ي خورشيدي با گاز طبيعي در بخش خانگي مقرون به صرفه مي باشد.
1- 7- قلمرو پژوهش
قلمرو موضوعی تحقیق بررسی قیمت تمام شده انرژي خورشیدی در مقایسه با گاز طبیعی بخش خانگی با چشم انداز بالا بردن بهره وري انرژي می باشد. قلمرو مکاني پژوهش، شامل خانوارهاي 4 و 5 نفره در شهرستان شيراز مي باشد. قلمرو زماني پژوهش نيز سال 1393 مي باشد
1-8- روش تحقيق
روش تحقيق در پژوهش حاضر تحليلي – توصيفي- کاربردي است. به منظور انجام اين پژوهش به روش اسنادي، اقدام به گردآوري اطلاعاتي همچون ميزان مصرف آبگرم روزانه به ازاي هر نفر در كشور، متوسط دماي ورودي و خروجي به آبگرمكن و بهاي انرژي مصرفي بعد از حذف يارانه هاي دولتي از كتب، نشريات و سايت هاي اينترنتي شد. سپس اقدام به كسب اطلاعات در مورد خصوصيات آبگرمكن خورشيدي گرديد. در مرحله بعد، تحقيقات صورت گرفته در داخل و خارج از كشور از نظر موانع، مسائل و مزاياي بكارگيري آبگرمكن خورشيدي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت كه اين گام منجر به شناخت بهتر موضوع و مسائل موجود در راه استفاده از اين فناوري گرديد. مچنين فرمول ها و روابط رياضي مورد نياز براي محاسبه ميزان انرژي مصرفي به ازاي هر نفر، از اين تحقيقات استخراج شد.
1-8-1- جامعه آماري، روش نمونهگيري و حجم نمونه
کشور ما مناطق گوناگونی دارد که میزان تابش خورشید در سال بالاتر از 250 روز می باشد به همین خاطر می توان این مناطق را مد نظر قرار داد. البته در کشورهای پیشرفته دنیا میزان تابش از این تعداد روز کمتر می باشد. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای 4 یا 5 نفره شهرستان شیراز می باشد که از نقاط مختلف شهر به صورت تصادفی انتخاب شده اند.
1-8-2- روشها و ابزار تجزيه و تحليل دادهها
در این پژوهش تجزیه و تحلیل داده ها بر این روشها پایه گذاری شده است که عبارتند از :
قيمت گذاري به روش هزينه تمام شده (قيمت حسابداري)5
قيمت گذاري بر پايه ميزان كار اجتماعي6
محاسبه قيمت تمام شده هر كيلووات ساعت برق (براساس بهاي تمام شده)7
محاسبه قيمت تمام شده هر كيلووات ساعت برق براساس روش سازمان ملل8
1-9- خلاصه فصل
در این فصل به کلیات تحقیق پرداخته شد برای این منظور ابتدا بیان مسئله و اهمیت و ضرورت بررسی قیمت تمام شده انرژي خورشیدی در مقایسه با گاز طبیعی بخش خانگی بررسی شد. سپس اهداف کلی و آرمانی تحقیق توضیح داده شد. در ادامه سوالات و فرضیه های تحقیق که شامل مقایسه قيمت تمام شده انرژي خورشيدي در مقايسه با گازهاي طبيعي و بررسی جايگزين کردن انرژي خورشيدي با گاز طبيعي در بخش خانگي می باشد. در انتهای فصل نیز قلمرو پژوهش و روش تحقیق توضیح داده شد
مقدمه
