جدا دانست. برای تبدیل شلتوک به برنج سفید از دستگاه‌های مختلفی استفاده می‌شود.برای عمل پوست کندن لازم است میزان رطوبت دانه (شلتوک) کاهش داده شود و برای این کار در روش سنتی از انرژی خورشیدی23و در حال حاضر در بیشتر مناطق از خشک‌کن‌های صنعتی استفاده می‌شود. پس از خشک کردن شلتوک، با استفاده از ماشین‌های پوست‌کن و سفید‌کن پوسته و سبوس از دانه جدا و برنج سفید تولید می‌شود. در هر یک از این مراحل مقداری ضایعات وجود دارد. بخشی از ضایعات ناشی از کاربرد نامناسب ماشین‌های تبدیل است ولی عوامل دیگر به شرایط قبل از تبدیل مربوط می‌شوند.
2-4- بررسی پژوهش‌های انجام شده پیرامون موضوع :
الف)بررسی پژوهش‌های انجام گرفته مرتبط با موضوع این پایان‌نامه در داخل کشور:
با توجه به اینکه پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور پیرامون موضوع کشاورزی برنج بسیار گسترده می‌باشد و از آنجا که در این پایان‌نامه، هدف تجزیه و تحلیل اقتصادی کشاورزی برنج با توجه به معیارها و شاخص‌های اقتصادی داخل کشور می‌باشد، از این رو به مطالعه و بررسی پژوهش‌هایی که در داخل کشور پیرامون موضوع کشاورزی، کشاورزی برنج در ایران و بخصوص استان مازندران و بهره‌وری انجام گرفته، پرداخته می‌شود. در این راستا به مطالعاتی که در زمینه‌ی کشاورزی برنج و عوامل تاثیر‌گذار بر کشت برنج انجام شده است را مورد برسی قرار داده داده تا دید روشن‌تر و مناسب‌تری از این فعالیت مهم حاصل شود. به طور کلی مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است در دو گروه دسته‌بندی شده است :
الف) مکانیزاسیون، کاهش ضایعات
ب) اقتصادی و اجتماعی برنج
مجید نحوی پایان‌نامه خود را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، با عنوان “تعيين مناسبترين فاصله آبياری بر اساس آناليز شاخص‌های رشد و عملكرد برنج” به انجام رسانید که خلاصه‌ای از آن در زیر آمده است :
با توجه به اهمبت آب در زندگی بشر و نقش آن در گياه و همچنين به دليل كاهش نزولات و ذخيره آب، اين بررسی به منظور تعيين مناسبترين فواصل آبياری بر مبنای برخی از شاخص‌های فيزيولوژيك و عملكرد در برنج رقم خزر كه حدود 30 درصد از سطح زير كشت برنج در منطقه گيلان را به خود اختصاص داده است انجام گرديد. اين تحقيق با چهار تيمار شامل : آبياری هر روزه، آبياري با فواصل 8 و 11 روزه در قالب طرح بلوك‌های كاملاً تصادفی با سه تكرار در سال زراعی 1378 در مؤسسه تحقيقات برنج در رشت اجرا گرديد. 