پایان نامه ارشد رایگان درباره استان مازندران، کتابخانه ملی، میانگین دما، بخش کشاورزی

مختلف سال توده‌هاي هواي متعددي وارد استان ميشوند كه عمده ترين آنها به قرار زير ميباشد :
الف) دوره سرد سال
توده هواي قطبي قاره اي (cP) كه ورود آن به استان از طريق گسترش زبانه سيستم پرفشار سيبري بر روي شمال شرق كشور مي باشد. اين توده هوا سرد و خشك بوده و با عبور از روي درياي خزر ضمن جذب رطوبت و گرما ناپايدار گشته و سبب بارشهاي قابل توجه بويژه در فصل پاييز (به دليل اختلاف زياد دماي آب با دماي هوا) در استان مي شود. شدت اين بارندگي بدليل طولاني بودن مسير حركت توده هوا بر روي دريا در غرب استان بيشتر از ساير قسمتهاي استان مي باشد.
توده هواي قطبي دريايي تعديل يافته (mP ) با منشا اقيانوس اطلس كه بعد عبور از روي جنوب اروپاي شرقي از طريق درياي سياه به شرق درياي مديترانه وارد و سپس از طريق تركيه از سمت شمال غرب وارد ايران مي شود.
توده هواي آركتيكي قاره اي (cA ) با منشا اسكانديناوي كه بعد از عبور از روي اروپا و از دست دادن رطوبت مجددا از درياي سياه كسب رطوبت كرده واز طريق تركيه وارد نوار شمالي كشور مي شود.
ب) دوره گرم سال :
توده هواي حاره اي دريايي تعديل يافته (mT ) با منشا آزورس (جزيره آزورس در اقيانوس اطلس ) كه بعد از عبور از روي درياي مديترانه و جنوب اروپا، به شمال كشور وارد ميشود و گاهي نيز از طريق شمال آفريقا و عربستان، نواحي جنوب و مركز ايران را مورد تهاجم قرار ميدهد و به شمال نيز نفوذمي كند جبهه‌هاي حاصل از اين توده هوا هنگام رسيدن به درياي خزر از اين دريا رطوبت كسب كرده و سبب بارندگي در سواحل جنوبي آن ميشوند. بعلاوه در اوج روزهاي گرم هنگامي كه جت استريم جنب حاره به شمال درياي خزر نقل مكان مي كند توده هواي حاره اي قاره اي (cT ) كه در مركز ايران تشكيل مي شود و بسيار گرم و خشك مي باشد شمال كشور را نيز تحت تاثير قرار مي دهد .
3-3-5 اقليم استان مازندران
1. بر اساس طبقه بندي‌هانسن (Hansen) اين استان در مدار معتدله گرم قرار گرفته است.
2. به روش ضريب اعتدال (Temoenatenus Index) اين استان بسيار معتدل و فوق معتدل است (منظور از ضريب اعتدال بدست آوردن دوري يا نزديكي يك منطقه به منطقه معتدله است).
3. بر اساس طبقه بندي دومارتن (De Martounne) نواحي غربي مازندران بسيار مرطوب، نواحي مركزي مازندران مرطوب و نواحي شرقي مازندران مديترانه اي و نواحي كوهستاني مازندران نيمه مرطوب مي باشد.
4. بر اساس طبقه بندي دكتر كريمي، نواحي غربي و مركزي داراي اقليمي مرطوب با تابستان گرم و زمستان كمي سرد، نواحي شرقي نيمه مرطوب با تابستان گرم و زمستان نسبتا سرد و نواحي كوهستاني مازندران داراي اقليم مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسيار سرد مي باشد (http://www.mchto.ir).
