
مقیاسها، آسانتر است (سرمد و همکاران، 1389). در این پژوهش، پرسشهای پرسشنامه با استفاده از مقیای لیکرت پنج گزینهای سنجیده میشوند. گزینهها عبارتند از:
1- کاملاً مخالف 2- مخالف 3- بی نظر 4- موافق 5- کاملاً موافق
پرسشنامه اشاره به مجموعه سؤالهای از قبل تدوین شده دارد که پاسخدهندگان، پاسخهای خود را درون دامنهای از گزینههای معین انتخاب میکنند (دانایی فرد و همکاران، 1391). به عبارت دیگر پرسشنامه ابزاری کارآمد برای گردآوری اطلاعات است که زمانی که پژوهشگر دقیقاً میداند در پی چیست و چگونه باید متغیرهای خود را اندازهگیری کند، به کار میرود (سکاران، 1386). برای جمعآوری اطلاعات مورد نظر جهت بررسی تاثیر توانمندی های مدیریتی بر اثربخشی کارکنان، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده استفاده گردیده است.
جدول 3-1 : سؤالات مربوط به هر متغیر در پرسشنامه
متغیر مورد بررسی
سؤالات مربوط به متغیر
توانمندی های مدیریتی
1-18
توانمندی های فنی
1-6
توانمندی انسانی
7-12
توانمندی ادراکی
13-18
اثربخشی کارکنان
19-43
3-5 روايي (اعتبار) و پايايي (اعتماد) ابزار سنجش
3-5-1 روايي پرسشنامه
منظور از روايي (اعتبار) اين است که محتواي ابزار گردآوري اطلاعات يا سؤالات مندرج در ابزار دقيقاً متغيرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد. به عبارت ديگر ابزارهاي گردآوري اطلاعات، عين واقعيت را به خوبي نشان دهند (سرمد و ديگران،1390). در واقع مقصود از روايي آن است که ابزار اندازهگيري بتواند خصيصه و ويژگي مورد نظر را اندازهگيري کند. اهميت روايي از آن جهت است که معيارهاي نامناسب و ناکافي ميتواند هر پژوهش علمي را بي ارزش و ناروا سازد (خاکي، 1382). پرسشنامه مورد استفاده در اين پژوهش، يک پرسشنامه استاندارد است كه روايي آن مورد تأييد اساتید و متخصصین مشاور در این تحقیق قرار گرفته است. با این حال، جهت اعتبار بیشتر، دو روش اعتبار محتوا و سازه آزمون مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تضمین اعتبار محتوای پرسش نامه، از نظر متخصصان و اساتید دانشگاه استفاده شد. با کسب نظرات افراد یاد شده، اصلاحات لازم در سوالات به عمل آمده و بدین ترتیب اطمینان حاصل گردید که پرسشنامه همان خصیصه های مورد نظر پژوهش را می سنجد. اعتبار سازه نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی تائیدی در نرم افزار Lisrel محاسبه و مورد تأیید قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون های اشاره شده، به طور مفصل در فصل چهارم تشریح شده است.
3-5-2 پايايي پرسشنامه
پايايي يا قابليت اعتماد يکي ديگر از ويژگيهاي فني ابزار اندازهگيري است که نشان دهنده اين است که ابزارهاي اندازهگيري که براي سنجش متغير و صفتي خاص ساخته شده تا چه اندازه نتايج يکساني را در شرايط مشابه به دست ميدهد. به عبارت ديگر ابزار پايا ابزاري است که از خاصيت تکرارپذيري و سنجش نتايج يکسان برخوردار باشد (حافظ نيا،1387). باید توجه داشت که به طور کلی اعتماد پرسشنامهها با استفاده از چند روش، بازآزمایی یا اجرای دوباره، موازی یا همتا، تنصیف یا دونیمه کردن پرسشنامه، محاسبه همبستگی نمرات دو دسته، فرمول کودرریچاردسون و ضریب آلفای کرونباخ توسط نرم افزار SPSS محاسبه می گردد (مقیمی،1384). که در اين پژوهش، برای محاسبه قابليت پايايي سوالات پرسشنامه از ضريب آلفاي کرونباخ، برای مطالعهاي مقدماتي با توزيع 50 پرسشنامه در قالب پيش آزمون استفاده شده است. سپس با استفاده از نرم افزارspss مقدار آلفا، براي ابعاد و سازه ها به شرح زير به دست آمده است. در پژوهشهاي علوم انساني، ضريب آلفاي بالاتر از 7/0 قابل قبول ميباشد (آذر و مومني،1386). لذا با توجه به اينکه هم آلفاي دروني تک تک سؤالات و هم آلفاي کلي پرسشنامه بيش از 7/0 ميباشد، ميتوان پايايي پرسشنامههاي مذکور را مطلوب ارزيابي کرد. نتایج مربوط به آلفای هر یک از متغیرهای مورد بررسی در جدول زیر آمده است:
جدول 3-2 : نتایج آلفای کرونباخ
متغیر مورد بررسی
سؤالات مربوط به متغیر
توانمندی مدیریتی
0.750
توانمندی فردی
0.920
توانمندی انسانی
0.810
توانمندی ادراکی
0.720
اثربخشی کارکنان
0.841
3-6 روش تجزيه و تحليل داده ها
برای فنون آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روش های آماری مختلفی استفاده شده است. برای این منظور و متناسب با نیاز آمار تحلیلی، از نرم افزارهای علوم اجتماعی، نرم افزار روابط ساختاری خطی و نرم افزار صفحه گسترده اکسل در دو بخش توصیفی و استنباطی استفاده شده است.
