
مقدمه
هر تلاش علمی اگر همگام با اصول و قوانین تجربه شده پیش نرود، نمیتواند به سر منزل رسیده و نتیجهبخش باشد. علوم انساني و به خصوص ارتباطات در اين حوزه به عنوان يکي از انواع معرفت بشري همواره به دنبال پاسخگويي به سؤالات متعددي بوده است که ريشه در حس کنجکاوي انسان دارد.
به عبارت ديگر ارتباطات از طريق تحقيق و پژوهش سعي در پاسخگويي به سوالات متعدد اجتماعي داشته و در اين راستا از روش هاي گوناگون علمي استفاده کرده است.
کار بست نتايج و يافته هاي تحقيقاتي يکي از مشکلات مهم تحقيق و پژوهش در جامعه ما است. عدم بکارگيري نتايج تحقيقات در تصميم گيري مديران موجب عقيم ماندن نتايج آن مي شود. اکثر مديران به انجام کار پژوهشي تمايل دارند و سفارش کار تحقيقاتي ميدهند، اما در برنامه ريزي هاي خود از آن استفاده نميکنند، زيرا کارشناساني که بايد تحقيقات انجام شده را بررسي نمايند و آنها را به کار ببندند، غير فعالاند.
تحقيقات و پژوهش هاي علمي يکي از ارکان توسعه اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي تلقي ميشود و توسعه بدون انجام تحقيقات ميسر نيست. يافتههاي علمي و پژوهشي در واقع محصولاتي هستند که به جامعه و نهادهاي مختلف اجتماعي عرضه ميشوند. جامعه براي رسيدن به اهدافش نياز به شناخت بهتر روابط و پديدههاي طبيعي و اجتماعي و ابزارهاي مناسب براي تغيير و کنترل آن دارد که نتايج تحقيات و پژوهشها با بهره مندي از نهاد علم اين شناخت را به جامعه ميدهد. در سطح جهان نيز تحقيق و پژوهش به عنوان کارکرد ضروري دانشگاه ها پذيرفته شده است. سازمان جهاني يونسکو معتقد است که دانشگاه تربيت نيروي انساني متخصص را بر عهده دارد و انجام تحقيقات نيز به عهده دانشگاه ها است.
معمولاً پژوهش كاربردي ناظر به آن فعالیتی است که در پی احساس نیاز از جامعهی انسانی آغاز میشود. پژوهش کاربردی انگیزهی آغاز تلاش را از مشکل، معضل و یا نیازی میگیرد که در آن جامعه وجود دارد. این نیاز از متن جامعه اندیشمندان را مورد خطاب خود قرار میدهد و برای پاسخ گویی از آنان استمداد میطلبد.
تحقیق کاربردی با استفاده از اصول و یافتههای اثبات شده در پژوهش بنیادی، آن ها را در حل مشکل جاری و ساری در جامعه به کار میگیرد، به عبارت دیگر میتوان گفت تحقیق کاربردی بر مبنای تحقیق بنیادی صورت میپذیرد. پژوهش کاربردی سؤال اصلی خود را از متن جامعه میگیرد پس پاسخ آن نیاز نیز به متن جامعه باز میگردد.
اگر معیار و ملاک تقسیم تحقیق، میزان تعمیم یافتهها باشد، تحقیق در دو نوع کاربردی و بنیادی مورد توجه قرار میگیرد، این جمله بدان معنا است که در پژوهش کاربردی به لحاظ آن که آغازگر تلاش علمی، نیاز موجود در یک جامعهی خاص است، پس نتایج تحقیق و یافتههای آن صرفاً در همان جامعه کار آمد بوده و کارآیی دارد؛ بسیار احتمال دارد که این تحقیق درمان مورد نیاز جوامع دیگر نباشد و یا این که شرایط خاصی که بر این تحقیق استوار است، در جوامع دیگر جریان نداشته باشد. مثلاً مشکل بحران هویت و یا اشتغال جوانان مخصوص یک جامعه است و لزوماً در جوامع و کشورهای دیگر گریبانگیر افرادش نیست، پس راهکارهایی که برای حل این مشکل ارایه می شود قابل استفاده برای سایر جوامع نیست و نميتواند باشد.
1-4) سيماي پاسخگويان
جدول شماره 1: فراواني و درصد پاسخگويان برحسب نوع جنس
فراواني
درصد
درصد معتبر
درصد تجمعي
زن
133
47.7
47.8
47.8
مرد
145
52.0
52.2
100.0
جمع
278
99.6
100.0
داده های گمشده
1
.4
جمع
279
100.0
با توجه به جدول شماره يك مشاهده ميشود كه از مجموع پاسخهاي دريافتي در مورد جنسيت پرسششوندگان حدود 52 درصد اين افراد را آقايان يا دانشجويان مرد و حدود 48 درصد آنها را خانمها يا دانشجويان زن تشكيل دادهاند. هرچند كه پرسشنامهها به نسبت تعداد دانشجويان دختر و پسر تقسيم شده بود و تعداد پرسشنامههاي دانشجويان دختر بيشتر از پسرها بود، ولي مشاهده ميگردد كه اقبال دانشجويان پسر به پاسخگويي بيش از دختران بوده است.
