سفته تعهد مشتري رابطة مستقيم و افزايشي با عدم بازپرداخت به موقع تسهيلات اعطايي داشتند و وثيقه اموال غيرمنقول رابطة معكوس و كاهشی با متغير وابسته داشته‌اند. نتيجة بعدي اينكه از بين انواع تسهيلات اعطايي، تسهيلات قرض الحسنه رابطة مستقيم و افزايشي و تسهيلات مشاركت مدني، سلف و اجاره به شرط تمليك رابطة معكوس و كاهشی با متغير وابسته داشته‌اند.
آخرين نتيجه حاصله از تحقيق وي نشان مي‌دهد كه شخصيت حقيقي رابطة معكوس و كاهشي با عدم بازپرداخت به موقع تسهيلات داشته است.
2-14-1-4) بررسی راهکارهای بهبود وصول و کاهش مطالبات معوق در بانک کشاورزی/مطالعه موردی استان کردستان
دكتر عباس عرب‌مازار و حسين حيدري (1384) به بررسي راهكارهاي بهبود وصول و كاهش مطالبات معوق در بانك كشاورزي استان كردستان به صورت مطالعه موردي و با استفاده از مدل لوجيت پرداخته است. نتايج بررسي وي نشان مي‌دهند عواملي چون تعداد و مبلغ تسهيلات تبصره‌اي، تعداد مشتري و تعداد كاركنان از مهم‌ترين عوامل اثرگذار در امر وصول مطالبات در شعبه است و نيز رابطة معني‌داري بين تعداد تسهيلات تكليفي، مبلغ تسهيلات تكليفي، حجم كار شعبه و تعداد كاركنان شعبه به وصول مطالبات مشاهده شده است.
2-14-1-5) بررسی عوامل مؤثر بر احتمال عدم باز پرداخت تسهیلات اعتباری بانکها /مطالعه موردی مشتریان حقوقی بانک توسعه بانک صادرات ایران
شمس اله شيرين بخش – ندا يوسفي و جهانگير قربان‌زاد (1390) در پژوهشي به بررسي عوامل مؤثر بر احتمال عدم بازپرداخت تسهيلات اعتباري بانك توسعه صادرات پرداختهاند. به اين منظور، نمونه تصادفي 330 تايي شامل 265 مشتري خوش‌حساب و مشتري بدحساب از ميان شركت‌هايي كه طي سال 1387 تسهيلات دريافت نموده‌اند، انتخاب شده‌اند. در اين پژوهش 13 نسبت مالي به عنوان متغيرهاي توصيفي اثرگذار بر احتمال نكول بررسي شده‌اند و هفت متغير داراي اثر معني‌دار بر ريسك اعتباري شناسايي شده و پس از بررسي معني داري كل رگرسيون با استفاده از آمار LR24 در سطح معني داري 5 % مدل نهايي به وسيله آنها برازش گرديده است.
نتايج اين پژوهش نشان دادند كه نسبت جريان نقدينگي به بدهي كل، نسبت گردش دارايي‌‌ها،نسبت جاري و نسبت نقدي داراي اثر معكوس بر ريسك اعتباري هستند و نسبت جريان نقدي آزاد، نسبت كل بدهي‌‌ها، نسبت بدهي جاري و ارزش ويژه، داراي اثر مستقيم بر ريسك اعتباري مي‌باشند.
2-14-1-6) بررسی اثر متغیر های کلان اقتصادی بر منابع و مصارف بانکها
عباسعلي كريمخاني و مهتاب فراتي (1391) به بررسي اثر متغيرهاي كلان اقتصادي بر منابع و مصارف بانكها پرداختهاند.
