18.5 و 19.5 درصد سود می‌گیرند اما اگر کل سود در زمان سر رسید دریافت شود مبالغ سپرده شده نزد بانک در پایان سه سال 73.46 درصد و سپرده های 4 ساله 116.78 درصد، سود دریافت می‌کنند. در سپرده های بلندمدت پنج ساله در بانک انصار به طور ماهانه 20 درصد و در پایان سر رسید 169.6 درصد سود محاسبه می‌شود که این رقم در میان همه بانک های خصوصی بالاترین سود به حساب می‌آید.
2-6-3-1-10) بانک صادرات:
بانک صادرات را کمتر کسی به عنوان بانکی خصوصی می‌شناسد اما بانک مرکزی نام آن را در لیست بانک های خصوصی قرار داده تا عرضه بخشی از سهام این بانک در بورس حداقل عنوان رسمی آن را به بانکی خصوصی تغییر داده باشد. ساختار و مدیریت دولتی در این بانک همچنان بر قوت خود باقی است به همین دلیل نمی توان عملاً این بانک را بانکی خصوصی نامید. هرچند که در سال 1331 که زمینه تأسیس بانک صادرات فراهم شد، این بانک با سرمایه اولیه دو میلیون تومان به عنوان بانکی خصوصی تشکیل شد. نیمی از این سرمایه با خرید 76 سهم توسط جهانگیر تفضلی و احمد جلایر به عنوان اعضای اصلی هیأت مؤسس در کنار سرمایه سایر اعضای هیات مدیره تأمین شد. و نیمی دیگر از محل سود سالیانه پس از تأسیس پرداخت شد. این بانک در حال حاضر 3 هزار و 150 شعبه در کشور دارد و در 13 کشور خارجی شعبه دارد که به پشتوانه فعالیت بانکداری در سالیان دراز است. این بانک اما سال گذشته دورانی را تجربه کرد که در طول 60 سال گذشته با آن مواجه نشده بود. منشاء شکل گیری اختلاس تاریخی سه هزار میلیارد تومانی بانک صادرات بود. این اتفاق در زمان مدیریت وزیر کار دولت نهم در این بانک شکل گرفت.
2-6-3-1-11) بانک ملت:
بانک مرکزی در لیست بانک های خصوصی، نام بانک ملت را هم قرار داده است. این بانک را کمتر کسی به عنوان بانک غیر دولتی می‌شناسد اما به واسطه عرضه بخشی از سهام در بورس، بانک مرکزی آن را در کنار سایر بانک های خصوصی شده قرار داده هرچند که بانک ملت با همان مدیریتی که از ابتدای دولت نهم بر سر کار آمد همچنان فعالیتش را ادامه می‌دهد. (خاکی فیروزو عدلی،1391)
2-7) تسهيلات اعطايي:
تسهيلات اعطايي (اعم از ريالي و ارزي) شامل خالص تسهيلات اعطايي به اشخاص (به استثناء سرمايه‌‌گذاري مستقيم و مشاركت حقوقي)، تسهيلات اعطايي بين بانكي، بدهي مشتريان در حساب بدهكاران موقت، تسهيلات از محل حساب ذخيره ارزي، بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي پرداخت شده، بدهكاران بابت ضمانت‌نامه‌‌هاي پرداخت شده، بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي و بروات ارزي مدت‌دار، پيش‌پرداخت بابت خريد اموال، اموال خريداري شده بابت عقود، كالاي معاملات سلف، كار در جريان جعاله و خريد دين، اسناد و بروات خريداري شده مي‌باشد.
منظور از خالص تسهيلات، مانده تسهيلات اعطا شده پس از كسر سود سال‌‌هاي آينده تسهيلات، حساب وجوه دريافتي مضاربه و حساب مشترك مشاركت مدني مي‌باشد (تهرانفر- حكاك 1385).
