کاربر دارد.
گفتار سوم: بررسی پژوهش های پیشین
1-3-2- پژوهش‌هاي پيشين خارجي
ساختار هويت در فيسبوك: قدرت ديجيتالي در ارتباطات كنترل شده عنوان تحقيقي است که در دانشگاه تمپل ايالات متحده و در دپارتمان جامعهشناسي اين دانشگاه و با روش تحليل محتوا هويتهاي ابراز شده در فيسبوك مورد بررسي قرار گرفته است.
در چكيده اين تحقيق آمده است: «تحقيقات اوليه روي اظهارات آنلاين، اساساً بر ساختارهاي هويت در محيطهاي تخلصي آنلاين (محيطهايي كه در آن كاربران با نام مستعار ظاهر ميشوند) متمركز شده است. بيشتر مطالعات اخير به بررسي ويژگي‌هاي عملكرد افراد در محيطهاي آنلاين با جنبه تخلصي كمتر (مانند سايتهاي اينترنتي قرارعشقي) پرداخته و يافتههاي متفاوتي را گزارش كردهاند. مطالعه كنوني به پژوهش ساختارهاي هويتي فيسبوك “محيط آنلاين غير تخلص (محيطي كه در آن كاربران با نام واقعي ظاهر ميشوند) كه به تازگي پديد آمده است” پرداختهاند. براساس تحليل محتواي 63 حساب(اكانت) فيسبوك اين نتيجه حاصل شده است كه شخصيتهاي مطرح شده در اين محيطهاي غير تخلصي با هويتهاي پديد آمده در محيطهاي تخلصي تفاوت دارند و كاربران فيسبوك، خصوصيات خويش را به طور ضمني و مفهومي و نه صريح ابراز ميكنند.
پريسا انصاريفرد در پاياننامه خود كه در شهريور سال 1388 در دانشگاه بيرمنگام انگلستان دفاع شده است به موضوع «تأثير شبكههاي آنلاين بر زندگي مردم؛ مطالعه تجربي در ميان ايرانيان» پرداخته است. اين تحقيق براساس مروري بر ادبيات اجتماعات مجازي و كشف چگونگي تأثير اين اجتماعات آنلاين بر زندگي بشر نگاشته شده است. به واسطه ادبيات ارائه شده و نظرات متنوع و متضاد مطرح شده در اين تحقيق، موضوعات گوناگوني بحث شده است. نگارنده بر اهميت اين موضوع در رشد مباحث دانشگاهي و آكادميك تأكيد كرده است.
بخش تجربي اين تحقيق به دو مرحله پيمايش آنلاين و مصاحبه تقسيم شده است. نتيجه اين مطالعات مبحثي كه به نقش مكمل شبكههاي مجازي اشاره دارد را آشكار كرده است؛ بر طبق اين تحقيق، اين نظريه قابل اطلاق به جامعه ايران بوده است. در حالي كه تمامي نظريههايي كه معتقدند: اشكال جديد اجتماعات مجازي سبب ميشود كاربران فيسبوك مناظرات چهره به چهره را رها كنند و به اجتماعي ايزوله تبديل شوند، درباره كاربران ايراني قابل اطلاق نبوده است
– فرهنگ فضای مجازی: باید ها و نبایدها در فرهنگ اینترنتی عنوان مقاله ای است که توسط لی پی میسفادین در سال 2009 نوشته شده او در این مقاله با طرح پرسش های از قبیل آيا فضاهاي ارتباطي و اجتماعي اينترنت فرهنگ دارند؟ ويژگي‌هاي آنها چيست؟ آيا نظام‌هاي ارزشي فرهنگي ملي يا قومي برفضاي مجازي حاكم‌اند؟ هدف این مقاله را معرفي و بررسي رويكردهاي نظري اخير در خصوص توصيف و يافتن خاستگاه‌هاي يك فرهنگ مجازي می داند. همچنين، اين مقاله، به بررسي تأثير فرهنگهاي (ديني، قومي، ملي و غيره) بر فرهنگهاي فضاي مجازي پرداخته و چارچوب‌هاي نظري مربوط را براي تفكر در مورد فرهنگ در اينترنت ارائه مي‌دهد. حرف اين مقاله اساساً آن است كه نظر به افزايش تعامل انسان با كامپيوتر و شبكه، ديگر صرف پرداختن به رابطه و تعامل انسان و ماشين كافي نيست. فناوري‌هاي ديجيتالي و كامپيوترها مي‌توانند گسترش فرهنگهاي ارتباطي در فضاي مجازي را تسهيل كرده و حتي مانع آن شوند و اين فرهنگهاي رو به رشد را مي توان در هر پژوهش جامعي كه درخصوص ارتباطات شبكه‌اي صورت مي‌گيرد مورد توجه و بررسي قرارداد.