جدول 3- 5: میانگین دمای دو ایستگاه هواشناسی استان مازندران طی سالهای 2000 تا 2010 میلادی، ماخذ : داده‌های سینوپتیکی سازمان هواشناسی
قائم شهر
ساری
سال
17
18
2002
17
18
2003
17
18
2004
10
10
2005
18
17
2006
17
17
2007
19
18
2008
18
18
2009
18
17
2010
19
20
2011
18
17
2002

جدول 3- 6: میانگین بارش دو ایستگاه هواشناسی استان مازندران طی سالهای 2000 تا 2010 میلادی، ماخذ : داده‌های سینوپتیکی سازمان هواشناسی
قائم شهر
ساری
سال
960
970
2002
740
740
2003
1320
1340
2004
1095
1100
2005
840
830
2006
860
850
2007
830
820
2008
820
824
2009
1000
1050
2010
860
870
2011
3-4 وضعیت زمین شناسی
استان مازندران از لحاظ عمليات نظامى به سه منطقه تقسيم مى شود :
قسمت شرقى : بابل و سارى که انتهاى دره طالار را تحت پوشش دارد و بر راه آهن قائم شهر نيز مسلط است.
قسمت غربى : انتهاى شمالى گردنه ى چالوس را پوشانيده و بندر مهم نوشهر را تحت پوشش خود دارد.
قسمت مرکزى : که بر نوشهر آمل و دره هراز حاکميت خواهد داشت.بنابراين در اين منطقه سه دهليز و سه معبر مهم واقع گرديده است که حفاظت و دفاع از آن لازم است طرح ريزى جامع گردد.
شرايط جغرافيايى و زمين شناسى استان مازندران در گذشته , به تبعيت از فعاليت نيرو‌هاى داخلى و خارجى زمين, پيشروى و پسروى دريا‌هاى قديمى و فرسايش , امکان تشکيل در رسوبات تمام دوران زمين شناسى را فراهم کرده است. قديمى ترين سنگ‌هاى اين استان از نوع سنگهاى شيستى دوران پر کامبرين است آثارى از اين سنگها در ارتفاعات شهرستانهاى بهشهر , نور , نوشهر, چالوس نيز وجوددارد. رسوبات دوران مزوزوئيک که عمدتا از نوع سازه‌هاى آهکى لار , ماسه سنگ و شيل شمشک تشکيل شده اند , به صورت نوار پيوسته اى از شرق تا غرب استان گسترش دارند.
سازند لار با سن ژوراسيك بالائي( مالم) داراي تركيب آهكي داراي ضخامت‌هاي زياد مي باشد. بخش بالايي آن دولوميت مي باشد. دركرتاسه زيرين سازندآهكي تيزكوه تشكيل شده و در پلئوسن كنگلومراي فجن در بخش جنوبي – مركزي چهارگوش با گسترش كم تشكيل شده است.در ترسيري توده‌هاي آذرين اسيدي و حد واسط در غرب و جنوب غرب منطقه چهارگوش نفوذ نموده اند. برروي سازند زيارت سازند كرج با سه عضو شيل تحتاني توف مياني و توف فوقاني قرار دارد. اشته كه در بخش جنوبي و جنوب غربي چهارگوش گسترش دارد. سازند كند نيز در بخش جنوبي رخنمون دارد. در كوارترنري فعاليت آتشفشاني دماوند باعث خروج گدازه‌هاي اوليوين بازالت تراكي آندزيت شده و پادگانه‌هاي آبرفتي و رسوبات جوان دوران چهارم نيز در قسمت شمالي چهارگوش فوق مشاهده مي گردد. در نقشه زمین شناسی ساری، تكتونيك شديد در بخش شمالي البرز نشان داده شده و شكستگيها و جابجائي‌هاي مختلفي وجود دارد. در اين چهار گوش سازندهاي پركامبرين تا عصر حاضر مثل چهارگوش آمل داراي رخنمون مي باشد، در اين چهارگوش توده‌هاي نفوذي رخنمون كمي داشته و در جنوب شرقي نقشه فوق يك توده كوارتزديوريت- كوارتز مونزونيت بيرون زدگي كوچكي دارد. شيست گرگان و سازند كهر به پركامبرين تعلق داشته و در شمال شرقي نقشه و در جنوب شرقي كياسر رخنمون دارد. در اين چهارگوش سري رسوبات كامبرين اعم از دولوميت سلطانيه- سازند باروت- سازند طايگون- سازند لالون ديده شده و به طور هم شيب با يكديگر در تماسند اين سازندها در جنوب شرقي نقشه رخنمون كوچكي دارند. سازند ميلا بطور دگرشيب