آنها در اين مطالعه متغيرهاي كلان اقتصادي نظير تورم، تغييرات نرخ سود سپرده‌‌ها و تسهيلات، نوسانات نرخ طلا و ارز و تأثير آن بر منابع بانكي را تحليل كرده و بيان كرده‌اند كه طي سال‌‌هاي اخير رشد حجم نقدينگي و ساير متغيرهاي مؤثر بر پاية‌پولي سبب شده تا نرخ تورم افزايش يافته و اثرات نامطلوبي بر اقتصاد و متعاقب آن بر سيستم بانكي برجاي مي‌گذارد و با افزايش تورم و كاهش نرخ سود سپرده‌‌هاي بانكي، تركيب سپرده‌‌هاي كوتاه‌مدت و بلندمدت بانكها دستخوش تغيير مي‌شود، به طوري كه سپرده‌گذاران تمايل بيشتري به انتقال وجود خود به ساير بازارها براي كسب سود بيشتر و حفظ قدرت خريد خود خواهند داشت و تغيير تركيب سپرده‌‌ها به نفع سپرده‌‌هاي كوتاه‌مدت از يك‌سو بانكها را با ريسك نقدينگي مواجه كرده و از سوي ديگر توان پرداخت تسهيلات بلندمدت به بخش‌‌هاي توليد را با محدوديت مواجه خواهند كرد.
2-14-1-7) کالبد شکافی مطالبات معوق و راههای پیشگیری از آن در سیستم بانکی کشور
علي حسن‌زاده و پيمان حبيبي (1390) در تحقيقي به كالبدشكافي مطالبات معوق و راه‌‌هاي پيشگيري آن در سيستم بانكي كشور پرداختهاند.
ايشان عوامل درون‌سازماني و عوامل برون‌سازماني تأثيرگذار بر مطالبات معوق را به جزء مورد بررسي قرار داده و بيان كرده‌اند كه (رشد) اين بخش از مطالبات (مطالبات معوق) در صورت‌‌هاي مالي بانكها و مؤسسات اعتباري در حال افزايش است و عدم توجه به آن و عدم اصلاح ساختار نظارتي مي‌تواند در آينده‌اي نه چندان دور نظام بانكي را دچار بحران ورشكستي نمايد. آنها پيشنهادات در زمينة اقدامات ساده‌اي براي پيشگيري از اين وضعيت اراده داده‌اند، بدين شرح كه:
اخذ گواهي‌‌هاي بازرسي كالا، محدوديت گشايش اعتبارات اسنادي در بخش بازرگاني، اخذ وثايق و تضمين كافي و لازم، تسريع در پرداخت بدهي دولت يا انتقال بدهي به بانك مركزي و . . . مي‌توانند سرعت رشد اين بخش از مطالبات را كاسته و يا از آن پيشگيري كنند.
2-14-1-8) تحلیل تأثیر چرخه های تجاری بر نرخ نکول تسهیلات بانکی ایران و تعیین سبد بهینه تسهیلات برای کل نظام بانکی
دكتر محمد واعظ و همکاران (1390) در تحقيقي به تحليل تأثير چرخه‌‌هاي تجاري بر نرخ نكول تسهيلات بانكي ايران طي دورة 1388 – 1379 و تعيين سبد بهينه تسهيلات براي كل نظام بانكي پرداختهاند.
ايشان با استفاده از نرم‌افزارهاي Excel و Eviews و همچنين محاسبة ارزش در معرض خطر و تعيين سبد بهينه دارايي‌‌هاي سيستم بانكي با استفاده از نرم‌افزار Decision Tools به اين نتيجه رسيدهاند كه تمامي متغيرهاي كلان اقتصادي مورد مطالعه، تأثير معناداري بر نرخ نكول در اقتصاد ايران دارند و نيز بيان كرده‌اند كه سهم تسهيلات بخش‌‌هاي مختلف در سبد بهينه دارايي‌‌هاي بانكها در دو روش پارامتريك و ناپارامتريك متفاوت بوده است.
2-14-1-9) بررسی عوامل مؤثر در ایجاد مطالبات معوق بانک ملی ایران
روح اله اميريان سرور (1389) در پايان‌نامه خود به بررسي عوامل مؤثر بر ايجاد مطالبات معوق بانك ملي ايران در دورة زماني 1380 تا 1387 پرداخته و با استفاده از روش آماري SPSS به تحليل داده‌‌ها پرداخته و معتقد است كه تسهيلات اعطايي با مطالبات معوق رابطة مستقيم دارد و نيز با افزايش ميزان توليد ناخالص داخلي با قرار گرفتن در دوران رونق اقتصادي مطالبات معوق افزايش خواهند يافت. ايشان معتقدند تورم و شاخص بهاي كالا و خدمات مصرفي، ارتباط معناداري با مطالبات ندارند. همچنين افزايش نرخ ارز را نيز در شرايط تورمي باعث ايجاد مطالبات معوق بيشتر مي‌دانند.
