پایان نامه با کلمات کلیدی باورهای دینی، عمل به باورهای دینی، تحلیل داده، سازگاری اجتماعی

ی تحقیق)

مقدمه
دستیابی به اهداف علمی و شناخت علمی، با به کارگیری روش‌شناسی درست صورت خواهد پذیرفت. در واقع تحقیق، به طریق روش آن، اعتبار لازم را کسب خواهد کرد و اعتبار دستاوردهای پژوهش، به شدت تحت تأثیر روش مورد استفاده برای گردآوری آنها قرار می‌گیرد.
هدف تمام علوم، شناخت و درك دنياي پيرامون ما است. به منظور آگاهي از مسائل و مشكلات دنياي اجتماعي، روش‌هاي علمي، تغييرات قابل ملاحظه‌اي پيدا كرده‌اند. اين روندها و حركت‌ها سبب شده است كه براي بررسي رشته‌هاي مختلف بشري، از روش‌هاي علمي استفاده شود. روش شناخت علمي، سيستمي از دستورالعمل‌هاي روش تحقيق علمي است که در واقع كار دانشمندان علوم اجتماعي را حداقل از دو نقطه نظر تسهيل مي‌كند. اول اينكه آشنايي با روش علمي زمينه ارتباطات ميان آنها را در درك مشترك فراهم مي‌سازد و دوم اينكه با اين روش مي‌توانند قوانين عليت را كشف كنند (ايران نژاد پاريزي، 1385).
سكاران (1386) تحقيق را به عنوان يك مطالعه منظم و سازمان يافته، مبتني بر داده‌ها، انتقادي و علمي در زمينه خاصي كه بايد پاسخ آن بدست آيد تعريف كرده است. تحقيق علمي مشكل گشايي و پيگيري يك روش گام به گام، منطقي، منظم و دقيق براي شناسايي مشكلات، گردآوري داده‌ها، تجزيه و تحليل داده‌ها و استنتاج‌هاي معتبر از آنهاست. از اين رو، تحقيق علمي صرفاً مبتني بر تجربه يا برداشت‌هاي شخصي و درك مستقيم نيست، بلكه هدفمند و دقيق است. تحقيق علمي چون با استحكام و صحت صورت مي‌پذيرد ساير افراد علاقمند به تحقيق و مسائل مشابه را قادر مي‌سازد تا در موقعيت‌هاي مشابه به تحقيق بپردازند و يافته‌هاي قابل مقايسه بدست آورند. همچنين، به محققان كمك مي‌كند تا يافته‌هاي خود را با صحت و اطمينان بيشتري بيان كنند و اين امر موجب مي‌شود راه‌حل‌ها در سازمان‌هاي ديگري كه در وضع مشابهي قرار دارند به كار گرفته شود. افزون بر اين، پژوهش‌هاي علمي اغلب عيني‌تر است و در نتيجه مديران را ياري مي‌كند تا بر عوامل مهمي كه در محيط كار به توجه خاص نياز دارند تأكيد كنند و بدين ترتيب از مشكلات اجتناب كنند، آنها را به حداقل برسانند يا آنها را حل كنند (سكاران، 1384، 13).
در این فصل هدف معرفی روش شناسی پژوهش مورد نظر است. در ادامه به معرفی فرایند تحقیق، نوع و روش تحقیق، ابزار اندازه گیری و روایی و پایایی آن، جامعه و نمونه آماری، روش‌های گردآوری داده‌ها و اطلاعات، فرایند جمعآوری اطلاعات، و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته می‌شود.