3-7 فنون تحليل توصيفي
در بخش توصيفي پژوهش، از روش هاي آمار توصيفي، جدول توزيع فراواني نسبي و نمودارهاي درصدهاي آن استفاده شده است.
3-8 فنون تحليل استنباطي
در بخش تحليل آمار استنباطي، از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن داده ها، و سپس از مدلسازی معادلات ساختاری و مشخصا تکنیک تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل 8.54 استفاده شده است.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته ها
4-1 مقدمه
در مرحله تحلیل دادهها آنچه مهم است این است که اطلاعات و دادهها در مسیر رسیدن به هدفهای تحقیق، پاسخگویی به سؤالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیهها مورد تحلیل قرار گیرند. اگرچه میتوان تحلیل دادهها را به صورت دستی انجام داد ولی با پیشرفت علوم رایانهای، نرمافزارهای زیادی طراحی و معرفی شدهاند که رایجترین آنها عبارتند از : بسته آماری برای علوم اجتماعی (SPSS)، سیستم تحلیل آماری (SASS) و نرمافزار معادلات ساختاری خطی (LISREL). در تحلیل دادهها این تصور حاصل میشود که تجزیه و تحلیل دادهها به شیوه تحلیل آماری انجام میشود، اما اینطور نیست و این شیوه فقط یکی از روشهای مهم تجزیه و تحلیل است که برای تحلیل دادهها به کار میرود و جنبه آماری دارد (آذر، ع. مومنی،م. 1386).
پس از جمعآوری اطلاعات از نمونههای جامعه آماری، مرحله بعدی آن است که دادهها جهت آزمون فرضیهها تحلیل شوند (سکاران، 1386). مرحله تجزیه و تحلیل دادهها فرآیندی چند مرحلهای است که طی آن دادههایی که از طریق به کارگیری ابزارهای جمعآوری در نمونه آماری فراهم آمدهاند خلاصه، کدبندی و دستهبندی و در نهایت پردازش میشوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباطها بین این دادهها به منظور آزمون فرضیهها فراهم آید (خاکی، 1382).
در این فصل ابتدا آمار توصیفی ( جنس، سن، تحصیلات، وضعیت تأهل، نام سازمان) به تفصیل توضیح داده میشوند. در ادامه آمار استنباطی مورد بحث قرار میگیرد، که در ابتدا فرض نرمال یا غیرنرمال بودن دادهها آزمون میشود و تائید یا رد فرضیات با مدلسازی معادلات ساختاری از طریق نرم افزار لیزرل 8.54 بررسی شده است.
4-2 آمار توصیفی و آزمون نرمال بودن داده ها
منظور از آمار توصیفی، جمعبندی و خلاصه کردن دادهها، برای بهتر نشان دادن آنها به خوانندگان میباشد. آمار توصیفی آماری است که الگوی پاسخهای افراد نمونه را تلخیص میکند (آذر و مومنی، 1386). از این رو در این بخش برای شفافیت دادهها از جداول آمارهای توصیفی و نمودارها استفاده شده است. جداول از مهمترین ابزارها برای سنجش و اندازهگیری دادههای یک تحقیق انسانی- اجتماعی به شمار میآیند همچنین زمانی که توزیع یک متغیر مهم است، بهتر است که توزیع همراه با یک نمودار نشان داده شود.
4-2-1 تفکیک جنسیتی پاسخ دهندگان
در زیر، جدول فراوانی و نمودار درصد افراد بر حسب جنسیت پاسخدهندگان آمده است:
جدول 4-1 : توزیع فراوانی و درصد افراد بر حسب جنسیت
جنس
فراوانی
درصد فراوانی
مرد
174
87
زن
26
13
کل
200
100
یافتههای جدول 4-1 نشان میدهد که با توجه به جنس، 87 درصد افراد نمونه مرد و 13درصد زن میباشند.
