ميثم لطيفي(1389) در پژوهش خود تحت عنوان انضباط تعالي‌بخش کارکنان؛ به مسئله رويکردي اسلامي به مفهوم انضباط در سازمان، دريافت مفهومي دقيق و نزديک به آموزه هاي اسلامي از انضباط کارکنان بر اساس مباني معرفت‌شناسي و هستي‌شناسي و کشف ابعاد و اصول حاکم بر نظام انضباطي اسلامي، پرداخته است. در اين پژوهش با رويکردي کيفي و با استفاده از روش گونه‌شناسي و روش تدبر در آيات قرآن کريم، ضمن احصاء گونه‌هاي نظري موجود انضباط کارکنان، گونه‌اي نو و مبتني بر ديدگاه اسلامي با عنوان انضباط تعالي بخش کارکنان، از دل 2150 آيه و 4150 مضمون مرتبط با آنها، مفهوم پردازي شده است. انضباط تعالي‌بخش کارکنان، در عرض رويکرد سنتي، تدريجي و مثبت به انضباط کارکنان، منبعث از مباني معرفت‌شناسي و هستي‌شناسي اسلامي و ساخت‌يافته بر اساس 95 اصل در ابعاد رهبري، ايمان و اخلاق، افراد، تربيت، قانون و مقررات، نظام تشويق و تنبيه، فرهنگ و جامعه است. انضباط تعالي بخش کارکنان بر مقولاتي همچون فطري بودن تمايل انسان به نظم و انضباط، وجود نظم و غايت مداري در عالم هستي و همنوايي نظام هاي قانون‌گذاري(تشريع)با قانون خلقت و فطرت تاکيد داشته و رهبري و مديريت الهي را ضامن ايجاد انضباط در فضايي مبتني بر آموزش و تربيت، محبت و برادري در روابط بين افراد، سازمان ها و جامعه مي‌داند. در نگاه اسلامي دنيا فقط محل حسابرسي و تشويق و تنبيه افکار، گفتار و اعمال افراد نيست و همه آن ها به دقت در نظام حسابرسي و معاقبه الهي در جهان آخرت بررسي خواهند شد. قنبر اميرنژاد(1392) در پژوهشي به بررسي رابطه عوامل سازماني با انضباط کارکنان دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشترپرداخته است. براي اين منظور چهار عامل رسميت، حقوق و دستمزد، ارزيابي عملكرد، كنترل(نظارت) به عنوان عوامل سازماني انتخاب شده و بوسيله پرسشنامه، ارتباط انها با ميزان رعايت انضباط كاركنان در قالب فرضيه‌هاي تحقيق مورد آزمون قرار گرفته است .جامعه آماري تحقيق كاركنان دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشتر و نمونه آماري350نفر از كاركنان بودند. روش نمونه گيري تصادفي طبقه‌اي بود و روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي از نوع همبستگي بود که نتايج تجزيه و تحليل داده‌ها نشان داد که بين عوامل سازماني و انضباط کارکنان ارتباط معناداري وجود دارد. از ميان عوامل سازماني به جز حقوق و دستمزد ساير عوامل رسميت، ارزيابي‌عملکرد، کنترل(نظارت)با انضباط کارکنان رابطه معني‌داري دارند. همچنين ميان عوامل دموگرافيک و انضباط کارکنان ارتباط معني‌دار مشاهده گرديد. اكبر وروايى(1390) در تحقيق خود به بررسى عوامل موثر بر تخلفات انضباطى شايع در بين كاركنان ناجا و راهكارهاى مديريت انتظامى آن پرداخته است. اين مطالعه با رويكردى كمى و با استفاده از تكنيك پيمايش، پرسشنامه‌اي محقق ساخته در پى بررسى تخلفات انضباطى شايع در بين پرسنل ناجا بود. جهت رسيدن به اين هدف 380 نفر ازافسران ارشد، افسران جزء، درجه داران و كارمندان استانهاى آذربايجان غربى، هرمزگان، خراسان رضوى، يزد و رشت با استفاده از روش نمونه‌گيرى خوشه اى مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. بر اساس نتايج به دست آمده مهمترين تخلفات شايع به ترتيب حضور نامرتب در محل كار، غيبت غيرموجه، سستى و سهل انگارى در انجام وظايف، عدم رعايت قوانين و مقررات، عدم رعايت شئونات نظامى، عدم احساس مسئوليت و بى تفاوتى در خدمت(انجام وظايف)بوده