ساخته‌وپرداخته نظام سوریه است تا مخالفان و گروه‌هایش را نابود کند. با توجه به این مطالب داعش چیست؟
باوجودآنکه این گروه به‌تازگی در سوریه پا به عرصه گذاشته است اما یک تشکیلات جدید نیست بلکه قدیمی‌ترین تشکیلات در بین همه گروه‌های مسلح برجسته در سوریه و در منطقه است. ریشه‌های تشکیل داعش به سال 2004 میلادی بازمی‌گردد زمانی که ابو مصعب زرقاوی (سرکرده القاعده در عراق) گروهی به نام «جماعت توحید و جهاد» را تشکیل داد. زرقاوی ریاست این گروه را به عهده داشت و با القاعده به رهبری اسامه بن‌لادن در آن زمان بیعت کرد و سپس نماینده القاعده در این منطقه شد و «شبکه القاعده در کشور رافذین (عراق)» نام گرفت.
شبکه القاعده در عراق در زمان اشغالگری آمریکا در عراق به‌عنوان یک گروه جهادی ضد نیروهای آمریکایی مطرح و همین باعث جذب جوانان عراقی شد که برای مقابله با اشغالگران آمریکایی در عراق تلاش می‌کردند و به‌سرعت بر نفوذ این شبکه و نیروهای آن افزوده و به قدرتمندترین شبه‌نظامیان مستقر و جنگجو در عراق تبدیل شد. زرقاوی در سال 2006 میلادی در نوار ویدیویی ظاهر شد و تشکیل «شورای مشورتی مجاهدین» به رهبری عبدالله رشید بغدادی را اعلام کرد .زرقاوی در همان ماهی که تشکیل این شورا را اعلام کرد کشته شد و ابوحمزه مهاجر به‌عنوان رهبر شبکه القاعده در عراق انتخاب شد. اواخر سال 2006 میلادی یک گروه نظامی تشکیل شد که دربرگیرنده همه شبکه‌ها و تشکیلات بنیادگرا در عراق بود علاوه بر اینکه مظهر و نماد اهداف این گروه‌ها بود و نامش نیز «دولت اسلامی عراق» به رهبری ابو عمر بغدادی است.
ابوبکر بغدادی: در چهارمین ماه سال 2010 میلادی و مشخصاً در آوریل آن سال نیروهای آمریکایی به اجرای عملیات نظامی در منطقه ثرثار اقدام و به خانه‌ای که ابو عمر بغدادی و ابوحمزه مهاجر در آن حضور داشتند حمله کردند و پس از درگیری‌های شدید بین دو طرف و به‌کارگیری هواپیماها این دو نفر کشته شدند. یک هفته بعد این گروه در بیانیه‌ای در اینترنت به کشته شدن ابو عمر بغدادی و ابوحمزه مهاجر اعتراف کرد. شورای مشورتی دولت اسلامی عراق پس از گذشت ده روز تشکیل جلسه داد و ابوبکر بغدادی را به‌جای عمر بغدادی به ریاست انتخاب کرد و او امروز «امیر دولت اسلامی عراق و شام» محسوب می‌شود (ابراهیم نژاد، 1393، 38).
او ابراهیم بن عواد بن ابراهیم بدری متولد سال 1971 میلادی در شهر سامراست. وی اسامی و القاب زیادی مانند علی البدری السامرایی ، ابو دعا ، دکتر ابراهیم ، کرار و ابوبکر بغدادی دارد.