2-14-1-10) بررسی اثر شاخص های کلان اقتصادی بر مطالبات معوق بانکها
هادي حيدري، زهرا زواريان و ايمان نوربخش (1389) در تحقيقي به بررسي اثر شوك‌‌هاي كلان اقتصادي بر مطالبات معوق بانكها طي دورة زماني 1379- 1387 و با استفاده از مدل ARDL پرداختهاند. ايشان براي نمايش روابط پوياي متغيرهاي برونزا نيز از مدل VAR25 استفاده كرده‌اند.
طبق نتايج حاصله از اين تحقيق ايشان عقيده دارند كه متغيرهاي اقتصادي نظير تورم، رشد ناخالص داخلي بدون نفت، حجم نقدينگي و نرخ سود تسهيلات به ترتيب داراي بيشترين تأثير بر روي مطالبات معوق سيستم بانكي مي‌باشند.
2-14-1-11) بررسی عوامل مؤثر در عدم باز پرداخت تسهیلات کشاورزی/مطالعه موردی بانک کشاورزی استان اصفهان
دكتر حسين شريفي، دكتر همايون رنجبر و ابراهيم فولادي (1390) به بررسي عوامل مؤثر بر بازپرداخت تسهيلات كشاورزي (مطالعه موردي استان اصفهان) در بين سال‌‌هاي 1386 تا 1388 پرداختهاند. آنها پس از بررسي و تجزيه و تحليل داده‌‌ها با الگوي لاجيت و پروبيت و روش حداكثر راستنمايي (ML)26 با استفاده از نرم‌افزار Eviews به اين نتيجه دست يافتند كه هر چه وام گيرندگان جوانتر بودهاند، عملكرد بهتري در بازپرداخت و امها داشته‌اند و هرچه مبلغ وام كمتر بوده، وام‌گيرنده در بازپرداخت آن بهتر عمل كرده است. همچنين دريافته‌اند كه نرخ سود پايين‌تر شرايط بهتري براي بازپرداخت وام فراهم كرده است.
2-14-2) تحقيقات خارجي :
2-14-2-1) تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای عوامل ایجاد کننده مطالبات غیر جاری
مسعود و آکتان 272009،به بررسي عواملي كه در افزايش نرخ مطالبات معوق بانك‌‌هاي ايالتي در تركيه و پاكستان مؤثرند به ترتيب در دوره زماني 2001 – 1999 و 1998- 1996 پرداختهاند.
براي گردآوري اطلاعات اوليه از روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است، سپس با تجزيه و تحليل داده‌‌ها از روش ordered probit models پروبيت به اين نتيجه رسيدهاند كه در پاكستان سه متغير تأثيرگذار بر NPL عبارتند از: تسهيلات ارتباطي فراهم شده براي مدير اعتباري، سابقه كاري مديران اعتباربخشي و نيز سابقة فعاليت مدير اعتباري در بانك مذكور.
در تركيه نتايج حاصله نشان داده‌اند كه عقب ماندگي دولت‌‌ها تأثير بسيار زيادي بر افزايش NPL دارد و نيز وام‌هايي كه به اشخاص درون‌بانكي اعطا مي‌شوند تأثير كمي بر افزايش ميزان مطالبات معوق دارند.
2-14-2-2) عوامل مؤثر بر مطالبات غیر جاری/مطالعه موردی Guyana
پاشا و کمراج 282009،در مطالعه‌اي به يافتن عوامل ايجادكننده مطالبات معوق در شبكه بانكي گويانا و با استفاده از روش پانل ديتا و مدل اثر ثابت29 در طي دوره زماني 2004 – 1994 پرداختهاند.