است. همچنين رابطه معنادارى بين متغيرهاى پايگاه اجتماعى- اقتصادى، امنيت شغلى، رضايت شغلى، تعهد سازمانى، محروميت نسبى، ديندارى ومديريت سازمانى با ميزان تخلفات انضباطى شايع در بين كاركنان ناجا وجود داشته است. محمدحسين احمدي (1388) درپژوهش خود تاثير فرهنگ‌سازماني پليس بر نهادينه‌كردن انضباط دانشجويان دانشگاه علوم انتظامي مورد سنجش قرار گرفته است. جامعه آمارى تحقيق شامل تعداد 352 نفر از دانشجويان دختر و پسر سال آخر مقاطع تحصيلى كاردانى و كارشناسى در دانشگاه علوم انتظامى و تعداد 81 نفر از افسران صف دانشجويى از ردة گروهان تا ردة تيپ در سال 1387 به صورت تمام شمار از طريق پرسشنامه و تعداد 19 نفر از صاحب نظران در امور آموزش در ناجا و تعداد 24 نفر از دانشگاه امام على(ع) كه از طريق مصاحبه مورد سنجش قرار گرفته اند. در بخش پرسشنامه‌هاى تنظيمى ضمن اندازه‌گيرى تأثير عوامل فوق به بررسى وضعيت موجود انضباط در دانشگاه پرداخته شده است. داده‌هاى حاصل با استفاده از آز مون t يك طرفه و دوطرفه و واريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
نتايج حاصله نشان مى‌دهد كه فرهنگ‌سازمانى از ديدگاه دانشجويان و فرماندهان در نهادينه كردن انضباط دانشجويان مؤثر است. از ديدگاه هاى مقام معظم رهبرى و انديشمندانى چون رابينز، شاين، واينر، استانلى ديويس، شولز، كويين و مك‌گرد در تأييد و تطابق يافته‌هاى تحقيق استفاده شده است.
با توجه به موارد زير مدل مفهومي تحقيق به صورت ذيل شكل گرفت:
مطالعات انجام شده در حوزه‌ي ادبيات تحقيق.
پيشينه تحقيقات صورت‌گرفته در ايران و ساير كشورها.
همچنين تحليل مصاحبه‌هاي انجام شده.
مدل مفهومي تحقيق
در اين مدل سه دسته از عوامل موثر بر خودپنداره و 15 مولفه شناسايي که در شکل2 نشان داده مي‌شود. همچنين رابطه آن با انضباط كاركنان و نمودهاي انضباط درآن ترسيم گرديده است.
(ميرزائي اهرنجاني،1377،ص322)
فصل سوم
روش‌شناسي پژوهش
فصل سوم
مقدمه
در اين فصل، روش مورد استفاده پژوهش، به همراه مشخصات و ويژگي‌هاي روش، نوع پژوهش، جامعه آماري پژوهش و نمونه‌هاي انتخابي، روش نمونه‌گيري، ابزار،نحوه اجرا و نهايتاً روش‌هاي آماري مورد استفاده براي تجزيه و تحليل اطلاعات مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرند. بنابراين به‌طور خلاصه در اين فصل، سعي بر اين است كه ضمن معرفي روش تحقيق مورد استفاده، نسبت به روشن نمودن بعضي از ابعاد آن و رويه‌هاي مناسب بهكار گرفته شده، اقدام نموده و تناسب اين روش تحقيق و ماهيت پژوهش را هم نشان دهد.
از اصطلاح روش تحقيق معاني خاص و متمايزي در متون علمي استنباط مي‌شود. بهترين تعريفي كه با آن‌چه موردنظر ماست مطابقت مي‌كند، چنين است: «روش تحقيق مجموعه‌اي از قواعد ابزار و راه‌هاي معتبر، قابل‌اطمينان و نظام‌يافته براي بررسي واقعيت‌ها، كشف مجهولات و دستيابي به راه‌حل مشكلات است» (خاكي، 1390، 201).
روش تحقيق معادل فارسي براي واژه متد103 مي‌باشد که معناي در پيش گرفتن راه و يا معين کردن گام‌هايي دارد که براي رسيدن به يک هدف مي‌بايست با نظم و قاعده‌اي خاص برداشته شود. ماهيت و طبيعت اين فرايند و مراحل تفضيلي آن به پژوهشگر، محدوديت‌هاي وي و ساير عوامل مؤثر بر آن بستگي پيدا مي‌کند. بنابراين برحسب اين که ماهيت موضوع تحقيق چه باشد و چه محدوديت‌هايي را در برداشته باشد، روش‌هاي گوناگوني در اختيار مي‌باشد، اين روش‌ها همگي حکم مرکبي را دارند که ما را به مقصد مي‌رساند(خليلي شوريني، 1392، 64).