2-7-1) طبقه‌بندي دارايي‌‌ها
تسهيلات بر اساس اين دستورالعمل با توجه به كيفيت آنها به چهار دسته به شرح زير طبقه‌بندي مي‌گردند. كيفيت هر فقره تسهيلات بر اساس سه پارامتر زمان، وضعيت مالي مشتري و صنعت يا رشته فعاليت مربوط ارزيابي مي‌شوند. بررسي عملكرد و وضعيت مالي مشتري، بر اساس اطلاعات مالي مشتري از جمله صورت‌‌هاي مالي حسابرسي شده، رتبه‌بندي مشتري، صنعت يا رشته فعاليت ذيربط كيفي بوده و سطح بالايي از اطلاعات كارشناسي را مي‌طلبد و لازم است كميته‌هايي در سطح هر مؤسسه اعتباري ضمن هماهنگي با بانك مركزي اين وظيفه را به عهده گرفته و با توجه به اطلاعات موجود، تسهيلات با اهميت را از اين منظر مورد سنجش قرار دهند.
2-7-1-1) طبقه جاري:
الف- پرداخت اصل و سود تسهيلات و يا بازپرداخت اقساط در سررسيد صورت گرفته و يا حداكثر از سر رسيد آن دو ماه گذشته است.
ب- مشتري از وضعيت مالي مطلوب برخوردار است به نحوي كه تجزيه و تحليل شاخص‌‌هاي مالي از قبيل سودآوري و نقدينگي حاكي از آن است كه وی در بازپرداخت اصل و سود تسهيلات خود با مشكل مواجه نخواهد شد.
ج- چشم‌‌انداز صنعت يا رشته فعاليت مربوط مطلوب است و بازار محصولات و خدمات اين صنعت يا رشته فعاليت از ثبات لازم برخوردار است.
2-7-1-2) طبقه سررسيد گذشته:
الف- از تاريخ سررسيد اصل و سود تهسيلات و يا تاريخ قطع پرداخت اقساط بيش از دو ماه گذشته است، ولي تأخير در بازپرداخت هنوز از شش ماه تجاوز ننموده است. در اين صورت فقط مبلغ سررسيد شده تسهيلات به اين طبقه منتقل مي‌شود.
ب- شاخص‌‌هاي مالي مشتري از قبيل سودآوري و نقدينگي حاكي از وضعيت مالي مناسب است. ليكن تجزيه و تحليل عملكرد و وضعيت مالي، احتمال تأخير در بازپرداخت تسهيلات مشتري را در آينده نشان مي‌دهد.
ج- صنعت يا رشته فعاليت مربوط از وضعيت رشد محدود و بازار نسبتاً پايداري برخوردار است.
تبصره: در صورت محقق شدن هر يك از شرط‌‌هاي «ب» و «ج» كل مانده تسهيلات ذيربط به اين سرفصل منتقل مي‌شود.
2-7-1-3) طبقه معوق:
الف- اصل سود و تسهيلاتي كه بيش از شش ماه و كمتر از هجده ماه از تاريخ سررسيد و يا از تاريخ قطع پرداخت اقساط سپري شده است و مشتري هنوز اقدامي براي بازپرداخت مؤسسه اعتباري ننموده است. در اين صورت مانده سررسيد شده تسهيلات به اين طبقه منتقل مي‌شود.
ب- وضعيت مالي مشتري بر اساس شاخص‌‌هاي تعيين كننده در موقعيت مناسبي قرار ندارد و تجزيه و تحليل موقعيت مالي وي حاكي از آن است كه مشتري احتمالاً قادر به ايفاي بخشي از تعهدات خود در زمان مقرر نمي‌باشد.
ج- رشد فعاليت مربوط با محدوديت جدي و ركود مواجه است و بازار محصولات آن محدود و بي‌ثبات است.
تبصره: در صورت محقق شدن هر يك از شرط‌‌هاي ب و ج كل مانده تسهيلات ذيربط به اين سرفصل منتقل مي‌شود.
2-7-1-4) طبقه مشكوك الوصول:
الف- تمامي اصل و سود تسهيلاتي كه بيش از هجده ماه از سرسيد و يا از تاريخ قطع پرداخت اقساط آنها سپري شده است و مشتري هنوز اقدام به بازپرداخت بدهي خود ننموده است.
ب- شاخص‌‌هاي مالي مشتري از قبيل سودآوري و نقدينگي حاكي از وضعيت مالي نامطلوب مشتري است و تجزيه و تحليل عملكرد وضعيت مالي وي حاكي از احتمال عدم ايفاي تمامي تعهدات مشتري مي‌باشد.
