
سايت که از ای. پی. آی30 بهره میگیرد، تازهترینهای سايت را پيگيری نمايند. فيس بکس توسط هر وسیلهای متصل به اينترنت از جمله تلفن همراه دنبالپذير است. فيس بکس را ميتوان جزء ٢ شبکه اجتماعی فارسی زبان پرسرعت جهان دانست.
شبکه اجتماعی شيعيان: اولين شبکه اجتماعی شيعيان جهان است. در توضيح اين شبکه آمده است که اولين شبکه اجتماعی و جامعه مجازی شيعيان به شما اين امکان را میدهد تا با انتشار متن، صوت، تصوير و ويدئو به ترويج فرهنگ غنی تشيع بپردازيد و با ديگر شيعيان در سرتاسر جهان پيوند دوستی ببنديد و نوشتههای يکديگر را دنبال کنيد و با نظرات خود، آنها را تکميل يا تصحيح کنيد و يا به گفتگوی زنده با يکديگر بپردازيد. ما معتقديم با تلاش و همت شما و ديگر شيعيان در اقصی نقاط جهان میتوان در ترويج فرهنگ غنی شيعه و مقابله با فرق ضاله و اعتقادات و افکار منحرف قدمهای جدی برداشت (همان).
2ـ4ـ ویژگیهای شبکههای اجتماعی اینترنتی و تفاوت آن با ساير رسانههای ارتباط جمعی
اينترنت پديدهی شگفت قرن، انقلاب مهمي در ارتباطات پديد آورده است. به زعم سلنو31 ويژگي عمدهاي كه در اينترنت وجود دارد و در ساير رسانهها ديده نميشود، تعامل است. اينترنت مانند صنعت چاپ امكان ايجاد اطلاعات را براي عموم فراهم ميسازد. مانند تلفن تبادل اطلاعات را امكانپذير ميسازد، مانند كتاب و نشريات، امكان يادگيري و خودآموزي را بهوجود ميآورد، مانند سينما و تلويزيون امكان سرگرمي را فراهم ميآورد و كليه اين كارها را بهطور همزمان نيز انجام ميدهد. اما ويژگي عمده آن در داشتن بازخورد و قابليت تعامل است كه سبب شخصيكردن ارتباطات ميشود. (نوابخش و ديگران، 1389: 153).
اينترنت سه موقعيت تعاملي مورد نظر تامپسون «تعامل رودررو، تعامل رسانهاي، شبه تعامل رسانهاي» را تغيير داده است. اينترنت همه اين سه موقعيت تعاملي را بهوجود آورده است و ويژگيهاي سازماني و تعاملي آنرا تغيير داده است. در مورد تعامل چهره به چهره، جيمز اسلوين با ارجاع به نظري شري توركل كه توجه خود را به زندگي در حوزه چند بهرهگير يا زندگي بر روي صفحه نمايشگر بيان ميكند كه مثلاً ممكن است دو نفر در يك اتاق در حال صحبت باشند و بهطور همزمان با دوستي كه در مكان دوري قرار دارد در حال گپ اينترنتي باشند و براي او پيام بفرستند. در مورد تعامل واسطهاي يا رسانهاي در اينترنت، محيطهايي مثل پست الكترونيك يا گپ اينترنتي را در نظر گرفت كه ميتوان ارتباط دوطرفه برقرار نمود و شبه تعامل واسطهاي در اينترنت، انواع صفحات وب با اين نوع ارتباطات انطباق بيشتري دارد (اسلوين، 1380: 72ـ74).
