رویه از آن استفاده می کنند و این امر زندگی شخصی آنها را تحت تاثیر قرار داده است.
(مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران،( اصنافی /حمیدی ، 1387،130)
* اعتیاد به موبایل
نوجوانانی که در طول روز برای ساعات طولانی از تلفن های همراه استفاده می کنند و وقت خود را با صحبت کردن با آن و یا ارسال پیام کوتاه صرف می کنند ، احتمالا با اختلالات روانی مواجه خواهند شد و دچار اعتیاد به موبایل می گردند. این اعتیاد در نتیجه تغییرات اجتماعی طی دهه گذشته ، پدیدار گشته است .معتادان به تلفن همراه فعالیت ها و کارهای بسیار مهمی ( نظیر اشتغال و تحصیل ) را نادیده گرفته و حتی از دوستان نزدیک و اعضای خانواده خود نیز فاصله می گیرند و هنگامیکه تلفن همراه با آنان نباشد مدام به تلفن همراه خود فکر می کنند.
بیشتر معتادان به تلفن همراه مردمی هستند که دارای اعتماد به نفس کمی بوده و در برقراری روابط اجتماعی با دیگران مشکل دارند و به همین خاطر احساس می کنند همواره باید از این طریق با دیگران در ارتباط و در تماس باشند. خاموش بودن تلفن همراه برای این افراد نگرانی و تشویش ایجاد کرده و باعث به وجود آمدن اختلالاتی در وضعیت خواب این افراد می شود. در بعضی مواقع مشاهده شده است که این افراد به لرزه افتاده و با مشکل سوهاضمه نیز مواجه می شوند. بطور کلی سوء استفاده از موبایل می تواند تاثیر مخربی بر شکل گیری ساختار شخصیتی و روحی نوجوانان جای می گذارد(http://www.mobna.com/. )
2-2-10 معرفی سرویس های تلفن همراه
تلفن همرا به عنوان يكي از وسيله هاي ارتباطي عصر جديد از سرويسها و قابليتهاي متفاوتي پشتيباني مي كند كه هر كدام از آنها به نوعي مي تواند كاربردهاي گوناگوني بر فرهنگ ارتباطي كاربران تلفن همراه در جامعه داشته باشد. كه روز به روز با تنوع و گسترش اين سرويسها تأثير آنها در ميان افراد تغيير مي كند در نتيجه بايد پيش زمينه هاي فرهنگي آنها براي استفاده از اين نوع سرويسها آماده شود. حال با معرفي برخي از پر كاربردترين سرويسهاي تلفن همراه به بررسي آنها در پژوهش زير پرداخته ايم.
2-2-10-1پیام کوتاه چیست؟
SMS9 يا سرويس پيام كوتاه امكان مبادله پیام های متنی از طریق دستگاههاي تلفن همراه می باشد. این قابلیت كه سرویس پیام كوتاه نام دارد نه تنها به‌طور مستقيم مورد استفاده كاربران شبكه تلفن‌همراه قرار می گیرد. بلكه باعث می شود تا بتوان خدمات متنوع دیگری را نیز از طریق دستگاههاي تلفن‌همراه عرضه نمود.
به اعتقاد تمامی كسانی كه در پیدایش پیام كوتاه در شبكه‌هاي تلفن‌همراه نقش داشته‌اند موفقیتی كه امروز برای این سرویس مشاهده می شود به هیچ وجه در ابتدا قابل پیش بینی نبوده است .البته این موفقیت را می توان از آن كاربران دانست اگر قبول کنیم كه هر نسلی از فناوری ها یک نقطه اوج دارد SMS را می‌توان نقطه اوج نسل پیام رسانی متنی دانست.