– یانگ، در مقاله ای با عنوان” رابطه حوزه های عمومی و خصوصی در سایت های شبکه های اجتماعی نمونه مورد مطالعه فیس بوک “با استفاده از روش پیمایشی به انجام این تحقیق اقدام کرده نمونه آماری این پژوهش 77 دانشجوی رشته علوم ارتباطات در دانشگاه ایندیانا استیت است. از مهمترین اهداف مطرح شده در این پژوهش این است که افراد تا چه اندازه با هویت واقعی خود در این شبکه عضو می شوند که نتیجه بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که بیش از 95 درصد کاربران اظهار داشته اند که از اسم واقعی شان در این شبکه استفاده می کنند.
2-3-2- پژوهشهای پیشین داخلی
-يونس نوري مرادآبادي در تحقیقی با عنوان “بررسي گرايش دانشجويان دانشگاههاي تهران به شبكه اجتماعي فيسبوك و عوامل مرتبط با آن (بررسي تطبيقي ديدگاههاي خبرگان رسانه وكاربران فيسبوك)” در سال 1391 با راهنمایی دکتر مجتبي اميري و مشاوره دکتر هادي خانيكي برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته ارتباطات در دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، انجام داده است.
در اين پژوهش محقق براي بررسي عميقتر موضوع دو گروه را از دو جامعه متفاوت (كاربران و خبرگان رسانه) با استفاده از روش پيمايش (پرسشنامه محور) به ترتيب با حجم نمونه 400 و 50 انتخاب و تحليل كرده است.
نتايج تحليل دادهها كه بر مبناي 4 متغير اصلي (گرايش سياسي، ماهيت مخاطب، پايگاه اجتماعي- اقتصادي و اعتماد به رسانههاي داخلي) صورت گرفته است، نشان داد كه متغيرهاي ميزان اعتماد به رسانههاي داخلي، پايگاه اجتماعي- اقتصادي و فعال يا منفعل بودن مخاطب بر ميزان استفاده و رضامندي و در نهايت گرايش به فيسبوك تأثيرگذار بوده است. همچنين دادهها رابطهاي ميان نگرش سياسي و گرايش به فيسبوك را نشان نداده همچنين دادهها رابطهاي ميان نگرش سياسي و گرايش به فيسبوك را نشان ندادهاند و اين فرضيه رد شده است. در نهايت به بررسي تطبيقي ديدگاه خبرگان با كاربران براساس ابعاد مختلف متغير وابسته پرداخته شد كه تحليل نهايي نشان داد خبرگان در ابعاد مختلف متغير وابسته ميزان استفاده و رضامندي و نقش اين ابعاد را در گرايش به فيسبوك را از خود كاربران بيشتر ارزيابي كردهاند.
– “بررسی كاركردهای شبكه‌های اجتماعی با مطالعه موردی فیس‌بوک” عنوان پایان نامه ای است که توسط مصطفی قوانلوقاجار(1391) برای دریافت درجه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات به‌راهنمایی دکتر محمد سلطانی‌فر انجام شده است. برای پاسخ به پرسشهای این تحقیق ، از روش پیمایش استفاده شد. بر همین اساس از میان 6237 دانشجوی دانشگاه علوم تحقیقات، از 970 نفر سوال شد كه آیا در شبكه فیسبوك عضو هستند یا خیر؟ بر اساس جوابهای دانشجویان ضریب نفوذ فیس بوک 22% اندازهگیری شد. بدین ترتیب 212 دانشجوکه از فیس‌بوک استفاده میکردند، برای پر کردن پرسشنامه پاسخ مثبت دادند و پرسشنامه توسط پرسشگر به آنان داده شد. نتایج این تحقیق نشان داد میزان سرمایه اجتماعی موجود در شبکه اجتماعی فیس‌بوک کمی بیشتر از حد متوسط است. این میزان با سنجش اعتماد در شبکه اجتماعی و گویههای مختلف به دست آمد. با ارزیابی کلی پاسخهای مربوط به سرمایه اجتماعی مشخص شد که (بیش از 57 درصد) به شبكه اجتماعی در حد متوسط اعتماد دارند. این تحقیق نشان داد نزدیک به 48 درصد دانشجویان یک تا نیم ساعت از وقت خود را در فیس‌بوک میگذرانند. براساس اعلام سایت فیس‌بوک 50 درصد از کاربران هر روز به این سایت مراجعه میکنند. این درحالی است که این آمار در بین دانشجویان ایرانی که استفادهکنندگان اصلی اینترنت در ایران را تشکیل میدهند، 39 درصد است. براساس آمار فیس‌بوک به طور متوسط هر کاربر 130 دوست در این شبکه دارد. این تحقیق نشان داد که اکثریت دانشجویان بین یک تا 50 دوست در فیس‌بوک دارند. این تحقیق همچنین نشان داد که اکثریت پاسخگویان (79 درصد) از نام واقعی خود در فیس‌بوک استفاده میکنند. همچنین 75 درصد دانشجویان از اینترنت پرسرعت برای ورود به سایت فیس‌بوک استفاده میکنند، اما 25 درصد نیز با استفاده از اینترنت کمسرعت از شبکه اجتماعی فیس‌بوک استفاده میکنند.
