با مواد ممنوعه/غیر شرعی تماسی نداشته باشند.
3- در تسهیلات غیر شرعی نگهداری نشوند یا توسط وسایل نقلیه‌ی غیر مجاز انتقال داده نشوند.
اساساً تمامی مواد غذایی مجاز، شرعی و قابل استفاده هستند مگر آن مواردی که طبق قوانین اسلام به طور شفاف ممنوع اعلام شده‌اند مانند الکل، گوشت خوک، خون، گوشت مردار و گوشت حیواناتی که طبق ضوابط اسلامی ذبح نشده‌اند (اشپیگل و همکاران، 2012: 110).
مسلمانان نسبت به نوع غذایی که می‌خورند بسیار حساس هستند. محصولات و مواد تشکیل‌دهنده‌ی آنها با توجه به تجارت بین‌المللی تهیه می‌شوند. علاوه بر این محصولات غذایی ممکن است با غذاهای غیرحلال ترکیب شده باشند. مواد تشکیل‌دهنده‌ی بسیاری مانند چربی و اسانس به طور واضح مشخص نیست که از چه خاستگاهی تهیه شده‌اند تا بر روی برچسب مواد تشکیل‌دهنده غذا قید شود. غذا ممکن است با گوشت خوک و چربی اضافه شده و موادی مانند ژلاتین، آنزیم، گلیسیرین و لسیتین آلوده شده باشد. به عنوان مثال می‌توان از چربی خوک در تهیه‌ی نوعی نان استفاده کرد. سایر جوانب مربوط به حلال بودن محصول، که نمی‌توان آنها را به صورت کمی تعیین کرد، عبارتند از: آسایش حیوان52، شیوه ذبح اسلامی، نحوه‌ی انجام این عمل و تفکیک حیوانات حلال گوشت، تمیز کردن و ضدعفونی کردن، جدا کردن غذاهای حلال از حرام در تمامی مراحل زنجیره‌ی عرضه‌ی غذا و ترکیب آلاینده‌های حرام. مجوز و برچسب حلال برای اطمینان دادن به مصرف‌کنندگان و خریداران ضروری است، زیرا از این طریق آنها به حلال بودن محصولات تولیدشده پی می‌برند. تجزیه و تحلیل‌های آزمایشگاهی پیرامون مواد تشکیل‌دهنده‌ی حرام و ملاک‌های محصولات حلال می‌توانند معیارهای مناسبی برای شرعی و غیرشرعی بودن محصول باشند و همچنین می‌توان از آنها برای صدور مجوز حلال بودن و سیستم‌های ضمانت حلال بهره جست (همان، 110).
گوشت یکی از مهم‌ترین غذاهایی است که در آئین اسلام برای آن ضوابط و قوانین اکیدی تبیین شده است. باید نسبت به حیوانات در حین نگهداری، انتقال و ذبح با ملایمت و رأفت رفتار کرد. کامیون‌های حامل حیوانات نباید بار بیش ار حد مجاز بزنند و یا حیوانات کوچک باید نزدیک مادرشان رشد کنند. عمل ذبح توسط یک فرد مسلمان یا کسی که «کتاب» به او اجازه داده، انجام می‌شود که معمولاً فردی مسلمان و دارای صلاحیت و آشنا به اصول شرعی ذبح است. عمل ذبح با قرار دادن یک چاقوی تیز بر ناحیه‌ی گردن حیوان، با کمترین صدمه و خونریزی، صورت می‌گیرد. البته برخی جزئیات این اعمال میان گروه‌های مختلف مسلمانان متفاوت است (همان، 110).
علاوه بر محصولات حرام و حلال، محصولات غذایی دیگری نیز وجود دارند که « مشبوه » نامیده می‌شوند. این دسته از محصولات غذایی شبهه داشته و خاستگاه آن نامعلوم بوده و درمورد استفاده یا عدم استفاده از آنها طبق ضوابط دین اسلام، شبهه و شک وجود دارد. در واقع، بسیاری از محصولات غذایی در این گروه جای می‌گیرند. همچنین محصولات غذایی دیگری نیز وجود دارند که «مکروه» نامیده می‌شوند که استفاده از آنها مورد تأیید نیست و ممکن است استفاده از آنها موجب آسیب به سلامت روح و جسم شود.
