
افزون تصادفات ترافيكي خواهد بود.
قابل ذكر است فرمي نيز براي گزارش تصادفات توسط دفتر رسمي و ترافيك سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور پيشنهاد شده است كه بسياري از اشكالات آن برطرف گرديده است .
مواردي كه در گزارشات ارائه شده به ادارات كل راه و شهرسازی برده ميشود عبارتند از: فاصله محل تصادف از پاسگاه، ساعت وقوع، ايام هفته، نتيجه تصادف (مقتول، مصدوم)، علت تامه تصادف، ميزان تحصيلات راننده مقصر، عامل انساني مقصر، وضعيت عابر، نوع وسيله نقليه مقصر، نحوه برخورد، نقص فني وسيله نقليه مقصر، نواقص جاده، عرض جاده، وضع هوا، وضع روشنايي و …
2-6-2-2- نكات مورد نظر در فرمهاي گزارش و نحوه پر كردن آنها
– گزارشات پليس راه كه تنها مرجع اظهارنظر كارشناسي تصادف است، نشان ميدهد كه متأسفانه شناخت درستي از عوامل مختلف از جمله انساني، محيطي جاده و وسيله نقليه ندارند و در واقع در اظهارنظرهاي كارشناسي خود، نميتوانند به خوبي وضعيت طرح هندسي جاده، وضعيت جوي، نقص وسيله نقليه و … را گزارش دهند و تنها به تعيين رانندگان اكتفا ميشود لذا بسياري از سوالات كه در فرم گزارش وجود دارد را بيپاسخ يا بيدقت و با اشتباه تكميل ميكنند.
– در جدول علت تامه تصادف بيشتر به خطاهاي راننده است؛ يا بايد عنوان اين جدول عوض شود يا جايي براي مشكلات ناشي از وضعيت جوي، عرض جاده، نقص وسايل نقليه در نظر گرفته شود.
– اطلاعات مربوط به تعيين موقعيت نقطه وقوع تصادف كه در تعيين نقاط تصادفخيز بسيار اساسي و ضروري است در گزارشات پليس راهور ايران كاملاً دقيق نيست. اين موضوع عمدتاً به دو علت پيش ميآيد: اولاً: پليس راهور اهميت اين جزء اطلاعات را كاملاً نميشناسد و تصور ميكند كه ذكر يك فاصله حدسي از شهر يا ايستگاه پليس مجاور كافي است. ثانياً: در تمام گزارشات پليس راهور و دستهبندي هاي بعدي اطلاعات در مركز آمار پليس راهور، ايستگاه هاي پليس به عنوان مبدأ در نظر گرفته ميشود و اين مبادي مختصات با مراجع وزرات راه و شهرسازی و نقشهها و مدارك آنها هماهنگي ندارد.
2-7- مراحل بررسي تصادفات جادهاي
به طور كلي فرايند بررسي تصادفات جادهاي به پنج مرحله زير تقسيم ميشود:
– گزارش دهي
– بررسي محلي
– آمادهسازي فني
– دوبارهسازي حرفهاي
– تجزيه و تحليل عوامل وقوع
علاوه بر آن در مورد بررسي تصادفات جادهاي، قوانين و استانداردها ملاحظات حرفهاي و اداري وجود دارد كه بايد همزمان مورد توجه قرار گيرد.
در هر يك از مراحل پنجگانه مزبور عمليات زير بايد سيستماتيك انجام پذيرند (آيتي، 1371: 40):
2-7-1- گزارشدهي
مرحله اساسي جمعآوري اطلاعات اوليه است كه به منظور تشخيص و دستهبندي نوع تصادف، وضع افراد، ميزان خسارت و برنامهريزي مراحل بعد انجام ميپذيرد. در اين مرحله هيچنوع اظهارنظر قطعي و هيچگونه تفسيري وجود ندارد.
2-7-2- بررسي محلي
آزمايش و ثبت تصادف و همچنين كسب اطلاعات اضافي در محل وقوع تصادف كه ممكن است بعداً قابل حصول نباشد. در اين مرحله نيز تنها آمار و اطلاعات مورد نياز بوده و هنوز زمان تفسير و نتيجهگيري نيست.
2-7-3- آمادهسازي فني
جمعآوري آخرين قسمت هاي اطلاعات و آمار و سازماندهي براي مطالعه و تفسير آنها ميباشد. در اين مرحله اطلاعات جمعآوري شده در هر سه مرحله تنظيم و دستهبندي شده و پارهاي از نتيجهگيري هاي اوليه راجع به شرايط و اوضاع كه منجر به وقوع تصادف شده است به عمل آيد.
2-7-4- دوبارهسازي حرفهاي
فعاليتي است كه با تكيه بر همه اطلاعات جمعآوري شده به عمل ميآيد تا علل وقوع تصادف مشخص شود.
2-7-5- تجزيه و تحليل عوامل وقوع
مرحله نهايي ميباشد كه با تكيه بر همه شواهد و دلايل موجود از جمله نتايج مرحله چهارم، علت تصادف را مشخص ميكند. يعني شرايطي را كه با تداخل در يكديگر، در زمان و مكان معيني منجر به وقوع تصادف و آثار زيانبار آن شدهاند را مشخص مينمايد. اين مرحله تجزيه و تحليل عمدتاً فاقد سيستم بوده و داراي هيچگونه روش شناخته شده ای نميباشد. اين مرحله تقريباً متكي بر استنباط بوده و به علت ماهيت طبيعي كه دارد حاوي مطالب و نتيجهگيريهاي ذهني ميباشد.
در گذشته در كشورهاي در حال توسعه و حتي هم اكنون در بسياري از آنها دو مرحله بررسي تصادفات جادهاي قابل تشخيص بوده است.
1- «گزارش دهي»: شامل تهيه اطلاعات اوليه و گزارش مقدماتي.
2- «بررسي»: شامل جمعآوري اطلاعات تكميلي و گزارش نهايي.
در حال حاضر كار بررسي تصادفات در كشور ما نيز به علت كمبود كارشناس تصادفات و تجهيزات پيشرفته در دو مرحله فوق صورت ميپذيرد حتي تصادفات رانندگي در تهران بزرگ براي انجام همين دو مورد نيز با مشكلات زيادي مواجه ميباشد (نظمي، 1375 : 120).
طبق اين تقسيمبندي، اگر اطلاعات مندرج در پرونده تصادف فقط همان گزارش پليس باشد، تصادف گزارش شده، اما بررسي نشده است اين طرز تقسيمبندي ساده همواره معايب و اشكالاتي را به دنبال دارد. پليس مرحله گزارشدهي يك تصادف را هر چند ساده هم باشد جزئي از بررسي تصادف ميداند. به علاوه، تشخيص و تعيين فقط دو مرحله فوقالذكر وظايفي را كه علاوه بر گزارشدهي وجود دارد به هم آميخته و بدين ترتيب تفاوتهاي اساسي بين ثبت يافتهها و نتيجهگيريهاي مربوطه و اينكه اصولاً چگونه به وقوع پيوسته را مبهم ميسازد.
به دلايلي كه در بالا گفته شد پنج مرحلهاي كه در بررسي تصادف ذكر شد به عنوان يك تقسيمبندي قابل قبول در كشورهاي توسعه يافته مورد تأييد قرار گرفته و انجام ميشود.
2-8-كاربري زمين شهري
