مأموریت‌های سه‌گانه دانشگاه‌ها، مأموریت “آموزش” از نخستین و بدیهی‌ترین مأموریت‌هایی محسوب می‌شود که از گذشته بر آن توافق وجود داشته‌است (بتوریت و توماس، 2003). عملکرد آموزشی اعضای هیأت علمی، کیفیت و کمیت تدریس را شامل می‌شود. کیفیت تدریس، با نظرخواهی از دانش‌آموختگان و دانشجویان انجام می‌شود و در آخر هر نیمسال تحصیلی امتیازات کسب شده در پرونده عضو هیأت‌علمی ضبط می‌شود. کمیت تدریس، امتیازاتی است که عضو هیأت‌علمی در فعالیتهای آموزشی خود به دست می‌آورد که مشتمل بر فعالیتهای حرفه‌ای تدریس، ارتباطات نوشتاری و شفاهی، مهارت‌های بین‌فردی و مدیریت کلاس یک واحد درسی است (سلجوقی،1382).
از آنجا که فعالیت‌هاي آموزشی اعضاي هیأت‌علمی هدف‌هاي متفاوتی را دنبال می‌کنند؛ به همان
نسبت نیز ملاك‌هاي موفقیت آموزشی متنوع‌اند. با وجود تنوع روش‌هاي ارزشیابی موجود، هیچ‌یک از آنها براي ارزشیابی از عملکرد آموزشی همه مدرسان در شرایط متفاوت؛ مفید و کاملاً مناسب نیستند (پوفام، 2002).
معمولاً دانشگاه‌ها براي کسب امتیازات بیشتر و بهبود کیفیت عملکرد آموزشی خود همه‌ساله به‌طور مداوم به ارزشیابی عملکرد آموزشی خود می‌پردازند. زیرا در صورتیکه ارزیابی بی‌نتیجه رهاشده یا از انجام آن سرباز زده‌شود؛ نیاز به آن بیشتر احساس می‌شود (طوسی، 1382).
فعالیتهای آموزشی اعضای هیأت‌علمی در هريک از 5 حوزه زیر قابل دسته‌بندی است:
آموزش‌دادن (تدریس)، شامل ارایه سخنراني، آموزش دروس عملي، آموزش در گروه‌هاي كوچك، مشارکت در سمينارها و کنفرانس‌هاي آموزشي، طراحي و بازنگري طرح درس و تهيه مواد آموزشي و كمك‌آموزشي براي ارايه دروس مربوطه.
برنامه‌ریزی آموزشی، از جمله طراحی و اجرای برنامه آموزشی جدید (مانند برنامه‌ريزي واحد درسی)، اصلاح برنامههای آموزشی موجود (بر حسب نتایج حاصل از نیازسنجی و یا نقاط ضعف و قوت برنامه)
راهنمایی و مشاوره، شامل راهنمایی آموزش‌گیرندگان در سطوح مختلف برای افزایش بازدهی آنها در فعالیتهای یادگیری، یادگیری بهتر مهارت‌ها، نوشتن پروپوزال، گزارش و مقاله مرتبط با پایان‌نامه یا طرح تحقیقاتی
مدیریت و رهبری آموزشی، نظیر برنامه‌ریزی، پيگيري مستمر و فعال تعالي‌سازماني، ارزيابي مستمر اقدامات انجام‌شده، انتشار نتايج فعاليت‌هاي به‌عمل‌آمده و جذب منابع مورد نياز و سایر حیطه‌های مدیریت
ارزیابی فراگیران، شامل طراحی سؤالات آزمون برای سطوح مختلف، همکاری در برگزاری آزمون، طراحی و اجرای روش‌ها و ابزارهای ارزیابی نوین یا آزمون در سطوح مختلف(با توجه به نقاط ضعف و قوت روش های موجود) (آيين‌نامه ارزشیابی کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیأت علمی، 1387).
طبق آیین‌نامه دانشگاه فلوریدای امریکا (2007) نیز، عملکرد آموزشی براساس عملکرد اساتید در کلاس و جلسات بیرون از کلاس با دانشجویان، راهنمایی آنها و شرکت در جلسات کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد. همچنین تعداد دانشجویانی که به آنها تدریس داده‌شده در عملکرد آموزشی مدنظرقرار‌می‌گیرد.