در رابطه با محصولات غذایی جدید باید طبق فتوا عمل کرد. به عنوان مثال هیچ‌گونه اجماعی مبنی بر تأیید غذاهای تغییر یافته از نظر ژنتیکی وجود ندارد (همان، 110).
2-9-1 قانون حلال در کشورهای مختلف
به طور کلی، در سراسر جهان هیچ‌گونه قانون کلی وجود ندارد که بر حلال بودن محصول تأکید و تصریح کند. کمیسیون مجموعه قوانین غذایی (CAC) در رابطه با استفاده از واژه‌ی حلال توضیحاتی ارائه کرده است. CAC تفاوت بین شیوه‌های مختلف ذبح حیوانات در گروه‌های مختلف مسلمانان و نیز شرعی و غیرشرعی بودن گوشت برخی حیوانات را در دین اسلام را می‌پذیرد. به طور کلی مجوزهای اعطا شده توسط مراجع شرعی در کشور صادرکننده باید توسط کشور واردکننده مورد تأیید باشد (اشپیگل و همکاران، 2012: 111).
قوانین مربوط به ذبح حیوانات برای تولید محصولات حلال در کشورهای مختلف تفاوت دارد. مالزی، اندونزی، عربستان سعودی، و مصر هیچ‌گونه قانون ویژه‌ای برای ذبح حیوانات ندارند. در مالزی بیهوش کردن حیوان پیش از ذبح اشکالی ندارد. با این حال در نیوزلند بیهوش کردن پیش از ذبح ممنوع است. استفاده از تکنیک‌های خاص بیهوشی پیش از ذبح توسط واردکنندگان اسلامی مورد قبول است. امارات متحده عربی از قوانین ویژه‌ای برای ذبح استفاده می‌کند. GSM در مورد حکم شماره 1985/5 ملزومات بهداشتی و شیوه‌های ذبح ماکیان و چهارپایان را توضیح می‌دهد. در ایالات متحده امریکا قانون ذبح با ملایمت تشریفات مذهبی ذبح را توضیح می‌دهد. با این حال، اتحادیه اروپا، شورای قانون‌گذاری 93/119/EC اجازه می‌دهد که در صورت ذبح با ملایمت حیوانات، بیهوشی پیش از ذبح انجام نشود. این قانون باعث ایجاد تفاوت‌هایی در رویکردهای مختلف نسبت به ذبح با ملایمت در سراسر اروپا شده است. در چندین کشور اروپایی عضو، مانند بلژیک، فرانسه، هلند، یونان، ایتالیا و پرتقال ذبح با ملایمت بدون بیهوشی مجاز است. در استرالیا، دانمارک و فنلاند بیهوشی باید مستقیماً بعد از ذبح انجام شود. کرواسی و آلمان ذبح بدون بیهوشی را برای گونه‌هایی از حیوانات برای بازارهای داخلی مجاز دانسته‌اند. سوئیس و استونی ذبح با ملایمت را ممنوع کرده‌اند. در هلند قانون اساسی درباره‌ی نحوه‌ی اجرای ذبح با ملایمت توضیح داده است. تمامی این شیوه‌ها توسط کارگزاران دولتی هلندی و سازمان ایمنی مصرف‌کننده کنترل می‌شوند. نحوه‌ی ذبح موضوعی است که بین دولت، سازمان‌های اسلامی و سازمان‌های ذبح مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌گیرد (همان، 111).
