اعتبار بیشتری می‌بخشد.معتمدنژاد،
حضرت آیت‌الله جوادی آملی از فقهای حوزه علمیه قم ضمن اشاره به قدرت تشخیص خبرنگار نسبت به خبر درست یا نادرست، می‌گوید: در کار خبری دو مرحله اساسی وجود دارد: اول شناخت حق و دوم عمل به آن، در گام اول می‌بایست تشخیص داد که کدام خبر با واقعیت منطبق است و در مرحله دوم می‌بایست آن را به طرز صحیح منتشر ساخت… بسیاری از تصمیمات غلط به خاطر اخبار و اطلاعات غلطی است که به منابع تصمیم‌گیرنده می‌رسد، لذا در کار خبری خود می‌بایست مراقب دو آفت باید: اول کذب خبری و دوم کذب مخبری که این موجب از بین رفتن اعتماد به دستگاه خبررسانی می‌شود.
اگر انتخاب‌های که گزینشگر انجام می‌دهد، در جهت تأمین نیازهای خبری خواننده باشد، خوانده مطالب روزنامه را مطابق نیازهای خود می‌بیند و از توسل به راههای ارتباطی دیگر، جهت کسب خبر صرف‌نظر می‌کند.
هر خبری که از رسانه‌ها اعلام می‌شود، باید موثق باشد و از منبعی معتبر برخوردار باشد، اگر خبر موثق نباشد، فاصله فرستنده پیام یا گیرنده زیاد خواهد شد و به بی‌اعتباری رسانه در نزد مخاطب می‌انجامد.
دکتر مارتین ال گیبسن استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه تگزاس در کتاب روزنامه‌نگاری در عصر الکترونیک به بحث « ضمانت » و « استناد» اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر متن خبر توسط منبعی ضمانت شده، پس تیتر نیز باید ضمانت شود.
بای به تیتر ضمانت بخشید و به خواننده فهماند که ما اطلاعات خود را از منبع موثق اخذ کرده‌ایم. این مسئله مسؤولیت اثبات مدعا را بر عهده شخص دیگر می‌گذارد.
باید به این نکته اشاره کرد که مطالب نادرست، اشتباه و مطالبی که باهدفی خاص تنظیم‌شده تا در ذهن مخاطب منظوری خاص را برانگیزاند و باعث قلب حقیقت گردد، منجر به پی اعتباری منبع ارتباطی خواهد شد. به‌عبارت‌دیگر اعتبار منبع و موثق بودن خبر از شرایط اصلی اعتماد به رسانه محسوب می‌شود.
عینی و واقعی بودن خبر
انتشار اخبار زمانی بیشترین تأثیر را خواهد داشت که در بین مخاطبان بازتاب مطلوب داشته باشد و این هنگامی انجام می‌شود که خبر پخش‌شده عینی و واقعی بوده و در آن مقاصد و اغراض شخصی نقشی نداشته باشد.
آلفرد سووی در کتاب افکار عمومی و تأثیر آن در زندگی اجتماعی می‌گوید: « مردم باید راست و درست بودن اطلاعاتی را که رسانه‌های همگانی به آنان انتقال می‌دهد باور کنند. به‌عبارت‌دیگر ضروری است که رسانه همگانی اطمینان مردم را نسبت به راست‌گویی، عدالت، بی‌طرفی خود جلب کند.
از این سخن سووی می‌توان چنین برداشت کرد که وسایل ارتباط‌جمعی اگر اعتماد مردم را به خود جلب کنند، حتی می‌توانند به‌ضرورت و تا حدی در واقعیت دست‌کاری کرده و آن را به مخاطبان عرضه کنند، بدون اینکه سلب اعتماد شود.