اگرچه در دانشگاه‌های کشور ما نیز مانند اغلب کشورهای جهان توصیه می‌شود در ارزشیابی عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، همزمان تمامی مأموریت‌های سه‌گانه، به ویژه مأموریت آموزش و پژوهش، مورد توجه قرارگیرد و به این منظور تأکید می‌شود، فعالیتهای دانشگاهی به گونه‌ای سازمان یابند که ارتباط نزدیکی بین آموزش و پژوهش برقرار شود و اعضای هیأت علمی هم معلم و هم محقق باشند و هر دو فعالیت را به طور همزمان و در راستای تکمیل همدیگر پیش ببرند؛ با این وجود، در عمل اهمیتی که به پژوهش داده می‌شود، بسیار بیشتر از آموزش است و روند سیاست‌گذاری‌های حمایتی از پژوهش ناخواسته سبب شده تا شاخص عملکرد در آموزش عالی بیش از حد بر برون‌دادهای پژوهشی متمرکز شده و کارکرد آموزش به طور گسترده‌ای مورد بی‌اعتنایی قرار گیرد. به همین دلیل بیشتر اعضای هیأت علمی مجبورند از طریق فعالیتهای پژوهشی، امتیازات لازم را برای ارتقای خود کسب کنند و آموزش روز به روز مورد بی‌توجهی قرار گیرد (معروفی، 1390).
عملکرد پژوهشی
دنیای امروز بیش از پیش به پژوهش و تولید علم جهت رسیدن به معیارهای توسعه وابسته می‌باشد. اگر در قرن بیستم آموزش موضوع اصلی بود، در قرن بیست و یکم موضوع اصلی پژوهش است و اهمیت پژوهش و فناوری در پیشرفت کشورها از نیمه قرن بیستم پیوسته درحال ارتقا و افزایش بوده‌است. از این رو هم کشورهای توسعه یافته و هم درحال‌توسعه طی 50 سال اخیر، عمده توجه و اهتمام خود را جهت تقویت و ارتقاء شاخص‌های مختلف پژوهشی صرف کرده‌اند. امروزه تولید علم از مهمترین شاخص‌های تفاوت و تمایز کشورهای مختلف تلقی می‌شود (هاشمی داران، 1391).
یکی از مهمترین نگرانی‌ها و دغدغه‌های نظام آموزش دانشگاهی، عملکرد پژوهشی اعضای هیأت علمی می‌باشد که یکی از دو معیار اصلی برونداد دانشگاه است (بازرگان، 1383). دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی با تمهیداتی از قبیل برگزاری کارگاه‌های آموزشی، اعطای فرصت مطالعاتی، اهدای جوایز نقدی، الزامی بودن برای ارتقای عمودی و افقی اعضای هیأت‌علمی، سعی در ارتقای عملکرد پژوهشی اعضای هیأت‌علمی خود داشته و درنهایت ارتقای رتبه‌بندی آموزشی و سطح بندی سازمان خود و در نهایت جامعه را دنبال می‌نمایند ( آیین نامه ارتقای اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی گروه پزشکی،1388).
شاخص‌های تعداد طرح تحقیقاتی مصوب، تعداد مقالات منتشر شده در مجلات علمی و پژوهشی در داخل کشور، تعداد مقالات علمی و پژوهشی در خارج کشور، استفاده از اینترنت و کارگاه‌های آموزشی مربوط به پژوهش از مهمترین معیارهای ارزیابی عملکرد پژوهشی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه می‌باشد (باواسکار، 2001). عملکرد پژوهشی و پژوهش‌های بنیادی و کاربردی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه در برگیرنده مقاله‌هایی است که در کنفرانس‌های داخلی (نظیر کنفرانس، کنگره، همایش و گردهمایی) و یا کنفرانس‌های خارج از کشور دارای تأییدیه رسمی از مراجع ذیربط از جمله وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشد، مقاله‌هایی که در نشریات علمی دانشگاهی توسط عضو هیأت‌علمی منتشر شده و کتاب‌هایی که توسط عضو هیأت‌علمی منتشر شده‌است و گزارش فنی و انتشار آنها را شامل می‌شود (سلیمانی و همکاران، 1390).