– بندگی منفرد، سعیده، (1391) ” تحلیل محتوای مضامین فرهنگی و اجتماعی در شبکه های اجتماعی(مورد پژوهی فیس بوک و جوانان شهرتهران)، پايان نامه ای براي دريافت درجه کارشناسي ارشد در رشته ارتباطات از دانشگاه سوره با راهنمایی دکتر محمدرضا رسولی ارائه کرده است. این پژوهش این مساله را بررسی می کند که در شبکه اجتماعی فیس بوک مضامین فرهنگی و اجتماعی به چه شکلی نمایان شده است؟ این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و روش انجام آن تحلیل محتوا است. جامعه آماری این پژوهش کلیه صفحات پروفایل و مرورگر زمان فیس بوک کاربران فارسی است که پژوهشگر با توجه به اهداف تحقیق نمونه گیری هدفمند را برگزیده و بر اساس آن 30 نفر از کاربران ایرانی فیس بوک که بین سنین 15تا29 قرار داشتند، انتخاب کرده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در جامعه مورد بررسی زنان بیشتر از مردان عضو فیس بوک هستند و بیشتر آنان دارای سن 25 سال می باشند و در ضمن افراد تحصیلکرده بیشترین قشر کاربران و مخاطبان فیس بوک را تشکیل می دهند.
-“بررسي تاثيرات اينترنت در پاي‌بندي به هويت ديني و فرهنگي جوانان تهراني (نمونه مورد مطالعه جوانان منطقه 5 تهران)” عنوان پايان نامه کارشناسي ارشدی است که هديه محمدي در زمستان1389 انجام داده است، روش تحقيق به کار رفته در این پژوهش پيمايشي است. جامعه آماری این تحقیق 400 نفر از جوانان منطقه 5 است. در اين پژوهش آمده است که بين ويژگي هاي فردي از قبيل سن، وضعيت تاهل، سطح تحصيلات و ميزان پاي‌بندي به هويت فرهنگي رابطه وجود دارد، ولي بين جنسيت و وضعيت اشتغال و ميزان پاي‌بندي به هويت فرهنگي رابطه اي ديده نشد از دیگر نتایج این تحقیق می توان به رابطه برخی ویژگی های شخصی و میزان پایبندی به هویت دینی اشاره کرد که بین جنسیت، سن و میزان پایبندی به هویت دینی رابطه وجود دارد ولی بین وضعیت تاهل، سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال و میزان پایبندی به هویت دینی رابطه ای وجود ندارد.
– عظيم زاده ،رضا،( 1385)”بررسي تاثير اينترنت و ماهواره بر تفاوت‌هاي فرهنگي بين جوانان و بزرگسالان در شهر بهشهر” پايان نامه ای براي دريافت درجه کارشناسي ارشد در رشته مردم شناسي از دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز ارائه نموده است.
وی مساله تحقيق خود را چگونگي برخورد ما با اينترنت و ماهواره به عنوان پدیده ها ی روز جامعه می داند که بر روی جوانان(جوانان شهربهشهر) تاثیر خواهد داشت و جامعه را در مسيري جديد قرار دهد . هدف اين تحقيق اينطور بيان شده است که اينترنت به عنوان پديده هاي فرهنگي مورد توجه قرار گرفته و شناسايي تاثير آن ها بر جوانان و بزرگسالان امروزه بسيار مهم و از اهداف اين تحقيق است.
اين تحقيق با توجه به اينکه در زمينه مردم شناسي است پژوهشي ژرفانگر مي‌باشد. جامعه مورد مطالعه که جوانان و بزرگسالان مي‌باشند و تعداد200 نفر از دانش‌آموزان پيش دانشگاهي دختر و پسر و تعداد 100 نفر از دبيران در سطح دبيرستان هاي بهشهر است. ابزار استفاده شده در این پژوهش مصاحبه ، مشاهده و مشاهده مشارکتي است. براي تجزيه و تحليل داده هاي به دست آمده از آمار توصيفي و استنباطي بهره گرفته شده است.
– علی اصغر کیا و یونس نوری مراد آبادی در مقاله ای با عنوان “عوامل مرتبط با گرایش دانشجویان به شبکه اجتماعی فیس بوک( بررسی تطبیقی دانشجویان ایران و آمریکا) در گام نخست با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی در نهایت با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی علل گرایش و همچنین نحوه استفاده دانشجویان ایرانی و آمریکایی از شبکه اجتماعی فیس بوک می پردازد. مقوله بندی پژوهش های انجام شده نشان می دهدکه معتبرترین آنها در خصوص فیس بوک که جامعه آماری آنها دانشجویان آمریکایی بوده، حول سه محور اصلی نحوه استفاده کاربران از فیس بوک، تاثیر استفاده از آن و سنجش نگرش دانشجویان درباره فیس بوک صورت گرفته که در این میان، ایجاد روابط جدید، حفظ روابط قدیمی، جستجوی اخبار، اطلاعات وسرگرمی مهمترین دلایل عضویت دانشجویان آمریکایی در فیس بوک شناخته شد. در مرحله دوم بر مبنای مصاحبه با خبرگان، پژوهش های انجام شده و نظریه استفاده و رضایتمندی، اقدام به نیازسنجی ارتباطی دانشجویان دانشگاه های تهران در
