
شود که مجموع سطح بازشو از یک سوم سطح دیوار بیشتر می باشد و این خلاف آئین نامه می باشد. 115
شکل 515در شکل بالا مشاهده می شود که مجموع طول بازشو در دیوار باربر از یک دوم طول دیوار بیشتر می باشد. 116
شکل 516: فاصله کم بازشو از بر ساختمان 116
شکل 517: فاصله کم بازشو از بر ساختمان 117
شکل 518: فاصله کم بین دو بازشو 117
شکل 519: فاصله کم بین دو بازشو 118
شکل 520: عرض بیش از 2.5 بازشو و عدم استفاده از کلاف قائم 118
شکل 521: عرض بازشو بیشتر از 2.5 متر است و از کلاف قائم استفاده نشده است. 119
شکل 522: اصلاح بازشو 119
شکل 523: در شکل بالا مقدار دیوارهای نسبی متناسب می باشد. 120
شکل 524: طول دیوار از 8 متر و 30 برابر ضخامت دیوار بیشتر است پس مطابق آئین نامه نمی باشد. 121
شکل 525: اصلاح طول زیاد یوار 121
شکل 526: مشاهده می شود که طول دیوار غیر باربر از 40 برابر ضخامت دیوار (ضخامت دیوار 30 سانتیمتر می باشد) کمتر و از 6 متر بیشتر می باشد. 122
شکل 527: عدم مهار مناسب تیغه به زیر سقف 122
شکل 528: اجرای همزمان دیوار وتیغه و هشت گیر کردن تیغه به دیوار و عدم نیاز به میلگرد جهت قفل و بست کردن 123
شکل 529: عدم وجود جان پناه در ساختمان های مصالح بنایی موجود 124
شکل 530: عدم وجود جان پناه 124
شکل 531: بهسازی جان پناهها 124
شکل 532: ارتفاع کم دودکش 125
شکل 533: تعبیه کلاف در زیر تیغه ها و جداگرها الزامی نیست مگر آنکه برای اتصال کلافهای اصلی ضروری باشد. 126
شکل 534: کلاف روی دیوار 126
شکل 535: اجرای غلط کلاف 127
شکل 536: اجرای صحیح کلاف 128
شکل 537: اتصال کلاف قائم به افقی 129
شکل 538: دیوار آجری 131
شکل 539: ایجاد درز در دیوار 132
شکل 540: اجرای نامناسب دیوارچینی و در یک امتداد قرار گرفتن رجها 132
شکل 541: بتن ریزی غلط 133
شکل 542: سقف با تیر چوبی 133
شکل 543: اتصال تیرچه به کلاف 134
شکل 544: سقف تیرآهنی 135
شکل 545: استفاده از تیر عرضی 136
شکل 546: عدم استفاده از اسکوب در نما سازی 137
شکل 547: دیوار بلند 138
شکل 548: بازشوی زیاد 139
شکل 549: عدم استفاده از تیر بالای دیوار 139
شکل 550: قرار گیری دیوار طبقه بالا روی دیوار طبقه پایین 140
شکل 551: اتصال نامناسب دیوار به دیوار 140
شکل 552: پی چینی 141
شکل 553: پی نامناسب 142
شکل 554: در ساختمان فوق جداشدگی سرتاسری در ارتفاع مشاهده می شود که دلیل آن عدم اتصال مناسب دیوار به دیوار می باشد. 142
شکل 555: در دیوار فوق ترک به صورت مورب مشاهده می شود که دلیل آن نشست پی و دیوار وعدم اتصال مناسب دیوار به دیوار می باشد. 143
شکل 556: ترک در سقف فوق مشاهده می شود که دلیل آن عدم استفاده از کلاف روی دیوارها(زیر سقف ) می باشد و همچنین نشست دیوار 143
شکل 557: ترک در دیوار بالای بازشو مشاهده می شود که دلیل آن عدم استفاده از نعل درگاه مناسب می باشد. 144
شکل 558: ترک در زیر سقف و بالای بازشو مشاهده می شود که دلیل آن عدم استفاده از کلاف زیر سقف و نعل درگاه مناسب می باشد. 144
شکل 559: ترک در دیوار و پی مشاهده می شود که دلیل آن عدم استفاده از زیر سازی مناسب می باشد. 145
شکل 560: در تصویر فوق سقف چوبی مشاهده می شود که تیرها بصورت غیر اصولی قرار داده شده اند.وممکن است با کوچکترین زلزله ای کل سقف ویران شود. 145
شکل 561: در شکل فوق ساختمان آجری با ملات ماسه سیمان مشاهده می شود.تقریبا نصف ارتفاع ساختمان با سنگ وبقیه با آجر ساخته شده است.عدم استفاده از اتصال دیوار به دیوار ویکپارچه نبودن دیوار باعث جداشدگی دیوار شده است. 146
شکل 562: ترک 146
شکل 563: ترک 147
شکل 564: اجرای پوشش بتن مسلح روی بام 148
شکل 565: اصلاح بازشو در دال 148
شکل 566: استفاده از سیستم های کمکی 149
شکل 567: ایجاد روکش بتنی 150
شکل 568: اجرای نبشی کشی 151
شکل 569: اجرای نبشی کشی 151
شکل 570: گزارش مصور بازدید ساختمان 153