کشور ايران از منابع قابل توجه طبيعي و انساني براي مدرنيزه کردن عرضه انرژي و انتقال به يك سيستم پايدار انرژي برخوردار مي‌باشد. همچنين، ايران از فرصت‌هاي بي‌شمار در رابطه با استفاده از منابع غني انرژي هاي تجديدپذير نظير شرايط مناسب براي بکارگيري سودآور انرژي باد، فرصت‌هاي بسيار خوب در زمينه توسعه نيروي برق‌آبي و زمينه‌اي ايده‌آل براي استفاده از انرژي خورشيدي برخوردار است. البته هر گونه تغييري در سيستم انرژي، نيازمند بررسي شفاف و دقيق مشکلات و کمبودها مي باشد. يارانه هاي کلان کنوني براي کنترل قيمت انرژي، از ايجاد و توسعه بازاري مساعد براي تکنولوژي‌هاي مرتبط با کارآيي انرژي و منابع انرژي‌هاي تجديد پذير جلوگيري مي‌نمايد. با توجه به شرايط مذكور و بر اساس مطالعه موردي انرژي حرارتي خورشيدي، پيشنهاداتي در زمينه تنظيم قيمت سوخت‌هاي فسيلي و برق در سطح ملي با قيمت‌هاي بازار جهاني، کاهش يارانه‌هاي کنوني در يک فرآيند بلند مدت، و تعريف اقدامات آتي و حمايت مالي از توسعه بکارگيري انرژي حرارتي خورشيدي تا زمان قطع کامل يارانه‌هاي سوخت فسيلي و برق ارائه گرديده است. البته همزمان با پيشنهاد کاهش يارانه‌هاي انرژي، اقدامات جبراني براي جلوگيري از فشار اقتصادي ناشي از قيمت هاي بالاي انرژي بر روي اقشار کم درآمد نيز توصيه مي‌گردد. اقداماتي براي ترويج بکارگيري انرژي خورشيدي (نظير ارائه اطلاعات و آموزش، همکاري و مساعدت اوليه با آژانس‌ها و پيمانکاراني که بکارگيري انرژي خورشيدي و اجراي پروژه‌هاي مدل CDM را به عنوان شغل و حرفه خود انتخاب نموده‌اند) نيز مي‌تواند به فرآيند توسعه بكارگيري انرژي حرارتي خورشيدي در ايران سرعت و شتاب بيشتري دهد.
اين فصل از دو قسمت تشکيل شده است. قسمت اول مباني نظري است که خود از بخش هاي ارزيابي اقتصادي، معرفي نرم افزار کامفار، انرژي خورشيدي و گاز طبيعي تشکيل شده است و قسمت دوم که پيشينه تحقيقات انجام شده در داخل و خارج کشور را بررسي مي کند.
2-1- ارزيابي طرح هاي اقتصادي
سرمايه‌گذاري در امور صنعتي، کشاورزي، فرهنگي و اجتماعي با استفاده از منابع محدود جامعه، يگانه ابزار عمدة تحقق اهداف مورد نظر کشورهاست. بديهي است در صورت استفاده نامناسب از اين منابع محدود، چه در بخش خصوصي و چه در بخش دولتي، کشور متضرّر خواهد شد. به منظور پرهيز از اينگونه زيان‌ها، مي‌‌بايست هر طرح سرمايه‌گذاري بر اساس يک سري ضوابط، به طور دقيق مورد مطالعه و سنجش قرار گيرد. هدف از تدوين مطالعات توجيهي طرحهاي عمراني و به ويژه طرحهاي بندري كه عموماً هزينه بر ميباشند نيز جلوگيري از زيان و استفاده بهينه از منابع با تعيين بهترين و مؤثرترين شيوه سرمايه‌گذاري به منظور بهبود سطح عملكرد و درآمد بنادر مي‌باشد. از اين رو در اين فصل، ابتدا تحت عنوان مطالعات توجيهي طرحهاي عمراني، تعريف طرح عمراني و انواع آن تشريح مي‌شود. به علاوه مفهوم مطالعات توجيه فني، مالي و اقتصادي و لزوم انجام آن براي طرحهاي عمراني توضيح داده شده و سپس روند چگونگي تدوين گزارش توجيهي طرح ها درجهان و ايران مورد بررسي قرار مي‌گيرد(اسکونژاد، 1380).