او فارغ‌التحصیل دانشگاه اسلامی بغداد است و لیسانس و فوق‌لیسانس و دکترایش را در این دانشگاه گرفته و معلم و استاد و مبلّغ بوده است و بافرهنگ اسلام ، علم و فقه شرعی نیز آشناست و به علوم تاریخی و نسب افراد نیز آشنا‌یت دارد. ابراهیم بن عواد بن ابراهیم البدری در یک خانواده مذهبی دارای عقیده سلفی تکفیری متولد شده است. پدرش شیخ عواد از بزرگان عشیره البو بدری عراق است که نسب وی به قریش بازمی‌گردد و عموهایش از مبلّغان اسلام‌گرا در عراق است. بغدادی فعالیت‌های خود را با تبلیغ و آموزش شروع کرد اما طولی نکشید که به عرصه جهادی کشیده شد و به‌عنوان قطبی از قطب‌های سلفیه جهادی و به‌عنوان برجسته‌ترین نظریه‌پردازان سلفیه جهادی در استان‌های دیاله و سامرای عراق مطرح شد. نخستین فعالیت‌های خود را از مسجد امام احمد بن حنبل آغاز و یک مؤسسه جهادی کوچک در این منطقه به وجود آورد و این مؤسسه نیز چندین عملیات تروریستی انجام داد و در جنگ‌های خیابانی در عراق در سال‌های گذشت شرکت کرد. بغدادی سپس نخستین گروه موسوم به «ارتش اهل سنت و جماعت» را با همکاری با برخی شخصیت‌های بنیادگرایی که با وی در اندیشه و خط مشی و هدف هم سو بودند تشکیل داد و در بغداد ، سامرا و دیاله فعالیت‌هایش را گسترش داد و طولی نکشید که به همراه گروهش به شورای مشورتی مجاهدین ملحق شد و برای تشکیل و سازمان‌دهی شوراهای شرعی در این شورا تلاش کرد و به‌عنوان عضوی از اعضای شورای مشورتی بود تا اینکه تشکیل دولت اسلامی عراق اعلام شد. ابوبکر بغدادی با ابو عمر بغدادی روابط نزدیکی داشت تا جایی که ابو عمر بغدادی پیش از کشته شدنش توصیه کرد ابوبکر بغدادی جانشین وی در رهبری دولت اسلامی عراق باشد و این اتفاق در شانزدهم ماه مه سال 2010 میلادی رخ داد و ابوبکر بغدادی به‌عنوان امیر دولت اسلامی عراق منصوب شد.
صرف‌نظر از اقدامات القاعده در عراق و دوره زرقاوی و پیروان زرقاوی ، دولت اسلامی عراق از زمانی که ابوبکر بغدادی به رهبری آن انتخاب شده است یک تاریخ خونین طولانی دارد. دولت اسلامی در عراق تعداد زیادی عملیات و حملات تروریستی انجام داده که نتیجه آن کشته شدن هزاران عراقی بوده است. مهم‌ترین این حملات نیز عملیات مسجد ام‌القری در بغداد بود که طی آن خالد فهداوی از نمایندگان مجلس عراق کشته شد. همچنین چندین عملیات انتقام خون اسامه بن‌لادن رهبر سابق القاعده انجام شد و حملات متعدد تروریستی در عراق صورت گرفت که براثر آن صدها نفر از نیروهای ارتش و پلیس و مردم کشته شدند. پایگاه اینترنتی وابسته به القاعده در عراق مسئولیت بیش از 100 حمله انتحاری در انتقام کشته شدن بن‌لادن را به عهده گرفته است. سپس چندین عملیات موسوم به عملیات ویژه مانند حمله به بانک مرکزی عراق ، وزارت دادگستری ، حمله به زندان‌های ابوغریب و حوت انجام شد
(www.vahabiat.porsemani.ir).
اعضاي تشکیل‌دهنده داعش: در حال حاضر به‌جز داعش 13 گروهک و فرقه سنی مذهب دیگر به‌طور موقت با داعش متحد شده و در حال جنگ با ارتش عـــراق در خاک این کشور بوده که اسامی تعدادی از آن‌ها عبارت است از؛ گروهک نقشبندیه، جیش المجاهدین، ثوره العشرین، الجیش الاسلامی، قاعده الجهاد، الطائفه المنصوره، انصار التوحید، انصار السنه، الغربا، الاهوال، انصار الاسلام، گروه المختار.