2-7-1-5) ملاك طبقه‌بندي دارايي‌‌ها در طبقه‌‌هاي سررسيد گذشته، معوق و يا مشكوك الوصول ضعيف ترين شاخص ارزيابي شده در آن طبقه مي‌باشد. به عبارت ديگر در صورتي كه هر فقره از تسهيلات، ضعيف‌ترين شاخص ارزيابي كننده يكي از طبقه‌‌ها را احراز نمايد آن شاخص به تنهايي ملاك طبقه‌بندي مي‌باشد و ساير شاخص‌‌هاي مربوط به طبقه‌‌هاي بالاتر در نظر گرفته نمي‌شود. به عنوان مثال، چنانچه تسهيلاتي بر اساس شاخص‌‌هاي مندرج در بندهاي «الف» و «ج» (شاخص زمان و شاخص رشد و صنعت و وضعيت بازار) در طبقه سررسيد گذشته قابل طبقه‌بندي باشد، ليكن از لحاظ شاخص وضعيت مالي نامطلوب ارزيابي شود، چنين تسهيلاتي در طبقه مشكوك الوصول طبقه‌بندي مي‌شود.
2-7-1-6) در صورتي كه مطالبات مؤسسه اعتباري از محل «بدهكاران بابت اعتبارات اسنادي پرداخت شده» و «بدهكاران بابت ضمانت‌نامه‌‌هاي پرداخت شده» حداكثر ظرف مدت دو ماه به حيطة وصول در نيايد، مطالبات مذكور به طبقه مشكوك الوصول منتقل مي‌گردد.
2-7-1-7) آن بخش از مطالبات مؤسسه اعتباري كه صرف نظر از تاريخ سررسيد به دلايلی از قبيل ورشكستگي و يا علل ديگر قابل وصول نباشد، با تصويب مديريت مؤسسه اعتباري به عنوان مطالبات سوخت شده تلقي و از حساب‌‌ها خارج مي‌شود. اما اگر به هر دليل مقرر گرديده مانده تهسيلات مذكور در حساب مؤسسات اعتباري باقي بماند، ضروري است مانده مذكور در طبقه مشكوك الوصول منظور گردد.
تبصره: دستورالعمل نحوه انتقال مطالبات به سرفصل سوخت شده توسط بانك مركزي تهيه و به تصويب شوراي پول و اعتبار خواهد رسيد.
2-7-1-8) صرف نظر از اين كه دارايي مورد نظر در كدام يك از طبقات مندرج در اين دستورالعمل طبقه‌بندي شده است، لازم است مؤسسه اعتباري پيگيري‌‌هاي اجرايي و حقوقي خود را بر اساس صرفه و صلاح خود براي وصول مطالبات مؤسسه به عمل آورد.
2-8) نحوه محاسبه ذخيره مطالبات مؤسسات اعتباري:
مؤسسه اعتباري موظف است به منظور جبران زيان يا خسارت احتمالي ناشي از عدم ايفاي تعهدات مشتريان در رابطه با تسهيلات اعطايي آنان نسبت به احتساب ذخيره عمومي و اختصاصي در چارچوب دستورالعمل طبقه‌بندي دارايي‌‌هاي مؤسسات اعتباري، به شرح زير اقدام نمايد.
2-8-1) ذخيره عمومي:
ذخيره عمومي در پايان سال مالي و يا در مقاطعي كه صورت‌‌هاي مالي تهيه مي‌شود، محاسبه مي‌گردد. نحوة محاسبه ذخيرة عمومي مطالبات مشكوك الوصول متناسب با مطالبات مذكور بوده و مي‌بايست حداقل 5/1 درصد كل اعتبارات اعطايي مؤسسات اعتباري بر اساس تعاريف مندرج در بند 1-1 دستورالعمل طبقه‌بندي دارايي‌‌هاي مؤسسات اعتباري (شامل معاملات قديم، جاري، سررسيد گذشته، معوق، مشكوك‌الوصول) در پايان هر سال مالي بالغ گردد.