بر روي سازند لالون قرار داشته و در جنوب شرقي و شرق مركز نقشه ديده مي گردد. سازند خوش ييلاق در شرق و شمال شرق كياسر رخنمونش قابل توجه بوده و سازند چيرود نيز در گوشه جنوب شرقي نقشه و در جنوب گسل ميلا قرار دارد. سازند مبارك كه به كربنيفر تعلق دارد و در شمال تراست با دله( شمال شرق كياسر) بر روي سازند خوش ييلاق و در زير سازند درود قرار دارد. سازندهاي درود و روته در پرمين تشكيل شده سازند درود از ماسه سنگ، شيل، سنگ آهك و كوارتزيت و سازند روته از سنگ آهك و سنگ آهك دولوميتي تشكيل يافته اين سازندها در جنوب شرقي نقشه و در چندين نقطه رخنمون دارند. سازند اليكا باتركيب سنگ آهك، سنگ آهك دولوميتي و دولوميت تشكيل شده كه در پهنه جنوبي نقشه داراي رخنمون‌هاي وسيعي است. سازند شمشك كه در تمام نيمه جنوبي نقشه رخنمون داشته و رنج سني آن از ترياس فوقاني تا آخر ژوراسيك تحتاني مي باشد. بزرگترين ذخاير ذغالسنگ البرز در سازند شمشك در اين نقشه شناخته شده است. بر روي اين سازند، سازند دليچاي با سن ژوراسيك مياني قرار داشته و بر روي سازند دليچاي سازند لار با سن ژوراسيك فوقاني قرار دارد اين سازند در نقشه ساري در مركز شمال شرقي نقشه و از نكاء تا شرق بهشهر كشيده شده است. در كرتاسه زيرين سنگهاي آهكي دولوميتي، آهك و دولوميت، گچ، بازالت، دياباز رخنمون داشته كه برروي آنها سازند تيز كوه بطوردگرشيب قرار دارد و رخنمون كوچكي مربوط به آن است. در سنوزوئيك سيكل كاملي از رسوبگذاري در نقشه ساري ديده شده كه در پلئوسن سازند ماسه سنگي و كنگلومرائي فجن ودر پالئوسن فوقاني و ائوسن زيرين آهك و آهك مارني سازند زيارت و درائوسن زيرين می باشد.
3-4-1 وضعیت خاک شناسی

نقشه 3- 1: نقشه مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی و اجمالی غرب استان مازندران – علمده مازندران، ماخذ : سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1334
3-4-2 وضعیت منابع آب
حـوضه آبریزتجن در شمـال ایـران- استان مازندران و در شهـرستان سـاری در مـوقعیت جغرافیـایی(53 درجـه و 7 دقیقه) الی(53 درجه و 42 دقیقه) طول شرقی و (53 درجه و 56 دقیقه) الـی (36 درجه و 17 دقیقه)عرض شمالی قرار دارد. این منطقه از 5 دهستان و 77 آبادی تشکیل شده که این روستاها اکثرا دارای تیپ کوهستانی هستند. دهستـان‌ها شامل بنافت، فـریم و بندرج در بخش دودانگه شهرستان ساری با 40 آبادی و دهستـان سورتچی در بخش چهـاردانگه ساری با 23 آبادی و دهستان پشت کـوه از تـوابع شهرستـان شهمیـرزاد از استـان سمنـان با 14 آبـادی می باشد. مهمترین راه‌های ارتبـاطی حوضه عبارتند از: جاده ساری-کیاسر به فولاد محله سمنان، جاده ساری-سد شهید رجایی به دودانگه و جاده ساری-قائم شهر و پل سفید به بنافت دودانگه .آب و هوای منطقه حوضه آبریز تجن: بـر اسـاس مطالعات گـروه هـواشنـاسی میـانگین سـالانه دامنه شبانه روزی دما در ایستگاه افراچال معادل3/14 درجه سانتیگراد می باشد و بر همین اساس مقادیر ماکزیمم و مینیمم مطلق دمـا در همین ایستگـاه بـه تـرتیب در دی ماه با 3/10 و در مرداد ماه 2/41 درجـه سـانتیگراد بـه ثبت رسیده اسـت. بـا استفـاده از اطـلاعـات بـارندگی و درجه طـراوت در ایستگاه معرف محدوده طرح و تلارم و افراچال نوع اقلیم به روش دومارتن نیمه مرطوب تـا مرطوب سرد و بـر اساس روش امـبرژه مشتمل بر اقلیم‌های نیمه مرطوب سـرد معتدل مرطوب سرد است.
