ه ……………………………………………………………………………………………………………………………..130
7ـ سیر از بدیهیات به غیر بدیهیات ……………………………………………………………………………………………………………………….133
7ـ1ـ نقش خیال در انتزاع مفاهیم فلسفی ……………………………………………………………………………………………………………….136
7ـ1ـ1ـ سخن علامه در اصول فلسفه و رئالیسم …………………………………………………………………………………………………..136
7ـ1ـ2ـ سخن علامه در نهایه الحکمه …………………………………………………………………………………………………………………137
7ـ1ـ2ـ1ـ راه دیگر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..139
فصل پنجم(تمایزات و تشابهات در آراء شیخ اشراق و علامه طباطبائی)…………………………………………………………….142
1ـ معرفت شناسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………143
1ـ1ـ معرفت شناسی شیخ اشراق ………………………………………………………………………………………………………………………….143
1ـ1ـ1 واقع گرائی درمعرفت ………………………………………………………………………………………………………………………………..143
1ـ1ـ2ـ وجود معارف بدیهی ………………………………………………………………………………………………………………………………..144
1ـ1ـ3ـ حضور و شهود ……………………………………………………………………………………………………………………………………….144
1ـ1ـ4ـ نقش ادراک حسی در معرفت شناسی شیخ ………………………………………………………………………………………………….144
1ـ2ـ معرفت شناسی علامه ………………………………………………………………………………………………………………………………….145
1ـ2ـ1ـ رویکرد وجود شناختی …………………………………………………………………………………………………………………………….145
1ـ2ـ 2ـ واقع گرائی در معرفت …………………………………………………………………………………………………………………………….145
1ـ2ـ3ـ ابتناء معرفت شناسی علامه برهستی شناسی او …………………………………………………………………………………………….145
1ـ2ـ 4ـ نقش حس در معرفت شناسی علامه …………………………………………………………………………………………………………146
1ـ3ـ تمایزات و تشابهات …………………………………………………………………………………………………………………………………….146
1ـ3ـ 1ـ تمایز دیدگاه معرفت شناسانه شیخ و علامه ……………………………………………………………………………………………….146
1ـ3ـ2ـ تشابهات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..146
2ـ مبناگرائی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………147
2ــ 1ـ تمایزات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….147
2ـ2ـ تشابهات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………147
3ـ بدیهیات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..148
3ـ1ـ بدیهیات از منظر شیخ ………………………………………………………………………………………………………………………………….149
3ـ2ـ اقسام بدیهیات از منظرشیخ …………………………………………………………………………………………………………………………..149
3ـ3ـ بدیهیات ازمنظر علامه…………………………………………………………………………………………………………………………………..149
3ـ 4ـ ویژگی بدیهیات از منظر علامه …………………………………………………………………………………………………………………….149
3ـ5ـ اقسام بدیهیات از منظر علامه ……………………………………………………………………………………………………………………….150
3ـ6ـ تمایزات آرا ء شیخ و علامه ………………………………………………………………………………………………………………………….150
3ـ7ـ تشابهات آراءشیخ و علامه ……………………………………………………………………………………………………………………………150
4ـ علم حضوری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..151
4ـ 1ـ علم حضوری ازمنظر شیخ……………………………………………………………………………………………………………………………151
4ـ2ـ علم حضوری از منظر علامه …………………………………………………………………………………………………………………………152
4ـ 3ـ تمایزات و تشابهات …………………………………………………………………………………………………………………………………..153
4ـ3ـ 1ـ تمایزات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..153
4ـ3ـ2ـ تشابهات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..153
5ـ سیر از بدیهیات به غیر بدیهیات…………………………………………………………………………………………………………………………154
5ـ1ـ منظر شیخ اشراق ـ سیر از بدیهیات ………………………………………………………………………………………………………………155
5ـ2ـ منظر علامه ـ سیر از بدیهیات ……………………………………………………………………………………………………………………….155
5ـ3ـ تمایزات و تشابهات …………………………………………………………………………………………………………………………………….155
5ـ3ـ1ـ تمایز ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..155
5ـ3ـ2ـ تشابه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………156
نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..157
منابع پایان نامه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………160
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….165
فصل اول
کلیات
کلیات
1- بیان مساله
مبناگرایی کهن ترین وفراگیرترین نظریه درمباحث معرفت شناختی و ویژگی اکثرنگرش های معرفت شناسانه درطول تاریخ بوده است . هرچندامروزه توافقی وجوددارد که رهیافت مبناگرایانه بانقدهای جدی مواجه است.اینکه آیا واقعا ممکن است براساس مبنای مشخص شده ازسوی یک موضع مبناگرایانه خاص ، توجیهی مناسب برای باورهایی که آنها راموجه می دانیم به دست آوریم ، همچنین سوال است که خودباورهایی که مبنا فرض شده اند، چگونه توجیه می شوند.
گرایش فلاسفه اسلامی درتوجیه صدق باورها ، مبنا گرایی است . برخلاف مبنا گرایی برخی از آمپریست ها1 که جمیع معارف بشری را بر حقایق تحلیلی و داده های مستقیم و بدون واسطه حسی، مبتنی می دانند، آنها معتقدند که مجموعه معارف بشری بر مفاهیم و گزاره های بدیهی یعنی گزاره های یقینی بی نیاز از اثبات و استدلال مبتنی است .
مبناگرایی و ارجاع نظریات و کسبیات به بدیهیات به مواد و محتویات گزاره ها اختصاص ندارد بلکه شامل هیئت ها و شکل های استدلال نیز می شود، همان گونه که محتویات استدلال ها باید به موادی منتهی شوند که ضروری و بی نیاز از استدلال باشند وگرنه تسلسل لازم می آید و حصول علم و یقین و دسترسی به معرفت قطعی غیرممکن خواهد بود . در عین حال تصریح کرده اند که اگر کسی بدیهیات را نپذیرد نمی توان نقطه شروعی در بحث با او داشت و استدلال هایی که آن ها برای اثبات مواضع خود اقامه می کنند شبهاتی در مقابل بدیهی است که باید طرد گردد و استدلال هایی که حامیان اصول بدیهی و یقینی برای دیدگاه خود دارند منبهاتی بیش نیست .
شیخ اشراق ، هرچند مباحث معرفت شناختی منسجمی رامطرح نکرده است با اینحال درآراء ونظرات او می توان مبناگرایی رابه وضوح درک کرد.اعتقادبه بدیهیات وبازگشت علوم حصولی به علم حضوری درنگاه شیخ ، مبناگرایی رابه نمایش گذاشته واورادردسته مبناگرایان قرار می دهد.وی تلاش نمود تاپایه ای مستحکم وخطاناپذیردرمعارف ایجادکندوبنای معارف بشری رابرآن