جدول شماره 2: : فراواني و درصد پاسخگويان برحسب مقطع تحصيلي
فراواني
درصد
درصد معتبر
درصد تجمعي
کارداني
99
35.5
35.5
35.5
کارشناسي
139
49.8
49.8
85.3
کارشناسي ارشد
37
13.3
13.3
98.6
دکترا
4
1.4
1.4
100.0
جمع
279
100.0
100.0
جدول شماره 2 نشان از تحصيل بيشترين پاسخگويان در مقطع كارشناسي را دارد و در اين ميان كمترين سهم نيز متعلق به دانشجويان مقطع دكترا ميباشد. همانگونه كه در فصل سوم به تعداد كل دانشجويان و تعداد آنها در مقاطع مختلف اشاره شده بود، در اينجا نيز مشاهده ميشود كه نسبت پاسخگويان نيز در مقاطع مختلف به همان ميزان بوده است. يعني دانشجويان كارشناسي، كارداني، كارشناسي ارشد و دكترا به ترتيب بيشترين تعداد دانشجو را داشتهاند.
جدول شماره 3: : فراواني و درصد پاسخگويان برحسب وضعيت تأهل
فراواني
درصد
درصد معتبر
درصد تجمعي
مجرد
239
85.7
85.7
85.7
متاهل
40
14.3
14.3
100.0
جمع
279
100.0
100.0
جدول شماره 3 گوياي اين مهم است كه از مجموع 279 پاسخگو، تنها 40 نفر يعني بيش از 14 درصد، متأهل مي باشند و بيش از 85 درصد پاسخگويان مجرد هستند.
جدول شماره 4: : فراواني و درصد پاسخگويان برحسب وضعيت اشتغال
فراواني
درصد
درصد معتبر
درصد تجمعي
شاغل
133
47.7
47.7
47.7
غير شاغل
146
52.3
52.3
100.0
جمع
279
100.0
100.0
جدول شماره 4 وضعيت اشتغال دانشجويان را نشان ميدهد. بر اساس اين جدول، بيش از 47 درصد داشجويان شاغل هستند و كمي بيش از 52 درصد آنها بيكار ميباشند و يا به عبارتي تنها به تحصيل ميپردازند و در كنار تحصيل شغل يا منبع درآمدي ندارند.
جدول شماره 5: : فراواني و درصد پاسخگويان برحسب موقعيت مسكوني خود يا خانواده
فراواني
درصد
درصد معتبر
درصد تجمعي
پايين شهر
44
15.8
15.8
15.8
پايينتر از مركز
27
9.7
9.7
25.4
مركز شهر
91
32.6
32.6
58.1
بالاتر از مركز
78
28.0
28.0
86.0
بالاي شهر
39
14.0
14.0
100.0
جمع
279
100.0
100.0
جدول شماره 5 موقعيت مسكوني دانشجويان را نشان ميدهد. بر اساس اين جدول، بيشترين تعداد دانشجويان از نظر موقعيت مسكوني در مركز شهر سكونت دارند و اين خود بيانگر اين نكته است كه دانشجويان عموماً از قشر متوسط جامعه هستند. در اين ميان دانشجوياني كه در بالاتر از مركز، پايين شهر، بالاي شهر و پايينتر از مركز زندگي ميكنند به ترتيب مشخص شدهاند. از همين جدول استفاده ميشود كه دانشجويان برخوردار يعني كساني كه در بالاتر از مركز و بالاي شهر زندگي ميكنند، نسبت به دانشجويان غير برخوردار يعني دانشجوياني كه در پايينتر از مركز و پايين شهر زندگي ميكنند سهم بيشتري از دانشگاه دارند.
در نمودار شماره 1 به خوبي مشخص است كه تعداد پاسخگويان مرد بيش از پاسخگويان زن ميباشد و اين در حالي است كه تعداد دانشجويان زن مشغول به تحصيل در تهران بيش از دانشجويان مرد است.
در نمودار شماره 2 ميبينيم كه دانشجويان مقطع دكترا كمترين سهم را در بين پاسخگويان دارند و دانشجويان مقطع كارشناسي بيشترين سهم و پس از آن دانشجويان كارداني و كارشناسي ارشد از نظر تعداد پاسخگويان داراي رتبههاي دوم و سوم هستند.
نمودار شماره 3 گوياي اين مطلب است كه تعداد دانشجويان مجرد نسبت به دانشجويان متأهل خيلي بيشتر است.
در نمودار شماره 4 به خوبي مشخص است كه تقريباً نزديك به نيمي از دانشجويان شاغل و نيمي از دانشجويان نيز غير شاغل هستند و صرفاً به تحصيل اشتغال دارند و در كنار آن كار ديگري انجام نميدهند.