روش تحقيق
روش تحقيق فرآيندي است كه در طي آن مسئله تحقيق تعريف شده و شيوه‌هاي جمع‌آوري داده‌ها وآزمون‌ها جهت تحليل داده‌ها به منظور بررسي و پاسخ به سئوالات تحقيق مورد بحث و گفتگو قرار مي‌گيرد. براين اساس در ادامه به بررسي روش تحقيق از دو بعد هدف و روش پرداخته مي‌شود.
از لحاظ هدف و روشي كه دنبال مي‌شود، دو نوع تحقيق بنيادي و كاربردي از هم متمايز مي‌شود. از لحاظ هدف، تحقيق كاربردي در جستجوي دستيابي به يك هدف عملي است و تأكيد آن بر مطلوب بودن فعاليت است. به عبارت دقيق‌تر، تحقيق كاربردي، تلاشي براي پاسخگويي به يك معضل و مشكل عملي است كه در دنياي واقعي وجود دارد.دانشي كه از اين طريق كسب مي‌شود، راهنما و دستورالعملي براي فعاليت‌هاي عملي خواهد بود(دلاور، 1392، 147).
بنابراين از آن‌جا كه اين تحقيق به‌دنبال شناسایی عوامل مؤثر برخودپنداره و رابطه آن با انضباط کارکنان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی مي‌باشد و از طريق يافته‌هاي آن سعي خواهد شد راه‌كارهايي در جهت تصميم‌گيري و برنامه‌ريزي‌هاي آينده ارائه شده و مورد استفاده قرار گيرد، لذا نوع اين تحقيق از حيث هدف، كاربردي قلمداد مي‌شود.
لازم به ذكر مي‌باشد كه يافته‌هاي تحقيق كاربردي به ميزان بسيار زيادي قائم به زمان و مكان هستند (دلاور، 1392، 25).
همچنين نوع تحقيق توصيفي مي‌باشد؛ چرا كه بنا به تعريف تحقيق توصيفي شامل مجموعه روش‌هايي است كه هدف آنها توصيف كردن شرايط يا پديده‌هاي مورد بررسي است؛ اجراي تحقيق توصيفي مي‌تواند صرفاً براي شناخت بيشتر شرايط موجود يا ياري دادن به فرايند تصميم‌گيري باشد» (سرمد، 1392، 81).
البته تحقيقات توصيفي به دسته‌هاي مختلفي از جمله تحقيق پيمايشي، تحقيق همبستگي، تحقيق عملي و روش مطالعه‌ي موردي تقسيم مي‌شوند كه پژوهش حاضر در دسته‌ي تحقيقات پيمايشي قرار مي‌گيرد. در واقع مطالعات پيمايشي روشي در تحقيقات علوم انساني است و فراتر از يك تكنيك خاص در گردآوري اطلاعات مي‌باشد. هر چند عمدتاً در آن از پرسشنامه استفاده مي‌شود، ولي فنون ديگري از قبيل مصاحبه، مشاهدات كتابخانه‌اي و… هم بهكار مي‌روند (خاكي، 1390، 212)
همچنين از آنجايي كه پژوهشگر درصدد زمينه‌يابي درباره موقعيت نامعين مي‌باشد براي اين‌منظور ابتدا به گردآوري داده‌هاي كيفي مي‌پردازد. سپس با استفاده از اين شناسايي اوليه، امكان صورت‌بندي فرضيه(هايي) درباره بروز پديده مورد مطالعه فراهم مي‌كند. پس از آن، در مرحله بعدي، پژوهشگر مي‌تواند از طريق گردآوري داده‌هاي‌كمي، فرضيه‌‌ها را مورد آزمون قرار دهد (بازرگان،1387، 166).
تحقيق حاضر از نوع طرح‌هاي تحقيق آميخته مي‌باشد، بر اين اساس ابتدا با استفاده از رويكرد كيفي مصاحبه و مطالعات نظري عوامل موثر برخودپنداره شناسايي والگوي اوليه‌اي براي خبرگان طراحي گرديد و پس از ارائه به خبرگان و حذف عوامل ضعيفتر و اعمال تغييرات لازم، مجددا الگو براي مرتبه دوم به خبرگان ارائه گرديد. پس از اجماع‌نظر خبرگان درمورد عوامل موثر بر خودپنداره الگوي نهائي تاييد گرديد (رويكرد كيفي)، كه پس از تاييد روايي و پايايي در اداره كل راه و شهرسازي استان خراسان رضوي مورد آزمون قرارگرفت (رويكرد كمي). مراحل تحقيق به شرح شکل شماره 3-1 مي باشد.
در پژوهش حاضر پس از استفاده از تكنيك دلفي و شناسايي عوامل موثر بر خودپنداره و طراحي پرسشنامه خودپنداره و تاييد روايي و پايايي و سنجش آن در سازمان به بررسي ارتباط