یکی دیگر از بزرگترین كاربردهاي بالقوه SMS استفاده از آن به عنوان روشي براِي اطلاع‌رسانی است. SMS می تواند برای انتقال تمامي اطلاعاتي كه از مقدار اطلاعات متنی تشكيل شده‌است استفاده شود. اطلاعاتي نظیر اخبار ورزش یا اطلاعات پرواز، اطلاعات هواشناسی ، قيمت سهام ، اطلاعات حسابهای بانكي و تيتر اخبار خبرگزاري ها از جمله این نوع كاربرد هستند.
2-2-10-2 مزایای سرويس پيام‌كوتاه
* امكان ارسال و دريافت پيام‌كوتاه به طور همزمان با تماس‌هاي تلفني:
فرآيند ارسال و دريافت پيام‌كوتاه به گونه اي در استاندارد GSM تعريف شده است كه می تواند در حین انجام مكالمات تلفنی نِيز انجام گيرد.
* امكان ارسال پيام‌كوتاه offline:
با توجه به این امر كه كارگزار پِيام كوتاه‌ها را در خود ذخيره نموده و سپس ارسال می نمايد مي‌توان پیام های كوتاهی را نيز به مقصد تلفنهای همراهی كه فعلاً در دسترس نيستند را ارسال نمود.برخی از مواردی كه منجر به در دسترس نبودن دستگاه تلفن همراه برای تحویل پيام مي‌گردند عبارتند از وجود خرایِي در شبكه خاموش بودن دستگاه تلفن‌همراه و ِيا پر بودن حافظه سِيم‌كارت در دستگاه تلفن‌همراه.
مكان عرضه خدمات برروِي SMS:
مي‌توان قابلیت ارتباط با عناصر خارج از شبكه تلفن‌همراه را نِيز در سروِيس پِيام‌كوتاه فراهم آورد.درنتِيجه با استفاده از اِين سروِيس مِي‌توان كاربردهاِي مختلفِي را به مشتركان شبكه سِيار عرضه نمود.
به عنوان مثال مِي‌توان به خدماتِي مانند درِيافت و ارسال نامه‌هاِي الكترونِيكِي از طرِيق
تلفن‌همراه,اتصال به اِينترنت از طرِيق تلفن‌همراه و بسِيارِي كاربردهاِي دِيگر اشاره كرد.اِين كاربردها با استفاده از سروِيس پِيام كوتاه داده‌هاِي خود را رد و بدل می نمایند.
(paime kootah.com)
2-2-10-3 پیام کوتاه ؛ گونه جدید ارتباطی
نگاهی به کارکرد پیام کوتاه در ایران نشان می دهد که ورود تلفن همراه و پیامک به جامعه ایرانی، باعث تغییر بسیاری از معادلات رفتاری و شکل گیری گونه های جدیدی از مناسبات شده است که در ابتدا از چند جهت برای جامعه ایرانی تکان دهنده بود. برای مثال در جامعه ای که از قدیم دارای یک سری مزربندی های سنی، جنسی و … بوده ، آمدن تلفن همراه در آن باعث شد رابطه هر دو نفر به شکل شخصی و کاملا خصوصی تعریف شود. به این ترتیب بسیاری از خطوط قرمز از میان برداشته شد و در همین چارچوب، پیامک هم راه خود را در این مسیر باز کرد. به همین دلیل اگر بگوییم پیامک به دلیل سرعت انتقال بالا توانست مسائلی را هدف بگیرد که در شیوه های قدیمی ارتباطی ممکن نبود بیراه نگفته ایم . مثلا رخداد هایی که در لحظه، در جامعه اتفاق می افتد با پیامک این امکان را پیدا می کند که در کمتر از یک روز در کل ایران پخش شوند.
