
استوار است و شامل قوانین و مقررات، خطمشیء، اختیارات، سبک مدیریت(حیطه نظارت محدود/نامحدود،متمرکز/نامتمرکز)سبکهای تصمیمگیری و حرفهای بودن و تخصصی بودن امور در اتاق خبر هستند.
فرهنگ سازمانی
بر اساس تعریف ارایه شده از سوی اربطانی 1388، که فرهنگ سازمانی را الگوی کلی رفتار، باورها و ارزشهای مشترک اعضاء و پیشفرضهای مشترک کارکنان در مورد جهان و طبیعت بشری مفروض میداند، میزان پایبندی کارکنان به ارزشهای دینی و انسانی(میزان تعهد به اجرای مقررات و دستورالعمل های سازمان، انجام درست وظایف محوله، وفاداری به اصول حرفه ای خبر، رعایت عدالت در تمامی مراحل انجام کار و حفظ حقوق همکاران و مخاطبان وگفتمان غالب بر فضای اتاق خبر)در حوزه تعریف عملیاتی قابل بررسی هستند.
منابع مادی و سرمایهای
بودجه سالانه و درآمد سازمان که از محل اعتبارات دولتی و عمومی و خصوصی از طریق تخصیص بودجه، جذب مالیات، فروش آگهی و تبلیغات، فروش محصولات رسانه، اموال منقول و غیر منقول شامل: املاک عرصه و اعیان، تاسیسات فنی، تجهیزات فنی تولید و پخش، امکانات و لوازم اداری از جمله مهمترین منابع مادی و سرمایهای سازمان هستند. میزان برخورداری سازمانها از این امکانات و بهرهمندی کارکنان از مزایای آن در فرایند تولید محصول نقش دارد. در واقع ميزان بهرهمندي رسانه از مزاياي تكنولوژيهاي نوين مانند امكان پخش ديجيتال، امكان استفاده از ماهوارهها براي پخش گسترده و فراگير برنامههاي تلویزيوني و راديويي با كيفيت ديجيتال و افزايش كيفيت توليدات با كمك ابزارهاي پيشرفته ضبط و پخش به ميزان درآمد و بودجه سازمان بستگي دارد.
منابع انسانی
«مهمترین منبع در صنعت رسانه نیروی انسانی است و مدیریت در بالاترین سطح آن قرار دارد»(پرایس، 1388، ص 85). دانش مدیریت در اتاق خبر، مهارت های ادراکی، مهارتهای فنی، سابقه و تجربه کارکنان خبر در حوزه علوم ارتباطی و دانش تخصصی آنان در ارتقاء کیفیت خبر موثر است. لذا در این حوزه استخدام نیروی انسانی، آموزش، نگهداری، حقوق و دستمزد و مهارتهای تخصصی و فنی، میزان تحصیلات از جمله مسائل مهم قابل بررسی در این بخش هستند. مدیران، سردبیران، دبیران، خبرنگاران، تصویر برداران و تدوینگران نیروهای اصلی اتاق خبر هستند و در فرایند تولید و پخش اخبار نقشي تعیینکننده دارند. بنابراین فرایند جذب، استخدام، آموزش و نگهداری این افراد مهم و قابل بررسی است.
کمیت
اصطلاح خبرهای تولیدی و غیر تولیدی اصطلاح رایجی است در صدا وسیما، منظور از خبرهای تولیدی اخباری است که سوژههای آن از سوی خبرنگاران و گزارشگران مطرح و بر اساس آن تولید شده است و خبرهای غیر تولیدی خبرهایی هستند که از سوی روابط عمومی ادارات اعلام شده است و خبرنگاران در فرایند شکلگیری آن نقشی چندانی ندارند. موفقیت واحدهای خبری بستگی به میزان خبرهای تولیدی دارد. تعدد خبر فرصت انتخاب بیشتری برای سردبیران فراهم میکند تا با آرامش بیشتر بسته خبری متنوعی را برای پخش آماده کنند. از سویی زیبایی یک بولتن خبری به تنوع خبر بستگی دارد و تنوع در خبر اشاره به استفاده از تعداد قالبهایی دارد که خبر بر مبنای آن تولید شده است. درمجموع، تعداد و مدت پخش، دو مقوله تحت عنوان کمیت در اخبار مطرح هستند.