در آیین نامه ارتقاء اعضای هیأت‌علمی(1387) نیز، فعالیتهای پژوهشی شامل موارد زیر بیان شده‌است:
اختراع یا اکتشاف ثبت‌شده و آثار پژوهشی برگزیده در داخل یا خارج کشور
اثر بدیع و ارزنده هنری یا ارائه مبانی نظری آن به صورت مکتوب برای اعضای هیأت‌علمی
مقاله علمی پژوهشی چاپ شده در نشریه و مجلات علمی معتبر در یکی از دانشکده‌ها که دارای امتیاز از کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی باشد و به طور رسمی مجوز علمی-پژوهشی یا علمی-ترویجی اخذ کرده‌باشد.
مقاله علمی ترویجی چاپ‌شده در نشریه علمی معتبر
مقاله علمی مروری چاپ‌شده در نشریه معتبر که نویسنده در زمینه موضوع مقاله صاحب‌نظر باشد
مقاله کامل چاپ‌شده در مجموعه مقاله‌های کنفرانس علمی معتبر
خلاصه مقاله علمی چاپ شده در مجموعه مقاله‌های کنفرانس علمی معتبر
مقاله علمی صد درصد مستخرج از رساله (پایان نامه) متقاضی ارتقاء، چاپ‌شده در نشریه علمی معتبر
گزارش‌های علمی طرح‌های تحقیقاتی یا فنی که با موافقت مؤسسه محل خدمت عضو هیأت‌علمی انجام شده‌باشد.
تألیف یا تصنیف کتاب چاپ‌شده که حاوی تجربیات علمی و فعالیتهای پژوهشی نویسنده یا نویسندگان آن باشد.
تجدیدچاپ کتاب تألیفی یا تصنیفی
بررسی و نقد چاپ‌شده در نشریات علمی معتبر و یا ویرایش علمی هر کتاب
تصحیح انتقادی کتاب معتبر
راهنمای پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد یا دکترای حرفه ای
راهنمای رساله دکترای تخصصی
ترجمه کتاب در بعضی رشته‌های خاص
دانشگاه کنتاکی نیز فعالیتهای پژوهشی را ویراستاری یا بازنگری در مجلات علمی و بین‌المللی، سازماندهی کنفرانس یا فعالیتهای پژوهشی، ارائه کنفرانس‌های حرفه‌ای و دعوت به کنفرانس‌ها، درگیر کردن دانشجویان با پژوهش دانشگاهی یا نظارت بر پژوهش دانشجویان، حضور در کنفرانس‌های حرفه‌ای یا کارگاه‌های آموزشی، ایجاد دوره‌های جدید یا بازبینی کلی بر دوره‌های موجود می‌داند (دانشگاه کنتاکی، 2006).
حاجینیکولا و ساتریو88 (2006) بهره‌وری پژوهشی را تعداد مقالات چاپ‌شده برای هر استاد در یک دوره زمانی مشخص تعریف کرده‌اند. از نظر آنان عوامل مؤثر بر کیفیت فعالیتهای پژوهشی را نیز می‌توان با تعداد مقالات چاپ‌شده هر استاد در مجلات علمی اندازه‌گیری نمود.
سلازر و آلمونت89 (2007) اعتقاد به سخت‌کوشی برای انجام پژوهش، جو گروهی مثبت، شرایط کاری و روابط سازمانی و میزان اشتغال و درگیری‌ها در دانشکده را از جمله عوامل مؤثر در بهبود فرهنگ پژوهش می‌دانند. تحقیقات محققان نشان می‌دهد که ابعاد و ویژگی‌های سازمانی، اندازه گروه وحمایت‌های درون و برون دانشگاهی، دسترسی به منابع اطلاعاتی مناسب و کافی، ارتقای حرفه‌ای افراد، رهبری فعال، ارتباطات گسترده، ساختارهای کارآمد، ویژگی‌های شخصی، راهبردهای پژوهشی درون و میان رشته‌ای علمی، اندازه منابع مالی و اعتبارات پژوهشی، استقلال اساتید در پژوهش، کاهش استرس محیط کاری و نیز پذیرش دانشجویان دکتری می‌تواند به افزایش سطح تولید علم در مراکز پژوهشی نیز مدد برساند (نفریتی، 2003).