دامنه محتوایی پیامهایی که در قالب SMS روزانه بارها و بارها توسط اغلب جوانان و نوجوانان ارسال، دریافت و جا به جا می شوند، بسیار گسترده است. برخی از آنها صرفا جنبه سرگرمی و شوخی دارند و برای کاشتن خنده بر لب دوستان فرستاده می شوند و برخی دیگر مربوط به ارائه خبرهای شخصی ، کاری و یا حتی تبلیغاتی است . اما آنچه که مسلم است این که پیام کوتاه که جای خود را به عنوان یک رسانه در جامعه ایرانی باز کرده است توانسته گونه جدیدی از ارتباطات را رقم بزند که به دلیل قیمت آن نسبت به سرویس های دیگر تلفن همراه مونس بسیاری از جوانان و نوجوانان و حتی افراد میانسال شده است.
از طرفی در بسیاری از پیامک هایی که از طریق تلفن همراه جابه جا می شود بسیاری از تابوهای بزرگ اجتماعی شکسته می شوند که هیچ گاه در مکالمه رو در رو و یا تلفنی گفته نمی شود.
در این میان جوک و شوخی یکی از ابزارهای ترمیم شکاف های اجتماعی به شمار می آید و فن آوری پیامک خطوط قرمز عرفی جوک گویی جامعه را شکسته است.
مسائل و مشکلات اجتماعی، یکی دیگر از مواردی است که دستمایه پردازش بسیاری از پیامک ها قرار می گیرند. پیامک هایی که گاهی چنان ظریف و خلاق به این مشکلات می پردازند که برای خواننده یا شنونده صرف‌نظر از خندیدن به نوعی مجال رونمایی یا عریان شدن معضلات جامعه فراهم می‌شود و به تعبیری بسیاری از آنها بازخورد واقعیت های اجتماعی جامعه هستند.
در این میان پیامک های سیاسی و فرهنگی نیز در زمان های مشخصی که اتفاق های خاصی در حال وقوع است، حجم بیشتر پیامک های روزانه مشترکان تلفن همراه ایرانی را به خود اختصاص می دهند. در واقع با پیش آمدن هر اتفاق سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی که در جامعه ایرانی، مرزبندی میان این حوزه ها سخت به نظر می‌رسد ، به سرعت، موجی از پیامک ها حول و حوش موضوع بین مردم رد و بدل می شود.
پیامک‌ها به مدد تلفن همراه، روند برقراری ارتباط را وارد فاز جدیدی کرده اند و صرف نظر از ویژگی های منحصر به فرد، شبه رسانه ای با مختصات خاص برای این قسم از تعاملات شکل گرفته است.
اولین ویژگی پیامک ها این است که وارد دنیای تکنولوژی تازه ای شده اند. دومین ویژگی آن ها نوشتاری بودنشان است و سومین ویژگی فینگیلیشی” نوشته شدن آن هاست که باز در نوع خودش یک پدیده بسیار جالب به حساب می آید. با این اوصاف می توان گفت با ورود تکنولوژی تلفن همراه به ایران ، فرآیند برقراری ارتباط با یک رسانه جدید، سریع، خصوصی و تعمیم یافته ، فراهم شده است.
” گاه جوامع از نیاز به سمت تولید می روند و گاه از تولید به سمت نیاز ، در جوامع پیشرفته از نیاز به سمت تولید حرکت می شود به عنوان مثال مردم در ارتباطات به سرویسی تحت عنوان پیام کوتاه نیاز دارند و درنتیجه پژوهشگران و مخترعان این سرویس را تولید می کنند.
معمولا ارتباطی موثر است که در آن بیشترین پیام با کمترین نماد انتقال یابد و پیامی مهم است که اطلاعات بیشتری داشته باشد و اطلاعاتی مهم هستند که غیر قابل پیش بینی باشند . اما آنچه ما در زمینه ارتباط پیامکی داریم بعضا حرف تازه ای نیست بلکه بیشتر یادآوری دانسته های قبلی است . بخشی از محبوبیت پیام های کوتاه برای نوجوانان از آنجا ناشی می شود که آنها به موبایل خود به عنوان بخشی از هویت خو می نگرند که وسیله شخصی و خصوصی است که به جوانان برای تحرک و برقراری ارتباط همزمان ، احساس استقلال می دهد.
