شهری و برون‌شهری داشته باشند. در جدول 2-3 خلاصه‌ای از خصوصیات طراحی و عملکردی برای هر نوع میدان را شرح داده است
جدول 2-3- خصوصیات طراحی و عملکردی میدان‌های مدرن[1]
عناصر طراحی
میدان کوچک
میدان تک خطه
میدان چند خطه
حداکثر سرعت طرح ورودی قابل‌قبول
25 تا 30
کیلومتر بر ساعت
30 تا 40
کیلومتر بر ساعت
40 تا 50
کیلومتر بر ساعت
حداکثر تعداد خطوط ورودی
1
1
2+
قطر دایره محاطی
13 تا 27
متر
27 تا 55
متر
46 تا 91
متر
نوع جزیره مرکزی
کاملاً قابل‌عبور
بالاآمده
(پیش‌آمدگی قابل‌عبور)
بالاآمده
(پیش‌آمدگی قابل‌عبور)
احجام روزانه ترافیک در هر 4 ورودی
بیش از 15000
وسیله نقلیه در روز
بیش از 25000
وسیله نقلیه در روز
بیش از 45000
وسیله نقلیه در روز
2-3-1-1- میدان‌های کوچک
این نوع از میدان‌ها دارای جزیره‌های مرکزی کاملاً قابل‌عبور می‌باشند. آن‌ها بیشتر در محیط‌های شهری کم‌سرعت با متوسط سرعت عملکردی 50 کیلومتر بر ساعت و یا کمتر استفاده می‌شوند. در شکل 2-2 یک میدان کوچک نمایش داده‌شده است. از آن‌ها می‌توان در محیط‌های تفریحی و همچنین درجایی که حق تقدم ناکافی باشد، استفاده نمود. این نوع میدان‌ها به دلیل اینکه نیاز به حداقل روسازی و تعریض اندک در گوشه‌های میدان دارند، نسبتاً کم‌هزینه هستند. این نوع میدان‌ها به دلیل کوچک بودن، طول کوتاه گذرگاه عابر و نیز سرعت کم وسایل نقلیه به‌نوعی عابر دوست می‌باشند. جزیره مرکزی کاملاً قابل‌عبور میدان‌های کوچک شرایط را برای عبور وسایل نقلیه سنگین فراهم کرده است.
شکل 2- 2- نمایی از میدان کوچک[1]
2-3-1-2- میدان‌های یک‌خطه
این میدان‌ها دارای یک خط ورودی در همه‌ی پایه‌ها می‌باشند. در شکل 2-3 عناصر مهم یک میدان یک‌خطه نشان داده‌شده است. وجه تمایز آن‌ها با میدان‌های کوچک در قطر دایره محاطی بزرگ‌تر و جزیره مرکزی غیرقابل‌عبور آن‌ها می‌باشد. طراحی آن‌ها اجازه کمی سرعت‌بالا در ورودی، مسیر گردشی و خروجی را می‌دهد. طراحی هندسی آن‌ها معمول شامل جزیره مرکزی بالاآمده و غیرقابل‌عبور، گذرگاه عابر پیاده و پیش‌آمدگی جزیره مرکزی برای عبور وسایل نقلیه سنگین می‌باشد. اندازه میدان بیشتر متأثر از وسیله نقلیه طرح و میزان حق تقدم موجود می‌باشد.
2-3-1-3- میدان‌های چند خطه
این میدان‌ها دارای حداقل یک ورودی با دو خط یا بیشتر می‌باشند. در بسیاری از موارد، این نوع از میدان ممکن است تعداد خطوط متفاوتی در یک یا بیشتر ورودی‌ها داشته باشد (به‌طور مثال دو خط ورودی در خیابان اصلی و یک خط ورودی در خیابان فرعی). همچنین در این نوع میدان‌ها در محل ورودی‌ها به‌وسیله عمل بازشدگی، یک یا دو خط به تعداد خطوط ورودی اضافه می‌شود. در این میدان‌ها مسیر گردشی باید به‌اندازه‌ای باشد که دو وسیله نقلیه بتواند از کنار هم رد شوند. سرعت در ورودی‌ها، مسیر گردشی و خروجی‌ها همانند میدان‌های تک خطه و به‌صورت سرعت کمی بالا می‌باشد. طراحی هندسی این میدان‌ها شامل جزیره‌های جداکننده بالاآمده، جزیره مرکزی غیرقابل‌عبور و تغییر مسیر ورودی کافی می‌باشد.