عملکرد خدماتی
انجام خدمات از تمام اعضای هیأت‌علمی انتظار می‌رود، اما نوع این خدمات با توجه به تخصص و حرفه هر فرد تفاوت دارد. عملکرد خدماتی به دانشگاه و دانشکده‌ها در شناخته شدن از سوی جامعه کمک می‌کند. انواع خدمات اعضای هیأت‌علمی طبق آیین‌نامه دانشگاه فلوریدا(2007) به این شرح است:
انجام خدمات دانشکده مانند راهنمایی دانشجویان
انجام خدمات دانشگاهی مانند جلسات
خدمات تخصصی (مرور مقالات، برگزاری کنفرانس‌ها، نقد کتاب در مجلات، هدایت کارگاه‌های تخصصی، به‌دست‌آوردن شناخت از سوی جامعه از طریق خدمات عمومی مربوط به رشته، نقش کارشناسی در کنفرانس، هدایت سمینار،کارگاه و جلسات در دیگر دانشگاه‌ها)
بردن جوایز گوناگون
همکاری فعال با دیگر اساتید مرتبط
انجام دیگر تعهدات خدمت
ریاست دانشکده
حضور در رسانه‌ها
به گفته براسکمپ و اوری90(1994) اعضای هیأت‌علمی 20 تا 30 درصد زمان خود را به فعالیتهای حمایت از دانشگاه و کمیته، خدمات عمومی به جامعه، خدمات مشاوره و راهنمایی دانشجویان و شرکت در کنفرانس‌ها و کارگاه‌های آموزشی و تخصصی اختصاص می‌دهند و عملکرد خدماتی مربوط به این حوزه‌ها می‌شود.
بر طبق آیین نامه ارتقای اعضای هیأت‌علمی(1387) نیز عملکرد خدماتی می‌تواند شامل برپایی نمایشگاه‌های پژوهشی و فناوری، راه‌اندازی آزمایشگاه، واحد پژوهشی، کتابخانه تخصصی، کارگاه، واحدهای صنعتی، داوری مقالات علمی، نقد و مناظره در نظریه‌پردازی، اختراع، اکتشاف، مشارکت در برنامههای کارآفرینی، مراکز رشد و پارکهای علمی- فناوری، دبیری همایش‌های علمی، مشارکت در کمیته‌های علمی- اجرایی همایش‌ها، عضویت در هیأت تحریریه نشریه‌های علمی، سردبیری، زبان‌خارجی دوم و سوم که در مطالعه و تحقیق استفاده شوند، طراحی سؤالات آزمون‌های سراسری و المپیاد و…، همکاری در قوای سه‌گانه، ریاست دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش علمی، ریاست دانشکده و واحدهای پژوهشی، ترجمه متون، ویراستاری و… باشد.
ارزیابی عملکرد
یکی از وظایف حیاتی هر سازمان ارزیابی دقیق و سیستماتیک عملکرد اعضای آن است. حقایق مربوط به کارکنان با توجه به معیارهای مختلفی بسته به اهداف سازمان مطالعه می‌شود (اسونی کومار و سومانگلی، 2012). ارزیابی عملکرد در مدیریت منابع انسانی از جمله ابزارهای مؤثر است که با اعمال صحیح آن نه‌تنها هدف‌ها و مأموریت‌های سازمانی با کارایی مطلوب تحقق می‌یابد، بلکه منافع واقعی کارکنان و جامعه نیز تأمین می‌شود (اگوئینیس، 2005).
ارزیابی تعاریف متعددی دارد. سیف (1390) ارزشیابی را یک فرایند نظام‌دار برای جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات تعریف می‌کند که به منظور تعیین