کیفیت
در مقوله کیفیت اخبار ما با دو متغیر مهم تحت عنوان ساختار و محتوا سروکار داریم به این معنا که ساختارها میتوانند در افزایش توجه مخاطب موثر واقع شوند و محتوا با افزودن بر اطلاعات و آگاهی مخاطب زمینه اعتماد بیشتر آنها را نسبت به رسانه فراهم نماید. در حوزه ساختار تهیه و تنظیم و انعکاس اخبار در قالب مکتوب، گزارش، مصاحبه،تصویر، کپشن، گرافیک تصویری، ارتباطات زنده تصویری و رادیویی و استدیویی مطرح میباشد. و محتوا همان پیامهایی هستند که به شیوههای مختلف برای مخاطب عرضه می شود. در شکلگیری محتوا عواملی چون: تدوین، دروازهبانی، برجستهسازی، سبکهای خبرنویسی و ماهیت اخبار نقش دارد. چگونگی ساخت خبر و یا یک بخش خبری بطور مستقیم به وضعیت کارکنان اتاقهای خبر بستگی دارد. آنها وظیفه دارند با مشارکت جدی در فرایند تولید اخبار در نیوزروم بصورت حرفهای نسبت به تهیه و تنظیم و ارایه خبر در بستههای خبری و پخش آن بر اساس کنداکتور در ساعات مشخص برای مخاطبان اقدام نمایند.
فصل دوم:
(ادبیات و پیشینه تحقیق)
-2ادبیات پژوهش (پیشینه تحقیق)
در بارهي تاثیر عوامل درونسازمانی رسانهها بر فرایند تولید اخبار و بهطور خاص،تاثیر عوامل درونسازمانی اتاق خبر بر کمیت و کیفیت اخبار در داخل کشور تحقيقات انگشتشماری انجام شده است. در این تحقیقات هر یک از محققان با تحدید دایره تحقیق سعی نموده تاثیر یکی از این عوامل را بر خبر یا عملکرد سازمان بررسی نماید. در این بررسی پس از جستجوی فراوان در فهرست پایان نامهها،مقالات و کتب،سعی گردید برخی از تحقیقات مهمی که بهطور مستقیم تاثیر عاملها یا یکی از عاملهای درونسازمانی را بر نحوهی تولید اخبار و یا نحوهی عملکرد کارکنان در بخشهای مختلف سازمان صدا وسیما و مطبوعات مورد بررسی قرار دادهاند انتخاب و ارایه شود. لذا در ذيل آثار محققاني كه تلاش كردهاند به نحوي تأثير عوامل درونسازماني بر خبر و يا محصول سازمان را در قالب پايان نامهها،كتب و نشريات بررسي نمايند ارايه ميشود.