شکل 2-3- المان‌های میدان‌های یک‌خطه [1]
شکل 2-4- میدان دوخطه[1]
شکل 2-5- میدان سه خطه [1]
2-3-2- آیین‌نامه انگلستان
میدان ها در انگلستان به 6 نوع معمولی، فشرده، کوچک، غیر همسطح، چراغدار و دوتایی تقسیم می شوند که هرکدام در زیر شرح داده شده است.[5]
2-3-2-1- میدان‌های معمولی6
این نوع از میدان‌ها دارای قطر جزیره مرکزی حداقل 4 متر می‌باشند. پایه‌های این میدان‌ها ممکن است یک و یا دوخطه باشند. در هرلحظه 2 و یا 3 وسیله نقلیه می‌توانند همزمان وارد میدان شده و یا از آن خارج شوند، بنابراین عرض مسیر گردشی باید برای گذر 2 و یا 3 وسیله نقلیه از میدان کافی باشد. در شکل 2-6 نمونه‌ای از میدان نرمال نشان داده‌شده است.
هرگاه یک میدان نرمال دارای بیش از 4 ورودی باشد، باعث بزرگ‌تر شدن عرض مسیر گردشی شده و نتیجه آن سرعت بیشتر در مسیر گردشی خواهد بود، بنابراین در این مواقع یکی از بهترین راه‌حل‌ها ایجاد دو میدان و یا میدان چراغدار می‌باشد.
2-3-2-2- میدان فشرده7 (میدانچه)
این نوع از میدان‌ها دارای یک خط در ورودی و خروجی می‌باشند و عرض مسیر گردشی برای گردش بیش از دو وسیله نقلیه کافی نیست. در این نوع از میدان‌ها شعاع ورودی و خروجی کوچک می‌باشد و در ورودی‌ها خط اضافی و یا بازشدگی طراحی نمی‌شود درنتیجه ظرفیت آن‌ها از میدان‌های نرمال کمتر است. این نوع از میدان‌ها به دلیل حداقل عرض در پایه‌های ورودی بسیار مناسب برای مکان‌هایی که گذر عابر و دوچرخه از عرض زیاد است می‌باشد. در شکل 2-7 نمای میدان‌های فشرده نشان داده‌شده است.
شکل 2-6- میدان معمولی (دستورالعمل طراحی راه های انگلستان)
این میدان‌های در مسیرهایی که محدوده سرعت آن‌ها زیر 60 کیلومتر بر ساعت است طراحی می‌شود و درصورتی‌که در مسیرهایی با سرعت‌بالای 60 کیلومتر بر ساعت طراحی شود باید از قوانین طراحی میدان‌های نرمال استفاده نمود با این تفاوت که همچنین مسیرهای ورودی باید یک‌خطه باقی بماند.
شکل 2-7- میدان فشرده (میدان چه) (دستورالعمل طراحی راه های انگلستان)
2-3-2-3- میدان‌های کوچک8
جزیره مرکزی این میدان‌ها جدول‌گذاری شده نمی‌باشند. قطر جزیره مرکزی این میدان‌ها بین 1 تا 4 متر است و اکثراً برای اینکه قابل‌عبور باشند به‌صورت گنبدی شکل و یا با خط‌کشی مشخص می‌شوند.
2-3-2-4- میدان‌های غیر همسطح9
میدان‌های غیر همسطح حداقل در یک‌پایه دارای اختلاف ارتفاع می‌باشند. این نوع از میدان‌ها اکثراً در تقاطع‌های بزرگراهی به‌کاربرده می‌شوند ولی برای اتصال زیرگذرها و دیگر تقاطع‌های غیر همسطح نیز استفاده می‌شوند.