حزب بعث: طبق آمارهای رسمی رژیم گذشته عراق، ۱۱ میلیون نفر از شهروندان کشور عضو حزب بعث بودند که در شکل تیم، گروه، شعبه و شاخه فعالیت می‌کردند. هر تیم حداقل سه نفر را در برمی‌گرفت و هر گروه از سه تا هفت تیم تشکیل می‌شد. برای تشکیل یک شعبه حداقل دو گروه موردنیاز بود و برای اینکه شاخه‌ای از حزب بعث در یکی از شهرهای عراق شکل بیابد، حداقل به دو شعبه نیاز داشت. با سقوط رژیم صدام حسین بسیاری از این نیروها پراکنده شدند یا با وضع جدید همراه شدند؛ اما ناتوانی دولت مالکی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از یک‌سو سوگیری فرقه‌ای نخست‌وزیر شیعه عراق از سوی دیگر، باعث گردید که بعثی‌ها یک‌بار دیگر بتوانند خود را سازمان دهند. در حال حاضر آماری وجود ندارد که تعداد بعثی‌های فعال را نشان دهد اما برخی برآوردها آن‌ها را در حدود نیم میلیون نفر تخمین می‌زنند. سیاست ترور شخصیت‌های بعثی در سال‌های اخیر که در قشرهای تحصیل‌کرده عراق گسترده بود، باعث مخفی شدن بسیاری از آن‌ها شد؛ اما با شدت گرفتن درگیری‌ها امکان بازگشت همه آنان وجود دارد. بخش وسیعی از بعثی‌ها در مناطق شیعه عراق حضور دارند و ممکن است حوادث اخیر عراق یک‌بار دیگر آن‌ها را به صحنه برگرداند.
افسران سابق ارتش عراق: ده‌ها افسر سابق ارتش و گارد ریاست جمهوری و عنصر دستگاه اطلاعات و امنیت رژیم سابق عراق به گروه تروریستی داعش ملحق شدند و در لحظه ورود به شهر موصل ده‌ها سرباز فراری از خدمت نظام‌وظیفه و افراد سابقه‌دار و تحت پیگرد به اتهام ارتکاب جرائم مختلف و فراری از دستگاه قضایی برای تصرف شهر به داعش ملحق شدند و تعداد این افراد زمانی بیشتر شد و افزایش یافت که گروه تروریستی داعش اقدام به گشودن درب‌های زندان‌های این شهر نمود و خواستار پيوستن زندانیان به صفوف خویش شد.
ارتش مجاهدین: یک گروه جهادی سنی نزدیک به سازمان القاعده است. این گروه در زمان فعالیت «صحوات» (نیروهای عشایری که توسط آمریکا به وجود آمد و به‌وسیله نوری مالکی منحل شد) در مناطق سنی نشین از بین رفت. با بالا گرفتن درگیری‌ها در سوریه، این تشکل به آن کشور رفت تا به یاری جبهه النصره بشتابد اما در جریان جنگ داعش در عراق، دوباره به عراق بازگشته است. این نیروها بیشتر در مرز عراق با سوریه و شهرهای کرمه و فلوجه فعال هستند. در دو منطقه زوبع و یوسفیه بغداد نیز تیم‌های عملیاتی مخفی دارند که مترصد اوضاع هستند تا وارد عملیات شوند. تعداد نفرات آن به چهار هزار جنگجو می‌رسد و توانایی ساخت موشک‌های دست‌ساز رادارند. عملیات کمین درراه نیروهای دولتی از تخصص این گروه به‌حساب می‌آید. اين گروه مسلح ازجمله گروه‌های تکفیری مسلحی است که از سال 2003 میلادی فعالیت خود را در عراق آغاز کرد و هم‌اکنون نیز تلاش دارد، فعالیت خود را در عراق توسعه و گسترش دهد.