گستردهترین ارتباطات تعاملی درون شبکههای اجتماعی مجازی صورت میگیرد. انواع شبکههای مذکور با وجود تفاوتهای ساختاری و کارکردیشان، ویژگیهای مشترکی دارند که آنها را از دیگر خدمات اینترنتی متمایز میکند:
1ـ ابزارهای پیشرفته برای به اشتراک گذاشتن محتوای دیجیتالی (متنها، تصاویر، موسیقی، ویدئوها، برچسبها و . . .) بین اعضای شبکه،
2ـ ابزارهای پیشرفته برای ارتباط اعضا و اجتماعی کردن آنها،
3ـ ماهیت مشارکت آزاد و امکان فعالیت در مقیاسی بزرگ،
4ـ محدوده عظیم مطالب موضوعی و توانایی بایگانی دادهها،
5ـ دسترسی آزاد به برخی دادههای عمومی درباره کاربران و رفتارهایشان،
6 ـ کیفیتهای جدید از تعامل نسبتاَ زیاد.
از موارد بالا آنچه حائز اهمیت است و باعث تفاوت اصلی شبکههای اجتماعی مجازی با وبلاگها، چترومها و دیگر اجتماعات مجازی میشود، تنوع زیاد در سطح تعامل و اجتماعسازی مجازی موجود در شبکههاست. گفتنی است هرچه سطح بیشتری برای همکاری وجود داشته باشد، تعامل بیشتری در شبکههای اجتماعی مجازی وجود خواهد داشت. از آنجا که هر شبکه اجتماعی مجازی میتواند سطح متفاوتی از تعامل و اجتماعیسازی را فراهم کند با استفاده از این سطوح میتوان خدمات اینترنتی را طبقهبندی کرد. سطح اول، دسترسی به اطلاعات شبکه را ممکن میسازد. سطح دوم، سبب میشود کاربران محتوای دیجیتالی را مبادله کنند و سطح سوم، امکان پیوستن و مشارکت در یک منفعت جمعی یا بهعبارتی مشارکت در یک اقدام هماهنگ را برقرار میکند، سطح چهارم، باعث میشود اعضا پروفایلهای خود را آشکار کنند و در نهایت، اعضا میتوانند یک شخصیت مجازی یا آواتار (تجسم اینترنتی) را در یک محیط شبیهسازی شده کاملاَ سه بعدی تجربه کنند (شهابی و بیات، 1391: 158).
اليزابت رايد ساختارشكني مرزهاي اجتماعي را از طريق اينترنت مورد بحث و بررسي قرار داده است. از نظر او چهار عنصر متفاوت براي كنش متقابل در اينترنت نسبت به محيط واقعي وجود دارد: 1ـ يك قاعدهی بازخورد غايب است، 2ـ ضعف نمايشي، 3ـ كمبود نشانههاي پايگاه اجتماعي، 4ـ گمنامي اجتماعي. به همين علت آنان بهدنبال يك تعريف جديد از كنش متقابل هستند چرا كه استفادهكنندگان مرزها و قراردادها را ساختارشكني كردهاند (زنجانيزاده و جوادي، 1384: 124). به نظر تورکل، گمنامی در اجتماعات مجازی به افراد این شانس را میدهد که خودشان را چندگانه بیان کنند و یا جنبههای بیان نشده وجودشان را بروز دهند، با هویتشان بازی کنند و سعی کنند تا هویت جدیدی بسازند، هویتی که میتواند سیال و چندگانه باشد به طوری که فرد را قادر سازد شخصیتهای متفاوتی داشته باشد (دهقان و نیکبخش، 1384: 2). با توجه به این ویژگی مهم فضای مجازی، مشارکتکنندگان در اجتماعات مجازی نهتنها نویسنده متن هستند، بلکه نویسنده خودشان نیز میباشند (همان: 3). آنها غالباَ افرادی تصور شدهاند که جسم خویش را در دنیای واقعی وانهاده و به جوامع مجازی مهاجرت کردهاند یعنی جایی که ارتباطات خود را به دلخواه ایجاد میکنند. به این ترتیب اینترنت و واقعیت مجازی امکان انجام انواع تازهای از تعاملات دوسویه را فراهم آوردهاند (اسلوین، 1380: 83).
