تنها يك روايي وجود ندارد. يك آزمون يا مقياس برحسب هدف علمي يا عملي كه استفاده كننده آن دارد، روايي پيدا مي‌كند.
در تحقيق حاضر كه هدف آن شناسايي عوامل مؤثربرخودپنداره ورابطه آن با انضباط کارکنان اداره کل راه و شهرسازي خراسان رضوي است علاوه بر اشراف پژوهشگر بر موضوع مورد مطالعه و نيز طي نمودن مراحلي كه در گام‌هاي قبل به‌طور مبسوط براي خلق الگو نظري و تهيه پرسشنامه به آن اشاره گرديد، به منظور قوت بخشيدن هرچه بيشتر به ابزار اندازه‌گيري، جهت بررسي روايي پرسشنامه محقق‌ساخته، پرسشنامه تنظيم شده و مراحل تنظيم آن را به رؤيت اساتيد محترم راهنما و مشاور و تعدادي از صاحب‌نظران در حوزه اين تحقيق رسيده و پس از اخذ نقطه نظرات آنان نسبت به اصلاح آن اقدام و در نهايت پرسشنامه نهايي تنظيم گرديده است.
بر اين اساس روايي ابزار اندازه‌گيري(پرسشنامه) به طريق محتوايي حاصل شده است (رواسازي محتوايي در پاسخ به اين پرسش است كه آيا مواد يا محتواي اين وسيله اندازه‌گيري معرف محتوي يا مجموعه خصوصيات مورد اندازه‌گيري هست يا خير؟)
پايايي پرسشنامه
پايايي يا قابليت اعتماد، يكي از ويژگي‌هاي فني ابزار اندازه‌گيري (پرسشنامه) است و مفهوم ياد شده با اين امر سر و كار دارد كه ابزار اندازه‌گيري در شرايط يكسان تا چه اندازه نتايج يكساني به دست مي‌دهد. براي محاسبه ضريب قابليت اعتماد، شيوه‌هاي مختلفي به كار برده مي‌شود كه از آن جمله مي‌توان به: اجراي دوباره (روش بازآزمايي)، آلفاي كرونباخ، روش موازي (همتا)، روش تنصيف (دو نيمه كردن عبارات پرسشنامه و محاسبه همبستگي نمرات دو دسته) و روش كودر-ريچاردسون اشاره نمود.
بنابراين يكي از روش‌هاي قابليت اعتماد ابزار اندازه‌گيري آلفاي كرونباخ106 مي‌باشد كه هر چه درصد محاسبه شده از اين روش به 100 درصد نزديكتر باشد، بيانگر قابلت اعتماد بيشتر پرسشنامه است(مقيمي، 1391، 35).
در خصوص بررسي پايايي پرسشنامه‌هاي اين تحقيق يعني سنجش خودپنداره و انضباط كاركنان، با لحاظ نمودن نوع و مؤلفه‌هاي پرسشنامه‌ها و نيز شيوه مقياس‌سازي در اين ابزارها، كه داراي يك مقياس ترتيبي مي‌باشد، تصميم بر آن شد كه براي پرسشنامه خودپنداره از روش محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ و براي پرسشنامه انضباط كاركنان از روش بازآزمايي بهره‌گيري شود (چرا كه پرسشنامه انضباط فاقد مؤلفه يا بُعد است).
بدين منظور براي پرسشنامه سنجش خودپنداره با اجراي طرح پيش‌آزمون (پايلوت) در يك نمونه 20 عضوي از اعضاء مختلف جامعه آماري، براساس رابطه زير ضريب آلفاي كرونباخ براي پرسشنامه و هر يك از ابعاد آن محاسبه شد؛
كه در آن:
ضريب آلفاي كرونباخ
تعداد سئوالات
مجموع واريانس هر يك از سئوالات
واريانس مجموع سئوالات
مي‌باشد. از اين‌رو پس از جايگذاري مقادير حاصل از اطلاعات برآورده شده در طرح پيش‌آزمون براي پرسشنامه مذكور، ضريب آلفاي كرونباخ با استفاده از نرم‌افزار آماري IBM SPSS 21.0 محاسبه و نتايج آن در جدول ذيل جمع‌بندي شده است.