روش تحقیق
تحقیق حاضر با توجه به هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و روش آن با توجه رویکرد تحلیل داده ها از نوع توصیفی-همبستگی و با توجه به نحوۀ گردآوری داده‌ها، جزء تحقیقات پیمایشی (غیر آزمایشی) محسوب می‌گردد.
تعریف متغیر‌های مورد استفاده در پژوهش
“عمل به باورهای دینی”
تعریف نظری: عمل به واجبات، عمل به مستحبات، فعالیت های مذهبی (عضویت در گروه های مذهبی و …) و در نظر گرفتن مذهب در تصمیم گیری ها و انتخاب های زندگی و برقراری روابط براساس اعتقادات دینی می باشد. (گلزاری به نقل از فغانی)
تعریف عملی: نمره ای که فرد در فرم 25 سوالی پرسشنامه معبد دکتر گلزاری (1377) بدست می آورد.
“رفتار منطقی”
تعریف نظری: منظور ما از رفتار « کنش منطقی این است که عملیات انجام شده نه تنها از لحاظ کسی که فاعل آنهاست، بل از لحاظ کلیه کسانی که شناخت های گسترده تری دارند منطقاً با هدف های خود مربوط باشند. یعنی منظور ما از کنش منطقی آن نوع کنش هایی است که هم از لحاظ ذهنی و هم از لحاظ عینی معنای فوق را داشته باشند.» (پورافکاری، 1374)
تعریف عملی: نمره ای که فرد در پرسشنامه رفتار منطقی شرکی و وایتمن (1977) بدست می آورد.
” سازگاری”
تعریف نظری: پیشرفت در ادراک خودمان و دیگران، رفتارها، افکارها و احساساتی که برای رشد خوب لازم است و موجب می شود روش های سازگاری مورد نیاز برای تغییرات محیطی بروز کند. (رستگاران، 1377)
تعریف عملی: نمره ای که فرد در پرسشنامه سنجش سازگاری “بل” بدست می آورد.
روش‌های گردآوری داده‌ها و اطلاعات
نحوۀ گردآوری اطلاعات و داده‌های لازم برای انجام این پژوهش، بسته‌ به نیاز و شرایط، به شرح ذیل می‌باشد.
1. پرسشنامه: در این تحقیق از سه پرسشنامه عمل به باورهای دینی گلزاری (1383)، سازگاری بل (1963) و رفتار منطقی وایتمن و شرکی (1977) استفاده شده است.
2. بررسي کتابخانه‌اي: از مطالعات کتابخانه‌اي جهت ارزيابي پژوهش‌هاي قبلي انجام شده پيرامون موضوع تحقيق نیز استفاده شد.
پایائی ابزار سنجش
در اين تحقيق به منظور تعيين پايايي آزمون از روش آلفاي كرونباخ74 و از نرم افزار SPSS استفاده گرديده است. اين روش براي محاسبه هماهنگي دروني ابزار اندازه‌گيري كه خصيصه‌هاي مختلف را اندازه گيري مي‌كند به كار مي‌رود و هر سؤال آزمون با تك تك سؤالات ديگر مقايسه مي‌شود (مؤمنی و فعال قیوم، 1386).
براي محاسبه ضريب آلفاي کرونباخ ابتدا بايد واريانس نمره‌هاي هر زيرمجموعه سوال‌هاي پرسشنامه و ورايانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زير مقدار ضريب آلفا را محاسبه مي‌کنيم.