2-8-2) ذخيره اختصاصي:
2-8-2-1) ميزان ذخيره اختصاصي بر اساس بندهاي 2-2 و 3-2 و 4-2 دستورالعمل طبقه‌بندي دارايي‌‌هاي مؤسسات اعتباري به شرح ذيل محاسبه مي‌شود:
مانده تسهيلات موضوع طبقه سررسيد گذشته 10 درصد
مانده تسهيلات موضوع طبقه معوق 20 درصد
مانده تسهيلات موضوع طبقه مشكوك الوصول 50 تا 100 درصد
تبصره 1- احتساب ذخيره براي دارايي‌‌هاي طبقه مشكوك الوصول به ميزان بيش از 50 درصد مستلزم ارزيابي ويژه و ارايه دلايل قابل قبول طبق استانداردهاي حسابداري است. در هر حال جهت كليه تسهيلاتي كه 5 سال يا بيشتر از سررسيد پرداخت اصل و سود آنها سپري شده باشد، 100 % ذخيره اختصاصي منظور مي‌گردد.
تبصره 2: در مواردي كه طبق اين دستورالعمل براي تسهيلات اعطايي ذخيره اختصاصي منظور مي‌گردد، مانده اين گونه تسهيلات، از مانده كل تسهيلات كه مبناي احتساب ذخيره عمومي است كسر مي‌شود.
2-8-2-2) مؤسسه اعتباري موظف است به منظور احتساب ذخيره اختصاصي، ارزش وثايق هر مورد را با اعمال ضرايب ذيل از هر فقره تسهيلات كسر و سپس اقدام به محاسبه ذخيره ذيربط نمايد.
الف) 100 درصد مبلغ وثايق نقدي نظير سپره قرض الحسنه پس‌انداز، سرمايه‌‌گذاري كوتاه‌مدت، سرمايه‌‌گذاري بلندمدت و گواهي سپره بانكي (اعم از ريالي و ارزي)
ب) 100 درصد مبلغ اوراق مشاركت منتشره با تضمين دولت يا اوراق مشاركت منتشره توسط بانك مركزي
ج) 80 درصد اوراق مشاركت با تضمين سيستم بانكي كشور
چ) حداكثر 70 درصد ارزش بازار املاك و مستغلات
ح) حداكثر 70 درصد ارزش بازار سهام پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار، اسناد معتبر بانكي نظير اعتبارات اسنادي معامله شده، ضمانت‌نامه‌‌هاي بانكي و موارد مشابه
خ) حداكثر 50 درصد ارزش بازار ماشين‌آلات و تجهيزات
تبصره: ارزيابي وثايق مذكور در رديف‌‌هاي 4-2-2 و 6-2-2 فوق توسط كارشناس واجد صلاحيت منتخب هيأت مديره مؤسسه اعتباري اعم از داخل يا خارج آن مؤسسه انجام مي‌گردد. ارزيابي مذكور تا مدت سه سال معتبر خواهد بود مشروط به اين كه در پايان سال يا مقاطعي كه تهيه صورت‌‌هاي مالي مؤسسه اعتباري مورد نظر است بر اساس تغيير شاخص‌‌هاي مربوط طبق اعلام بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران مورد تعديل قرار گيرد.
2-8-3) ذخيره مطالبات از دولت
جهت تسهيلات تحت تضمين دولت (طبق تعريف ارايه شده در ماده 4 دستورالعمل طبقه‌بندي دارايي‌‌هاي مؤسسات اعتباري) ذخيره اختصاصي در نظر گرفته نمي‌شود.
اين دستورالعمل در 3 ماده و 3 تبصره در يكهزار و هفتاد و چهارمين جلسه مورخ 9/10/1385 شوراي پول و اعتبار به تصويب رسيد (تهرانفر، حكاك 1385).
2-9) معيارهاي كارشناسي لازم در جهت اعطاي تسهيلات به منظور جلوگيري از معوق شدن مطالبات:
كارشناس اعطاي تسهيلات در نظر مي‌گيرد كه اقتصاد در چه دوره‌اي از ركود يا تورم قرار دارد. اصولاً در دوران ركود فروش تمام توليدكنندگان كم و در نتيجه درآمد همگي كاهش يافته و بنابراين قدرت بازپرداخت ديون كم مي‌شود.
ايجاد مطالبات در بانك امري طبيعي