جدول 3 2 ضرايب قابليت اعتماد پرسشنامه سنجش خود پنداره و ابعاد آن
نام پرسشنامه/ ابعاد
تعداد گويه
ضريب آلفاي كرونباخ
خودپنداره
49
915/0
عوامل فردي
21
806/0
عوامل گروهي (سازماني)
12
633/0
عوامل اجتماعي
16
854/0
همچنان‌كه از نتايج جدول بالا مشاهده مي‌شود مقدار ضريب آلفاي كرونباخ براي كل پرسشنامه خودپنداره و هر يك از ابعاد آن بزرگتر از 7/0 بوده كه نشان از قابليت اعتماد (پايايي) بالاي ابزار تحقيق دارد. به عبارت ديگر مقادير بدست آمده ضريب آلفاي كرونباخ نشان از مناسب بودن سئوالات پرسشنامه خودپنداره و هر يك از ابعاد آن دارد.
اما در رابطه با سنجش پايايي پرسشنامه انضباط كاركنان از روش بازآزمايي استفاده شد. بدين منظور پرسشنامه مذكور در طرح پايلوت بين 20 نفر از اعضاء جامعه آماري توزيع و جمع‌آوري گرديد. سپس بعد از يك هفته، مجدداً پرسشنامه انضباط كاري بين همان 20 نفر توزيع گرديده و از آنان خواسته شد تا دوباره نسبت به تكميل و پاسخگويي به سئوالات پرسشنامه اقدام نمايند. نتايج حاصله از تكميل دوبار پرسشنامه توسط يك گروه 20 نفري در دو مرحله زماني مختلف، حاكي از پايايي بالاي پرسشنامه انضباط كاركنان بود. چرا كه ضريب همبستگي محاسبه بين پاسخ‌هاي دو مرحله برابر با 84/0 حاصل گرديد كه نشان از يكساني پاسخ‌ها در دو مرحله مختلف زماني توسط آزمودني‌ها مي‌باشد.
بنابراين محقق با عنايت به پايايي بالاي ابزارهاي تحقيق (پرسشنامه‌ها)، اطمينان و آمادگي لازم براي توزيع و جمع‌آوري پرسشنامه‌ها در بين نمونه انتخابي را كسب نمود.
روش و فنون آماري مورد استفاده جهت تجزيه و تحليل مشاهدات
تحليل داده‌ها به معني طبقه‌بندي، تنظيم، پردازش و خلاصه نمودن داده‌ها براي يافتن پاسخ جهت پرسش‌ها يا فرضيات تحقيق است. هدف از تحليل، تقليل داده‌ها به شكل قابل فهم و قابل تفسير است به نحوي كه بتوان روابط متغيرهاي گوناگون مرتبط با مسأله پژوهش را مورد مطالعه قرار داد(خاكي، 1390). در اين تحقيق كه هدف آن شناسايي عوامل مؤثربرخودپنداره ورابطه آن با انضباط کارکنان اداره کل راه و شهرسازي خراسان رضوي است جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از روش‌هاي آمار توصيفي و آمار استنباطي بهره‌گيري شده است كه در زير به صورت خلاصه به روش‌ها و فنون آماري مورد استفاده در اين تحقيق پرداخته مي‌شود.
آمار توصيفي
در اين پژوهش، جهت توصيف داده‌ها و مشاهدات پس از جمع‌آوري، بازبيني، كدگذاري، ورود اطلاعات و تشكيل بانك اطلاعاتي در نرم‌افزار آماري SPSS از شيوه‌هاي توصيف آماري از قبيل جداول توزيع فراواني، نمودارهاي توصيفي و شاخص‌هاي مركزي و پراكندگي نظير ميانگين، انحراف معيارو…بهره‌گيري شده است.
آمار استنباطي
در بخش استنباط‌هاي آماري پس از تبديل نمودن متغيرهاي تحقيق از مقياس ترتيبي به مقياس فاصله‌اي، از آزمون‌هايي نظير همبستگي پيرسون، آناليز واريانس يك طرفه و دانكن استفاده خواهد شد.
