيه
آناتولي
46/40
01/39
10
4/6
01/05/2003
8
ايران
کرمان
31/58
00/29
10
6/6
26/12/2003
9
افغانستان
هندوکش
03/71
51/36
187
6/6
05/04/2004
10
ايران
البرز
61/51
29/36
17
3/6
28/05/2004
11
افغانستان
هندوکش
80/70
44/36
207
0/6
10/08/2004
12
ايران
کرمان
82/56
75/30
14
4/6
22/02/2005
13
ايران
مکران
89/61
10/27
54
0/6
13/03/2005
14
پاکستان
سليمان
59/73
54/34
26
6/7
08/10/2005
15
افغانستان
هندوکش
09/71
36/36
225
5/6
12/12/2005
16
ايران
زاگرس
87/56
12/28
18
0/6
28/02/2006
17
ايران
زاگرس
78/48
50/33
7
1/6
31/03/2006
18
قرقيزستان
پامير
31/70
80/39
16
0/6
08/01/2007
19
افغانستان
هندوکش
69/70
45/36
222
2/6
03/04/2007
20
ايران
زاگرس
83/55
74/26
12
1/6
10/09/2008
21
افغانستان
سليمان
47/69
89/33
10
0/6
05/10/2008
22
قرقيزستان
پامير
82/73
53/39
27
7/6
05/10/2008
23
پاکستان
سليمان
35/67
64/30
15
4/6
28/10/2008
24
افغانستان
هندوکش
74/70
42/36
205
6/6
03/01/2009
25
افغانستان
هندوکش
95/70
52/36
186
2/6
22/10/2009
26
ترکيه
آناتولي
99/39
86/38
12
1/6
08/03/2010
27
افغانستان
هندوکش
77/70
44/36
220
3/6
17/09/2010
28
ايران
کرمان
18/59
41/28
12
7/6
20/12/2010
29
پاکستان
مکران
95/63
78/28
68
2/7
18/01/2011
30
تاجيکستان
هندوکش
79/72
41/38
110
0/6
24/01/2011
31
ايران
کرمان
02/59
20/28
10
2/6
27/01/2011
32
قرقيزستان
پامير
41/71
08/40
20
1/6
19/07/2011
33
ترکيه
آناتولي
51/43
72/38
16
1/7
23/10/2011
34
ترکيه
آناتولي
88/28
42/36
35
0/6
10/06/2012
35
ايران
البرز
83/46
33/38
11
4/6
11/08/2012
36
ايران
زاگرس
59/51
50/28
10
4/6
09/04/2013
37
ايران
مکران
05/62
11/28
82
8/7
16/04/2013
38
ايران
مکران
77/57
56/26
15
1/6
11/05/2013
39
منبع: سازمان ملي زمين‌شناسي آمريکا، 2014

3–4– جمع‌آوري داده‌هاي اقليمي و اتمسفري
3–4–1– فراهم‌سازي داده‌هاي سري زماني و مکاني روزانه اقليمي
به منظور استفاده از داده‌هاي نموداري روزانه سري زماني متغيرهاي اتمسفري براي دوره 2013–2002 از فرآيند تحت شبکه‌اي به نام Giovanni109 (نسخه شماره 4، 2013) براي باره زماني يک ماهه دربرگيرنده زلزله‌هاي بزرگ (بالاي 6 درجه ريشتر) مورد مطالعه پژوهش حاضر (20–15 روز قبل و 15–10 روز پس از زلزله اصلي) در شبکه‌هاي 1×1 درجه دربرگيرنده کانون‌هاي سطحي زلزله‌ها استفاده شد که خود از محصولات جانبي GISS سازمان ملي هوا– فضاي ايالات متحده آمريکا NASA مي‌باشد. پيش از اين محققان نشان داده‌اند که ابعاد منطقي براي پيکسل سايزهاي مطالعات سنجش از دور براي کانون‌هاي سطحي زلزله، ابعاد 1×1 درجه‌اي است (Guangmeng 2008). داده‌هاي فضايي سري زماني براي پارامترهاي مختلف اقليمي در محدوده خاورميانه (42–22 عرض شمالي و 76–26 طول شرقي) که از محصولات اصلي NCAR – NCEP سازمان NOAA می‌باشند براي دوره 2013–2002 از پايگاه داده‌هاي شبکه‌اي آزمايشگاه پژوهشي سامانه زميني ESRL110 استخراج گرديدند. براي تعيين ناهنجاري تحت شبکه داده‌هاي زماني و مکاني ، مقادير متجاوز از دو برابر انحراف معيار جامعه زمينه در نظر گرفته شد. براي تعيين جامعه زمينه داده‌ها نيز از داده‌هاي ماهانه اقليمي سازمان ملي هوا– اقيانوس‌شناسي ايالات متحده آمريکا NOAA بر مبناي دوره نرمال اقليمي 2010–1981 استفاده شد.

3–4–2– فراهم‌سازي پايگاه داده‌هاي بلاکينگ اتمسفري
معمولاً شناخت کمّي بلاکينگ‌هاي اتمسفري بر مبناي يک سري معيارهاي عيني و کمّي معرفي شده توسط تيبالدي و مولتني (Tibaldi and Molteni 1990)، وايدنمن و همکاران
(Wiedenmann et al. 2002)، پلي و ‌هاسکينز (Pelly and Hoskins 2003) و باري پدرو و همکاران (Barriopedro et al. 2006) انجام مي‌گيرد. همچنين تحليل‌هاي کيفي بر مبناي قضاوت‌هاي تجربي مقياس همديد و ناهنجاري‌هاي ارتفاع ژئوپتانسيل در تراز 500 هکتوپاسکال به انجام مي‌رسد
(Lejenäs and Økland 1983; Dole and Gordon 1983; Scherrer et al. 2006). بررسي مقدماتي بلاکينگ اتمسفري و اطلاعات کلي وقوع آن در طول 50 سال گذشته در سايت سازمان ملي هوا–اقيانوس‌شناسي ايالات متحده آمريکا و در بحث ويژه پيوندهاي اقليمي111 قابل مطالعه است. براي مثال در اين پايگاه وقوع بلاکينگ‌ها (فراواني‌هاي نرمال شده) به تفکيک فصول و در طي 50 سال دوره آماري 2000–1951 براي طول‌هاي جغرافيايي نيمکره شمالي تعيين شده است (شکل (3–22)). برای مثال فصل زمستان در اين شکل با ماه‌های دسامبر، ژانويه و فوريه نشان داده شده است.
بر اين اساس مشخص شده است که طول جغرافيايي 60 درجه شرقي (محدوده خاورميانه) داراي يک فراواني کم اما مستقل در بين دو منطقه اصلي بلاکينگ‌زايي نيمکره شمالي در طول صفر درجه (اقيانوس اطلس) و طول 180 درجه شرقي (اقيانوس آرام) مي‌باشد. اين محدوده بلاکينگ‌زايي مستقل در منطقه آسياي مرکزي و خاورميانه و در طول جغرافيايي 40 تا 70 درجه شرقي گسترده شده است (عزيزي و همکاران، b1391). اما داده‌هاي آماري دقيق‌تر براي تعيين بلاکينگ‌هاي مؤثر بر محدوده مطالعاتي خاورميانه از طريق پايگاه داده‌هاي دانشگاه ميسوري112 ايالات متحده آمريکا فراهم گرديد. آرشيو بلاکينگ‌هاي دانشگاه ميسوري يکي از منابع قابل استناد در ادبيات جهاني است