منابع آب مورد بهره برداری در حوضه آبریز تجن : بـرآورد کـل منابع آب قابل استحصال که بخشی از آن بهره براداری می شود، در حوضه آبریز در سال به شرح زیر است :
الف) آب‌های سطحی 380 میلیون متر مکعب ب) آب‌های زیرزمینی 99 میلیون متر مکعب ج) بارندگی موثر 125 میلی متر در سطح کشت.
مهم‌ترین شاخه‌های اصلی تجن : 1) شـاخه چهاردانگه: یکی از شاخه‌های اصلی و مهم رودخانه تجن است که بعد از الحاق به شاخه دودانگه رودخانه تجن را یه وجود می آورد. مسیر جریان رودخانه چهاردانگه از شرق و جنوب شـرقی بـه طرف غـرب و شمـال غربی است و در نهـایت در محلی بـه نام تاکام به شاخه دودانگه ملحق می شود و رودخانه تجن را به وجود می آورد. 2) شاخه دودانگه: مهمترین شاخه رودخانه تجن است که در بخش میانی قسمت جنوبی و تـا حدودی جنـوب غـربی رود اصلی جریـان دارد. دو سـرشاخه اصلی رودخانه دودانگه عبارتند از سفید رود در جنوب و جنوب شرق حوضه و شیرین رود در جنوب غربی آن. 3) شـاخه لاجیـم: از شـاخه‌های مهم رودخـانـه تجن است کـه حوضـه آن بخش غـربی و جنوب غربی حـوضه تجن را تشکیل می دهد. شاخه غربی رود لاجیم رود و استان است و در محلی به نام و استان به رودخانه دودانگه می ریزد. 4) شاخه زارم رود(ظالم رود یا گرم رود): یکی از شـاخه‌های اصلی و پـرآب تجن است کـه کاملا در شرق و شمـال شـرقی حوضه قراردارد. مهمترین شاخه‌های این شاخه بندبن شاخه علی تنگه، شاخه ارم، شاخه آب سیاه است. رودخـانه تجن پس از دریـافت آب سرشـاخه‌های اصلی و فرعی خود وارد دشت تجن شده و پس از طی مسافتی حدود 30 تا 35 کیلومتر از جنوب به شمال(170تا180 کیلومتر) از ابتدای حوضه در محلی به نام فرح آباد به دریای خزر می ریزد. منابع آلوده کننده رودخانه تجن: الف) شهری و روستایی: همجواری اکثر قریب به اتفاق روستاها و مراکز جمعیتی حوضه بـا رودخـانه‌ها و منـابع آب‌های جـاری موجب گردیده است تا متاسفانه این مجـاری بـا ارزش بـه کـانون‌های اصلی دفـع فاضلاب‌های انسانی و محل تخلیه زبـاله‌های خـانگی و کشاورزی تبدیل شوند. ب) آلودگی کشاورزی: مراقبت‌های ویژه در بخش کشاورزی نیـازمند مصرف مقـادیر بسیاری از انواع کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی می باشد و مصرف این مواد موجب آلودگی منابع آب‌های جاری و زیرزمینی مناطق مختلف می گردد که نه تنها بر روی منابع آب‌های جاری و