شکل 571: گزارش مصور بازدید ساختمان 154
شکل 572: پلان 154
شکل 573: پلان آکس بندی 167
شکل 574: مدل ETABS 168
شکل 575: ستون گذاری و تیرریزی 170
شکل 576: پلان فونداسیون های شناژ قائم و شناژ پای دیوار برای اجرای رویه های بتنی 171
شکل 577: ترمیم پوشش سطحی ، اجرای فونداسیون 172
شکل 578: پلان رویه بتنی و نبشی کشی 173
شکل 579: جزئیات فونداسیون 174
شکل 580: اجرای ستون های فلزی درون دیوار 174
شکل 581: اتصال ستون جدید و دیوار قدیمی 175
شکل 582: اجرای پوشش بتن مسلح دو طرفه 176
شکل 583: اجرای پوشش بتن مسلح (یک طرفه) 177
شکل 584: اتصال دیوار و رویه بتنی (دتایل یک) 178
شکل 585: اتصال دیوار و رویه بتنی (دتایل دو) 179
شکل 586: ترمیم ملات های آسیب دیده 180
شکل 587: بخیه دوزی با پین و میلگرد 181
شکل 588: اجرای دیوار پرکننده 182
شکل 589: اجرای شمع بندی برای مهار بار ثقلی 183
شکل 590: اجرای فونداسیون های طراحی شده در محل های مشخص 183
شکل 591: اجرای عملیات مقاوم سازی 184
شکل 592: اجرای شناژهای قائم 184
شکل 593: اجرای شناژهای افقی باربز ثقلی در محل هایی که باربری را از دیوار به شناژهای افقی منتقل کرده، و شناژ افقی با مقطع مناسب برای آن طرح شده است. 184
شکل 594: اجرای شناژهای افقی باربر ثقلی در محل هایی که باربری را از دیوار به شناژهای افقی منتقل کرده، و شناژ افقی با مقطع مناسب برای آن طرح شده است. 185
شکل 595: تعبیه تیر و ستون های لازم برای انجام تغییرات معماری 185
شکل 596: اتصالات شناژهای قائم و افقی 186
شکل 597: تعبیه اتصالات برشی بین شناژهای قائم و دیوارها 186
شکل 598: پرکردن فضاهای خالی بین شناژهای قائم و دیوارها 186
شکل 599: اجرای نبشی کشی در مواردی که صرفا نیاز به تعبیه شناژ افقی می باشد و این شناژ نقش باربری ثقلی ندارد. 187
شکل 5100: اجرای پوشش بتن مسلح تؤام با نبشی کشی 187
شکل 5101: اضافه کردن یک طبقه جدید ، به وسیله این روش مقاوم سازی می توان با طراحی و محاسبه یک طبقه جدید به ساختمان اضافه نمود. 188
شکل 5102: عملیات نازک کاری بعد از اتمام عملیات مقاوم سازی 188
شکل 5103: عملیات نازک کاری بعد از اتمام عملیات مقاوم سازی 189
چکيده
وقوع زمین لرزه های متعدد در ایران و تحقیقات زمین شناسی انجام شده در مورد گسل های موجود همگی مؤید این مطلب است که ما در منطقه ای لرزه خیز زندگی می کنیم. از طرف دیگر به دلیل کم توجهی جامعه مهندسی به ساخت و ساز ایمن، ساختمان های زیادی به جا مانده است که در آنها تمهیدات خاصی برای زلزله در نظر گرفته نشده است. آمار و ارقام نشان می دهد که در کشور اکثر ساختمان ها از نوع ساختمان های بنایی می باشند و از آن مهمتر در زلزله های اخیر بیشترین آمار تلفات و خسارات از جانب همین ساختمانها می باشد و این مطالب ضرورت توجه به امر مقاوم سازی این ساختمانها را بیش از پیش مسجل می سازد.
استفاده از مصالح بنایی در اجرای ساختمانها از قرون گذشته در ایران رواج داشته است و تا کنون در بسیاری از شهرها و تقریبا اکثر مناطق روستایی، ساختمانهای بنایی قسمت اعظم ساختمانهای این مناطق را شامل می شوند. با توجه به آسیب پذیر بودن این ساختمانها در طی زلزله های گذشته وقرار گرفتن بسیاری از روستاها در نواحی لرزه خیز، اهمیت رفتار و عملکرد ساختمانهای بنایی در برابر زلزله به شکل آشکار مشخص است.
کليد واژه: سازه های بنایی، مقاوم سازی، نواحی لرزه خیز، گسل، زمین لرزه
فصل اول
کلیات
کلیات
مقدمه
فلات ایران بر یکی از کمربندهای زلزله واقع شده و از این رهگذرگاه گاه نقطه ای از پهنه میهن اسلامی دستخوش لرزشهای مرگبار زلزله می گردد. نمونه های بارز آن را زلزله (31خرداد 1369) منجیل و زنجان یا زلزله(25شهریور1357) طبس و یا زلزله های قبل از آن در ناغان [1](17 فروردین1356)- بوئین زهرا(1341) و غیره می توان نام برد.