الف. پایاننامهها
1-1-2 بررسی تطبیقی عوامل تاثیرگذار بر فرایند تولید و انتشار خبر در صداسیما و مطبوعات،عنوان پژوهش صفا فاضلی(1383)است. صفا فاضلی از جمله پژوهشگرانی است که تلاش نموده تاثیر و نقش عوامل درونسازمانی و برونسازمانی اتاق خبر بر فرایند تولید، انتشار و پخش خبر را در مطبوعات و صداوسیما بهطور کامل بررسی نماید.به ادعای محقق،بررسی عوامل تاثیرگذار درون سازمانی و برون سازمانی بر فرایند تولید خبر در عرصه مطبوعات و رادیووتلویزیون برای نخستین بار توسط وی صورت گرفتهاست. از همین رو پژوهش یادشده فاقد مبانی نظری است.این تعریف از خبر که خبر گزارشی از رویدادهای واقعی و عینی بوده و دارای یک یا چند ارزش خبری است و چگونگی ارائه این گزارش تحت تاثیر عوامل درونسازمانی و برونسازمانی است، ملاک و رویکرد محقق برای بررسی و سهم نقش هریک از عوامل یادشده بر فرایند تولید خبر را تشکیل میدهد.محقق محترم با استفاده از پرسشنامه و انتخاب نمونهها از بین کارکنان واحد خبر صداوسیما و مطبوعات،چهار عامل تاثیرگزار”ارزشهای خبری،عوامل درونسازمانی و برونسازمانی خبر و دروازهبانان ” را در فرایند تولید و انتشار خبر مورد بررسی قرارداده است.بر اساس یافتههای این تحقیق،ارزشهای خبری،دروازهبانان خبر،عوامل درونسازمانی و برونسازمانی بهترتیب عوامل موثر در فرایند انتشار خبر در مطبوعات و پخش بهشمار میروند. بر اساس این تحقیق خبرنگاران هنگام تولید خبر در صدا و سیما و مطبوعات بیشتر تحت تاثیر زیاد ارزشهای خبری و اعمال نظر مدیریت هستند.
2-1-2 در پژوهشی که با عنوان بررسی ارتباط بین ساختار و تعهد کارکنان معاونت صدا توسط زهراالسادات شاداب(1386) اجرا شد، ارتباط بین ساختار و تعهد سازمانی کارکنان این معاونت از دیدگاه کارکنان آن مورد بررسی قرار گرفت. هدف اصلی در این تحقیق بررسی ارتباط بین ویژگیهای ساختاری این معاونت و تعهد سازمانی کارکنان آن است. بهعبارتی مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که آیا بین ساختار حاکم بر معاونت صدا از ابعاد پیچیدگی، رسمیت و تمرکز و تعهد سازمانی کارکنان آن رابطه معنیداری وجود دارد؟
این تحقیق مبتنی بر روش پیمایش بوده و جامعهی آماری آن را کارکنان دیپلم به بالای معاونت صدا تشکیل دادهاند. با استفاده از فرمول نمونهگیری از جامعه محدود، حجم نمونهای به تعداد 302 نفر از این جامعه انتخاب و به روش نمونهگیری تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. روشهای تجزیه و تحلیل دادهها شامل هر دو روش توصیفی و استنباطی بوده است. براساس یافتههای تحقیق، در این معاونت تفکیک افقی و عمودی،رسمیت،تمرکز و تعهد سازمانی وجود دارد. وجود همبستگی معنیدار و معکوس بین تفکیک عمودی،تفکیک افقی و رسمیت با تعهد سازمانی کارکنان و معنیدار نبودن این ارتباط با تمرکز از دیگر نتایج این بررسی است. بهعبارتی،هرجه میزان پیچیدگی و رسمیت بالا رود از تعهد سازمانی کارکنان این معاونت کاسته میشود و بر اساس آزمون فریدمن از دید پاسخدهندگان،رسمیت مهمترین بعد از بین ابعاد ساختاری در معاونت صدا است.