با توجه به نمودار شماره 5 درمييابيم كه بيشتر دانشجويان از نظر موقعيت مسكوني در مركز شهر قرار دارند و بر همين مبنا ميتوان گفت كه از اقشار متوسط جامعه هستند و پس از آن به ترتيب دانشجوياني هستند كه در بالاتر از مركز، پايين شهر، بالاي شهر و پايينتر از مركز شهر زندگي ميكنند.
جدول شماره 6: : فراواني و درصد پاسخگويان برحسب ميزان متوسط درآمد
تعداد
میانگین
میانه
انحاف معیار
کمترین مقدار
بیشترین مقدار
داده ها
گمشده
سن
270
9
23.1370
22.0000
3.99066
1.00
41.00
ميزان متوسط درآمد خانواده شما ماهانه چقدر است؟
183
96
1.3905E6
1.0000E6
1.12033E6
100000.00
8000000.00
با توجه به جدول شماره 6 مشاهده ميشود كه متوسط سن پاسخگويان حدود 23 سال است و ميانگين درآمد خود يا خانوادهي دانشجويان مبلغي نزديك به يك ميليون و 400 هزار تومان ميباشد كه كمترين درآمد 500 هزار تومان و بيشترين آن 8 ميليون تومان ذكر شده است. نكتهي ديكر قابل تأمل در اين جدول تعداد پاسخگويان به سؤال ميزان درآمد خود يا خانوادهشان است كه چيزي بيش از 90 نفر حاضر به پاسخگويي اين سؤال نشدهاند كه خود ميتواند معلول علتهاي مختلفي باشد.
در نمودار شماره 6 مشاهده ميكنيم كه اغلب دانشجويان در طيف سني 18 تا 36 سال قرار دارند و در اين طيف، دانشجويان در ردهي سني 20 تا 22 سال بيشترين سهم را به خود اختصاص دادهاند و همانگونه كه در نمودار هم پيدا است ميانگين سني دانشجويان چيزي حدود 23 سال ميباشد.
نمودار شماره 7 به متوسط ميزان درآمد خانوادهها اختصاص دارد و اطلاعات استخراج شده از پرسشنامهها نشان ميدهد كه اين ميزان از ماهانه 400 هزارتومان تا 8 ميليون تومان متفاوت ميباشد و بيشترين ميزان متوسط درآمد خانوادهها رقمي بين 800 هزارتومان تا يك ميليون و 200 هزارتومان است و همچنين ميتوان دريافت كه هرچند ميانگين درآمد خانوادهها قريب به يك ميليون و 400 هزار تومان است ولي اغلب خانواده با متوسط درآمدي بين 400 هزارتومان تا يك ميليون و 200 هزارتومان زندگي را سپري ميكنند.
2-4) جداول و تحليل توصيفي شاخصها:
جدول شماره 7: : آمار پاسخگويان برحسب حيطههاي هويت ديني
تعداد
میانگین
میانه
انحاف معیار
کمترین مقدار
بیشترین مقدار
داده ها
گمشده
احساس
276
3
3.6442
3.8000
1.05082
1.00
5.00
باور و اعتقاد
266
13
3.7400
4.0000
0.94478
1.00
5.00
عمل
272
7
3.3153
3.2500
0.95807
1.00
5.00
روابط صميمي
269
10
3.9730
4.0000
0.96751
1.00
5.00
عملكرد آموزشي
273
6
3.3599
3.5000
1.06835
1.00
5.00
پايبندي والدين
278
1
3.8174
4.4000
1.05327
1.00
5.00
جدول شماره 7 به بررسي كلي دادهها در حيطههاي مختلف هويت ديني ميپردازد كه در هر حيطه با طيفي از سؤالات روبرو هستيم كه پاسخگويي به مجموعهي اين سؤالات و كمي كردن آنها ميزان توجه و اعتقاد و هويت پاسخگو را در همان حيطه مشخص ميكند. با توجه به مقادير اختصاص داده شده به هر پاسخ در هر حيطه در يك ارزيابي كلي با نظر به جدول فوق ميتوان دريافت كه در تمامي حيطهها پاسخگويان از سقف 5 امتياز كه بيشترين مقدار محاسبه با توجه به سؤالات بودهاند، ميانگيني بيش از 3 امتياز را ارزيابي كردهاند و اين بدان معنا است كه هويت ديني كاربران بيش از ميزان متوسط در سطح خود است اما اگر با دقت بيشتري اين جدول را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهيم متوجه ميشويم كه اين متوسط در حيطههاي مختلف متفاوت است و در اين بين بيشترين ميزان باور به ترتيب ديني به ” روابط صميمي دانشجويان با پدر و مادر خود، پايبندي والدين دانشجويان به انجام فرائض ديني، باور و اعتقاد دانشجويان به مباني ديني، احساس