کارشناسان برای فناوریهای نوین ارتباطی همچون شبکههای اجتماعی اینترنتی، ویژگیهای متفاوت دیگری را ذکر کردهاند که برخی از آنها عبارتنداز؛ جمعزدایی یا فردی شدن، ناهمزمانی، تمرکززدایی، ظرفیت بالای اطلاعرسانی، جهانگرایی و انعطافپذیری (مزرعی جوشری، 1388: 103ـ102).
2ـ5ـ کارکردهای فرهنگی شبکههای اجتماعی اینترنتی
ابزارهای نوین فناوری ارتباطی از پدیدههای مهم فرهنگی و اجتماعی، و حتی سیاسی و اقتصادی و از اجزای بسیار مهم سازنده جریانهای فرهنگی و اجتماعی عصر ما بهشمار میآیند که تأثیری شگفتآور بر جوامع گوناگون و افکار عمومی میگذارند. از این رو، و بر اساس دیدگاهی جامعهشناسانه، باید آنها را از اجزای مهم جامعه برشمرد. این ابزارها از کارکردهای مثبت ذیل بهره میبرند:
دگرگونی پذیرش فرهنگی: به این معنی که فرد خود و رفتارش را با ارزشهای اجتماعی و هنجارها همگون میسازد.
زدودن تأخر فرهنگی: که هماهنگی بین تغییر ناهمزمان عناصر فرهنگی را از بین میبرد.
نسبیگرایی فرهنگی: که امکان برخورد و چالش فرهنگها و دانشها و علوم را امکانپذیر میکند.
افزایش تراکم فرهنگی: که در برخورد با سایر فرهنگها و هنگامی بهوجود میآید که عناصر افزوده شده به فرهنگ بیش از عناصر حذف شده آن باشد.
همگنسازی (ابرفرهنگ): که گویای تأثیر فناوریها در سوق دادن جهان بهسوی همگونی آرایهها و چهرهها و فرهنگهاست.
دموکراتیزه کردن فرهنگ و افزایش مشارکت سیاسی: که در پی استفاده از فناوریها ایجاد میشود (همان: 103).
نقدگرایی: که درچی استفاده از فناوریهای نوین رواج یافته است.
خردگرایی: که بیانگر این موضوع است که قدرت دیگر ریشه در سنت ندارد، بلکه ریشه در خرد دارد که نمود کامل آن قانون است.
اما کارکرد اجزای اجتماع همواره مثبت نیست و بر حسب اتفاق برخی عناصر ممکن است دارای کارکرد منفی باشند و آن نتایج منفی ممکن است باعث تخریب و از هم گسیختگی نظام اجتماعی شوند. به دیگر سخن گاهی اوقات عنصری در نظام اجتماعی میتواند از جهتی دارای کارکردی مثبت و از جهتی دارای کارکردی منفی باشد. از همین رو، و بر پایه نظر گروهی از اندیشمندان و صاحبنظران، افزارهای فناوری ارتباطی نیز دارای پارهای از کارکردهای منفیاند:
تهاجم فرهنگی: که منجر به تعاملی نابرابر بین کشورهای دارای فناوری و فاقد آن میشود.
اسطورهسازی (جهانگرد، 1381: 21ـ18).