نمودار 4-1 : نمودار فراوانی افراد بر حسب جنسیت
4-2-2 رده سنی پاسخدهندگان
در ادامه، جدول فراوانی و نمودار درصد افراد بر حسب رده سنی پاسخدهندگان آمده است:
جدول 4-2 : توزیع فراوانی و درصد افراد بر حسب طبقه سنی
طبقه سنی
فراوانی
درصد فراوانی
زیر 25 سال
17
8.5
25 تا 35 سال
48
24
35 تا 45 سال
64
32
45 تا 55 سال
41
20.5
بالاتر از 55 سال
30
15
کل
200
100
نتایج جدول فوق نشاندهنده این است که 8.5 درصد افراد در طبقه سنی زیر 25 سال، 24 درصد در طبقه سنی 25 تا 35 سال، 32 درصد در طبقه سنی 35 تا 45 سال، 20.5 درصد در طبقه سنی 45 تا 55 سال و 15 درصد در طبقه سنی 55 سال به بالا قرار دارند.
نمودار4-2 : نمودار توزیع فراوانی و درصد افراد بر حسب طبقه سنی
4-2-3 تحصیلات پاسخدهندگان
در زیر جدول فراوانی و نمودار درصد افراد بر حسب تحصیلات پاسخدهندگان آمده است.
جدول 4-3 : توزیع فراوانی و درصد افراد بر حسب تحصیلات
تحصیلات
فراوانی
درصد فراوانی
دیپلم و زیر دیپلم
28
14
فوق دیپلم
42
21
کارشناسی
97
48.5
کارشناسی ارشد و بالاتر
33
16.5
کل
200
100
یافتههای جدول 4-3 نشان میدهد که از نظر تحصیلات، 14 درصد دیپلم و زیر دیپلم، 21درصد در مقطع فوق دیپلم، 48.5 درصد در مقطع کارشناسی و 16.5 درصد افراد دارای تحصیلات در مقطع کارشناسی ارشد و بالاتر است.
نمودار 4-3 : نمودار فراوانی و درصد افراد بر حسب تحصیلات
4-2-4 سابقه کاری
در زیر فراوانی و درصد افراد بر حسب سابقه کار منابع انسانی مجتمع آموزشی صالح شعبه غرب تهران آمده است.
جدول4-4 : توزیع فراوانی و درصد افراد بر حسب سابقه کاری
نام تجاری
فراوانی
درصد فراوانی
زیر 5 سال
29
14.5
بین 6 تا 10 سال
52
26
بین 11 تا 15 سال
58
29
بین 16 تا 20 سال
30
15
21 سال به بالا
31
15.5
کل
200
100
یافتههای جدول 4-5 نشان میدهد که، 14.5 درصد افراد نمونه دارای سابقه کاری زیر 5 سال، 26 درصد نمونه آماری دارای سابقه کار بین 6 تا 10 سال، 29 درصد افراد دارای سابقه کاری 11 تا 15 سال و 15درصد افراد، بین 16 تا 20 سال و 15.5 درصد بالاتر از 21 سال سابقه کار دارند.
نمودار 4-4 : نمودار فراوانی افراد بر حسب سابقه کاری
4-2-5 آزمون نرمال بودن دادهها
برای بررسی نرمال بودن داده ها از روش آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای هر یک از متغیرها استفاده شده است:
جدول4-5 : آزمون کولموگروف، اسمیرنوف
نام متغیر
مقدار آماره Z
عدد معناداری
وضعیت نرمالیتی
توانمندی های مدیریتی
2.274
0.251
نرمال
امنیت شغلی
2.760
0.070
نرمال
آموزش کارکنان
2.048
0.157
نرمال
پاداش کارکنان
1.891
0.024
نرمال
بهره وری نیروی انسانی
1.519
0.070
نرمال
توانایی
2.211
0.090
نرمال
درک و شناخت
2.458
0.450
نرمال
حمایت سازمانی
2.780
0.214
نرمال
انگیزش
2.842
0.257
نرمال
بازخورد
2.584
0.264
نرمال
اعتبار
2.684
0.214
نرمال
سود آوری
2.158
0.214
نرمال
با توجه به نتایج آزمون کولموگروف، اسمیرنوف نرمال بودن داده ها تائید می شود یا به عبارات دیگر، دلیلی برای رد فرض صفر وجود ندارد ، فرض صفر نرمال به این مساله اشاره دارد که داده ها از توزیع نرمال تبعیت می کنند.
4-3 تحلیل عاملی تاییدی متغیرهای پژوهش
در این بخش، نتایج حاصل از تحلیل عاملی تائیدی هر یک از متغیرهای پژوهش توسط نرمافزار LISREL به صورت جداگانه برای هر متغیر آورده شده است. لازم به ذکر است که به منظور کاهش متغیرها و در نظر گرفتن آنها به عنوان یک متغیر مکنون، بار عاملی به دست آمده باید بیشتر از 3/0 باشد (ایران نژاد، 1378). در تحلیل عاملی تائیدی محقق می داند چه سوالی مربوط به چه بعدی است. یعنی در تحلیل عاملی تائیدی مدل مفهومی برای هر یک از مفاهیم یا متغیرهای تحقیق وجود دارد.
در بررسی هر کدام از مدل ها سئوال اساسی این است که آیا این مدل های اندازه گیری مناسب است؟ به عبارت دیگر آیا داده های تحقیق با مدل مدل مفهومی همخوانی دارد یا نه