2-1-1- چرخه حيات طرح
براي چرخه حيات طرح در نظام فني و اجرايي طرحهاي عمراني کشور، سه مرحلة متمايز پيش‌بيني شده است که عبارتند از :
تهيه
اجرا
بهره‌برداري
هر کدام از مراحل فوق از مجموعة اقداماتي تشکيل مي‌شود که سهم عواملِ مشاوره، طراحي، ساخت و نصب در آنها متفاوت مي‌باشد. مرحله تهيه طرح که به آن مطالعه توجيه طرح نيز گفته مي‌شود، جنبة خدمات مشاوره دارد و از زمان شكل‌گيري فكر ايجاد طرح آغاز شده (مطالعه شناسايي)، پس از انجام مطالعه امكان سنجي اوليه (مقدماتي) و امكان‌سنجي نهايي (توجيهي تفصيلي)، با ارزيابي نتيجة مطالعات، خاتمه مي‌يابد. در صورتيكه نتيجة ارزيابي مطالعه مثبت باشد، اقدامات لازم براي طراحي تفصيلي و شروع مرحله اجرا به عمل مي‌آيد. انجام صحيح مرحله تهيه طرح، اجراي درست و بهينة آن را در پي دارد (راهنماي تهيه گزارش توجيه طرح، 1380).
در بعضي بررسي ها ثابت شده در مرحلة تهية طرح كه حدود پنج درصد از كل سرمايه‌گذاري هزينه مي‌شود، شصت و پنج درصد ساختار اصلي طرح مشخص مي‌گردد. نظر به اهميت انجام مرحلة تهيه طرح، در بند 10مادة يك قانون برنامه و بودجه، مجموع عملياتي كه براساس مطالعات توجيهي فني و اقتصادي يا اجتماعي انجام مي‌شود، طرح عمراني ناميده شده و در تبصرة 5 ماده واحده قانون برنامه دوم توسعه و مادة 61 قانون برنامه سوم توسعه، شروع عمليات اجرايي طرحهاي عمراني تنها پس از انجام مطالعات تهيه طرح مجاز شناخته شده است. تقسيم مطالعات امكان‌سنجي به اوليه و نهايي مانع از آن است كه بلافاصله پس از مطرح شدن فكر ايجاد طرح، بدون بررسي گزينه‌ها و راه حلهاي مختلف، مطالعه امكان سنجي نهايي انجام شود. انجام مطالعه امكان سنجي اوليه از تهيه طرحهاي مختلفي كه احتمال موفقيت آنها در ارزيابي ضعيف است، جلوگيري و قبل از آنكه هزينه زيادي صرف مطالعة امكان‌سنجي نهايي شود، چشم‌انداز اجراي پروژه را روشن مي‌كند(اسکونژاد، 1380).
در مطالعات امکان‌سنجي نهايي، گزينه‌هايي که در مطالعات امکان‌سنجي اوليه قابل بررسي تشخيص داده شده است، مورد مطالعه قرار مي‌گيرند. نهايتاً در صورتيکه نتايج مطالعات مذکور نشانگر ضرورت اجراي طرح بوده و اولويت طرح در ميان ديگر طرحهاي مشابه توسط سازمان مديريت و برنامه‌ريزي کشور تأييد شود، مي‌توان نسبت به اجراي طرح اقدام نمود. همانگونه که گفته شد، تهيه طرح بيش از نيمي از ساختار اصلي طرح را به خود اختصاص مي‌دهد و اين در حالي است که مرحله اجرا و پس از آن مرحلة بهره‌برداري از طرح، از سهم کمتري برخوردارند.