از جمله دلایل گسترش پیام کوتاه در ارتباطات اجتماعی ، تسهیل دربرقراری ارتباط و نیاز روحی جامعه به تفریح وتفنن اعلام شده است. پیام های کوتاه وقتی مورد استفاده قرار می گیرند که صحبت کردن سخت به نظر می رسد مثلا وقتی نوجوانان نمی خواهند تلفنی صحبت کنند . از آنجا که ما مردمی هستیم که در ارتباط چهره به چهره خیلی صریح نیستیم به دلایل شرم اجتماعی ، رودربایستی ، شرم حضور ، معمولا سعی می کنیم با جواب های کلی و دو پهلو طرف مقابل را مدتی منتظر بگذاریم .ولی چون در پیام کوتاه ، ارتباط با واسطه است و شرم و حیای اجتماعی کمتری وجود دارد ، درنتیجه احساس امنیت در افراد بیشتر می شود و راحت ترمی توانند حرف دلشان را از این طریق بگویند و این پدیده ، ارتباط را راحت تر می کند.
در مورد نیاز روحی جامعه به تفریح وتفنن نیز باید گفت طنز و فکاهی ، نقش مهمی در ایجاد تمدد اعصاب و روان ، بویژه در خلال امور روزمره دارد . پیامک به خاطر ایجاد زنگ تفریحی کوتاه در بین کارهای روزانه ، طرفداران فراوانی دارد ، فرستادن لطیفه بیشترین کاربرد پیام کوتاه در ایران است.
در طنز ، عمده ترین دغدغه های اجتماعی ، محدودیتها و یا تابوهای موجود در جامعه با بیانی لطیف و ظریف مورد نقد قرار می گیرد .
به عبارتي ديگر، طنز اين اجازه را به افراد مي‌دهد كه به صورت كم و بيش صريح، از وضع سياسي – اجتماعي كشور انتقاد كنند . نقد اجتماعي با زباني كنايي ، طنز آلود و ظريف كه بخشي از سنت شفاهي مردم ايران را تشكيل مي‌دهد و ريشه در فرهنگ و ادبيات ايران زمين دارد – در نبودن و يا ضعف احزاب سياسي، نهادهاي مدني و ابزارهاي رسانه‌يي و اطلاع رساني، در پیامک تبلور يافته و به صورت گسترده به اقشار و گروههاي مختلف اجتماعي و سياسي انتقال مي‌يابد.
طبق نظر سنجيهاي مشاركتي انجام شده اخیر از طبقات و اقشار مختلف، درصد پیامک هاي طنز از 50 درصد به 30 تا 35 درصد كاهش يافته و اين روند نزولي همچنان ادامه دارد و پیامک به كاركردهاي واقعي خود نزديكتر شده است.” (http://dpp.irib.ir/)
12-2-10-4 بررسی کارکردهای SMS در ایران
– كاركرد پيام رساني
پيام رساني ، همان كاركرد اوليه و ذاتي SMS است كه در همه جاي دنيا يكسان است و از آن ، به سرويس پيام كوتاه ياد مي‌شود. تفاوت SMS، با مكالمه تلفني در آن است كه اولي ، به نحو نوشتاري است و در موقعيتهاي بسياري كه امكان مكالمه تلفني وجود ندارد، به خوبي نقش آن را نمايندگي مي‌كند. اين كاركرد ، از آن رو در ايران مورد اقبال است كه در بسياري از مواقع ، خصوصاً در ساعات كاري روز ، شبكه مخابراتي كشور از ارايه ارتباط تلفن با موبايل ناتوان است و به اصطلاح ، خط دهي به موبايل ، با مشكل رو به رو است.
2- ايجاد ارتباط انساني
زندگي، در دوراني كه عصر مدرنيسم و صنعت نام گرفته و در اجتماعي كه دوران گذار خود را مي‌پيمايد ، آثاري