2ـ6ـ دلایل جذب و عضویت کاربران در شبکههای اجتماعی اینترنتی
از زمان شناخته شدن و شهرت یافتن سایتهای شبکههای اجتماعی در بین کاربران ایرانی تا عضویت فراگیر علاقهمندان در این شبکهها حدود شش سال میگذرد؛ اما در این مدت، کاربران شبکههای اجتماعی مجازی متناسب با نیازها و اهداف خود، کاربردهای پیدا و پنهان زیادی یافتهاند که نهتنها در گذشته هرگز سابقه نداشته بلکه در برخی زمینهها، الگوها و ارزشهای سنتی را نیز به چالش کشیده است و به فعالیت توأم با لذت اعضا در این شبکهها، معنا و مفهومی فراتر از مصرف رسانهای صرف میبخشد که در ادامه به مهمترین آنها پرداخته میشود:
تقویت و توسعه ارتباطات اجتماعی: به لحاظ اهمیت روابط گروهی در سنین جوانی و ترجیح جوانان به صرف اوقات بیشتر با همسالان خود، کاربران فعالیت در شبکههای مجازی را امکانی برای ادامه همراهی و همنوایی با حلقه دوستان تلقی میکنند. ضمن آنکه فرد با عضویت در هر یک از شبکههای اجتماعی مجازی میتواند در قالب تعامل شبکهای از طریق ابزارهای صوتی، تصویری، گرافیکی و متنی زوایای بیشتری از وجود دوستانش را دیده و جنبههای درونی و خصوصیتر ایشان را که بعضاَ فرصت شناخت آنها را نداشته درک نماید. همچنین امکان بروز احساسات از طریق آیکونهای احساسات و کامنتها به مدد افراد میآید و کاربر احساس میکند عواطف، علایق، ایدههای شخصی و تواناییهای هنری منحصر به فرد دوستانش را شناخته و به نوعی ارتباطش بهواسطه شبکههای اجتماعی عمیقتر میشود. از این رو روابط شبکهای برای بسیاری از جوانان حکم تداوم، تحکیم و تکمیل فعالیتها و روابط واقعی را دارد.
بروز خود واقعی و تخلیه عاطفی: فضای غیررسمی شبکهها امکان مشارکت به اندازه دلخواه، خود بودن یا گمنام بودن را به اعضا میدهد. امکان پردازش شخصیت در کنار توانایی ایجاد ارتباطات دلخواه، نیاز به دیده شدن، مورد تأیید و توجه واقع قرار گرفتن را برای کاربران فراهم میسازد. بهعبارتی از طریق ارائه دامنهای از ابزارهای ارتباطی خلاقانه با حذف موانعی که گاه در ابراز نظر رودررو دیده میشود، زمینه دسترسی به گفتمانهای گوناگون، برونریزی اعتقادات، دیدگاهها، عواطف و تجربهها و در عین حال جذب همراهان و موافقانی در حوزههای مختلف برای کاربران فراهم و نیاز به مورد توجه بودن افراد تأمین میشود.
اطلاعیابی و اطلاعرسانی عمومی؛ دیدهبانی اجتماعی و سیاسی: دسترسی آسان به اخبار و تحلیلهای مستقل در شبکههای اجتماعی مجازی، حجم و سرعت بالای گردش و تبادل اطلاعات در جامعه جهانی را افزایش دادهاند. این امر بهطور کلی در غیاب رسانههای آزاد، احزاب سیاسی و روزنامههای مستقل که محلی برای به اشتراک گذاشتن ایدهها و نظرها در زمینههای اجتماعی، سیاسی و غیره وجود ندارد، شرایط بحران که از سوی رسانههای رسمی اطلاعرسانی بههنگامی صورت نمیگیرد و همه بهدنبال مجرایی برای دریافت اخبار هستند تشدید میشود. اما نکته متمایزکننده شبکههای اجتماعی از دیگر رسانهها، مشارکت کاربران در توزیع و تحلیل خبر است. چرا که خبر از طریق سایتهای فاقد جنبه اجتماعی نیز قابل دسترس است. ضمن آنکه در بسیاری از مواقع نظرها از خود خبرها مهمترند و با قیاس و تطبیق شنیدهها، واکنش سریع و صریح به برخی مسائل، گونهای از کنترل غیررسمی از پایین به بالا را در جامعه جاری و ساری میسازند.
سرگرمی و تفریح: ظهور اینترنت و توسعه رسانههای مبتنی بر آن رسانهای شدن فراغت و عرصه سرگرمی را بهدنبال داشته است. ضمن آنکه محدودیتهای مختلف زمانی، شغلی، خانوادگی، اجتماعی و .