قانون برچسب‌گذاری علامت حلال از مارک تجاری حلال در صورت استفاده‌ی نادرست از این علامت برای غذاهای غیر حلال، حمایت می‌کند. در مالزی قانون علامت تجاری سال 1972 و قانون مربوط به مواد غذایی سال 1983 از علامت‌گذاری حلال بر روی غذاها با توضیح دقیق آن ، نحوه‌ی تهیه‌ی غذای حلال، مواد اولیه‌ی نامناسب برای حلال بودن و اسناد حلال بودن حمایت می‌کند. در اندونزی، چندین قانون در ارتباط با مواد غذایی حلال وضع شده‌اند؛ مانند قانون حمایت از مصرف‌کننده شماره 8/1999 و قانون دولتی شماره 69/1999 که در رابطه با تبلیغ و برچسب‌گذاری مواد غذایی است. قانون حمایت از مصرف‌کننده شماره 8/1999 در رابطه با این موضوع است که تولید کننده یا فرد تاجر نباید محصولاتی را تولید کند که با شرایط و ضوابط حلال بودن مغایرت دارد، به ویژه در رابطه با معیارهایی که در قانون حلال بودن بر روی آنها تأکید شده است. قانون دولتی اندونزی به شماره‌ی 69/1999 بیان می‌کند که ذکر این‌که یک محصول حلال نیست، الزامی است. اگر محصول گوشت خوک یا مشتقات آن را شامل می‌شود، باید از طریق چسباندن تصویر خوک روی برچسب محصول، اطلاع‌رسانی شود (همان، 111).
در اروپا، قانون EC2000/13 اظهار می‌کند که برچسب باید واضح باشد تا مصرف‌کننده را سردرگم نکند. به تازگی، پارلمان اروپا تصمیم گرفته است که برچسب زدن در مورد نوع گوشت را اجباری کند که آیا به صورت بدون بیهوشی تهیه شده و این که آیا به صورت مذهبی ذبح شده است یا خیر. متعاقباً گوشت حلال نیز باید تحت قانون جدید اتحادیه‌ی اروپا برچسب‌گذاری شود (همان، 111).
2-9-2 استاندارد های حلال و صدور مجوز
در سراسر دنیا، چندین سازمان برای کنترل تولید محصولات غذایی حلال تشکیل شده است. امروزه این قبیل سازمان‌ها در کشورهای مختلف به کنترل و بررسی کشتارگاه‌ها، تولیدکنندگان و شرکت‌های پخش محصولات غذایی حلال می‌پردازند (اشپیگل و همکاران، 2012: 112).
2-9-2-1 استانداردهای حلال
استانداردهای حلال برای اطمینان هرچه بیشتر محصولات غذایی بکار می‌روند. این مجوزها و استانداردها علاوه بر حمایت از مصرف‌کنندگان و خریداران، به آنها در خرید محصولات حلال کمک می‌کند (اشپیگل و همکاران، 2012: 112).
در سراسر دنیا، این سازمان‌ها در تلاشند تا با اتحاد، زیر چتر یک مؤسسه‌ی جهانی که بر تمامی این موارد نظارت خواهد کرد، فعالیت کنند. در حال حاضر بزرگترین این مؤسسه‌ها شورای جهانی حلال (WHC) نام دارد که در تایلند واقع شده است که بر کار 41 نماینده در کشورهای مختلف نظارت می‌کند (همان،112).