کشور ایران در قسمت میانی کمربند کوه زای آلپ-هیمالیا واقع شده است و هنوز تحت تأثیر حرکات کوه زایی آلپ پایانی می باشد. از طرف دیگر حرکات صفحه عربستان به طور دائمی به صفحه ایران تنش وارد می کند و فرونشینی مکران در جنوب و باز شدن صفحه اقیانوس هند نیز سبب زیر راندگی صفحه اقیانوسی به زیر منطقه مکران می گردد. مجموعه این شرایط سبب به هم خوردن تعادل پوسته ایران می گردد و اثر آن به صورت جابجایی در طول شکستگی های قدیمی و بروز زمین لرزه مشاهده می شود. همانطور که در شکل مشاهده می شود گسل های ایران به طور کلی دارای روند شمالی- جنوبی (امتداد ایران شرقی). شمال غرب- جنوب شرق (امتداد ناحیه زاگرس و شمال شرق-جنوب غرب ، امتداد البرز شرقی) می باشد. گسل هایی که در طول دوره کواترنر (از دو میلیون سال پیش تا کنون) فعالیت نسبتا مهمی داشته اند عبارتند از:
گسل های آغاجاری، دامغان، البرز، آستارا، ترود، شمال تبریز، شاهرود، کازرون، کوه بنان کرمان، عباس آباد.
شکل 11: نقشه صفحات زمین ساخت خاور میانه و حرکات نسبی آنها
شکل 12: گسل های مهم ایران
گرچه دلایل بروز زلزله و یا زمان و مکان آن به روشنی مشخص نیست ولی در هر حال تا آنجا که مشخص شده است، تغییر شکلهای ناشی از حرکتهای قاره ها نسبت به یکدیگر(عوامل تکتونیک) باعث افزایش انرژی ذخیره شده در پوسته جامد زمین گردیده و وقتی به حد گسیختگی رسید، به ناچار این پوسته گسیخته شده و بخشی از انرژی ذخیره شده آزاد می گردد، و در این زمان پدیده لرزش زمین به وجود می آید.چون انرژی آزاد شده بسیار زیاد و ناگهانی است، باعث ارتعاش شدید زمین گردیده و ساختمانهایی که برای مقاومت در برابر این ارتعاشها طرح نشده اند دچار گسیختگی و انهدام می گردند.
در ایران عزیز ما به علت اینکه برخی از شهرها و عموما روستاها از بافت قدیمی برخوردار هستند و ساختمانهای با مصالح بنایی فراوان در آنها یافت می شود اینگونه ساختمانها به علت اینکه متاسفانه بطور صحیح اجرا نمی شوند در هنگام زلزله خسارات زیادی را به بار می آورند در این فصل سعی شده در مورد تعریف ساختمانهای مصالح بنایی-عملکرد ساختمانهای مصالح بنایی و دسته بندی اینگونه ساختمانها بحث گردد.
در حال حاضر ساختمانهای ساخته شده با مصالح بنایی (به خصوص ساختمان هاای آجری) درصد بالایی از ساختمان های موجود یا در حال احداث در کشور ما را تشکیل می دهند[2] مهمترین عامل مقبولیت ساختمان های بنایی در ایران ، به ویژه در شهرستان ها در دسترس بودن مصالح،ساده بودن تکنولوژی تولید آجر و بلوک های بنایی،آشنایی سازندگان با نحوه ساخت و ساز با مصالح بنایی و سر انجام ارزان تر بودن قیمت تمام شده این قبیل ساختمان ها نسبت به ساختمان های با اسکلت فولادی و بتن مسلح می باشد. با توجه به اینکه در ساخت بیشتر ساختمان های بنایی ضوابط و معیارهای مهندسی مربوط به مقاومت سازه در برابر زلزله مورد توجه قرار نمی گیرد و معمولا توسط سازندگان محلی و بدون توجه به اثر تخریبی زلزله، طراحی و اجرا می شود.
تعریف سازههای بنایی
ساختمانهای بنایی از دیوارها وکفها هستند که در صورت به کار گیری صحیح از قابلیتهای مصالح، نیازی به عناصراضافه جهت تحمل بارهای وزن و نیروهای جانبی نمی باشد.دیوارهای خارجی و دیوارهای جداکننده فضاهای داخلی ساختمان به تنهایی جهت تحمل بارهای وارده کافی خواهند بود.
در اینگونه ساختمانها علاوه بر آنکه حذف اسکلتهای بتنی و یا فلزی خود موجب صرفه جویی قابل ملاحظه ای در هزینه ها میگردد، بعلت پخش بار بر روی زمین توسط دیوارهای باربر، هزینه شالوده های این ساختمانها نیز به مراتب کمتر از ساختمانهای دیگر خواهد بود.
عملکرد ساختمان های آجری در زلزله های گذشته
در دهه های اخیر در ایران چندین زلزله بزرگ و مخرب روی داده است که موجب تلفات سنگینی شده اند مثل زلزله های منجیل در سال1369 با بزرگی 3/