جذابیت در ارائه خبر
رسانه‌های گروهی در شکل و ارائه خبرها باید به شیوه‌ای عمل کنند و اخبار را به اطلاع مردم برسانند که در آن یکنواختی وجود نداشته باشد. مهم‌ترین عوامل در این زمینه عبارت‌اند از:
شکل ارائه اخبار:
در وسایل شنیداری، عوامل مختلفی در این زمینه نقش دارند، استفاده از گویندگانی که از صدای مناسبی برخوردار باشند. توجه به ساعت پخش اخبار که شنوندگان بیشتری داشته باشند، استفاده از فن‌های مختلف صدابرداری، عدم اشتباه گویی در قرائت متن خبر توسط گوینده ( تسلط گوینده در قرائت خبر) و …
در وسایل ارتباطی شنیداری و دیداری ( تلویزیون)، اجرای برنامه‌های خبری از ویژگی‌های خاصی باید برخوردار باشد. این ویژگی‌ها را در شکل ارائه خبرها می‌توان به شرح زیر عنوان کرد:
توجه به گویندگان خوش‌صدا که از چهره‌ای مناسب هم برخوردار باشند، توجه به تکنیک‌های صدابرداری و نورپردازی، داشتن آرایه‌ای مناسب در ارتباط باخبرهای مختلف، برخورد صمیمی گوینده خبر با مخاطبان به‌نحوی‌که این برخورد با توجه به اصول روان‌شناسی درزمینهٔ برقراری ارتباط باشد.
استفاده از تصاویر خبری بر روی متن خبر، توجه به ساعات پخش خبر که بینندگان بیشتری را شامل شود و فن و بیان و تسلط گویند.
قابل‌درک بودن
اخباری که در وسایل ارتباط‌جمعی انتشار می‌یابند باید برای مخاطبان قابل‌درک باشد. این ویژگی در خبر را می‌توان به دو عامل ارتباط داد: عدم استفاده از جملات مشکل و پیچیده و ناآشنا و عدم استفاده از لغات و اصطلاحات و کلمات خارجی
« در پارازیت‌های استنباطی، فرستنده پیام از کلماتی که درک آن‌ها برای گیرنده پیام مشکل است به‌منظور انتقال پیام استفاده می‌کند و یا کلماتی به کار می‌برد که برای فرستنده و گیرنده پیام دارای معانی متفاوتی است. به کار بردن لغات و واژه‌های ناآشنا، پیچیده و مبهم برای مخاطبان بدون توجه به گروه سنی، میزان دانش و سواد، علاقه و ذوق، شغل، زن یا مرد بودن آن‌ها، مطمئناً پارازیت‌های استنباطی را در پی خواهد داشت ک نتیجه آن عدم برقراری کامل ارتباط بین فرستنده و گیرنده پیام است.
ارضاء نیازهای خبری مخاطبان
سه عامل در ارضای نیازهای خبری مخاطبان نقش اساسی دارد:
اول: مخاطبان به خبرهای که مور نیازشان است دسترسی داشته باشند، چه در این صورت برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر به اخبار افواهی ( شایعات) روی آورده و یا نیازهای خبری خود از کانال‌های دیگر( وسایل ارتباط‌جمعی بیگانه) به دست خواهند آورد.
دوم: عامل دیگری که در ارضای نیازهای خبری مخاطبان نقش دارد، توجه به‌تازگی خبرهاست، به‌عبارت‌دیگر، اگر در ارائه اخبار، تأخیر وجود داشته باشد و خبر زمانی به دست افراد برسد که تازگی خود را ازدست‌داده باشد، مسلماً، نیازهای خبری مخاطبان ارضاء نخواهد شد. باید اشاره کرد که خبر سریع الفسادترین کالا در جامعه است.