نرم‌افزارهاي مورد استفاده در پردازش داده‌ها
جهت داده‌آمايي (ورود داده‌ها) و رسم برخي از نمودارهاي توصيفي از نرم‌افزار Microsoft Excel 2013 و براي تجزيه و تحليل داده‌ها و استنباط‌هاي آماري از نرم‌افزار آماري IBM SPSS 21 و نرم‌افزار قدرتمند آماري STATISTICA 10 بهره گرفته شده است.
فصل چهارم
تجزيه و تحليل يافته‌ها
فصل چهارم
مقدمه
از آن جا كه آمار ابزار مناسبي براي تبديل داده‌ها به اطلاعات است، استفاده از آن در دانش مديريت به نحو وسيعي رايج گرديده و بكارگيري فنون آمار در بررسي صحت و سقم فرضيات يكي ديگر از جنبه‌هاي كاربرد اين علم گسترده در مديريت به شمار مي‌رود. محقق مديريتي امروز، بسياري از فرضيات تحقيق خود را با فنون آماري محك مي‌زند و صحت روابط بين متغيرهاي آن را با رويكرد آماري بررسي مي‌كند. (آذر و مؤمني، 1389، 4)
در يك تقسيم‌بندي كلي آمار را مي‌توان به دو بخش توصيفي و استنباطي تفكيك نمود. موضوع آمار توصيفي مطالعه‌ي كمي نمونه است. در اين بخش براي برداشت بهينه از داده‌هاي جمع‌آوري شده مي‌بايد آن‌ها را به نحو مناسبي با استفاده از جداول توزيع فراواني، شاخص‌هاي تلخيص داده‌ها و نمودارهاي مربوطه پالايش نمود. آمار استباطي بر پايه‌ي تئوري احتمال بنا شده و موضوع آن چگونگي تعميم نتايج حاصل از نمونه به جامعه است به طوري كه خطاي حاصل از اين تعميم مينيمم شود. به عبارت ديگر موضوع آمار استنباطي به حداقل رساندن اين خطا و افزايش اطمينان در تعميم نتايج حاصل از نمونه به جامعه است.
در اين تحقيق هدف اصلي آن شناسايي عوامل مؤثر بر خود پنداره و بررسي رابطه آن با انضباط كاركنان اداره كل راه و شهرسازي خراسان رضوي است؛ ابتدا به توصيف مشخصات عمومي آزمودني‌ها و هر يك از متغيرهاي اصلي توسط روش‌هاي آمار توصيفي شامل جداول توزيع فراواني و برخي از شاخص‌هاي عمده‌ي آمار توصيفي (ميانگين، انحراف‌معيار، مينيمم و ماكسيمم) پرداخته مي‌شود، سپس توسط روش‌هاي آمار استنباطي، فرضيات تحقيق بررسي می‌شوند و مورد استنتاج قرار مي‌گيرند. لازم به توضيح است كه به علت پائين بودن نرخ بازگشت پرسشنامه‌هاي طرح پايلوت، در طرح نهايي ميزان 20 درصد بيشتر از حجم نمونه‌ي برآورد شده (68=n) در فصل سوم پرسشنامه توزيع گرديد كه در نهايت 78 پرسشنامه پس از كدگذاري و بازبيني تأييد شد. لذا يافته‌هاي اين فصل بر مبناي 78 پرسشنامه گزارش شده است.
تحلیل توصیفی گزینه‌های ابزار تحقیق
در ابتدای پرسشنامه‌ی تحقیق، سئوالاتی به منظور دستيابي به مشخصات جمعیت‌شناختی شامل مشخصات عمومي (جنسیت، وضعيت تأهل، سابقه‌كاري، سن، ميزان تحصیلات و سطح درآمد) افرادي كه در اين مطالعه شركت نموده‌اند، گردآوری شده که نتایج آن در ادامه آمده است. همچنین پس از آن نحوه‌ی پاسخگویی آزمودنی‌ها به هریک از پرسش‌های ابزار تحقیق ارائه شده است.