2-3-2-5- میدان‌ها چراغدار10
در این نوع از میدان‌ها حداقل در یک ورودی و در نقطه اتصال با مسیر گردشی دارای چراغ راهنمایی برای کنترل ترافیک ورودی و گردشی می‌باشد. نصب چراغ راهنمایی که به‌صورت پیوسته و یا در برخی از ساعات روز کار می‌کند در مکان‌هایی که میدان نتواند به‌صورت طبیعی جریان ترافیک را هدایت کند به‌کاربرده می‌شود. از دلیل‌های نصب چراغ راهنمایی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
افزایش جریان ترافیک
بار زیادی و یا غیر متوازن جریان ترافیک در یک و یا چند ورودی
سرعت‌بالای مسیر گردشی
تفاوت قابل‌توجه جریان ترافیک در طول ساعت اوج
2-3-2-6- میدان دوتایی11
یک میدان دوتایی تقاطعی شامل دو میدان جداشده با یک اتصال کوتاه می‌باشد. در شکل 2-8 نمونه‌ای از میدان دوتایی نشان داده‌شده است. میدان‌های ممکن است نرمال، کوچک و یا فشرده باشند.
میدان‌های دوتایی در موارد زیر می‌توانند به‌طور ویژه‌ای مفید باشند:
برای اتصال دو مسیر موازی که به‌وسیله یک رودخانه، راه‌آهن و یا بزرگراه از هم جداشده‌اند.
جهت افزایش ظرفیت میدان‌های تک خطه با بار ترافیک زیاد با کاهش جریان مسیر گردشی
در تقاطع‌هایی که بیش از 4 ورودی دارند موجب افزایش ظرفیت و بهبود ایمنی تقاطع می‌شود.
شکل 2-8- میدان دوتایی (دستورالعمل طراحی راه های انگلستان)
2-3-3- آیین‌نامه ایران
به‌طورکلی میدان‌ها در ایران به دو نوع تداخلی و تقدمی تقسیم‌بندی می‌شوند.[6]
2-3-3-1- میدان‌های تداخلی
میدان‌های تداخلی از میدان‌های تقدمی بزرگ‌تر بوده و وسایل نقلیه در این میدان‌ها با انجام حرکات تداخلی در طول مسیر خود، حرکت موردنیاز را انجام می‌دهند.
2-3-3-1- میدان‌های تقدمی
در میدان‌های تقدمی وسایل نقلیه ورودی ملزم به رعایت حق تقدم وسایل نقلیه گردشی هستند و بدین لحاظ سطح آن‌ها کوچک‌تر بوده و ظرفیت آن‌ها از میدان‌های تداخلی بیشتر است؛ اما عملکرد مناسب این نوع میدان‌ها مستلزم رعایت حق تقدم است و لذا استفاده از آن‌ها درصورتی‌که حق تقدم رعایت نشود نتایج مطلوبی به دنبال نخواهد داشت و در عمل ظرفیت در نظر گرفته‌شده برای آن را تأمین نخواهد کرد. مطابق با دستورالعمل انگلستان میدان‌های تقدمی به دو نوع میدان‌های معمولی و کوچک (میدان چه) تقسیم‌بندی می‌شوند که در بخش مربوط به آیین‌نامه انگلستان این نوع از میدان‌ها شرح داده‌شده است.
2-4- کاربردهای بالقوه میدان
میدان‌ها به‌عنوان یک ابزار بالقوه در مجموعه ابزار گزینه‌های کنترل تقاطع می‌باشد و باید به‌عنوان یکی از کاربردهای ممکن موردتوجه قرار گیرد. دلیل‌های متعددی برای انتخاب میدان به‌عنوان یک جایگزین ترجیح داده‌شده وجود دارد که هر دلیل حامل نکات و خصوصیات مربوط به خودش است. در این قسمت مکان‌هایی که میدان می‌تواند مناسب باشد و فواید میدان در این مکان‌ها را موردبررسی قرار می‌دهیم.[1]
2-4-1- شهرک‌های مسکونی جدید
امروزه توسعه‌دهندگان مناطق شهری بیشتر از میدان در مناطق مسکونی استفاده می‌کنند. میدان‌های فواید کاربردی و زیباسازی متنوعی دارند و منظره زیبایی در مکان ایجاد می‌کنند که برای سازندگان و صاحب‌خانه‌ها جذابیت بیشتری دارد.