آقای سعید قائیان، مدیرکل اسبق واحد مرکزی خبر صداوسیما در جمع خبرنگاران استان مرکزی در سال 69، ضمن اشاره به اینکه خبر معادل انگلیسی تازه و news معنای نو، جدید است، می‌گوید:
«… خبر اگر تازگی نداشته باشد، دیگر خبر نیست… خبر سریع الفسادترین کالا در بازار است، یعنی به‌سرعت فاسد می‌شود… تازگی برای خبر یک اصل اجتناب‌ناپذیر است… اصل تازگی یک اصل مسلم است. یک اصطلاحی در رسانه‌های خبری غرب وجود دارد که می‌گویند هیچ‌چیزی کسل‌کننده‌تر از روزنامه دیروز نیست…. »
سوم: موثق بودن خبر است، اگر مخاطبان به‌درستی یا نادرستی خبرهای اعلان‌شده اطمینان نداشته باشند، مسلماً خبرهای پخش‌شده نیازهای خبری آن‌ها را تأمین نخواهد کرد.
عوامل اختلال در اعتبار خبر
عدم صداقت در فرایند انتشار خبر
وسایل ارتباط‌جمعی در تلاش بی‌وقفه، انبوهی از اطلاعات را به مخاطبان عرضه می‌کنند، بااین‌وجود بسیاری از اطلاعات به دلایل مختلف که به آن اشاره شد، اجازه نشر پیدا نمی‌کنند وبرخی دیگر از اطلاعات نیز در فرآیند انتشار با عمل تناقض گویی، مبالغه و اغراق، تحریف خبر وسانسور از سوی رسانه ها مواجه می شوند که این شاخصها را می توان تحت عنوان « بی صداقتی» در ارائه اخبار تعریف کرد.
الف – تناقض گویی:
تناقض درخبر به مفهو ارائه خبرهای ضد ونقیض در رسانه های جمعی است. رسانه ها در عملکرد روزانه خودصحنه مناظره بینشها ومیدان میازعه کلمات و معانی هستند.
ب – مبالغه و اغراق در فرایندانتشار خبر:
اخباری که از سوی رسانه ها انتشار می یابند، زمانی دارای مبالغه واغراق خواهند بودکه بزرگ جلوه دادن بعضی از خبرها موردنظر باشد.
تحریف:
تحریف در خبر را می توان به مفهوم دست بردن در خبر وعوض کردن معنای آن دانست. از وظایف اصلی سازمان های خبری، ارائه اخبار و اطلاعات درست و جامع به مردم است. اگر مخاطب نتواند نیازهای خبری خود را از رسانه مورد نظرش به طور مطلوب تأمین کند، به مرور زمان برای کسب خبر به سوی راههای دیگر هدایت خواهد شد.
به طور کلی دست بردن در اخبار و اطلاعات نادرست را به مخاطب عرضه کردن نوعی اختلال در فرایند نشرخبر محسوب می شود که نتیجه آن سلب اعتماد از سوی افکار عمومی نسبت به رسانه خواهد بود.
بخش چهارم
2-4 تئوری های ارتباطات اقناعی
– 2-4-1 اقناع:
نقطه اوج مبحث ارتباطات اقناع است. مصدر آن قناعت است و قناعت یعنی بسندگی، سیری، اشباع، بی نیازی و به ثمر نشستن و کامل شدن. و اینها همه نشانه هایی از پیروزی و رضایت مندی است.
زمانی که حالت پذیرش رخ می دهد، می توان گفت که گیرنده و مخاطب اقناع شده است.
اقناع به عنوان فرایند ارتباطاتی تعریف می شود که در آن یک منبع شواهد و نتایجی را بیان می کند و هدف وی غالب آمدن بر دریافت کننده و ایجاد تغییری در وی است (Mason , 2001, 716).
اقناع دارای صفاتی است که اشکال دیگر قدرت فاقد آن هستند زیرا دربردارنده خاصیت روان شناختی آزادی است و ترغیب شوندگان احساس می کنند که موافق میل خود اهداف و رهنمودهای تعیین شده را انجام می دهند (بینگر، 1376، 10)
برخی احساس می کنند که اقناع و ترغیب واژه ای منفی است و حکایت از دخالتی غیرمنصفانه در افراد دارد. ما می خواهیم بیان کنیم که این واژه مثبت است و چنین نیست. اقناع متقاعد کردن افراد برای نگریستنی متفاوت و عمیق در مفاهیم و اشیاء است. زمانی که ما دیگران را قانع می کنیم ما بدنبال تغییر در رفتار، ادراک، قضاوت و … سایرین هستیم (2002, 796 Alexander, Fives, Buehl, Mulhern).