5 اعمال تيمارها پس از استقرار نشاء با استفاده از پمپ آب، لوله‌های پلی اتيلن انجام و مقدار آب هر پلات توسط كنتور اندازه‌گيری شد. تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين نشان داد كه رژيم‌های آبياری بر روی صفت عملكرد دانه موثر بوده و تيمارهای آبياری هر روزه و 5 روزه با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند. تجزيه واريانس نشان داد كه در ميان اجزاء عملكرد، تنها وزن 100 دانه در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار می‌باشد و افزايش عملكرد تنها از طريق وزن 100 دانه بوده است. همچنين برای صفات عملكرد بيولوژيكي راندمان مصرف آب، شاخص برداشت، درصد پوكي دانه‌ها، تعداد روزهای از نشاءكاری تا 50 درصد گلدهي، تعداد روزها از نشاءكاری تا رسيدگی بيزيولوژيكی و ارتفاع بوته در سطح احتمال 1 درصد و برای صفت وزن خشك ريشه در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار شدند كه نشان دهنده اثر رژيم‌های تاثير داشته (CGR) مختلف آبياری بر روی اين صفات می‌باشد. تيمارهای مختلف آبياری بر روی صفت فيزيولوژيكی سرعت رشد محصول به نحوی كه در تيمارهای با فاصله زيادتر آبياری سرعت رشد كاهش پيدا نموده و هر چقدر اين فاصله بيشتر می‌شود، سرعت رشد نقصان نيز تاثير داشته به نحوی كه در تيمارهای فواصل آبياری هر (RGR) بيشتری می‌يابد. فواصل مختلف آبياری بر روی سرعت رشد نسبی بالاتر بوده در حاليكه در تيمارهای با فواصل بيشتر از سرعت نسبی كمتری برخوردار بودند. همچنين اعمال (RGR) ،2 روزه و 5 روزه نيز نشان می‌دهد كه با افزايش فواصل آبياري روند (LDM) وزن خشك برگ (TDM) تيمارهای آبياری بر روی خشك كل اندام هوايی با عملكرد دانه نيز حاكی است كه عملكرد دانه عمدتاٌ (RGR) و (CGR) تجمع ماده خشك در برگ و اندام هوايی كاهش می‌يابد. رابطه در زمان گلدهي بستگي دارد. بررسي ضرايب همبستگی نيز نشان می‌دهد كه عملكرد دانه با (CGR) در ابتدای فصل رشد و (RGR) به صفات تعداد خوشه در كپه، تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در متر مربع، ارتفاع بوته، وزن 100 دانه و عملكرد بيولوژيكی همبستگی مثبت و معنی‌دار دارد. و تنها با صفت 50 درصد گلدهی همبستگی منفی دارد. بنابراين برای رسيدن به عملكرد مطلوب وجود رطوبت مورد نياز در جهت افزايش صفات فيزيولوژيكی فوق در طول مراحل رشد تا رسيدن فيزيولوژيكی ضروری است. همچنين اثر رژيم‌های آبياري بر روی جمعيت علف‌های هرز، درصد پروتئين دانه و برخی پارامترهای كيفيت دانه نشان داد كه با مديريت صحيح آب می‌توان از رقابت علف‌های هرز با برنج جلوگيری نمود. ضمن اينكه تيمارها بر روی درصد پروتئين دانه و برخی صفات كيفی دانه تاثير چندانی نداشت. بنابراين می‌توان دور آبياری با فاصله 5 روز را با حفظ راندمان مصرف آب و بدون كاهش عملكرد معنی‌دار به عنوان راهكاری برای مقابله با سال های كم آبی در مورد رقم خزر پيشنهاد نمود( مجید نحوی).