آنها طبق نتايج حاصله معتقدند كه رابطة معناداري بين NPL و EER30 (نرخ مؤثر تبديل) مشاهده شده است و اين بدان معناست كه كاهش قدرت رقابتي اقتصاد يك كشور موجب بالا رفتن سطح مطالبات معوق مي‌گردد.
نتيجه بعدي اينكه تغييرات درآمد واقعي كه توسط رشد توليد ناخالص داخلي منعكس مي‌گردد، اثر معكوس و منفي بر NPL دارد. همچنين بانك‌هايي كه نرخ بهرة بالاتري مطالبه مي‌كنند، موجب بالا رفتن سطح NPL مي‌شوند و نهايتاً بر خلاف انتظار اندازة بانك تأثيري بر تسهيلات غيرجاري نمي‌گذارند.
2-14-2-3) بررسی عملکرد اقتصادی و عوامل ایجاد کننده مطالبات معوق در بانکهای اروپای مرکزی و جنوب شرقی
کلین 201331،در مطالعه‌اي به بررسي عوامل كلان اقتصادي و تأثيرشان بر NPL در اروپاي مركزي، شرقي و جنوب شرقي در طي دوره زماني 2011 – 1998 ميلادي پرداخته است. عوامل اقتصادي بررسي شده در اين مطالعه رشد توليد ناخالص داخلي، نرخ بيكاري و نرخ تورم بودهاند كه با استفاده از روش رگرسيون تلفيقي (پانل) به اين نتیجه دست يافته‌‌اند كه نرخ بيكاري بالاتر و تنزل نرخ تسعير و نيز بالا رفتن نرخ تورم منجر به بالا رفتن سطح تسهيلات غيرجاري مي‌گردد.
در حالي كه نرخ رشد GDP با NPL رابطه معكوسي دارد و نيز سطح بالاي نرخ بهره منجر به افزايش NPL مي‌گردد.
2-14-2-4) بررسی عوامل کلان اقتصادی ایجاد کننده مطالبات معوق در اسپانیا و ایتالیا
آندرس و بولینا322012،در تحقيقي به تجزيه و تحليل عوامل مهم اقتصادي تأثيرگذار بر تسهيلات غيرجاري در ايتاليا و اسپانيا در طي دورة زماني ژانويه 2004 تا مارچ 2012 پرداخته است.
وي با توجه به اينكه دو كشور اروپايي داراي بالاترين ميزان مطالبات معوق در اروپا بودهاند، تجزيه و تحليل‌‌هاي جداگانه‌اي صورت داده و دريافته است كه GDP و دستمزد و نرخ بيكاري از نظر آماري بسيار قابل توجه بودهاند و نيز متغير رشد اعتباري قدرت توضيع‌دهندگي ضعيفي در اسپانيا داشته است. نرخ بيكاري در هر دو كشور متغير بسيار مهمي شناخته شده و بين نرخ بيكاري و سطح NPL رابطة همبستگي مثبتي وجود دارد. تورم در هيچ يك از دو كشور متغير توضيحي نبوده و از نظر آماري تأثيري در افزايش NPL نداشته است و نيز توليد ناخالص داخلي (GDP) در اسپانيا همبستگي منفي و در ايتاليا همبستگي مثبت نشان داده است.
2-14-2-5) عوامل درون بانکی و کلان اقتصادی تأثیر گذار بر مطالبات معوق در یونان
لوزیس و وولدیس332013،به منظور تخمين و شناسايي عوامل تعيين كننده تسهيلات غيرجاري بانك‌‌هاي يوانان به بررسي در طول دوره زماني 2003 تا 2009 پرداختهاند. روش آماري مورد استفاده، روش رگرسيون پانل ديتا نشان داده كه متغيرهاي كلان اقتصادي نظير توليد نا خالص داخلي، نرخ بيكاري و نرخ بهره تسهيلات اعطايي اثر بسيار مهمي بر سطح تسهيلات غيرجاري مي‌گذارند و نيز عوامل دروني بانك نظير عملكرد و كارايي درون بانكي مي‌توانند تأثير قابل ملاحظه‌اي بر سطح تسهيلات غيرجاري داشته باشند.
2-14-2-6) بررسی تسهيلات غیر جاری و طول دوره