که در آن:
تعداد زير مجموعه‌هاي سئوال‌هاي پرسشنامه يا آزمون = J
واريانس زير آزمون Jام Sj2 =
واريانس کل پرسشنامه يا آزمون S2 =
دامنة ضريب قابليت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا 1+ (ارتباط کامل) است. چنانچهαکرونباخ بیشتراز 0.7 باشد پایایی پرسشنامه تایید می‌شود. بدین منظور تعداد 33 پرسشنامه بعنوان پیش‌آزمون توزیع و جمع‌آوری شده و توسط نرم افزار SPSS آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه و تک تک مولفه‌های آن محاسبه شده است. نتایج حاصله به شرح جدول زیر می‌باشند.

جدول 3-1 (آلفای ابعاد تحقیق)

ابعاد
تعداد سوالات هر بعد
مقدار آلفای بعد
عمل به باورهای دینی
25
966/0
رفتار منطقی
37
851/0
سازگاری در خانه
32
752/0
سازگاری در تندرستی
32
792/0
سازگاری عاطفی
32
750/0
سازگاری شغلی
32
696/0
سازگاری اجتماعی
32
780/0
سازگاری
160
854/0

همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌شود، پایایی کلی سازگاری که از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده است 854/0 می‌باشد و مقدار آلفا برای هر یک از ابعاد پرسشنامه نیز در جدول بالا نشان داده شده است که بیشتر از 70% است.
ابزار اندازه گیری یا روش های عملی جمع آوری دادهها
در این پژوهش در ازای هر کدام از مولفه های مطرح شده از یک پرسشنامه استفاده خواهد شد که در زیر به توضیح مختصری از هر کدام پرداخته می شود.
1) پرسشنامه عمل به باورهای دینی معبد. این آزمون توسط گلزاری (1380) در فرم بلند 65 سوالی و فرم کوتاه 25 سوالی (که در این پژوهش مورد استفاده قرار می گیرد) به منظور اندازه گیری عمل به باورهای اسلامی در چهار حوزه عمل به واجبات، مستحبات، فعالیت های مذهبی (عضویت در گروه های مذهبی) و در نظر گرفتن در تصمیم گیری ها و انتخاب های زندگی تنظیم شده است. سوالات آزمون با توجه به رفتارهای دینی رایج در جوانان متدین به اسلام انتخاب شده است. کمترین نمره کل در این آزمون صفر است و به معنای هیچ گونه عمل به باورهای دینی قلمداد می شود و بیشترین نمره 100 که نشان دهنده عمل به همه باورهای دینی محسوب می شود. (گلزاری، 1380 به نقل از گلگلی، 1390)
نمره گذاری: پرسشنامه دارای 25 سوال 5 گزینه ای است که به گزینه الف(4)، ب(3)، ج(2)، د(1) و ه(0) امتیاز داده می شود. نمرات پایین 50 نشانگر ضعف در عمل به باور دینی و بالای 50 نشانگر عمل به باورهای دینی است. حداقل نمره قابل کسب 0 و حداکثر 100 است.
2) پرسشنامه رفتار منطقی شُرکی و وایتمن. این پرسشنامه توسط روان درمانگرانی تهیه شده که می خواستند منطقی بودن رفتار بیماران خود را اندازه بگیرند. سوالات در این پرسشنامه از روان درمانی عقلانی –هیجانی آلبرت الیس الهام گرفته شده است. (شرتکی و وایتمن، ترجمه گنجی، 1977)
نمره گذاری: مولفان این مقیاس نمراتی را تعیین کرده اند که اصطلاحاً نمرات “حد” نامیده شده است. اگر نمره یک سوال با نمره حد برابر یا بیشتر از آن باشد، 1 امتیاز به آن تعلق می گیرد. اگر نمره ای که به سوال داده شده کمتر از نمره حد باشد امتیاز آن صفر در نظر گرفته می شود. البته سوالات 24و 36 این پرسشنامه باید در جهت عکس ترجمه شوند. اگر به هر یک از این دو سوال امتیاز 1 داده شده باید آنها را به صفر تبدیل کرد و امتیاز صفر آنها باید به 1 تغییر یابد. پس از انجام این کار همه امتیازات 1 باهم جمع شده و نمره نهایی اینگونه بدست می آید.
3) پرسشنامه سازگاری “بل”. این پرسشنامه در سال 1961 توسط بل تدوین گردید. وی در زمینه سازگاری دو پرسشنامه ارائه کرده است که یکی مربوط به دانش آموزان و دیگری مربوط به بزرگسالان است (که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد). پرسشنامه بزرگسالان از یکصد و شصت سوال تشکیل شده است.
فرم سازگاری (بزرگسالان) پنج سطح اندازه گیری جداگانه سازگاری شخصی و اجتماعی را در بر می گیرد که عبارتند از:
• سازگاری در خانه
• سازگاری تندرستی
• سازگاری اجتماعی
• سازگاری عاطفی
• سازگاری شغلی
این پرسشنامه درمورد هر دو جنس زن و مرد کاربرد دارد. اعتبار هر یک از مراحل جداگانه بالا، امکان مقایسه افراد را با یکدیگر ممکن می سازد. ارزیابی این 5 نوع سازگاری بوسیله یک برگه، امکان تعیین نمره سازگاری را در موقعیت های مختلف مشخص می کند. نمره کل بدست آمده نیز برای نشان دادن سازگاری عمومی بکار می رود. (بل، 1961)
نمره گذاری: نمره گذاری در این پرسشنامه بدین صورت انجام می گیرد که نمرات مربوط به هر یک از زمینه های سازگاری را باهم جمع کرده و به این ترتیب نمره کل بدست می آید. علاوه بر این، پاسخنامه براساس “فقدان سازگاری” نمره گذاری می شود.
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
از آنجا که طیف لیکرت، یک طیف کمی و با مقیاس فاصله‌ای در نظر گرفته شده است، بنابراین، تجزیه و تحلیل‌های آماری به کارگرفته شده، با توجه به کمّی فرض شدن داده‌ها انتخاب شده‌اند. در این تحقیق، اطلاعات به دست آمده با استفاده از شیوه‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. لذا در تحلیل توصیفی از جدول توزیع فراوانی مربوطه استفاده شده است. در تحلیل استنباطی از نیز از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است.

فصل چهارم
(تجزیه و تحلیل داده ها)

مقدمه