کبری تجددی طلب در پژوهشی برای مؤسسه تحقیقات برنج کشور در سال 1378 ” اثر خشك كردن چند مرحله اي بر راندمان خشكاندن شلتوك “را بررسی کردند که نتایج بررسی ایشان در زیر ارائه شده است :
به منظور جلوگيری از فساد ميكروبی و به حداقل رساندن ضايعات شلتوك طی انبارداری,بايد بلافاصله پس از عمليات برداشت مبادرت به خشك كردن آن نمود. خشك كردن چند مرحله‌ای روشی است كه در آن بين هر مرحله، شلتوك از خشك كن خارج و به داخل سيلوهای استراحت منتقل می‌گردد تا رطوبت آن به آرامی به سطح دانه انتقال يابد. در اين تحقيق از رقم خزر و آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفی در سه تكرار استفاده شد. روش خشك كردن يك مرحله‌ای شلتوك با رطوبت اوليه 19.6 درصدبا 25.15 درصد، بیشترین و سه مرحله‌ای با 24.09 درصد,كمترين خرده برنج را در سال اول در برداشته و خشك كردن دو مرحله‌ای بين آن دو بوده است. شلتوك با رطوبت اوليه 15.7 در روش یک مرحله‌ای بیشترین,دو و سه مرحله‌ای بیشترین مقدار خرده برنج را داشته است. نتايج سال دوم نشان داد كه شلتوك با رطوبت اوليه 21.8 درصد به روش سه مرحله‌ای با 8.95 درصد کمترین و یک مرحله‌ای با 12.88 درصد,بیشترین مقدار را کسب نمود.خشک کردن شلتوک با رطوبت اولیه 16.2 درصد به روش یک مرحله‌ای با 13.87 درصد بیشترین و سه مرحله‌ای با 10.26 درصد,کمترین مقدار خرده برنج را به خود اختصاص دادند.نتایج این تحقیق نشان داد که روش خشک کردن اثر معنا داری بر راندمان تبدیل نداشته است.خشک کردن چند مرحله‌ای روشی بسیار موثر می‌باشد,زیرا در این حالت از خشک‌کن زمانی استفاده می‌شود که سطح دانه در اثر استراحت‌دهی بطور نسبی مرطوب است.با توجه به نتایج حاصل برای رقم خزر با رطوبت بالای 19 درصد,خشک کردن سه مرحله‌ای و شلتوک خزر با رطوبت کمتر از 17 درصد,خشک کردن دو مرحله‌ای پیشنهاد می‌گردد(تجددی طلب،1378).
مهیار مشتاقی پایان‌نامه‌ی خود را تحت عنوان ” ارزيابي تناسب اراضي براي محصولات مهم ديم و فارياب در استان گيلان ،ايران” به انجام رسانید گه خلاصه‌ای از پایان‌نامه‌ی ایشان در زیر گزارش شده است :
برنج،چای و بادام‌زمينی سه محصول مهم در استان گيلان می‌باشند. برنج در اراضی پست، جلگه‌ای و چای در اراضی جلگه‌ای وكوهستانی كشت می‌شود. هدف از انجام اين تحقيق كه در سال80-1379 انجام گرفت، ارزیابی تناسب کیفی اراضی برای این سه محصول می‌باشد. برای انجام اين تحقيق منطقه ای از استان گيلان كه اين محصولات در آنجا كشت می‌شوند، در نظر گرفته شد. اين منطقه با وسعت حدود 12130 هكتار، شامل دامنه‌های شمالی كوه‌های البرز، در جنوب شهرستان سياهكل، و اراضی پست جلگه‌ای، در جنوب جاده رشت-آستانه اشرفيه با دو فيزيوگرافی كوه و دشت رسوبی رودخانه‌ای می‌باشد.به منظور ارزيابی تناسب اراضی براي برنج، چای و بادام زمينی، ابتدا با انجام مطالعات صحرايی و آزمايشگاهی نقشه خاكهای منطقه تهيه گرديد. خاك‌ها ابتدا طبق روش طبقه‌بندي جامع طبقه‌بندی شدند، كه بر اين اساس خاكهای منطقه مورد تحقيق در چهار رده (آنتی سول، اینسپتی سول، مالی سول و آلفی سول) طبقه‌بندي شدند. پس از آن با روش‌های فائو و (WBR 1990) هماهنگ گرديد. در ادامه، داده‌ها و مشخصات پروفيلی خاك‌ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و از مقايسه اين خصوصيات با جداول نيازهای رويشی گياهان، تناسب كيفی اراضی به روش‌های محدوديت و پارامتريك تعيين شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه اقليم منطقه مورد مطالعه، توليد برنج و بادام زمينی ديم را محدود می‌كند ولي براي بادام زميني فارياب هيچ محدوديتی ندارد. همچنين اقليم براي توليد برنج فارياب محدوديت متوسط و در مورد چاي محدوديت شديد ايجاد می‌نمايد. علاوه بر متغيرهای اقليمی، در اكثر واحدهای اراضی عوامل محدود كننده توليد برنج، بادام زمينی فارياب و چای خصوصيات خاك می‌باشد كه اين خصوصيات عبارتند از : شيب اراضی، وضعيت زهكشی اراضی، سنگريزه، بافت، اسيديته و شوری خاك. بطور كلی تحقيق حاضر نشان داد در منطقه مورد مطالعه، عامل محدود كننده اصلی براي توليد برنج، بادام زمينی و چای، خصوصيات خاك می‌باشد كه در مورد برنج و چای، اقليم نيز عامل محدود كننده بعدی به شمار می‌رود (مهیار مشتاقی).