2-1-2- مفهوم مطالعات توجيه فني و اقتصادي
همانگونه که قبلاً اشاره شد، قانون برنامه و بودجه کشور مقرر داشته است که طرحهاي عمراني براساس مطالعات توجيهي فني و اقتصادي انتخاب و اجرا شوند. منظور از مطالعات توجيهي، گردآوري مجموعه آمار و اطلاعات و بررسي و تحليلهايي درباره طرح عمراني است تا بر پايه آن بتوان درباره سودمندي طرح داوري كرد و مطمئن شد كه براي رفع يك يا چند نياز جامعه، تمام گزينه هاي مطلوب (راه حل هاي مختلف) مورد مطالعه قرار گرفته و از ميان آنها، بهترين گزينه مشخص شده است و از اين رو، انتخاب و اجراي طرح از نظر جامعه و اقتصاد ملي كشور، سودمند و بخردانه است. هدف طرحهاي عمراني آن است كه با توجه به برنامه‌هاي توسعه پنجساله، سطح عمومي زندگي مردم كشور را بهبود بخشد. با توجه به اين هدف، آن دسته از طرحهاي عمراني كه به مؤثرترين شيوه، توليد اقتصادي كشور را به طور مستقيم و يا غيرمستقيم افزايش دهد و با آينده‌نگري درست موجبات افزايش محصول ملي (كالا يا خدمت) را فراهم آورد، بهترين طرحهاي عمراني شناخته مي‌شود. طرحهاي ياد شده از يك سو، بايد نيازها و تقاضاي جامعه را پاسخگو باشد و از سوي ديگر، امكان و توانايي فراهم آوردن منابع مورد نياز براي توليد محصول را داشته باشد. با توجه به مطالب يادشده، در مطالعات توجيهي طرحهاي عمراني، بايد عناصر مهم و اساسي مربوط به توليد يك كالا يا خدمت معين، به همراه گزينه‌هاي محتمل آنها تعيين، تعريف و تحليل شود. مطالعه توجيهي بايد وضع طرح را براساس يك ظرفيت معين و در يك منطقه مشخص، با كاربرد فناوري يا فناوري‌هاي خاص درارتباط با منابع مورد نياز و با يك هزينه سرمايه‌گذاري و هزينه بهره‌برداري و نگهداري معلوم و در آمد متصور احتمالي مشخص كند و سودمندي طرح را از نظر مالي و اقتصادي و ملاحظات اجتماعي تعيين نمايد. هنگامي طرح عمراني موجبات افزايش محصول ملي را فراهم مي‌آورد كه مجموع ارزش كلي محصول توليدشده مستقيم و يا محصولات غير مستقيمي كه به دليل اجراي طرح توسط ساير بخشها توليد مي‌شود، بيش از هزينه اقتصادي منابعي باشد كه براي توليد محصولات ياد شده مورد استفاده قرار گرفته است(خلیلی عراقی، 1384).
هدف هر طرح عمراني در تحليل نهايي، خدمت به جامعه است. در واقع، رفع نيازهاي جامعه سرچشمه تمام فعاليتهاي اقتصادي است. پيداست قبل از اقدام به رفع نياز جامعه، نخست بايد اين نيازها به روشني تعيين و مشخص شود. پس از مشخص‌شدن نياز، مهندسان و كارشناسان فن بايد با گردآوري اطلاعات و آگاهي از شرايط ناظر بر برنامه ريزي و تدوين طرح، راه حلهاي مختلف و يا به سخن ديگر، گزينه هاي فني متفاوت چگونگي رفع نياز را ارائه دهند. طبيعي است كه هيچ مسئول، كارشناس و مهندسي نمي‌تواند در اولين برخورد با مسئله، بهترين راه حل آن را تشخيص و ارائه دهد. از اين رو، گزينه‌هاي مختلفي مطرح خواهد شد كه براي انتخاب بهترين آنها بايد ملاحظات فني، مالي و اقتصادي هريك از گزينه‌ها مورد بررسي قرار گيرد. در مرحله مطالعه و تأليف طرح عمراني، بين وجوه فني، مالي و اقتصادي، توالي وجود ندارد و اين مطالب بايد همزمان مورد بررسي و مطالعه قرارگيرد. به اين منظور همكاري نزديك كارشناسان فني، مالي و اقتصادي ضروري است تا اطمينان حاصل شود كه مسايل فني طرح عمراني با رعايت ملاحظات مالي و اقتصادي مورد بررسي قرارگرفته است. معمولاً در جريان مطالعه و تأليف طرح عمراني، شماري از گزينه‌ها دوش به دوش تا آخرين مرحله مطالعه پيش خواهند رفت. براي مقايسه گزينه‌هاي مختلف يك طرح