جدول (2-3): مثال‌هایی از استانداردها و اصول جهانی حلال
سطح
کشور
سازمان‌ها
استانداردها و اصول
جهانی
تمامی کشورها
CAC
CAC.GL24-1997
تمامی کشورها
WHC
استانداردهای جامع غذای حلال
57 کشور
OIC
ICRIC-MHS-0110
تمامی کشورها
CICOT
GHMS
آسیایی
10کشور آسیای جنوب شرقی
ASEAN
اصول کلی ASEAN در رابطه با تهیه و تولید غذای حلال
تایلند
CICOT
THS24000:2552
مالزی
JAKIM
MS1500:2004
اندونزی
LPPOM MU
اصول سیستم اطمینان و بیمه‌ی غذای حلال
کشورهای حاشیه خلیج فارس
7کشور حاشیه خلیج فارس
GCC
GSO993:1998,GSO1931/2009
امارات متحده
UAE993:1998
اروپا
کشورهای اروپایی
CEN
اصول کلی برای تعریف غذای حلال (در دست تهیه)
استرالیا
ASI
ONR1 4200:2009
منبع: اشپیگل و همکاران، 2012: 112
WHC در حال تهیه و تنظیم استانداردهای جامع و جهانی غذای حلال است. سازمان کنفرانس اسلامی(OIC) نیز برای 57 کشور عضو خود، اصول کلی غذای حلال را در 4 قاره ارائه کرده است. همکاری‌های بین‌المللی نیز بین مالزی، اندونزی، و تایلند موسوم به IMT-GT در رابطه با ایجاد قوانین حلال صورت گرفته است (همان،112).
به تازگی، سیستم مدیریت جهانی حلال (GHMS) ایجاد شده است که به محصولات، فرآیند تولید، و تقاضای بازار موجود می‌پردازد. به طور خاص، GHMS به پنج اصل کلی می‌پردازد: ملزومات اساس حلال، سیستم‌های مدیریت کیفیت، طرح‌های مربوط به بیمه و اطمینان خاطر از سالم بودن محصول غذایی، مسئولیت اجتماعی، و مدیریت محیط زیست و پایداری. این سیستم بر مبنای استانداردهای حلال تایلند THS24000:2552 است که توسط کمیته‌ی مرکزی اسلامی این کشور (CICOT) وضع شده است. CICOT استانداردهای خود را به صورت استانداردهایی جهانی اعلام کرده است تا از این طریق به بازار اکثر کشورهای حلال راه پیدا کند. در تایلند علاوه بر این، نوعی سیستم قابل پیگیری وجود دارد. این سیستم ترکیبی از استانداردهای حلال و سیستم بهداشتی است که اطلاعات لازم را به مصرف‌کننده ارائه می‌کند و به آنها اطمینان خاطر می‌دهد که غذای آنها از نظر شرعی مجاز است (همان،112).
علاوه بر تایلند، چندین کشور مثل مالزی، اندونزی، امارات متحده‌ی عربی، کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس، و استرالیا استانداردهای حلال را برای خود تعریف و تبیین کرده‌اند (جدول 2-3).
مالزی در زمینه‌ی استانداردهای حلال به شهرت قابل توجهی دست پیداکرده است. این استانداردها توسط اداره‌ی توسعه‌ی امور اسلامی(JAKIM) تنظیم شده‌اند. JAKIM سیستمی برای پیگیری ایجاد کرده است که جزئیات غذای حلال را به مصرف‌کنندگان ارائه می‌کند. در حال حاضر دولت مالزی با هدف گرفتن بازار حلال، موقعیتی مناسب برای کشورش در منطقه برای تبدیل شدن به قطب محصولات و خدمات حلال ایجاد کرده است. برای دستیابی به این هدف، دولت مالزی برخی استانداردهای جهانی کیفیت و استاندارد ویژه‌ی مالزیMS1500:2004 را نسبت به محصولات غذایی مالزی اتخاذ نموده است. استاندارد مالزی اصول ویژه‌ای را برای صنایع غذایی مالزی در زمینه‌ی تهیه و تولید غذای حلال مورد تأکید قرار می‌دهد (همان،112).
در اندونزی مجوز حلال بر اساس اصول کلی سیستم بیمه و اطمینان حلال بوده و توسط LPPOM MUI(سازمان نظارت بر مواد غذایی، دارویی و لوازم بهداشتی آرایشی) نظارت می‌شود تا این اطمینان کسب شود که محصول منطبق بر قوانین اسلامی است. با این حال اعطای برچسب حلال توسط NADFC (سازمان ملی کنترل دارو و غذا) صورت می‌گیرد (همان،112).
علاوه بر استانداردهای آسیایی که در سطح کشوری مورد