31–2 آسیبشناسی ساختار سازمانی معاونت توسعه و فنآوری رسانه عنوان پژوهش سعید انبارلویی(1388)است.مسئله اصلی در این تحقیق آسیبشناسی ساختار سازمانی معاونت توسعه و فنآوری رسانه و دستیابی به مدل مطلوب است. ساختار سازمانی،راه و شیوهای است که به وسیله آن فعالیتهای سازمان تقسیم و سازماندهی و هماهنگ میشوند. سازمانها ساختارهایی را بوجود میآورند تا فعالیتهای عوامل انجام کار را هماهنگ کرده و اعمال آنها را کنترل کنند. ساختار سازمانی مصوب معاونتهای پیشین«طرح و توسعه»و«بهرهبرداری فنی»را تجمیع نموده و در راستای افق رسانه سازمان انجام وظیفه مینماید. یافتههای تحقیق حاکیاست، اصلیترین دلیل ادغام دو معاونت پیشین کاهش اختلافات میان تحویل دهندگان پروژههای فنی و تحویلگیرندگان بهرهبردار بوده است. این تحقیق به روش تحقیق پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه،مصاحبه با کارشناسان و به کمک مدل ساختار سازمانی مینزبرگ به بررسی و شناسایی ابعاد آسیب ساختار فعلی میپردازد. بر اساس یافتههای تحقیق ساختار حاضر اساس تعارض قبلی را محفوظ نگهداشته و تننها سطح بروز این دسته از اختلافات را از حیطه نظارت مستقیم ریاست سازمان رسانه ملی به حیطه نظارت معاون توسعه و فنآوری رسانه تقلیل داده است. این کاهش سطح ساختاری اگر نتواند اهداف ازپیش تعیین شده را محقق سازد موجب افزایش مشکلات فنی سازمان میگردد. نتایج تحقیق حاکی است،ادغام نامناسب دو معاونت قبلی و وجود واحدهایی با وظایف موازی مهمترین آسیب این ساختار است. همچنین تفکیک افقی،عمودی و جغرافیایی کاذبی در ساختار بهوجود آمده است که نتیجه آن حذف بخشهای موازی و برونسپاری برخی وظایف عمرانی و نگهداری و تفویض اختیار بیشتر به بخش فنی حوزههای برنامهساز،بهعنوان راهبردهای اساسی برای رسیدن به الگوی ساختار مطلوب بهشمار میرود.
41- -2 در پژوهش دیگري عزتالله خوشدل(1382) شيوهي مدیریت تولید خبر درواحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایرا ن را با هدف رسيدن به الگوي مطلوب مورد بررسي قرار داده است. سوال اصلی این تحقیق پژوهشگر به دنبال یافتن روش یا الگوی مشخص و مطلوب علمی در روند مدیریت تولید خبر صدا و سیما ميباشد تا مدیریت تولید خبر در حد ممکن از پشتوانه نظری و فکری لازم در انجام فعالیتهای عملی خود بهرهمند شود و با پیروی از این پشتوانه و شناخت علل اصلی ضعفهای موجود از تکرار خطاهای گذشته و اتلاف منابع و امکانات رسانه جلوگیری بهعمل آید.از آنجایی که مدیریت رسانه و بهطور خاصی مدیریت تولید خبر از ظرفیت بسیار بالایی برای رشد و بالندگی علمی برخوردار میباشد،اهمیت ثبت تجارب در رشد و تکامل نظریههای علمی تولید خبر برجسته میشود.در این تحقیق سعی شده با استفاده از تجربههای مفید و عملی و تطبیق آنها بر مبانی مدیریت عمومی، الگوهای کاربردی مورد نیاز مدیریت شناسایی و ارایه شود. بر اساس نتایج این تحقیق اکثر قریب به اتفاق تعاریف و مفاهیم علم مدیریت با کمی تفاوت قابل بهرهبرداری در مدیریت تولید خبر میباشد. ضمن آنکه الگوهای بدست،آمده مانند الگوی جامع مدیریت تولید خبر شامل اصل کیفیت،اصل سرعت،اصل تولید تکمصرفی،اصل مخاطب فعال در چارچوب اصول اساسی مدیریت شامل اصل برنامهریزی،اصل سازماندهی،اصل رهبری،اصل نظارت در اين واحد جاري است. همچنین وجود الگوهای خبری(دروازهبانی کیفیت،الگوی حرکت شغلی،الگوی تصمیمگیری،الگوی رهبری،الگوی نظارت و…نشان میدهد که بهراحتی میتوان بر پایههای عل