به طور کلی، ارتباط متقاعدگرایانه عبارت است از طرح هر پیامی که به قصد شکل دادن، تقویت یا تغییر پاسخ های شناختی، عاطفی و رفتاری دیگران طراحی شده باشد.
– 2-4-2 تاریخچه متقاعدسازی:
تاریخچه متقاعدسازی به دو برهه زمانی تقسیم می شود:
برهه اول، یعنی دوره یونان باستان که در آن از این مفهوم در چارچوب مفاهیم نفوذ و تاثیرگذاری کلامی استفاده و اصطلاح «معانی و بیان» به آن اطلاق می شد. برهه دوم که از حدود اوایل قرن بیستم شروع شد و در آن مفهوم متقاعدسازی به عنوان کوششی برای تغییر باورها، نگرش ها و رفتار مردم در شاخه روان شناسی اجتماعی به گونه ای نظام یافته بررسی و مطالعه شده است (حکیم آرا، 1374، 121).
– 2-4-3 مفهوم متقاعدسازی
بعد ازآنکه مامفهوم رسانه رادردوسطح معنای عام وخاص آن بررسی کردیم، لازم می دانیم برای تبیین اهداف مان تعریفی ازمتقاعدسازی ارایه دهیم «.متقاعدسازی به صورت یک ارتباط انسانی، فرایند پیچیده ای است که برای تاثیرگذاری با اهداف تغییردراعتقادات ،ارزش ها یانگرش هاانجام می گیرد.»( دادگران،1382، 45)
نگرش هاارزیای پایداری ازجنبه های مختلف دنیای اطراف ماهستند که به هنگام مواجه ما بامحرک بیرونی درذهن ما تداعی یافراخوانده می شوند.واین فراخوانی ذهنی می تواندبیدارکننده احساسات مثبت همرای باعواطف خوشایند یااحساسات وعواطف منفی باشد.
درحقیقت ،ترکیب شناخت ها،احساس ها وآمادگی برای عمل نسبت به یک شی معین رانگرش مشخص نسبت به آن شیئ می گوید.عنصرشناختی شامل اعتقادات وباورهای شخص دربرابر یک شئ یااندیشه است .عنصراحساسی وعاطفی آن است که معمولا نوعی احساس عاطفی باباورهای پیوند دارد،-وتمایل به آمادگی برای پاسخگویی به شیوه ای خاص اطلاق می شود .برای نمونه ،نگرش یک شخص نسبت به یک شخصیت سیاسی ممکن است حاوی این شناخت باشد که اویک شخصیت سیاسی است –مرداست ،شخص شیفته ای نحوه سخنرانی آن شخصیت سیاسی است که بسیار جذاب سخن می گویدوشنوندگان خودرامسحورمی کنند.(همان منبع ،45)
– 2-4-4 ویژگی های متقاعد سازی
زمانی که فردی (متقاعدکننده ) فرد دیگری را(متقاعدشونده) متقاعدمی کند معمولا یک تلاش موفقیت آمیزدرروند تاثیرگذاری ملحوظ است که این موفقیت درخود مفهوم متقاعد سازی نهفته است . درک اینکه متقاعدسازی باموفقیت مرتبط است ،مستلزم برسی چندویژگی است:
1- وجودیک هدف ویک معیار.
2- تلاش درجهت نیل به آن هدف .
وقتی که ما«موفقیت »به صورت ضمنی صحبت می کنیم ،معیاری برای موفقیت به عنوان هدف وآرمان درنظرگرفته می شود.(برای مثال،زمانی که ازپیروزی درمسابقه سخن می گوییم ،حتما برای آن خط