2-4-2- مراکز شهر
مجموعه‌های شهری نواحی فعال و عموماً دارای ترکیبی از انواع کاربران (وسیله نقلیه سواری، اضطراری، اتوبوس‌ها، کامیون‌های عابران پیاده، دوچرخه‌سواران) در طول روز و در یک محیط محدود می‌باشند. میدان‌ها ممکن است یکی از گزینه‌های مناسب برای این نواحی باشد. میدان‌های بدون نیاز به شعاع بزرگ، حرکت دور زدن را تأمین می‌کنند و یا مقادیر قابل‌توجهی از تأخیر درحرکت‌های گردش‌به‌چپ را کم می‌کنند.
2-4-3- شهرهای حومه شهری و شهرهای کوچک
شهرهای کوچک‌تر اغلب مکان‌های مناسبی برای احداث میدان می‌باشند. حق تقدم اغلب رعایت می‌شود، احجام ترافیک کمتر، فرصت‌های زیباسازی برای محوطه‌سازی و ایجاد دروازه برای ورودی شهر اغلب اغواکننده جهت طراحی میدان هستند. کمبود ایمنی و عملکردی موجود در این مکان‌ها اغلب می‌تواند بهبود یابد.
2-4-4- مناطق برون‌شهری و شهرهای کوچک
مناطق برون‌شهری عموماً نیازهای متفاوت‌تری از مراکز شهری یا شهرهای بزرگ دارند. در این مکان‌ها ایمنی رانندگان اغلب بیش از ظرفیت اهمیت پیدا می‌کند. داخل شهرهای کوچکی که امتداد بزرگراه از آن‌ها رد شده است، میدان یک گزینه مناسب برای کاهش سرعت می‌باشد. میدان تأثیر بسزایی در کاهش تلفات جانی و فوتی در تصادفات در تقاطع‌های روی مسیرهای با سرعت‌بالا دارند.
میدان‌های قرار داده‌شده روی مسیرهای با سرعت‌بالا، به‌خصوص در مناطق برون‌شهری، ممکن است نیاز به اصلاحات هندسی بیشتری برای کاهش سرعت رانندگان در تقاطع داشته باشد. این می‌تواند شامل ویژگی‌های هندسی نظیر جزایر جداکننده و قوس‌های افقی روی ورودی‌های با سرعت‌بالا برای آهسته کردن رانندگان و دیگر روش‌های تأثیرگذار باشد.
2-4-5- مدارس
میدان‌ها یک انتخاب بهینه برای تقاطع‌هایی که مدارس در آن‌ها وجود دارد می‌باشند. یکی از فواید اولیه کاهش سرعت وسایل نقلیه در میدان است. میدان گذرهای عابران پیاده را ایمن‌تر کرده و با ایجاد پناهگاه، عابران برای عبور از مسیر تنها بر روی یک‌جهت تمرکز نموده و در یک‌زمان تنها از یک‌جهت ترافیکی عبور می‌کنند. سرعت کمتر باعث کمتر شدن تعداد تصادفات عابر و وسیله نقلیه می‌شود. میدان‌های یک‌خطه عموماً از میدان‌های چند خطه برای عبور کودکان راحت‌تر است. به‌هرحال اگر احجام ترافیکی بالا باشد، میدان‌های چند خطه نسبت به تقاطع‌های چراغدار ارجحیت دارد.
2-4-6- ورودی شهرها و آرام‌سازی ترافیک
امروزه میدان‌ها به‌عنوان بخشی از پروژه‌های شهری مطرح هستند و درجایی که مشکلات ایمنی و ظرفیت مطرح نباشد نیازی به احداث میدان نیست. این پروژه‌ها اغلب در مناطق تجاری و حقوقی به‌عنوان یک مدخل برای انتقال و تغییر محیط و تشویق به کاهش سرعت محیط اجرا می‌شود. یک میدان ممکن است همچنین برای آرام‌سازی ترافیک مناسب باشد زمانی که شرایط زیر برقرار باشد:
مشاهدات ثبت‌شده سرعت، احجام ترافیک بالا و بی‌دقتی رانندگان
فضای ناکافی برای فعالیت‌های کناره راه یا نیاز به فراهم کردن شرایط ایمن‌تر و آهسته‌تر برای کاربران وسایل نقلیه موتوری و غیر موتوری
ساخت‌وسازهای