توزیع فراوانی جنسی پاسخگويان
اطلاعات مربوط به جنسیت پاسخگويان در جدول زيرارائه شده است. نتایج این جدول نشان می‌دهد 86 درصد آزمودنی‌ها (کارکنان انتخاب شده از اداره کل راه و شهرسازي استان خراسان رضوي) را مردان و 14 درصد آنان را زنان تشکیل می‌دهند.
جدول 4 1 توزيع جنسی پاسخگويان
جنسیت
تعداد
درصد
مرد
67
86
زن
11
14
جمع
78
100
جهت برازش یک الگو گرافیکی به نتایج حاصل از جدول 4-1 نمودار دایره‌ای تهیه شده که گزارش آن در شكل 4-1 آمده است. این شکل نتایج بدست آمده در جدول فوق را به خوبی نمایان می‌سازد.
نمودار4 1 نمودار دایره‌ای توزيع جنسی پاسخگويان
توزیع فراوانی وضعيت تأهل پاسخگويان
وضعيت تأهل کارکنان انتخاب شده از اداره کل راه و شهرسازي استان خراسان رضوي پرسش بعدي از پاسخگويان بوده است. نتايج اين پرس پس از گردآوري نشان مي‌دهد كه 88 درصد متأهل و 12 درصد مجرد هستند.
جدول 4 2 توزيع وضعيت تأهل پاسخگويان
وضعيت تأهل
تعداد
درصد
متأهل
69
88
مجرد
9
12
جمع
78
100
در شكل 4-2 نمودار دایره‌ای اين وضعيت رسم شده كه نتايج جدول 4-2 را به خوبي نمايان مي‌سازد.
نمودار 4 2 نمودار دایره‌ای وضعيت تأهل پاسخگويان
توزیع فراوانی سنی پاسخگويان
اطلاعات مربوط به توزیع سنی پاسخگويان طی جدول 4-3 گزارش شده است. از جدول چنین بر می‌آید که اکثر کارکنان انتخاب شده از اداره کل راه و شهرسازي استان خراسان رضوي (54 درصد) بيشتر از 40 سال سن دارند؛ همچنین پس از آن بیشترین درصد پاسخگویان (24 درصد) بين 31 تا 35 سال هستند. در شكل 4-3 این نتایج به تصویر کشیده شده است.
جدول 4 3 توزيع سنی پاسخگويان
سن
تعداد
درصد
كمتر از 30 سال
8
10
بين 31 تا 35 سال
19
24
بين 36 تا 40 سال
9
12
بيشتر از 40 سال
42
54
جمع
78
100
نمودار 4 3 هیستوگرام توزيع سني پاسخگويان
توزیع سطح تحصیلات پاسخگويان
پرسش بعدی مربوط به مشخصات فردی پاسخگویان در ابزار تحقیق مربوط به سطح تحصیلات پاسخگویان می‌باشد. نتایج بدست آمده از این پرسش در جدول 4-4 گردآوری شده است. با نگاهی اجمالی به نتایج بدست آمده می‌توان دریافت که 54 درصد نمونه‌ی کارکنان انتخاب شده از اداره کل راه و شهرسازي استان خراسان رضوي را افرادی با سطح تحصیلات لیسانس تشکیل می‌دهند.
جدول 4 4 توزيع سطح تحصیلات پاسخگويان
تحصیلات
تعداد
درصد
دیپلم و فوق دیپلم
7
9
لیسانس
42
54
فوق لیسانس
27
34
دكتري
2
3
جمع
78
100
درنمودار 4 4 نمودار ستونی سطح تحصیلات پاسخگويان گزارش شده است که در ادامه نمایان است. نتایج جدول فوق به سادگی در این شکل قابل دریافت است.
نمودار 4 4 نمودار ستونی سطح تحصیلات پاسخگويان
توزیع فراوانی وضعیت درآمد پاسخگويان
در این بخش وضعیت درآمد کارکنان انتخاب شده از اداره کل راه و شهرسازي استان خراسان رضوي پرسش شده است که نتایج آن پس از گرد آوری در جدول 4-5 تهیه شده است. نتایج این جدول نشان می‌دهد که اکثریت پاسخگویان (51 درصد) درآمدي بين يك تا يك‌و‌نيم ميليون تومان داشته و پس از آن 21 درصد