مردان طریقت نقشبندی: طریقت نقشبندی که ازنظر مذهبی آمیزه‌ای از تصوف و اهل سنت است، اعتقاد به ارتباط مستقیم با پیامبر اسلام از طریق خلیفه اول ابوبکر دارد. همچنین این فرقه اعتقاد دارد که به شکل غیرمستقیم با حضرت علی (ع) ارتباط دارد. رهبر معنوی و تاریخی این فرقه «محمد بهاءالدین شاه نقشبند» است. او مدعی بود نام خدا بر قلب وی نقش‌بست و هیچ‌گاه از آن جدا نشد، ازاین‌رو به «نقشبند» معروف شد. طریقت نقشبندی در پی تکفیر حکام سرزمین‌های اسلامی نیست بلکه خواهان نصیحت آن‌هاست؛ اما ازنظر سیاسی در دوره رژیم بعثی صدام و اکنون، این فرقه تابع اوامر عزت ابراهیم دوری معاون پیشین صدام حسین می‌بخشد. جنگجویان این تشکل روش جهادی آزادی‌بخش به سبک عمر مختار در لیبی و امیر عبدالقادر در الجزایر را اتخاذ کرده‌اند. تخمین زده می‌شود که شمار جنگجویان این تشکل بین هزار تا پنج هزار نفر هستند و عزت ابراهیم نقش مهمی در سازمان‌دهی آن‌ها داشت. مأموریت آن‌ها دفاع از اهل سنت و مبارزه با ایران و هواداران آن در عراق است. این گروه خود را متفاوت با القاعده می‌داند اما آماده همکاری با هر گروهی است که بر ضد حکومت ایران برخیزد. این گروه توانسته موشک‌های ساده‌ای بسازد که بین ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر برد دارند. این تشکل در مناطق موصل، کرکوک و بخشی از بغداد فعال است و به خاطر کثرت آن‌ها در شهر موصل، بعد از تحولات اخیر، اداره شهر به آن‌ها واگذار شده است.
ارتش اسلامی عراق: این گروه در سال ۲۰۰۴ م تشکیل شد. تنها گروه مسلح مخالف دولت است که آیین‌نامه داخلی دارد و افراد خود را بر اساس تمام سلسله‌مراتب یک ارتش کلاسیک سازمان‌دهی می‌کند. این ارتش محصول فعالیت‌های اخوان‌المسلمین در عراق است. با راندن رهبران سیاسی اخوان‌المسلمین از فرایند سیاسی و صدور حکم اعدام برای آن‌ها توسط نوری مالکی، ارتش اسلامی عراق یک‌بار دیگر به صحنه رویارویی‌ها بازگشته است. ارتش اسلامی عراق گروه مسلح سنی و تندرویی متشکل از افسران سابق ارتش عراق و فرزندان عشایر این کشور است.
کتیبه‌های انقلاب بیستم (گردان‌های انقلاب دهه ۱۹۲۰ م): این گروه که نام خود را از قیام سراسری عشایر عراق بر ضد نیروهای انگلیسی در دهه ۱۹۲۰ گرفته است، به‌شدت با اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی مخالف بود. این گروه داعیه ملی‌گرایی عراقی دارد و گرچه با کشتن عراقی‌های همکار با نیروهای آمریکایی مخالفت می‌کرد اما عملیات‌های زیادی را بر ضد نیروهایی آمریکایی هدایت نمود که از معروف‌ترین شیوه‌های نبرد آن‌ها، کاشتن مواد منفجره بر سر راه رفت‌وآمد خودروهای نظامی آمریکایی و ایجاد کمینگاه بر سر مسیر تحرک آن‌ها بود. این نیرو گروه‌های متنوعی از سلفی‌ها، صوفی‌ها و ملی‌گرایان را در برمی‌گیرد و در استان‌های انبار، صلاح‌الدین و بخشی از کرکوک فعالیت دارد. افراد این گروه در رویدادهای اخیر موفق شدند چند منطقه مهم در دیاله و صلاح‌الدین را تصرف کنند. گفته می‌شود که این گروه به مجمع روحانیون اهل سنت عراق به رهبری حارث ضاری نزدیک است که در توصیف گروه‌های جهادی در عراق، خود را تشکلی معتدل می‌داند. این گروه از همان روز اول ورود نیروهای آمریکایی به عراق در سال ۲۰۰۳ ساز مقاومت در برابر نیروهای خارجی نواخت و هرگز وضعیت جدید را به رسمیت نشناخت و در