فواد مرادی تحقیقی برای ایستگاه تحقیقات کشاورزی خوزستان شاوور با عنوان “بررسي اثر زمان برداشت بر روي درصد شكستگي سه رقم برنج در هنگام سفيد كردن” انجام داده است :
عللي مانند رقم، شيوه، كاشت، زمان برداشت را از عوامل مؤثر در افزايش نيم دانه هنگام سفيد كردن برنج دانسته اند. با توجه به شرايط اقليمي خوزستان به نظر مي رسد تأثير اين عوامل حائز اهميت بيشتري باشد، زيرا در اين ناحيه درصد خرد برنج گاه بيش از 50% محصول مي رسد. تحقيق حاضر جهت تعيين ميزان تأثير زمان برداشت و رقم بر مقدار خرد برنج به اجرا درآمده است. اين طرح به روش اسپليت پلات در زمان در قالب بلوكهاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجراء گرديد. نتايج نشان داد كه تاخير در برداشت از مرحله 80% رسيدن محصول به بعد سبب افزايش خرد دانه مي شود. همچنين مشخص گرديد كه طول دانه يكي از عوامل مؤثر در خرد شدن برنج است، بطوريكه در ارقام دانه بلند درصد خرد به مراتب بيشتر از ساير ارقام است(فواد مرادی).
عبدالعلی گیلانی برای مرکز تحقیقات کشاورزی استان خوزستان پژوهشی با عنوان “بررسي اثر شيوه هاي مختلف تهيه زمين در كشت مستقيم برنج و انتخاب مناسبترين روش” انجام داده است که در ادامه خلاصه ای از کار ایشان ارایه شده است :
زراعت برنج در استان خوزستان به دو شيوه نشايي و مستقيم انجام ميشود. تقريباً بيش از نيمي از اراضي برنج كاري استان كه عمدتاً در نواحي دشت مي باشند بصورت مستقيم كشت مي شوند. باتوجه به اينكه در زراعت برنج اهميت نسبي ماله كشي و تسطيع و ايجاد بستر با شيب مناسب به مراتب بيشتر از شخم هاي اوليه مي باشد. اما به دليل پايين بودن دانش فني زارعين ، روش مناسب و هماهنگي در مواد بسترسازي، برنج وجود ندارد و بيشتر متكي بر تجربه به خود كشاورزان مي باشد. لذا تهيه زمين برنج تقريباً بصورت سنتي و يا همانند بسترسازي براي ساير محصولات تابستانه انجام مي شود. اهميت بسترسازي و آماده سازي زمين برروي رشد گياه بخصوص در طي جوانه زني ، ظهور گياهچه و استقرار بوته ، بهبود نحوه توزيع آب ، افزايش راندمان آبياري ، كاهش فرسايش خاك و ماندابي و همچنين كنترل علفهاي هرز و در نهايت افزايش توليد در واحد سطح، ضرورت اتخاذ روش مناسب جهت آماده سازي هرچه بهتر بستر بذر را در كشت مستقيم برنج فراهم ساخته است. لذا جهت دستيابي به مناسب ترين شيوه تهيه زمين ، آزمايشي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي شاوور در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار روش متفاوت تهيه زمين شامل 1-تراكتور همراه با گاوآهن
